Leuke video! Kleine toevoeging: Ons drinkwater / leidingwater kan al kleine hoeveelheden legionella bevatten. Door de CV ketel op 60 graden in te stellen, dood je de bacterie wanneer dit water door je CV ketel stroomt en verklein je de kans dat deze zich (snel) verder kan vermenigvuldigen in de leiding achter de CV ketel. Groet YS
De afweging ligt net iets gecompliceerder. Ja, er zullen veel huizen zijn waarbij 60C een veiligheidsmarge heeft en dus lager ingesteld kan worden. Maar er zullen ook huizen zijn waarbij die marge erg klein is. Dat kan om vele redenen. Bijvoorbeeld het aantal tap punten, leiding diameter, leiding lengte, aftakkingen, mate van warmwaterverbruik, frequentie van warmwatergebruik., etc. Ook vormt zich in leidingen altijd een hele dunne grenslaag. Op de binnenwand zelf is de stroomsnelheid nul. Water beweegt niet als een vormvaste cylinder door de buis. Afhankelijk van de snelheid is de stroming turbulent of laminair. Gevolg is dat je er niet van uit kan gaan dat leidingen binnen 2 minuten of zelfs 5 minuten legionella vrij zijn. Het is heel goed mogelijk om zelfs met 60C de ideale condities te creëren voor optimale legionella groei door iedere paar minuten een klein beetje warm water te gebruiken. (Voor schoonmaken, koken, etc) Nu is de regelgeving zodanig dat de kans dat er mensen ziek worden tot een aanvaardbaar laag niveau wordt terug gebracht. Maar die kans is ook met 60C niet nul. Als de regelgeving naar 55 of 50 of 45 of 40 of 35C gaat zal bij elke stap de kans op problemen groter worden. En bij elke stap zullen er meer mensen ziek worden. Zie het als de maximum snelheid op de snelweg. 160km/h is in veel gevallen niet dodelijk maar als we dat als regel gaan hanteren gaat het aantal verkeersslachtoffers toch omhoog. Het zou met moderne electronics en computertechniek mogelijk moeten zijn om per huis continu een geavanceerdere risico analyse uit te voeren. En dus dynamisch de temperatuur regelen. Die zal dan in veel gevallen lager zijn dan 60. In enkele zeldzame gevallen zou die voor sommige huizen ook tijdelijk ook zeker boven de 60 kunnen uitkomen.
Er zit nog een fout in de legionella gedachten bij boilers: Een boiler is namelijk GEEN stilstaand water. Hij wordt namelijk doorgaans dagelijks 0.5-2.5x ververst.
Logisch geredeneerd, hou ik van. Hier stond de boiler oorspronkelijk op 70(!) graden. Heb ik meteen verlaagd naar 60 en recenter naar 55, bevalt prima.
Sprak nog vriend van me vandaag, blijkbaar is algengroei/aanslag basis voor aangroei van de bacterie en heb je de temperatuur nodig om die algen ( wel bijv 1x per twee weken) te doden. Maar gaf aan dat het vooral gevaarlijk is in grotere gebouwen zoals ziekenhuizen waar niet alle kamers en daarmee alle leidingen regelmatig doorspoelen.
Thuis, doorstroom Cw4 Sww dan zijn inderdaad de eerste minuutjes onder de douche het gevaarlijks qua legionella! uw duidelijke uitleg in de thuis situatie waarom 60C Sww stand, is ook mijn opinie dat dit een schijn veiligheid regelgeving is . Stel mijn cw4 HR Remeha Avanti ook op 50C in. De therm, douche 12l /min regelt dit terug naar 38C Thx .!
Een ander nadeel van de boiler op een lage temp. stoken (40-45 graden) is dat er weinig koud water wordt bijgemengd in de t.m.k bij het douchen. De koud water aanvoer is in deze 'overgedemensioneerd' zelfs bij 15 mm. Hierdoor heb je extra afzetting van biofilm daar de leiding niet goed doorspoelt waarvoor hij ontworpen is. Legionella komt in de meeste situatie voor in koud water (!). De kwalijke variant van Legionella daarentegen veelal in warm water (of koud water dat behoorlijk opwarmt).
Eneco geeft als advies het tapwater niet lager te zetten dan 63 graden bij de besparings tips maar dat even terzijde, ik gebruik de douche timer in mijn Remeha ketel en laat hem na 5 minuten naar 40 graden gaan, er stoomd dan 60 graden gedurende 5 minuten door de leiding naar de douche, wat ik me afvraag is je zou die timer ook op 1 minuut 60 graden kunnen zetten en vervolgens naar 40 graden kunnen gaan de leiding wordt dan in die minuut even gereinigd en daarna kan de 40 graden erdoor. Of maak ik een denkfout.
Het rechtse deel tussen de ketel en de douche zal heel weinig legionella bevatten, omdat bij het gebruik de leiding met warm water wordt doorgespoeld. Als je de kraan dichtdraait dan zit daar dus legionelle-steriel water in.
Het risico op legionella doet zich pas voor na langere tijd, bv na een vakantie. Dan wordt geadviseerd om de leiding even door te spoelen voor je onder de douche gaat staan. Bij normaal gebruik van de douche onstaat er, bij een doorstroom toestel, geen legionella. Legionella is overigens alleen gevaarlijk bij inademing. (Waterdamp of nevel)
Ik denk dat je gelijk hebt en ditzelfde argument geldt waarschijnlijk ook voor combiketels 'zonder' boilervat. De aanhalingstekens zijn nodig omdat veel combiketels toch een minivat hebben (de onze heeft 200ml) - deze wordt maar liefst 3x per dag op 60 graden gebracht ongeacht de ingestelde temperatuur en comfortmode.
Binnen de woningbouw volg ik je punt volkomen, voor openbare gebouwen met een ringleiding die op temperatuur gehouden wordt is het net als de boiler uit het voorbeeld een ander verhaal... de inhoud van de ringleiding zal ook best wel wat groter zijn. het is makkelijker om alles over 1 kam te scheren als er regels op papier gezet worden.. dan is er geen discussie.., terecht dan wel onterecht veiligheid > besparing. mijn warmwater staat overigens al jaren op 50 graden Celsius.. de ketel maakt hier overigens in de praktijk exit temperatuur 53-54 graden (gemeten) van.
Ik heb als experiment geprobeerd om 42 graden uit de ketel te krijgen - lukte niet, de temperatuur uit de keukenkraan was ruim 48, da's inclusief alle transportverlies!
Altijd leuk, de legionella-discussie. Ik ben ook het type dat zich niet bang laat maken door regeltjes, maar leert van de logica achter de regeltjes. De 60°C regel is volgens mij meer ontstaan in de publieke sector. Het opgewarmde water bij de bron, heeft niet altijd dezelfde temperatuur als bij het tappunt. Het liefst wil je daar bij lange leidingen zelfs warmer dan 70°C stoken: geen legionella in de leidingen. Andere reden is mogelijk dat in de publieke sector niet altijd elke 2 weken gegarandeerd(!) alle tappunten worden benut. En aangezien koud water het gebouw binnenkomt mét mogelijk 'slapende' legionella en dan vanaf 23°C gaat broeien in de koudwaterleidingen die niet vaak gebruikt worden (of bij hotspots warm worden) vervolgens tot 'maar' 60°C worden opgewarmd indien het warme tapwater niet centraal wordt opgewarmd... Dan heb je 2-5% kans op besmet water in de warmwaterleiding ná verhitting in de leidingen waarvan tappunten niet vaak gebruikt worden (wat hopeloos ouderwets zou zijn trouwens). Een verpleeghuis of zwembad komt niet lekker in de krant als daar niet een goed beheersplan ligt. Dan thuis: meestal 1 leiding naar de ketel en vanaf daar 2 of 3 tappunten die regelmatig gebruikt worden. Een verwaarloosbaar risico op een leiding die besmet is met legionella. Lekker op 50°-55°C zetten, kan geen kwaad. Behalve na vakanties, leg dan de douchekop even te spoelen in een emmer en laat ook de warme kranen zachtjes 5 minuten doorlopen!
@@chewmonkey89 voldoende vaak pech is een actioneerbaar gezondheidsprobleem. In dit land is democratisch besloten dat de overheid dan regels maakt om dat te voorkomen.
@@lecramred4453 klopt, nederland ligt vol met miljarden investeringen voor gebeurtenissen die potentieel eens in de 1000 jaar voor komen. En toch.... waarom is nederland dan zo welvarend en waarom is bangladesh - dat miljarden overgehouden moet hebben door het niet bouwen van dijken - dan zo arm? Gevolg van eeuwen gevaarsbewustzijn is dat we doorgeslagen zijn, maar breng dat maar eens terug naar een mix aan regels die de juiste afweging is tussen risicobeheersing en economie. Een leerstoel zoals die van Helsloot geeft aan dat het belang van deze afweging is herkend en erkend.
Het percentage onzinregels valt reuze mee. Ik stel voor dat je een week doorbrengt onder lokale condities in een land waar er vergeleken met nederland weinig veiligheidsregels zijn, zoals bv Somalie.
@@lecramred4453 Dat heet beschaving. Je kunt er voor kiezen om een deel vd bevolking rijker te laten worden, maar dat gaat ten koste van een ander deel (het deel met "pech"). Dat doen ze bv in veel Afrikaanse landen zo, noodgedwongen. Ik blijf wel hier. Overigens, het is maar de vraag of je rijker wordt in zo'n onbeschaafd land, economie zit er indirect wel aan gekoppeld.
Die paar miljoen zijn snijverlies tov de miljarden die aan zinnige maatregels wordt uitgegeven. Bij de introductie van deze maatregel stonden overal boilers en was ie zinnig, Dat er nu een traagheid zit in de nuancering van de regels voor bepaalde apparaat installaties was te verwachten.
Heel simpel indien uw water steeds onder die 20°C blijft is er geen probleem ook niet als je dit even gaat opwarmen met je doorstromer. Het koelt daarna in de meeste gevallen heel snel af waardoor je uit de groeizone komt. Leidingslengtes in woonhuizen zijn ook in de meeste gevallen nooit langer dan 15m waardoor het opwarm potenieel van het koud water gering is. Zorg er gewoon voor dat er verversing is, gebruik dagelijks of leg je leidingssysteem in serie en op het laatste punt sluit je een toestel aan waarvoor je zeker bent dat je afname hebt. Of gebruik regenwater voor te douchen. De chemische samenstelling is veel minder gunstig voor de Legionella bacterie dan bij leidingswater.
Ben geen kenner maar het lijkt mij inderdaad wel te kloppen zo, ik krijg met een maand een warmtepompboiler maar ik ga zo het tapwater van de cv eens op 50 graden zetten om toch een maandje of zo iets te besparen.
Bedankt voor het delen van deze ınteressante vıdeo. Ik ben ook benieuwd of het wel of niet kwaad kan om de temperatuur lager dan 60 graden te zetten. Wat ik heel vaak heb doorgekregen door de CV monteurs is dat de temperatuur op 60 graden wordt gezet om de legionella in de leidingen vanaf de CV ketel tot aan de kraan te doden. Daarnaast heb ik een keer meegemaakt dan een verpleegkundige in een ziekenhuis alle kranen op de afdeling open gooide met heet water. Ze gaf aan dat ze eens per week 60 graden water 1 minuut lang door de kranen laat stromen om legionella te voorkomen. Maar dan kun je je afvragen hoe lang het duurt voordat legionella ontstaat in de leidingen. Ik heb ook weleens een advies doorgekregen dat je bij terugkomst van vakantie 1 minuut lang de warm water moet laten doorstromen om eventuele legionella te doden. Als je weet binnen welke termijn het ontstaat, dan kun af en toe heet water laten stromen en voor de rest gebruik maken van lage temperatuur. En idealiter wordt dit natuurlijk automatisch via de CV ketel geregeld.
In ziekenhuizen liggen mensen met een zwakke gezondheid. Ook komt het in grote gebouwen eerder voor dat bepaalde kranen lang niet gebruikt worden. Dus die verpleegkundige snap ik wel, in openbare gebouwen neem je het zekere voor het onzekere.
De Tzerra Ace heeft een "legionella modus" (dagelijks of wekelijkks of uit) met een eigen setpoint. Maar of het dit verhaal doet, geen idee. Ik kan het wel eens proberen.
Vaak zal de leiding binnenshuis ná de ketel niet zo snel afkoelen. Dus die is elke dag een paar minuten op "kweektemperatuur". Dan is het ook goed als die leiding weer wordt schoongeveegd, zo nu en dan. Dat gebeurt als je water op 60 graden staat. Het zou best wat zijn als een ketel op bijvoorbeeld 50 graden kan staan maar elke week een keer water van 60 graden geeft gedurende bijvoorbeeld 5 minuten. En het de rest van de week op 50 graden houdt. Vraag me af of je dat kan bereiken met DP004 (legionellamodus, kan wekelijks) en DP160 (anti legionella setpunt). Of zou dat alleen voor boilergebruik zijn?
Een hele belangrijke in dit verhaal is de eco stand. Als een ketel hier namelijk niet op staat, heb je in feite dus gewoon een kleine boiler. En als die vervolgens op een rustige dag op 50 ipv 60 graden wordt gehouden. Is dat best een risico.
dat stukje leiding NA je doorstroom ketel wat volgens u niet geschoond word. IS geschooned water van 60 graden, (na de ketel) dus op het moment dat u de douche stopt, zit daar heet en schoon water in. waarin alle bacterien dood zijn, en dus niet opnieuw kunnen gaan groeien. Daarom staat de ketel op 60 graden Celcius.
Dat water kan 100% schoon zijn, maar zoals de grafiek aantoont kan er ook bij die temperatuur een kleine hoeveelheid legionella overleven. Als de leiding dan maar lang genoeg niet wordt gebruikt, kan daar alsnog legionella in ontstaan. Kans is klein, maar niet 0.
@@hylkefeenstra382 Als het goed is komen die leidingen niet boven de 20 graden. Maar dat ligt helemaal aan het leidingtraject, warmtebronnen, zoninstraling enz. Wel bijzonder dat het desondanks zo vaak alsnog goed gaat.
@@KetelKlets en wat doe je vervolgens, je zet je douche open, je wacht tot hij op temperatuur is en dus de hele warmwater leiding heet is, en dan pas ga je eronder staan en de douche in je gezicht sproeien…
@@JasperJanssen Legionella slaat op je longen via waterdamp, daar zit het gevaar. De legionella bacterie kun je prima eten, meninge biogroente van de boer zit er vol mee (legionella kan ook in tuinaarde zitten). Zolang het maar niet verneveld in je longen terecht komt.
In de (WW)-leiding van de ketel naar de douche(kop) dáár heb je het (lauwe) water, dus de ideale omgeving voor de bacterie groei. {in mijn situatie: 12 m WiKu-buis (aaneen-stuk, géén haakse bochten, verdeler bij de ketel)} Nefit HR CW5 Eco-stand, CV-ketel staat op 60° (is max)voor de WW-voorziening (Remeha kan tot 64°), de douchekop, icm thermostaat, kent 2 WW-doorlaatstanden, 4- & 6-liter/min, het duurt 12 seconden voor de douche op temp is en wat dan bij de ketel opvalt, dat de temp eerst, snel, oploopt naar zo'n ~70° 🤔 en daarna langzaam, zo'n 4 minuten, 'terugvalt' naar ~63°. 'Gevoelsmatig' denk ik dan, die ~70° heeft dat stuk WW-leiding 'schoon'-gespoeld😎
Regelgeving is zeker nog correct. Je combiketel is een hotspot (je cv staat aan en het drinkwaterin het toestelstaat stil) en de temperatuur boven de 60 graden zorgt voor reductie van de bacterie. Ook in de uit tap leiding welke niet geïsoleerd moet zijn zo dat deze binnen 45 minuten op minder dan 25 graden is. Geisers en hun uit tap leiding mogen maximaal 1L water bevaten. Het water voor je toestel moet ook onder de 25 graden blijven zowel bij een voorraad toestel als een Geisers.
Ik heb nog 1 vraag, als de legionellabacterie 1 maal gedood is, na de boiler op 65 ° / 70 ° Kan er zich dan nog iets nieuws ontwikkelen in deze leiding zou deze toch opwarmen tot 25°C en lang stilstaan ?
Wel leuk die discussie, ik zit veel in zuid Amerikaanse landen, daar hebben ze veelal een 500 a 1000 liter opvangbak op het dak staan, mede om de druk op te bouwen, daar nog nooit gehoord van legionella, wat toch vreemd is want zou hetzelfde principe hebben, stilstaand water, wel wordt er erg goed gecontroleerd op Denge (een ziekmakende mug) net als Zica maar over legionella hoor je nimmer iets, is hiervoor een verklaring?
Ik dacht altijd dat de 60°C regel er is om de stukken leiding vanaf cv naar tappunt te schonen (legionella te doden) In deze leidingen staat na gebruik van warm water het water heel langzaam af te koelen (en dus risico op legionella?) Dat moet kennelijk zo snel mogelijk (binnen enkele minuten) voor de veiligheid. Ik heb het tapwater van de cv ketel ook al een paar jaar op 55°C staan (ooit begon ik met 45°C maar uit angst toch later verhoogd) Verder valt me vaak op dat koud water uit de kraan bij sommige grotere nieuwgebouwde (dus goed geïsoleerde) complexen, echt heel erg lauw is. En voor een koud glaasje water ik heeeeel lang moet wachten / laten doorstromen. Maw ik vraag me wel eens af wat legionella risico in zulke gebouwen is.
De vraag die je misschien mist is: Spoelt alle legionella uit de leiding als je de kraan aan zet? Of kan deze zo vastgeplakt zitten dat hij gedood moet worden.
Niet alles kun je wegspoelen met de kraan open zetten. Legionella verzamelt zich in 'groepjes' en plakt aan de binnenkant van de leiding. Als je de kraan open zet dan breken de groepjes uit elkaar en stroomt legionella door de leiding om weer nieuwe groepjes te maken als het water weer stilstaat. Legionella kan ook de kraan uit stromen, maar het oorspronkelijke groepje blijft grotendeels vastgepakt in de leiding. Als legionella dood is kan het geen nieuwe groepjes maken en het kan geen grote schade toebrengen aan de gezondheid.
Ik denk dat je voor een deel gelijk hebt. Waar vooral altijd even duidelijk onderscheid in gemaakt moet worden is de CV-water temperatuur en de warmwater temperatuur. Legionella is geen enkel issue voor een CV systeem, WP of anderszins. Legionella is vooral een punt als water waar het in zit vernevelt. Dat is dus een beetje als het uit de kraan komt, maar vooral onder de douche. Een gesloten systeem kan prima < 58C worden gezet. Ik denk dat je gelijk hebt dat de warmwater temperatuur in 'doorstroom boilers' - wat dus eigenlijk geen boilers zijn? - geen invloed hebben op de mogelijkheid om legionella te bestrijden. Legionella kan voor komen in het deel van het leidingwerk in het huis, dat warm genoeg is, als dat tenminste lang genoeg stil staat. Ik geloof dat het ongeveer 2 dagen duurt voor legionella om voldoende te 'groeien' om op gevaarlijke niveaus uit te komen? Een doorstroomer zal die eerste lading legionella dan niet doden. Maar veel CV ketels zijn naar ik aanneem combi-ketels, met weliswaar wrs een kleine, maar toch een boilervat er in? Ook daar zal bij voldoende gebruik wrs geen probleem opleveren, maar daar zou je dan wel weer een risico analyse op los moeten laten. Sowieso is de kans op een negatief effect van legionella heel erg klein, maar voor sommigen kunnen de gevolgen heel erg groot zijn, wat het risico dus groot maakt en het niet zo vreemd dat er met een 'simpele' aanpassing naar voorkoming wordt gekeken.
Er zijn ketels met een klein voorraadvat, maar bij mijn ketel zat dat CV-zijdig. De warmtewisselaar zit in de CV-behuizing en zal gewoon warm worden, in ieder geval niet ijskoud zijn. En daar zit natuurlijk tapwater in.
Ik denk dat jour redenering klopt voor alle ketels zonder buffer vat. Veel ketels uit de voorgaande generatie (warm water comfort) hebben zo’n buffer van een liter of 5 of zo (Rhemea Quinta?) om de opstarttijd warm water te verkorten. De nieuwere generatie ketels hebben dit niet meer vanuit milieuoogpunt. Misschien kan volgens jouw redenering een ketel zonder buffer vat veilig lager dan 60 graden, maar een ketel mét buffer zal dan toch op 60 graden moeten blijven? Overigens wordt in alle overheidscampagnes tbv het milieu of het reduceren van onze afhankelijkheid van putin gas, het juist instellen van de cv ketel stelselmatig genegeerd. Voor verwarming stond mijn nieuwe Tzerra Ace afgesteld op maar liefst 85 graden. Langzaam gaan verlagen en sta nu op 60. Volgende winter weer eens verder kijken of het nóg lager kan.
Inderdaad, als er een boilervat in de ketel zit moet je 60 graden aanhouden (hoewel... zie die grafiek). Ik heb een Nefit EcomLine gehad, daar zat er eentje in van wel 25 liter. Groot nadeel: die ketels hebben geen eco-stand voor het warme water. Je aanvoertemperatuur kun je prima verlagen, ik stook zelf met 40 graden aanvoer zonder probleem: ruclips.net/video/HNJY8JyjTCk/видео.html
Onze WP boiler heb ik direct na aanschaf teruggezet naar 53 graden. De temp wordt dan tussen 49 en 53 gehouden. Stond standaard op 60 oid, maar desinfectie met elektrisch element stond uit. De Boiler heeft een circulatiepomp zodat er geen cold spots in zitten.
Coldspots kunnen volgens mij niet onstaan in een boiler, aangezien warm water opstijgt en dus automatisch mengt. Wel kun je gelaagdheid hebben (warmste water zit boven) maar dat schijnt men juist te willen in installaties.
Duidelijk verhaal, ook je uitleg van de logaritmische schaal👍( ohja zo zat dat).. Ja regel is regel, en de monteur zet m ( terecht) steeds weer terug naar 60.
Ik zie het zo - om te zorgen dat het water in de leiding na de CV niet steeds meer legionella kan opbouwen, moet elk gebruik van warm water de leiding na de CV lang genoeg en met voldoende warm water zijn gespoeld. Zeg dat je ten minste 10 minuten doucht - dan zit je toch al op de paarse lijn (58c). Bij gebruik van de waterkranen op diverse plekken is de gebruikstijd nog korter en de leidingen na de CV mogelijk nog langer (in mijn geval zeker). Dan wordt het dus toch snel 60c. Allemaal volgens de theorie (grafiek) van hierboven. In de commentaren lees ik dat er nog niet echt iemand is omgevallen bij lagere CV-temperaturen, dus zal het ook wel weer niet zo kritisch liggen.
Die 60 graden zal ook mogelijk gelden voor een ketel met boiler geïntegreerd. Maar voor een conventioneel doorstroomstoestel klinkt dit wel plausibel. Ik houd dit topic in de gaten.
Hebben de meeste combiketels niet een 5 liter boiler vaatje? Zelfs als dat niet op temperatuur was dan is dat toch nog ruim een halve minuut doorstroming. Ik vraag me ook af of een 5 liter vat wellicht beter is als incubatie dan 5 liter in meters leiding? En blijft de bacterie niet langs de wanden van de leiding zitten, als hij alleen maar wordt gespoeld maar niet warm wordt?
Hoe zit dat met een boilervat verwarmen tot 60gr voor doden legionella. Ik bedoel alleen bovenin en in het midden heb ik mijn vat op 60gr. Onderin blijft het veel kouder. Is dan alle legionella wel dood?
Het is waarschijnlijk net wat je zelf al zegt. Een oude regelgeving en denkwijze die bij moderne installaties niet meer op gaat. Mooie uitleg. 1tje om te bewaren.
Ik heb nog liever dat het ergens bij de juiste instantie voor het voetlicht komt. Mogelijk kan daarmee het bouwbesluit worden aangepast (de eis dat bij elk uitstroompunt de watertemperatuur minstens 55 graden moet zijn).
Bij een doorstroomtoestel worden de leidingen elke keer volledig gespoeld met vers water als je de warmwaterkraan open zet. Er blijft dus nooit water stil staan zoals dat in een boiler wel het geval is. Daarom heb ik hier de warmwatertemperatuur al vele jaren geleden ingesteld op 55°C, wat voor mij ook meteen de maximale temperatuur is voor het water dat ik gebruik voor de afwas (daar kan ik nog net mijn handen in staken zonder ze meteen te verbranden). In sommige doorstroomtoestellen zit er echter wel een kleine watertank die op temperatuur wordt gehouden als de boiler niet in de eco stand staat, maar ook dan zal 55°C voldoende zijn om problemen met legionella te voorkomen. Bij die boilers is de watertank zo klein dat die in de meeste gevallen ook volledig wordt gespoeld als er warm water wordt gebruikt, daardoor is de kans dat er legionella bacteriën in achterblijven ook veel kleiner dan bij een grote boiler waar zoveel water in zit dat het zelden helemaal wordt opgebruikt.
Ketels met zo'n ingebouwde boiler kunnen vaak niet op de eco stand worden gezet, vandaar dat deze ketels (i.v.m. de bijbehorende onzuinigheid) massaal worden/zijn vervangen.
Na het nemen van de douche koelt het water in de afwaartse leiding af en kan legionella in die leiding groeien terwijl het water afkoelt van 40 naar 25 graden. Wordt het in die leiding nooit meer dan 40 graden, dan kan de legionella in theorie blijven groeien. Dit gezegd zijnde, mijn ketelthermostaat voor sanitair water staat op 45 graden.
Bij mij 44 graden, maar ik ben aan het kijken om iets meer zekerheid en marge te nemen. We moeten eigenlijk de curves toename vergelijken met groei. Ik heb verhalen gehoord dat zelfs al bij 43 graden legionella niet meer groeit maar 39 a 41 hun lievelingstemperatuur is en dus er een explosieve stijging kan plaatsvinden. Bij 43 en 44 graden zal de bacterie in ieder geval niet gedood worden, maar blijkbaar in evenwicht blijven. En evenwicht betekent een gevaar als het water kan afkoelen. Een ringleiding zonder dode punten kan volledig veilig zijn zolang het water 24/24h circuleert met minimaal 44,1 graden had ik gelezen, of dit met of zonder kalk of biofilm was weet ik wel niet.
Wat te denken van legionella in het geval van een elektrische keukenboiler. De leiding vanaf zolder zal bij de badkamer een T splitsing hebben om door te gaan naar de keuken. Dat leiding deel staat stil sinds de keukenboiler geplaatst is. Is dat dan niet een legionella broeinest? De T splitsing is vaak niet makkelijk toegankelijk dus blijft het onveranderd. Moet ik me zorgen maken?
Vereisten voor een legionella besmetting: - water moet langdurig tussen de 25 en 45 graden zijn - water moet minstens een week stil staan - er moet überhaupt legionella in het water zitten - er moeten voldoende voedingsstoffen in de leiding aanwezig zijn - bij het tappen wordt het water niet verwarmd tot minstens 50 graden bij het uitstroompunt - het uitgestroomde water moet vernevelen - de nevel moet in je longen terecht komen - je moet een zwakke gezondheid hebben En dan nog gaat het om een *kans* .
@@KetelKlets Het langdurig stilstaande water in het leiding deel naar de keuken is in de zomer periode zeker warm genoeg geweest voor Legionella vermenigvuldiging. En het zou wellicht een heel klein beetje terug kunnen stromen naar de douche. Die nevelt uiteraard. En daar staan we naast te wachten tot het warm genoeg is. Wel vraag ik me af of de warmte op het T stuk niet verder het doodlopende deel in trekt en zo de eventuele Legionella om zeep helpt. Wellicht verder dan dat het terug zou kunnen stromen. Ik heb er te weinig verstand van maar vraag me af of ik me nou wel of niet zorgen moet maken.
@ketel klets ik heb een calenta ace 40l cw6. Daar zit een boiler vat in. Ik zoek al een tijd of het mogelijk is om het boiler vat uit te schakelen, zodat er een doorstroomtoestel overblijft. Ik kan dit nergens vinden. Weet jij of dit mogelijk is bij dit toestel of dat ik dan een andere ketel zou moeten aanschaffen?
Meestal kunnen ketels met een ingebouwde boiler niet op de eco-stand worden gezet, precies om die reden. Ik heb daarom destijds een andere ketel gekocht zonder ingebouwd boilervat en speelde daar al in het eerste jaar 25% van mijn gasrekening mee weg 🙂
@@KetelKlets zou de warm tapwater voorziening op deze ketel wel geheel gedeactiveerd kunnen worden zodat er geen gasverbruik meer is voor het warm houden van het boiler vat? Zo ja is dat een kwestie van een instelling of moet het leidingwerk dan ook aangepast worden? (in dit geval zou ik dan een warmtepompboiler installeren voor warm tapwater zodat daar geen gas meer voor nodig is)
@@sandermollers8169 Dat is een instelling, zoek de installatiehandleiding van je ketel even op, daar staat de hele parameterlijst in zodat je weet wat je moet instellen.
Ik heb dezelfde vraag. Navraag bij Remeha helpdesk leverde dit antwoord op: "Je zou dan de gehele 40L tapwaterzijdig los moeten koppelen en warmwater uitprogrameren, dit doe je door parameter CP320 op 2 te zetten. Gebruikers nivo>Bic0>CP320." Mijn situatie is een Heatcycle van DeWarmte; een 200L boiler op 51 graden verwarmd via water-water warmtepomp. Deze boiler staat voor de Remeha Calenta Ace 40L. Om gas te besparen had ik de Calenta op de eco stand staan; de 40L werd dus niet verwarmd. Wel een wekelijks legionella programma, zowel bij de 200L en de 40L. Maar toen de ketel onderhoudsmonteur kwam, kreeg ik een stevige waarschuwing om zsm de ketel waar aan te zetten, zodat er minstens 55 graden uit de leiding komt. Om het risico zo klein mogelijk houden dat er legionella ontstaat in het leidingwerk na de ketel. Als ik van het gas af wilde, raadde hij een doorstromer aan om het 200L water naar 60 graden te brengen, om alsnog te voldoen aan die 55 graden uit de tappunten. Hij verwees naar nen1006 / bouwbesluit / dat er afgelopen jaar 10 doden door legionella zijn gevallen (ik kon hier geen bron voor vinden). Hij had het idee dat door warmtepompen er collectief meer risico genomen wordt. Voor de zekerheid denk ik er aan om een doorstromer te installeren om van het gas af te komen (bijv stiebel eltron dhb-e 18 25A). Enerzijds om dit (waarschijnlijk zeer kleine) risico af te dekken, maar eigenlijk vooral om bij eventuele uitval van het warmtepomp systeem toch een goede backup te hebben.
Om te douchen zou ik het wellicht wel overwegen maar mijn vrouw wil graag goed warm/heet water om te dweilen. Dit kan tussen de oren zitten aangezien je waarschijnlijk na 20cm dweilen het water al is afgekoeld... Toch is het mij de mogelijke discussie niet waard om de ketel te verlagen. Er zijn wellicht nog meer redenen om de temperatuur hoger te zetten net als stomen bij luchtweg problemen en andere dingen... Verder leuke denkwijze!
Dan zou ik het oplossen zoals ik heb gedaan: de ketel op 50-55 graden zetten en in de keuken een elektrische keukenboiler plaatsen. Die kun je desgewenst op 85 graden zetten wanneer er gedweild moet worden. Zie: ruclips.net/video/3CE_sSBm1Hg/видео.html
Dweilen met heet water is vrijwel zinloos en laat zeepresten achter. De meest voorkomende fout in de schoonmaakwereld. Waarschijnlijk zo'n 60 jaar terug ooit eens geopperd door een docent op de huishoudschool die niet beter wist.
@@peterv6036 en de oplossing? Niet vervelend bedoeld: kritiek plaatsen heb ik geen enkel probleem mee (daar kunnen we verbetering in zoeken) maar zou het wel fijn vinden om dan tevens een oplossing te zien... maakt het een stuk makkelijker. Sorry een beetje offtopic.
@@peterv6036 geef dan geen antwoord... Je geeft zelf iets aan waar je de indruk wekt dat je verstand van zaken hebt. Vandaar dat het normaal snel onderbouwd kan worden, helaas blijkt dat beperkt voor sommige. Maakt niet komt verder wel goed.
Goed verhaal wat me aan het denken zet. Ik heb een boiler 80 liter die ik tussen 2 en 5 uur 's-nachts op 55 graden breng. Dan is de legionella weg als ik om 8 uur ga douchen. Is het dan na het douchen " gevaarlijk" in de ketel? Bijvoorbeeld op 25 graden De rest van de dag is het dan een kweekvijver. Is het dan verstandig om hem de hele dag op 55 te houden en brengen?
Ik ben anderhalf jaar geleden overgestapt op een doorstromer voor mijn douche (om gas te bespraren en omdat ik genoeg zon over had). Ik heb die doorstromer op 45 graden staan (dat wordt iets minder voordat het bij de douchekop is, een besparende).. Ik douche nu eigenlijk zonder koud bij te mengen... Ik heb nog steeds geen legionella... Ietwat naief misschien... We doen bij afwezigheid langer dan een dag even door laten lopen alvorens er onder te gaan staan... Overigens: ik heb wel een mooi setje van afsluiters er tussen laten zetten zodat ik met dichtzetten en opzetten ook weer het water van de CV ketel kan laten afkomen.. Dat hadden we gedaan voor geval het tegen zou vallen, maar nog nooit gebruikt... werkt prima.. Next action: warmtepomp... Mijn loodgieter offreerd een NIBE, totaalprijs (ex hak/breekwerk) 20,000 ... Ik denk dat ik een andere loodgieter moet zoeken...
Nibe wordt ook wel de Rolls-Roys van de warmtepompen genoemd. Een lucht/water van Remeha heb je al voor ~€ 1.500,- incl subsidie, voor iets meer heb je een water/water van Vaillant. Hangt dus van het type en het vermogen af (installateurs schatten nogal eens te zwaar in). Zie: ruclips.net/video/bY7T1mLXdeQ/видео.html
@@KetelKlets de installateur (ook al fout) gaf alleen een totaalbedrag, dus inclusief installatie (maar exclusief breekwerk e.d,). Helaas gaf hij -wel- aan hoeveel subsidie er van toepassing was: eur 3600,- dat betekend dat de pomp zo’n 10,000 zou moeten kosten. De totaalofferte (inc btw) was eur 21,288.- kosten voor “werk” dus meer dan 10,000 euro… Het ging om: Luchtwater warmtepomp Nibe F2120-16 KW en buffervat 120 Liter ( verwarmingsvermogen bij -7 graden 8,2 KW ). Bovenstaande prijsopgave is exclusief: * Alle benodigde bouwkundige werkzaamheden c.q. voorzieningen, zoals bijv.: - timmer en schilderswerkzaamheden - het maken en aanhelen van sparingen - het maken van bouwkundige constructies * Benodigde elektrische voedingen + electra werkzaamheden * Hak, breek, sleuf en graafwerk * Natuurlijke toevoer en natuurlijke afvoer * Kitwerkzaamheden * geluidswerend isoleren standleidingen Als hij het niet -wil- maken kan hij dat ook gewoon zeggen toch ? Gaat echt te ver…
@@marcjurriens89 Die prijs voor een Nibe kan wel kloppen. Conclusie indien te duur: koop geen Nibe 🙂 En laat eerst een goede warmteverliesberekening maken van de woning, anders koop je een warmtepomp gauw te groot qua vermogen (en dus te duur).
@@KetelKlets ik wil die rolla royce wel betalen, mijn issue ligt meer in die 12k plaatsingskosten voor het ophangen, gat in de muur, buiten unit daarbuiten en vloerverwarmingverdeler direkt naast de ketel ;-)
Dit lijstje met uitsluitingen is standaard in de installatiewereld. Vaak mogen ze elkaars werk niet doen omdat ze daarvoor niet gecertificeerd zijn. Maw een cv installateur mag geen electrische voedingsleiding aanleggen voor de voor de ketel.
Ten eerste; Ik woon niet in Nederland maar in Frankrijk. In een huurappartement, nieuwbouw uit 2016 uit mn hoofd. Ik heb hier een doorstroomtoestel (Saunier Duval Themafast Condens) Dit ding gaat is door de installateur/verhuurder begrenst op 46 graden! De leidingen zijn uiteraard ongeisoleerd in de muur ingebouwd, misschien zelfs wel in beton gegoten, zeker in de winter wordt die simpelweg niet warmer dan 36-37 graden.. Ik heb het net nog even gedubbelcheckt in de handleiding, hij kan 60 graden leveren, maar zodra je dit probeert in te stellen komt er "NO" op het scherm te staan. Mijn punt is, dat wij huren van een grote partij. Als dit echt riskant zou zijn, neem ik aan dat ze hem gewoon op 60 zouden zetten. Zij betalen immers niet de gasrekening, maar kunnen wel aangeklaagt worden als blijkt dat er mensen structureel ziek worden in hun panden.
Heeft de 'NO' melding niet te maken dat je niet de installateurscode hebt ingevoerd? Meestal kun je wel bij geavanceerde instellingen via een ander menu, een combinatie van knoppen of na een cijfercombinatie in het beeldscherm gezien te hebben.
Op zich helemaal eens dat bij doorstromers de legionella temperatuur vaak nergens voor nodig is, maar je redenatie gaat op 1 punt fout: legionella zit niet 'in het water 48 meter verder weg', maar zit ergens aan de wand van je leiding, bij een plek met weinig doorstroming. Dus als je na de ketel, in je warmwaterleidingen, wat onhandig leidingwerk hebt (gekke bochten ofzo waardoor ergens water wat langer kan hangen), en vooral als je dan ook nog op vakantie bent geweest, is er kans op een flinke aangroei van legionella in jouw voorbeeld met zon op de muur. Voor die specifieke situaties is het wel veiliger dat de 55 graden regel er is, want dan zal legionella in elk geval telkens afsterven.
En hoe komt die legionella in die buis? Via het water (in kleine hoeveelheden). In het buitenland doen ze chloor in het water om die bacteriën al in het water te doden.
Bedankt voor deze interessante video! Hoe zit het met elektrische kranen? Mijn cv ketel had ik al naar 50gr gezet, uiteindelijk wil ik hier zo min mogelijk/tot geen gebruik van maken gezien de prijzen. Ik heb zonnepanelen en ik wil de ww toevoer van de keuken afdoppen en de elektrische keukenkraan plaatsen en een elektrische doucheboiler (1 lt tankloos) koppelen. Volgens beschrijving komt binnen 5sec heet water (temperatuur is in te stellen).
Ja, maar die trekken wel vaak 9kW of iets in die richting, wat straks mogelijk nadelig wordt als er een piekheffing komt net als in België. Je kunt beter een 400W boilertje plaatsen, of een grotere voor de douche.
@@angela99procent68 Daar moet je dus al een aparte groep naartoe leggen (3000W = 13A). Controleer ook hoeveel liter per minuut je met 3kW kunt verwarmen, is dat genoeg voor een douche of niet (indien het een doorstroomverwarmer is).
@@KetelKlets dat kan niet evt op het lichtnet aangesloten worden? En anders in het stopcontact (zit een stekker aan). Ik heb verder nl geen apparaten op de douche
@@angela99procent68 Alle aparaten die van zichzelf meer dan 2000W trekken, moeten een eigen groep krijgen. Een oven, een wasmachine, een keukenboiler, allemaal moeten die op een eigen groep zitten. Het maximale wat je op één groep kunt gebruiken is 3680W, jouw doorstroomverwarmer doet al 3000W, dus als er op diezelfde groep ergens 680W of meer wordt gebruikt, dan knalt de stop eruit. Vandaar de noodzaak voor een eigen groep met directe bekabeling. Dus de vraag in jouw geval: is het stopcontact in de douche een aparte groep of niet?
Ik zit te denken hoe ik met een tyleen constructie water zou kunnen voorwarmen ( zonlicht, staan wel mooie zelfbouw constructies op RUclips met oud dubbelglas) om zo water met hogere temperatuur binnen te laten stromen. Eventueel met warmtepompboiler erna. Echter boiler geeft ook weer stilstand verlies.. en dan praat je ook over een behoorlijk wat kWh per jaar. Tevens de koele lucht dan in de zomer gebruiken voor koeling. In de winter zal dit echter niet zo efficiënt werken lijkt mij. En je wilt zeker in de winter geen warmte uit je huis trekken want dan haal je misschien mooie cop op je warmtepomp boiler maar je moet warmte in je huis ook opwarmen. Behalve als het om zelfde lucht hoeveelheid gaat als ventilatie systeem.
Ik ben niet bang voor legionella, zie mijn eerdere reactie hier. Maar weet wel heel goed wat je doet met jouw omschreven constructie (als je het water als tapwater gaat gebruiken tenminste)!
Een warmtepompboiler mag op de warmtewisselaar meestal max 70 graden water binnen krijgen. Zou je hem sequentieel gebruiken, dan heeft het alleen zin als je vaak water tapt, aangezien dat water pas in je boiler terecht komt als je de kraan open draait. En in de winter risico op bevriezing.
Een geiser en een doorstroomtoestel mag je gewoon op 40 graden zetten.. Het is al zolang ik dit werk doe een discussie🙄 Als je elke dag warmwater pakt van 40graden is er niets aan de hand.. Een boiler mag je ook op 50 graden houden.. maar hij moet 1x in de week naar 70 graden i.v.m. desinfectie. Het gaat niet alleen om de temperatuur maar ook om hoevaak je water gebruikt.. Wat je niet wilt hebben is bijvoorbeeld een koudwaterleiding of warmwaterleiding op zolder waar het 30 graden is en dan 3 weken op vakantie.. dat is levensgevaarlijk.. Wat je wel merkt is dat als de de temperatuur bij een ketel op 50 graden zet dat de waterdruk minder is en dat het water voor bijvoorbeeld het dweilen niet heet genoeg is.. Ben het met je eens dat de regels niet altijd bij de tijd zijn en niet altijd kloppen..
Bij ATAG warmtepompboilers staat het anti-legionella programma af fabriek op 1x per maand, blijkbaar kan dat dus ook. Ik gok omdat die boilerinhoud doorlopend op 53 graden wordt gehouden (afhankelijk van hoe vaak je hem leeg doucht). Wat betreft die warme leidingen in huis: na >1 week afwezigheid alle kranen (warm en koud) even 5 minuten laten doorlopen; voorkom daarbij verneveling (douchekop in een emmer leggen, washandje om de douchekop heen vouwen enz).
@@KetelKlets Als je op vakantie gaat of thuis komt dan inderdaad even spoelen.. zonder vernevelen.. Dat weten jij en ik.. maar ik denk dan 90% van de mensen dat niet weet..🙄
@@annemarie8493 klopt, ook iets wat veel mensen niet weten. Dweilen met heet water is vrijwel nutteloos: het 'extra schoonmaakeffect' is verwaarloosbaar. John Visser en ketelklets, bedankt voor jullie inzichten. Iets wat ik altijd al dacht en nu bevestigd zie. Dus die temperatuurinstelling kan ook al omlaag. Heb afgelopen winter de ketel (van de woningbouw) geoptimaliseerd op cv gebied en dat heeft ons al veel gas bespaard. Toppers zijn jullie!
1 ding wat ik je nog niet heb horen noemen is dat die 60 graden pas na 2 minuten de 90% legionella afname kan bewerkstelligen terwijl je het water eigenlijk maar heel kort op 60 graden hebt. Misschien zelfs wel alleen net bij het verlaten van de ketel. Ik heb mijn zonneboiler aangesloten zoals het voorgeschreven stond in de handleiding. Dus de uitgang van de boiler loopt door de CV voor legionella bescherming. Dan na het verlaten van de cv wordt het water gelijk weer in temperatuur verlaagt door een thermostatische mengkraan zodat je niet riskeert 80 graden warm water uit de kraan te krijgen. Maar effectief heb ik 1 seconde mijn water dus naverwarmt op 60 graden terwijl het er wel voor zorgt dat ik nogsteeds de helft van het gas verbruik wat ik normaal zou verbruiken terwijl mijn boilervat al wel warm genoeg was om gewoon van te kunnen douchen
Moet je nagaan, en toch gaat het eigenlijk altijd goed. De aanname die ik eerder iemand hoorde maken: doordat we doorlopend worden blootgesteld aan een lage concentratie legionella, raken we daar resistent voor. Daarom vinden legionellabesmettingen ook nooit (als in écht nooit, aldus boekenonderzoek vanaf begin 1900) plaats in de eigen woning, maar altijd ergens anders (op vakantie, openbaar gebouw, tuincentrum, Floriade enz). Ik kan dat onderzoek helaas niet meer vinden, maar dat lijkt me een goede voor toekomstig onderzoek voor beleid.
Kijk ik heb een berekening gemaakt en hieruit concludeer ik dat men het risico beperkt door de maximale tapwatertemperatuur voor huishoudelijk gebruikt ergens rond 51,6 a 52 graden afstelt om geen risicos te krijgen in het afkoelende leidingswater na het sluiten van de kraan. Wanneer men de kraan sluit zal deze temperatuur van 51 a 52 graden ervoor zorgen dat met bijna een half uur water gebruik de bacterie 2,5 keer reduceert in de leidingen en in de verdeler. Maar hou ook rekening dat wanneer men de bacterie niet dood de bacterie evenwel dagelijks verdubbeld of iets meer en in optimale omstandigheden misschien zelfs 8-16 keer maar dan dienen de leidingen continue 40 graden te zijn en niet gebruikt te worden. Dat is de theorie. In de praktijk tapt men water en zal men dus proberen flink reduceren, stagnatie, snelle groei, trage groei, geen groei (inactief). Wanneer men vanuit het begin flink heeft gereduceerd zal een snelle groei dus verhoudingsgewijs ook veel minder hoeveelheden opleveren. Om een voorbeeld te geven: 1000 kolonies kve 1000@30 min @ 52gr = 375 1000@30 min @ 48gr = 875 Maar na het sluiten van de kraan of leiding zal je dus na 6 uur al een stijging krijgen van 26% door het gemiddelde afkoelende water dat tussen de ketel en aftappunt staat dus komt 875 kolonies met slechts 48 graden op 1100 kolonies uit, een stijging van 10%! Bij 52 graden heb je voldoende gereduceerd en zal je na 6 uur op ongeveer 475 kolonies staan wat dus nog steeds de helft is van het vertrekpunt. Mocht mijn leidingswater heel traag afkoelen en we rekenen nog eens 26% bij komen we uit op 595 kolonies. In het geval van 48 graden komen we uit op 1390 kolonies. In het ene geval zijn we dus 40% onder ons vertrekpunt en in het andere geval 40% boven het vertrekpunt. Mijn andere conclussie is om het water zo laag mogelijk te zetten zonder aan comfort in te leveren, bv 43 graden. En wekelijks sweekends met 58 graden te spoelen. Ook dat lijkt veilig, zolang men het niet vergeet wekelijks te verhogen of dat automatisch laat doen. Na 1 week kan men 25-100 kve water op dode punten tot maximaal zo'n 14000 kve krijgen wat gevaarlijk begint te worden. Normaal dient men zelfs onder de 10000 kve te blijven. Een ontsmetting om de 6-7 dagen is dus ideaal. Ofwel werkdagen op 43 instellen en weekend op 58. Gemiddelde temperatuur 47,2 graden. Of 6 dagen @43gr 1 dag @62gr Gemiddeld = 45,7gr
Nu twijfel ik een beetje of de instelling van mijn Intergas ketel die nu op de stand “naar vraag” staat en die ook soms een aantal dagen niet gebruikt wordt, legionella kan voortbrengen?
Ik heb al een paar jaar mijn 300L boiler op 45 graden staan, 1x per half jaar stook ik 'm op tot boven de 60 graden. Het boilervat gaat hier wel regelmatig 'leeg', moet natuurlijk geen dagen/weken stilstaan, voorlopig gaat het allemaal nog goed. Kan er overigens weleens een legionella testkit overheen halen om te kijken wat het aandeel legionella is.
De laatste tijd lees ik op diverse media over doorstroom boilers, die hoeven geen vat op temperatuur te houden en vragen alleen stroom als er warm water nodig is. Is dit werkelijk een goede oplossing ? want waarom worden er dan nog steeds gewone boilers geplaatst ?
De 'gewone' boiler gaat juist helemaal terugkomen met alle warmtepomp installaties - het is de enige manier om lokaal warmte te bufferen voor een redelijke prijs. Doorstroomboilers krijgen dan tapwater dat eerst tot ca. ~35 graden wordt opgewarmd in die boiler... maar in die boiler zit de eerste stoot tapwater al een tijdje te broeien!
Je geeft in je filmpje aan dat een keteltemperatuur van 55°C ook prima kan, maar wat is de ondergrens? Als je aan geeft dat je toch altijd al met vers water uit de straat aan het douchen ben, is er dan uberhaupt een ondergrens? Ik gebruik het tapwater van mijn CV ketel alleen voor het douchen. Tussen de CV ketel en douche zit misschien 6 meter binnenshuis leidingwerk. Mijn CV ketel staat op 37 graden en het douchewater is voor mijn gevoel vaak nog steeds te heet dus meng ik nog bij met koud. Zo staat hij nu al een half jaar ingeregeld, en er is nog nooit iemand in huis ziek geworden.
Als je ketel geen voorraadvat ingebouwd heeft en er geen boilers aanwezig zijn én er geen mensen op leeftijd of met een zwakke gezondheid in huis komen (douchen), dan zou je dit risico kunnen nemen.
Ik neem aan dat je pas onder de douche stap op het moment dat er warmwater uit de douchekop komt. Volgens je berekening is dat na 48s en circa 6l. Mocht er al kolonievorming zijn opgetreden zijn die Legionella's in dat gedeelte van de leiding allang doorgespoeld. Non-problem m.i.
Bedankt voor je filmpjes, erg interessant allemaal. Bij deze kwam er echter een vraag naar boven. Wij tappen in verhouding bij sommige kranen in huis vrij weinig warm water, gewoon omdat sommige zaken ook goed met koud water gaan of dat we daar op een andere manier het warme water verwarmen. Daardoor blijft het water dus langere tijd in de warmwaterleiding staan, soms wel langer dan een week. Als je dan op die leiding wel een keer warm water nodig hebt, is dat dan een risico?
Als je na die week (of langer) de kraan open draait en het water voelt meteen lauw aan, dan loop je wel risico, aangezien er dan blijkbaar ergens warmteinstraling plaatsvindt op die leiding. Krijg je daarentegen eerst koud water en moet je wachten op het warme water uit de ketel, dan is het risico kleiner. Spoel zulke kranen altijd even een paar minuten door als je ze meerdere weken niet hebt gebruikt, zeker in de zomer.
Bedankt voor je snelle reactie, duidelijk verhaal. We hebben een hoop van je filmpjes geleerd, we zien weer belangstellend uit naar je volgende filmpje.
Zolang het koudlauwe water maximaal 20-22gr is en dus niet direct verdampt als het uit de kraan komt loop je geen risico. Verdamping krijg je vooral als het water warmer is dan de omgevingstemperatuur. Bijvoorbeeld 27-28 graden water tegenover 18 graden luchttemperatuur. Legionella kan voornamelijk problemen geven bij stagnerende watertemperaturen die lange tijd tussen 22 en 43-46 graden is gebleven. Mbt tot de maxima temperatuur hangt het vooral af over welk type legionella we spreken, periodieke heatshock leidings reiniging, kalk of biofilm aanwezigheid enz.... Bij een ringleiding dat continue circuleert volstaat 44,1gr al als minimum indien er geen dode punten aanwezig zijn, maar er zijn altijd dode punten. Zo is de kraan zelf een dode punt ook al spreken we over nihil water... Anderen beweren dat legionella dat in een biofilm of kalk aanwezig is enkel dood bij temperaturen vanaf 50 a 51,6 graden. Ik zou zeggen dat je dus minimaal 43 kan gebruiken met risico indien je de leiding niet binnen de 48 uur van hogere temperatuur doorspoelt of je moet gaan kijken naar 55 graden uit de kraan indien je geen risico wilt nemen. Het is wat wikken en wegen. Bij 43 graden uit de kraan is er weinig kalkafzetting en krijg je een bad nog warm genoeg. Bij 55 graden uit de kraan verbruik je 1,5% meer gas, meer kalkafzetting, kunnen kinderen 3de graads brandwonden oplopen enzovoort. Mijn raad. Zorg dat je 49 graden uit de kraan krijgt wat het risico op brandwonden verminderd maar zorg ook dat bij het opstoken van het water de temperatuur eerst boven 50-51,6 graden stijgt. De meeste ketels zullen bij de opstart 2-3 graden hoger gaan om vervolgens te zakken. En zorg dat je na een vakantie of uit eigen beweging de leidingen een aantal keer per jaar toch doorspoelt met 58-63 graden gedurende enkele minuten 8-5 min is meer dan genoeg.
Ik vraag me het volgende af, inhakend op besparen op gas en legionella gevaar: Stel ik neem een dynamisch energiecontract voor electra, neem een boiler sluit deze aan op de koudwater aanvoer bij de cv-combi ketel doorstroomtoestel. Stel dan laat ik de boiler enkel aanslaan als de energieprijs laag is, dan is er dus kans op legionella als er lange tijd geen goedkopere energie is in verhouding met het warmwater enkel met gas verwarmen. Als ik de cv ketel instel op 70 graden warmwater wordt dan de ontstane legionella in boiler direct gedood en is dit dus een veilige opstelling? Is deze opstelling überhaupt in combinatie met een dynamisch energie contract een goed idee? Ik ben benieuwd hoe u/jullie hierover denken?
Waarom zou je een boiler aansluiten op een doorstromer? De twee hebben dezelfde functie? Maar over jouw voorbeeld van de lage prijzen: ik denk dat jij (of jouw gezin) eerder toe gaan geven. Als in een horrorwinter de boiler een week niet draait zit jij met koud boilerwater en een koude douche. Reken maar dat jij na een paar keer koud douchen die boiler een zwengel geeft.
@@martijnkosters9024 doorstromer = gas, boiler = elektra. Ik heb zonnepanelen. Door de boiler bespaar ik weer extra op gas. Maar ik heb ook een bad, om die te vullen heb ik meer water nodig dan de 50 Liter in de boiler. Door de doorstromer blijft het water uit de kraan dan toch op temperatuur :-)
Alle moderne ketels voldoen aan de HRww eis, echter condenseren zelfs deze ketels niet bij temperaturen >57 graden. Dus ja, daar is wat te winnen, zie deze video: ruclips.net/video/8VU_DfASv7A/видео.html
Ik vraag mij af hoe dit in mijn situatie is. Mijn elektrische boiler staat op 60 graden, maar alleen om dan langer te kunnen douchen (tijd voor een waterbegrenzer in de regendouche). De boiler gaat bij lagere temperaturen zelf om een x aantal dagen naar een hogere temperatuur als beveiliging tegen legionella. Hierdoor maakt ik mij geen zorgen voor de eerste 80L water. Alleen woon ik op 5 hoog, daar kan ik niks aan veranderen. Dus het lijkt mij dat ik (vanwege het feit dat mijn boiler een autistische legionella timer heeft) de boiler op alle temperaturen kan zetten zonder mij enige zorgen te maken. Of is het mogelijk dat als er net gedoucht is na het uitkookprogramma, legionelle in het boilervat van 80L zit en lekker loopt te broeien tijdens mijn vakantie? Zover ik weet is het uitkookprogramma om de 7 dagen. Ik weet niet precies wat de groeiratio is van de bacterie en wat de gevaarlijke hoeveelheid ervan is.
Als ik op vakantie ging dan trok ik de stekker uit mijn doucheboiler (onndig stroomverbruik bij afwezigheid). Bij terugkomst sloot ik de boiler weer aan en na ongeveer een uur liet ik alle kranen even 5 minuten doorlopen. De groeiratio kan, onder de juiste omstandigheden, in enkele dagen exploderen (exponentiële groei), vandaar de temperaturen waar hier over wordt gepraat.
Na een lange vakantie zit er mogelijk in de leiding wel een legionella infectie. Als je deze 'prop' dan inademt, dan kun je geïnfecteerd raken. Een goede vriend van mij is dit overkomen en heeft hierdoor zelfs in het ziekenhuis gelegen. Toch iets om rekening mee te houden. De tip om even je leidingen 'door' te laten lopen na een vakantie is nog niet zo verkeerd.
Hoe zit het dan met een glas koud water drinken of mond spoelen na poetsen op de badkamer? Deze waterleiding loopt over het algemeen door verwarmde ruimten en ziet nooit temperaturen van 60 graden. Daarnaast, bij thermostaatkranen op de douche komt 60 graden aan en wordt in no-time teruggebracht naar 38 graden. De perfecte kweektemperatuur. Het vooorgaande in combinatie met de bio-film in de koudwaterleiding, zou moeten leiden naar een legionella epidemie. Ik weet nog wel van 30/40 jaar geleden dat koud water in de verzorgingshuizen, van mijn oma's, erg lauw was. Dat men daar voor de minimale 60 graden warm water ging snap ik, maar hoe zit het met dat lauwe koudwater ging........?
Bij de bouw van huizen wordt altijd rekening gehouden met het leidingwerk zodat koudwaterleidingen nooit te dicht naast warmwaterleidingen liggen. Koud water komt eigenlijk nooit boven de 20 graden uit en is dientengevolge geen risico voor legionella. 38 graden is wel de perfecte temperatuur, maar dat water staat niet stil; alleen in stilstaand water heeft legionella de tijd om zich te vermenigvuldigen. Dus altijd even 5 minuten spoelen als het water langer dan een week heeft stilgestaan.
Nu loopt mijn koud waterleiding door een koof en een holle wand. In de zomermaanden komt de temperatuur in huis boven de 25 graden dus ook in de holle wand en koof. Als ik op de badkamer een glas koud water wil moet ik eerst de kraan laten lopen anders is het lauw. Diezelfde "koudwaterleiding" voedt ook de thermostaatkraan. Het water uit de koudwaterleiding kan even legionella bevatten, maar wordt in de douchekraan gemengd tot een temperatuur van 38 graden. Kortom bij iedereen kan op een bovenverdieping even water met legionella uit de koudwaterkranen komen. Vooal 's avonds na een warme dag of 's winters waarbij de badkamer op een lekker warme temperatuur wordt gehouden.
Water met legionella erin kun je prima drinken, je moet het alleen niet *inademen* aangezien legionella op je longen slaat. Een douchekop vernevelt water, afijn je snapt het vast al. Als je een wortel eet van de boer waar nog een beetje tuinaarde aan zit (ook een legionellabron), dan kun je die dus prima eten, maar kijk uit als je je erin verslikt 😂
Wij hebben een warmtepompboiler, die staat op max 45 graden en slaat weer aan bij 30 graden. Bij ons gaat ie 1x per maand naar 60 graden, en zelfs dan nooit legionella gehad.. ondertussen 2 jaar in gebruik
Dank voor je reactie Ketel Klets. Mijn vraag was eigenlijk aan Joris Van Den Bosch gericht. Ik wist niet of hij wilde aangeven dat hij er nooit ziek van was geworden of dat hij met testen had geconstateerd dat Legionella zich nooit bij hem had ontwikkeld. Ik vermoed het eerste. Dat lijkt me onvoldoende garantie als je je bejaarde ouders regelmatig te logeren hebt. Voor wat betreft jouw reactie: de vraag stellen is hem beantwoorden. Uiteraard wordt het pas een probleem als je er last van krijgt. Geweldig interessant kanaal heb je trouwens. Complimenten!
Kun je niet gewoon een UV filter tussen je waterleiding plaatsen die dood dan toch alles wat binnen komt en wat er niet is hoeft er ook niet meer uit gehaald te worden.
Ja, de vraag is dan hoe je een optisch doorlatend stuk waterleiding maakt. Plastic wordt ook lastig, want dat wordt door UV licht aangetast. En hoe schakel je die lamp, hoe lang gaat die mee, is er kans op lekkages enz. Een kant en klaar product is mij niet bekend.
@@KetelKlets Ze zijn er lang leve google en geen kunstof een rvs pijp met kwartsglas waar de lamp in zit, in fabrieken hebben ze ze ook alleen wel wat groot. En lekkages??? is dat niet wat vergezocht er zit nou toch ook een watermeter in jou systeem en wat kranen daar heb je toch niks om heen gebouwd en op de afvoer aangesloten of wel. (Heb je soms ook een luikje in de deur van je koelkast om te kijken of het lampje uit is.) En voor de schakeling is altijd iets voor te maken. er wonen namelijk pientere mensen op deze planeet.
Naast mijn Nefit Topline, die ik al helemaal heb teruggeregeld, heb ik een bijpassende zonneboiler met 100 ltr. voorraadvat. Watertemperatuur in voorraadvat zie ik met regelmaat ruim boven de 65 graden staan. In de winterperiode veel minder. Geeft dit toch nog problemen als SWW temperatuur lager dan 60 graden wordt ingesteld?
Ja, want dat boilerwater kan wel een legionellabron zijn in de winter, anders dan koud water wat uit een diepe grondleiding komt. Als je zonneboiler een elektrisch element heeft (of een voorbereiding daarvoor), dan zou ik in de winter elke week even naar 60 graden verwarmen. Kun je eventueel met een schakelklok doen.
@ketelklets Een vraagje. Ik heb zelf een Remeha Avanta met zenta zonneboiler. De zonneboiler is toch ook een doorstroom toestel? Het water wat door de zon wordt opgewarmd en opgeslagen in het boilervat is een soort van energie opslag. Het water komt er nooit uit. Als ik het fout heb dan hoor ik het graag. Interessant onderwerp trouwens.
Waterbedrijven adverteren aan het eind van de zomervakantie altijd met "zet je kraan 10 minuten open", waarschijnlijk ook vanwege legionella. Is het in de straat wel altijd zo koud dat het niet kan groeien?
@@KetelKlets is de complexiteit van de maatregelen die je moet nemen niet meteen de verklaring waarom de regels zo zijn? Het gedrag van een honderd duizend installateurs reguleren is veel makkelijker, dan het gedrag van de hele bevolking. Het is een getallen spel, ga je als regering iets voorschrijven wat geld kost of accepteer je de kans op doden? Overheid is traag en regelgevind zal aangespast worden met een zekere traagheid.
@@martijnsanders8527 Wij accepteren sowieso doden, anders was ons water wel gechloord net zoals in o.a. Amerika. Ze snappen daar niet dat wij ons water niet behandelen en daarmee het risico op doden accepteren. Het warme Amerikaanse klimaat (in het zuiden) zal daar zeker in meespelen.
Anderzijds bestaat er geen ideale zuinige temperatuur. Er zijn teveel factoren die een invloed hebben mbt tot risico, gebruik, luchttemperatuur, luchtvochtigheid, circulatieleiding of ringleiding, kalkafzetting, biofilm, type legionella, voorraadvat of doorstroom, hoeveelheid water, snelheid van afkoeling en opwarming. Niemand kan dit alles vast houden en ieder keer tapt men op een andere manier warm water. Om risico's te vermijden zegt men daarom minstens 50 graden en eigenlijk 55 graden 'uit de kraan' omdat ook de afstand en inhoud van de leiding een rol kan spelen. Maar bij dagdagelijks gebruik en doorstroomprincipe moet rond de 51 graden volstaan indien dit bereikt wordt uit alle kranen zolang men dan voldoende water laat doorspoelen dagdagelijks. Wanneer men maar wekelijks een kraan gebruikt en het is binnen 26 graden bv in de zomer of op hotel, saunas,... ja dan zit je continue met een groei en dient men hogere temperaturen te gebruiken of andere toepassingen om legionella te bestrijden! Maar als je weet wat je moet doen kan je perfect 43 graden instellen (of zelfs lager bv 32, is zelfs veiliger want legionella groeit sneller aan met hogere temperaturen) voor de meeste dagen en periodiek (sweekends) dan VERPLICHT alle leidingen spoelen zoals voorgeschreven. 58-60 uit de ketel en 55 minstens uit de kraan, en dan best eerst het koude of lauwe water laten wegvloeien in de riolering want dat is op dat moment het meest gevaarlijke! Wil je dat niet doen omdat je het zou vergeten dan moet je gewoon werken met temperaturen vanaf 50 of meer.
Goed stuk maar maak je niet een aantal aanname fouten? 1) Je stelt dat het rechter stuk (na de ketel) het gevaarlijkste stuk is. Maar dat klopt natuurlijk niet, eerder laat je al tabel zien wat er met legionella gebeurt bij bepaalde temperaturen. Stel je zet de ketel juist op 70c dan is alle legionella direct dood. Er bestaat dan in het rechter stuk daarna toch geen risico meer, immers niets kan zich vermenigvuldigen. 2) Bij de 48 meter reken je alleen met het linker stuk, je vergeet daarbij het rechter stuk mee te rekenen. Dat klopt natuurlijk niet. Of heb jij hier alleen gekeken, naar de ketel zelf? (En dus niet wat er uit de douche komt) Dit is niet helemaal duidelijk. 3) Niet elke CV ketel is een 100% doorstroom toestel, vooral CW6 ketels hebben een kleine boiler.
1) dat klopt, maar er is soms ook sprake van biofilm groei in leidingen. Dat zal allemaal snel kapot gaat bij hoge temperaturen, maar het is dus niet uitgesloten dan eenmaal geschoond water niet tóch bacteriegroei kan laten zien; er hoeft maar 1 bacterie te overleven en voldoende tijd te krijgen. 2) Het rechterstruk doet niet mee omdat de ketel het verwarmingspunt is (actief). Wat er rechts gebeurt is irrelevant. Uit een douche komt nooit 60 graden water, maar wordt koud water bijgemengd tot ongeveer 38-40 graden. Precies daarom valt hier mogelijk veel te winnen aangezien je vrijwel nooit echt 60 graden water nodig hebt. 3) Klopt, maar die toestellen kun je (als het goed is) niet op de eco-stand zetten, precies om die reden. Mijn oude Nefit EcomLine had zo'n 25L boiler ingebouwd en kon daardoor niet op de eco-stand worden gezet. Daarom heb ik hem ook weg gedaan (onnodig gasverbruik).
Ik ben benieuwd hoe legionella zich in de leidingen gedraagt. Blijft het vrij in het water of hecht het zich aan de leidingwand als een biofilm, want dan zal het verwijderen veel lastiger gaan en de legionella gefaseerd vrijkomen, zodat het ook nog meekomt als het water uit de leiding van de straat al lang de douchekop bereikt heeft.
Wat nog veel belangrijker is: hoeveel miljoenen kuubs gas zouden we als land kunnen besparen met een lagere temperatuur? Besef dat zelfs een HRww ketel (dat zijn ze tegenwoordig allemaal) op 55 graden al efficiënter werkt dan op 60 graden: ruclips.net/video/8VU_DfASv7A/видео.html
Is er ook een risico van onvoldoende geisoleerde stadsverwarmingsbuizen die te dicht bij een waterleiding liggen? Het is misschien een heel klein risico maar niet uitgesloten en gebruikers zullen het waarschijnlijk merken omdat het koude water niet meer echt koud is.
Ik heb een 10 liter keukenboiler voor geschakeld die via de zonnepanelen wordt verwarmd op 80 graden . Hiermee heb ik in 5 seconden warmwater op het tappunt en bij veelverbruik neemt de ketel het over dus mocht de boiler leeg raken met warm water.. Functioneert probleemloos en volgens de installateur geen probleem voor de cv ketel.
Klopt, maar dat zorgt wel voor onnodig gasverbruik bij kleine tapbeurten. Als je maar 1 liter warm water tapt, dan komt dat zonder problemen uit je boiler, echter zal de ketel ook aanslaan omdat deze SWW warmtevraag bemerkt. Maar dit zal er hooguit voor zorgen dat de watereiding voor x meter wordt verwarmd zonder dat je er bij de kraan profijt van hebt. En je verspilt zo onnodig gas.
@@ramonennik2536 Heel simpel: warmwaterleiding afdoppen en de koudwaterleiding op de boiler aansluiten (IN) en de warme aansluiting (UIT) op de warme kant van de kraan aansluiten. Dat laatste is waarschijnlijk al zo, dus dan hoef je alleen de IN aan te passen. Tot slot kun je de warmwaterleiding helemaal afsluiten ter voorkoming van een doodlopende leiding (ivm legionella).
De keukenboiler in serie zetten met de cv ketel De koudwater leiding onderbreken en hier met twee koppelingen de boiler aansluiten in de koudwaterleiding Dus koudwater naar boiler en van de boiler de warme leiding aan de koudwater leiding van de cv. Het water gaat dus via de boiler naar de ketel .wel het overdruk ventiel voor de boiler laten.
Ik denk dat je een denkfout maakt. Je probleem 1 , dat het water na de ketel nooit geschoond wordt klopt niet. Als de ketel op cv op 60 graden staat wordt alle legionella instant gedood. De leiding na de ketel is daarom schoon. Stel je de ketel in op 55 graden dan blijft er nog wel legionella aanwezig die zich dan in de tijd zich kan vermenigvuldigen. Je zegt terecht dat het water na de ketel het gevaarlijkst is, daarom moet de ketel alle legionella doden zodat wanneer je de kraan dichtdraait er geschoond water in zit .Ik denk dus dat dat de rede is om de ketel op 60 graden in te stellen. Bij geisers is er geen lange leiding en is de hoeveelheid stilstand water veel geringer. Nb ik ben geen installateur 🙂
Problemen met legionella komen vooral voor in grote gebouwen/systemen. Daar heb je langere leidingen en complexere systemen. Dat is wat ik er beetje van begrijp.
Ik werk in een sporthal. Elke week worden kranen die niet of niet veel gebruikt worden gespoeld. De toiletten die niet veel gebruikt worden, worden dan ook gespoeld. TIjdens de zomervakantie, dan zijn we dicht, wordt elke week alle douches, wc's en kranen gespoeld. Dit puur om legionella te voorkomen. Ook wordt elke week de uitgaande en terugkomende temperatuur van het warm water gemeten. Waarom ook terugkomend, we hebben een ringleiding voor warm water waar het water constant in rondgepomp wordt. Dit om er voor te zorgen dat de douches snel warm water hebben, ook de douches die anders de laatste in de leiding zouden zijn. We hebben het trouwens over een waterverwarmingssysteem wat een combinatie is van een 700 liter boiler en een 8 tal combi-ketels. De laatste zorgen ook voor de verwarming van het hele gebouw. Zijspoortje: De ketels staan voor het verwarmingswater in cascade en de het verwarmingswater wordt niet warmer dan 50 graden.
ik ben van mening dat als je de temperatuur lager zet dan 60° je uiteindelijk minder koud water toevoegt in de douche. wat dus betekent drukverlies met 38° maar voor de besparing is het zeker te doen. wel denk ik dat je ook teveel wilt besparen en een beetje comfort wel fijn mag zijn. en voor legionella bacterie maakt het niks uit wel is het belangrijk dat je regelmatig kranen en douche op warme temperatuur doorspoelt om zo het verdampen van legionella tegen te gaan. dit is niet goed voor de longen.
Mij valt op dat je in je verhaal een situatie schetst, die in Nederland in de basis al niet is toegestaan in drinkwaterinstallaties; ongewenste opwarming... dan is je aanleg simpelweg verkeerd uitgevoerd, ofwel in strijd met de NEN1006. Wat mij ook nog opvalt in je verhaal is dat je hele leidingwerk van binnenkomst tot aan je warmtapwaterbereider zou bestaan uit 15mm leiding... doorgaans komen er grotere leidingen de woning binnen en bouwt de diameter kort voor de warmwaterbereider af naar 15mm o.i.d.... het 48 meter verhaal is daarmee zeer wankel.
Het gaat allemaal over kansen. Lage concentraties legionella komen stiekem best vaak voor en zorgen bij een goede gezondheid niet direct voor problemen. In utiliteitsbouw of bij een zwakke gezondheid zou ik wel het zekere voor het onzekere nemen.
Per abuis eerst dislike, sorry. Super video. Ik kan trouwens apart tapwater en de cv temperatuur regelen. Dus als je amper je huis verwamt zoals ik, kan je die ook lager zetten. Ik zit in een dorpje, maar wel een straat met tientallen adressen. Bij risicoherziening van de legionella dreiging moeten we wel de toegenomen hitte in de zomers meerekenen, al denk ik dat dat mogelijk wel meevalt in praktijk.
Leuke video!
Kleine toevoeging: Ons drinkwater / leidingwater kan al kleine hoeveelheden legionella bevatten. Door de CV ketel op 60 graden in te stellen, dood je de bacterie wanneer dit water door je CV ketel stroomt en verklein je de kans dat deze zich (snel) verder kan vermenigvuldigen in de leiding achter de CV ketel.
Groet YS
De afweging ligt net iets gecompliceerder. Ja, er zullen veel huizen zijn waarbij 60C een veiligheidsmarge heeft en dus lager ingesteld kan worden. Maar er zullen ook huizen zijn waarbij die marge erg klein is. Dat kan om vele redenen. Bijvoorbeeld het aantal tap punten, leiding diameter, leiding lengte, aftakkingen, mate van warmwaterverbruik, frequentie van warmwatergebruik., etc. Ook vormt zich in leidingen altijd een hele dunne grenslaag. Op de binnenwand zelf is de stroomsnelheid nul. Water beweegt niet als een vormvaste cylinder door de buis. Afhankelijk van de snelheid is de stroming turbulent of laminair. Gevolg is dat je er niet van uit kan gaan dat leidingen binnen 2 minuten of zelfs 5 minuten legionella vrij zijn. Het is heel goed mogelijk om zelfs met 60C de ideale condities te creëren voor optimale legionella groei door iedere paar minuten een klein beetje warm water te gebruiken. (Voor schoonmaken, koken, etc) Nu is de regelgeving zodanig dat de kans dat er mensen ziek worden tot een aanvaardbaar laag niveau wordt terug gebracht. Maar die kans is ook met 60C niet nul. Als de regelgeving naar 55 of 50 of 45 of 40 of 35C gaat zal bij elke stap de kans op problemen groter worden. En bij elke stap zullen er meer mensen ziek worden. Zie het als de maximum snelheid op de snelweg. 160km/h is in veel gevallen niet dodelijk maar als we dat als regel gaan hanteren gaat het aantal verkeersslachtoffers toch omhoog. Het zou met moderne electronics en computertechniek mogelijk moeten zijn om per huis continu een geavanceerdere risico analyse uit te voeren. En dus dynamisch de temperatuur regelen. Die zal dan in veel gevallen lager zijn dan 60. In enkele zeldzame gevallen zou die voor sommige huizen ook tijdelijk ook zeker boven de 60 kunnen uitkomen.
het verhaal is dus zo dat de regels eigenlijk geen enkel risico indammen
Er zit nog een fout in de legionella gedachten bij boilers:
Een boiler is namelijk GEEN stilstaand water. Hij wordt namelijk doorgaans dagelijks 0.5-2.5x ververst.
Logisch geredeneerd, hou ik van. Hier stond de boiler oorspronkelijk op 70(!) graden. Heb ik meteen verlaagd naar 60 en recenter naar 55, bevalt prima.
Sprak nog vriend van me vandaag, blijkbaar is algengroei/aanslag basis voor aangroei van de bacterie en heb je de temperatuur nodig om die algen ( wel bijv 1x per twee weken) te doden. Maar gaf aan dat het vooral gevaarlijk is in grotere gebouwen zoals ziekenhuizen waar niet alle kamers en daarmee alle leidingen regelmatig doorspoelen.
Thuis, doorstroom Cw4 Sww dan zijn inderdaad de eerste minuutjes onder de douche het gevaarlijks qua legionella!
uw duidelijke uitleg in de thuis situatie waarom 60C Sww stand, is ook mijn opinie dat dit een schijn veiligheid regelgeving is . Stel mijn cw4 HR Remeha Avanti ook op 50C in. De therm, douche 12l /min regelt dit terug naar 38C Thx .!
Een ander nadeel van de boiler op een lage temp. stoken (40-45 graden) is dat er weinig koud water wordt bijgemengd in de t.m.k bij het douchen. De koud water aanvoer is in deze 'overgedemensioneerd' zelfs bij 15 mm. Hierdoor heb je extra afzetting van biofilm daar de leiding niet goed doorspoelt waarvoor hij ontworpen is. Legionella komt in de meeste situatie voor in koud water (!). De kwalijke variant van Legionella daarentegen veelal in warm water (of koud water dat behoorlijk opwarmt).
Eneco geeft als advies het tapwater niet lager te zetten dan 63 graden bij de besparings tips maar dat even terzijde, ik gebruik de douche timer in mijn Remeha ketel en laat hem na 5 minuten naar 40 graden gaan, er stoomd dan 60 graden gedurende 5 minuten door de leiding naar de douche, wat ik me afvraag is je zou die timer ook op 1 minuut 60 graden kunnen zetten en vervolgens naar 40 graden kunnen gaan de leiding wordt dan in die minuut even gereinigd en daarna kan de 40 graden erdoor. Of maak ik een denkfout.
Ik vind dit een zeer aannemelijk verhaal. Goed uitgelegd!
Het rechtse deel tussen de ketel en de douche zal heel weinig legionella bevatten, omdat bij het gebruik de leiding met warm water wordt doorgespoeld. Als je de kraan dichtdraait dan zit daar dus legionelle-steriel water in.
Het risico op legionella doet zich pas voor na langere tijd, bv na een vakantie. Dan wordt geadviseerd om de leiding even door te spoelen voor je onder de douche gaat staan. Bij normaal gebruik van de douche onstaat er, bij een doorstroom toestel, geen legionella. Legionella is overigens alleen gevaarlijk bij inademing. (Waterdamp of nevel)
Knappe analyse! Nooit zomaar iets aannemen 🤝
Ik denk dat je gelijk hebt en ditzelfde argument geldt waarschijnlijk ook voor combiketels 'zonder' boilervat. De aanhalingstekens zijn nodig omdat veel combiketels toch een minivat hebben (de onze heeft 200ml) - deze wordt maar liefst 3x per dag op 60 graden gebracht ongeacht de ingestelde temperatuur en comfortmode.
Binnen de woningbouw volg ik je punt volkomen, voor openbare gebouwen met een ringleiding die op temperatuur gehouden wordt is het net als de boiler uit het voorbeeld een ander verhaal... de inhoud van de ringleiding zal ook best wel wat groter zijn.
het is makkelijker om alles over 1 kam te scheren als er regels op papier gezet worden.. dan is er geen discussie.., terecht dan wel onterecht veiligheid > besparing.
mijn warmwater staat overigens al jaren op 50 graden Celsius.. de ketel maakt hier overigens in de praktijk exit temperatuur 53-54 graden (gemeten) van.
Ik heb als experiment geprobeerd om 42 graden uit de ketel te krijgen - lukte niet, de temperatuur uit de keukenkraan was ruim 48, da's inclusief alle transportverlies!
Altijd leuk, de legionella-discussie. Ik ben ook het type dat zich niet bang laat maken door regeltjes, maar leert van de logica achter de regeltjes.
De 60°C regel is volgens mij meer ontstaan in de publieke sector. Het opgewarmde water bij de bron, heeft niet altijd dezelfde temperatuur als bij het tappunt. Het liefst wil je daar bij lange leidingen zelfs warmer dan 70°C stoken: geen legionella in de leidingen.
Andere reden is mogelijk dat in de publieke sector niet altijd elke 2 weken gegarandeerd(!) alle tappunten worden benut. En aangezien koud water het gebouw binnenkomt mét mogelijk 'slapende' legionella en dan vanaf 23°C gaat broeien in de koudwaterleidingen die niet vaak gebruikt worden (of bij hotspots warm worden) vervolgens tot 'maar' 60°C worden opgewarmd indien het warme tapwater niet centraal wordt opgewarmd... Dan heb je 2-5% kans op besmet water in de warmwaterleiding ná verhitting in de leidingen waarvan tappunten niet vaak gebruikt worden (wat hopeloos ouderwets zou zijn trouwens).
Een verpleeghuis of zwembad komt niet lekker in de krant als daar niet een goed beheersplan ligt.
Dan thuis: meestal 1 leiding naar de ketel en vanaf daar 2 of 3 tappunten die regelmatig gebruikt worden. Een verwaarloosbaar risico op een leiding die besmet is met legionella. Lekker op 50°-55°C zetten, kan geen kwaad. Behalve na vakanties, leg dan de douchekop even te spoelen in een emmer en laat ook de warme kranen zachtjes 5 minuten doorlopen!
@@chewmonkey89 voldoende vaak pech is een actioneerbaar gezondheidsprobleem. In dit land is democratisch besloten dat de overheid dan regels maakt om dat te voorkomen.
@@lecramred4453 klopt, nederland ligt vol met miljarden investeringen voor gebeurtenissen die potentieel eens in de 1000 jaar voor komen.
En toch.... waarom is nederland dan zo welvarend en waarom is bangladesh - dat miljarden overgehouden moet hebben door het niet bouwen van dijken - dan zo arm?
Gevolg van eeuwen gevaarsbewustzijn is dat we doorgeslagen zijn, maar breng dat maar eens terug naar een mix aan regels die de juiste afweging is tussen risicobeheersing en economie. Een leerstoel zoals die van Helsloot geeft aan dat het belang van deze afweging is herkend en erkend.
Het percentage onzinregels valt reuze mee. Ik stel voor dat je een week doorbrengt onder lokale condities in een land waar er vergeleken met nederland weinig veiligheidsregels zijn, zoals bv Somalie.
@@lecramred4453 Dat heet beschaving. Je kunt er voor kiezen om een deel vd bevolking rijker te laten worden, maar dat gaat ten koste van een ander deel (het deel met "pech"). Dat doen ze bv in veel Afrikaanse landen zo, noodgedwongen. Ik blijf wel hier. Overigens, het is maar de vraag of je rijker wordt in zo'n onbeschaafd land, economie zit er indirect wel aan gekoppeld.
Die paar miljoen zijn snijverlies tov de miljarden die aan zinnige maatregels wordt uitgegeven.
Bij de introductie van deze maatregel stonden overal boilers en was ie zinnig, Dat er nu een traagheid zit in de nuancering van de regels voor bepaalde apparaat installaties was te verwachten.
Heel simpel indien uw water steeds onder die 20°C blijft is er geen probleem ook niet als je dit even gaat opwarmen met je doorstromer. Het koelt daarna in de meeste gevallen heel snel af waardoor je uit de groeizone komt. Leidingslengtes in woonhuizen zijn ook in de meeste gevallen nooit langer dan 15m waardoor het opwarm potenieel van het koud water gering is. Zorg er gewoon voor dat er verversing is, gebruik dagelijks of leg je leidingssysteem in serie en op het laatste punt sluit je een toestel aan waarvoor je zeker bent dat je afname hebt. Of gebruik regenwater voor te douchen. De chemische samenstelling is veel minder gunstig voor de Legionella bacterie dan bij leidingswater.
Ben geen kenner maar het lijkt mij inderdaad wel te kloppen zo, ik krijg met een maand een warmtepompboiler maar ik ga zo het tapwater van de cv eens op 50 graden zetten om toch een maandje of zo iets te besparen.
Bedankt voor het delen van deze ınteressante vıdeo. Ik ben ook benieuwd of het wel of niet kwaad kan om de temperatuur lager dan 60 graden te zetten.
Wat ik heel vaak heb doorgekregen door de CV monteurs is dat de temperatuur op 60 graden wordt gezet om de legionella in de leidingen vanaf de CV ketel tot aan de kraan te doden. Daarnaast heb ik een keer meegemaakt dan een verpleegkundige in een ziekenhuis alle kranen op de afdeling open gooide met heet water. Ze gaf aan dat ze eens per week 60 graden water 1 minuut lang door de kranen laat stromen om legionella te voorkomen.
Maar dan kun je je afvragen hoe lang het duurt voordat legionella ontstaat in de leidingen. Ik heb ook weleens een advies doorgekregen dat je bij terugkomst van vakantie 1 minuut lang de warm water moet laten doorstromen om eventuele legionella te doden.
Als je weet binnen welke termijn het ontstaat, dan kun af en toe heet water laten stromen en voor de rest gebruik maken van lage temperatuur. En idealiter wordt dit natuurlijk automatisch via de CV ketel geregeld.
In ziekenhuizen liggen mensen met een zwakke gezondheid. Ook komt het in grote gebouwen eerder voor dat bepaalde kranen lang niet gebruikt worden. Dus die verpleegkundige snap ik wel, in openbare gebouwen neem je het zekere voor het onzekere.
De Tzerra Ace heeft een "legionella modus" (dagelijks of wekelijkks of uit) met een eigen setpoint. Maar of het dit verhaal doet, geen idee. Ik kan het wel eens proberen.
Vaak zal de leiding binnenshuis ná de ketel niet zo snel afkoelen. Dus die is elke dag een paar minuten op "kweektemperatuur".
Dan is het ook goed als die leiding weer wordt schoongeveegd, zo nu en dan. Dat gebeurt als je water op 60 graden staat.
Het zou best wat zijn als een ketel op bijvoorbeeld 50 graden kan staan maar elke week een keer water van 60 graden geeft gedurende bijvoorbeeld 5 minuten. En het de rest van de week op 50 graden houdt.
Vraag me af of je dat kan bereiken met DP004 (legionellamodus, kan wekelijks) en DP160 (anti legionella setpunt). Of zou dat alleen voor boilergebruik zijn?
Een hele belangrijke in dit verhaal is de eco stand. Als een ketel hier namelijk niet op staat, heb je in feite dus gewoon een kleine boiler. En als die vervolgens op een rustige dag op 50 ipv 60 graden wordt gehouden. Is dat best een risico.
Nee, want daar zit geen watervolume in, dus is van een boiler geen sprake.
dat stukje leiding NA je doorstroom ketel wat volgens u niet geschoond word. IS geschooned water van 60 graden, (na de ketel) dus op het moment dat u de douche stopt, zit daar heet en schoon water in. waarin alle bacterien dood zijn, en dus niet opnieuw kunnen gaan groeien. Daarom staat de ketel op 60 graden Celcius.
Dat water kan 100% schoon zijn, maar zoals de grafiek aantoont kan er ook bij die temperatuur een kleine hoeveelheid legionella overleven. Als de leiding dan maar lang genoeg niet wordt gebruikt, kan daar alsnog legionella in ontstaan. Kans is klein, maar niet 0.
@@hylkefeenstra382 Als het goed is komen die leidingen niet boven de 20 graden. Maar dat ligt helemaal aan het leidingtraject, warmtebronnen, zoninstraling enz. Wel bijzonder dat het desondanks zo vaak alsnog goed gaat.
@@KetelKlets en wat doe je vervolgens, je zet je douche open, je wacht tot hij op temperatuur is en dus de hele warmwater leiding heet is, en dan pas ga je eronder staan en de douche in je gezicht sproeien…
@@JasperJanssen Legionella slaat op je longen via waterdamp, daar zit het gevaar. De legionella bacterie kun je prima eten, meninge biogroente van de boer zit er vol mee (legionella kan ook in tuinaarde zitten). Zolang het maar niet verneveld in je longen terecht komt.
In de (WW)-leiding van de ketel naar de douche(kop) dáár heb je het (lauwe) water, dus de ideale omgeving voor de bacterie groei. {in mijn situatie: 12 m WiKu-buis (aaneen-stuk, géén haakse bochten, verdeler bij de ketel)}
Nefit HR CW5 Eco-stand, CV-ketel staat op 60° (is max)voor de WW-voorziening (Remeha kan tot 64°), de douchekop, icm thermostaat, kent 2 WW-doorlaatstanden, 4- & 6-liter/min, het duurt 12 seconden voor de douche op temp is en wat dan bij de ketel opvalt, dat de temp eerst, snel, oploopt naar zo'n ~70° 🤔 en daarna langzaam, zo'n 4 minuten, 'terugvalt' naar ~63°. 'Gevoelsmatig' denk ik dan, die ~70° heeft dat stuk WW-leiding 'schoon'-gespoeld😎
Regelgeving is zeker nog correct. Je combiketel is een hotspot (je cv staat aan en het drinkwaterin het toestelstaat stil) en de temperatuur boven de 60 graden zorgt voor reductie van de bacterie. Ook in de uit tap leiding welke niet geïsoleerd moet zijn zo dat deze binnen 45 minuten op minder dan 25 graden is. Geisers en hun uit tap leiding mogen maximaal 1L water bevaten. Het water voor je toestel moet ook onder de 25 graden blijven zowel bij een voorraad toestel als een Geisers.
Ik heb nog 1 vraag, als de legionellabacterie 1 maal gedood is, na de boiler op 65 ° / 70 ° Kan er zich dan nog iets nieuws ontwikkelen in deze leiding zou deze toch opwarmen tot 25°C en lang stilstaan ?
Wel leuk die discussie, ik zit veel in zuid Amerikaanse landen, daar hebben ze veelal een 500 a 1000 liter opvangbak op het dak staan, mede om de druk op te bouwen, daar nog nooit gehoord van legionella, wat toch vreemd is want zou hetzelfde principe hebben, stilstaand water, wel wordt er erg goed gecontroleerd op Denge (een ziekmakende mug) net als Zica maar over legionella hoor je nimmer iets, is hiervoor een verklaring?
Chloor in het drinkwater komt daar ook veel voor.
Ik dacht altijd dat de 60°C regel er is om de stukken leiding vanaf cv naar tappunt te schonen (legionella te doden) In deze leidingen staat na gebruik van warm water het water heel langzaam af te koelen (en dus risico op legionella?) Dat moet kennelijk zo snel mogelijk (binnen enkele minuten) voor de veiligheid.
Ik heb het tapwater van de cv ketel ook al een paar jaar op 55°C staan (ooit begon ik met 45°C maar uit angst toch later verhoogd)
Verder valt me vaak op dat koud water uit de kraan bij sommige grotere nieuwgebouwde (dus goed geïsoleerde) complexen, echt heel erg lauw is. En voor een koud glaasje water ik heeeeel lang moet wachten / laten doorstromen. Maw ik vraag me wel eens af wat legionella risico in zulke gebouwen is.
De vraag die je misschien mist is: Spoelt alle legionella uit de leiding als je de kraan aan zet? Of kan deze zo vastgeplakt zitten dat hij gedood moet worden.
Niet alles kun je wegspoelen met de kraan open zetten. Legionella verzamelt zich in 'groepjes' en plakt aan de binnenkant van de leiding. Als je de kraan open zet dan breken de groepjes uit elkaar en stroomt legionella door de leiding om weer nieuwe groepjes te maken als het water weer stilstaat.
Legionella kan ook de kraan uit stromen, maar het oorspronkelijke groepje blijft grotendeels vastgepakt in de leiding.
Als legionella dood is kan het geen nieuwe groepjes maken en het kan geen grote schade toebrengen aan de gezondheid.
Ik dacht ook dat dit de oorzaak is van de 60°C regel: het schoonspoelen van leidingen waar steeds warm water doorheen gaan en weer afkoelt….
Ik denk dat je voor een deel gelijk hebt.
Waar vooral altijd even duidelijk onderscheid in gemaakt moet worden is de CV-water temperatuur en de warmwater temperatuur.
Legionella is geen enkel issue voor een CV systeem, WP of anderszins.
Legionella is vooral een punt als water waar het in zit vernevelt.
Dat is dus een beetje als het uit de kraan komt, maar vooral onder de douche.
Een gesloten systeem kan prima < 58C worden gezet.
Ik denk dat je gelijk hebt dat de warmwater temperatuur in 'doorstroom boilers' - wat dus eigenlijk geen boilers zijn? - geen invloed hebben op de mogelijkheid om legionella te bestrijden. Legionella kan voor komen in het deel van het leidingwerk in het huis, dat warm genoeg is, als dat tenminste lang genoeg stil staat. Ik geloof dat het ongeveer 2 dagen duurt voor legionella om voldoende te 'groeien' om op gevaarlijke niveaus uit te komen? Een doorstroomer zal die eerste lading legionella dan niet doden.
Maar veel CV ketels zijn naar ik aanneem combi-ketels, met weliswaar wrs een kleine, maar toch een boilervat er in?
Ook daar zal bij voldoende gebruik wrs geen probleem opleveren, maar daar zou je dan wel weer een risico analyse op los moeten laten.
Sowieso is de kans op een negatief effect van legionella heel erg klein, maar voor sommigen kunnen de gevolgen heel erg groot zijn, wat het risico dus groot maakt en het niet zo vreemd dat er met een 'simpele' aanpassing naar voorkoming wordt gekeken.
Er zijn ketels met een klein voorraadvat, maar bij mijn ketel zat dat CV-zijdig. De warmtewisselaar zit in de CV-behuizing en zal gewoon warm worden, in ieder geval niet ijskoud zijn. En daar zit natuurlijk tapwater in.
Ik denk dat jour redenering klopt voor alle ketels zonder buffer vat. Veel ketels uit de voorgaande generatie (warm water comfort) hebben zo’n buffer van een liter of 5 of zo (Rhemea Quinta?) om de opstarttijd warm water te verkorten. De nieuwere generatie ketels hebben dit niet meer vanuit milieuoogpunt. Misschien kan volgens jouw redenering een ketel zonder buffer vat veilig lager dan 60 graden, maar een ketel mét buffer zal dan toch op 60 graden moeten blijven?
Overigens wordt in alle overheidscampagnes tbv het milieu of het reduceren van onze afhankelijkheid van putin gas, het juist instellen van de cv ketel stelselmatig genegeerd. Voor verwarming stond mijn nieuwe Tzerra Ace afgesteld op maar liefst 85 graden. Langzaam gaan verlagen en sta nu op 60. Volgende winter weer eens verder kijken of het nóg lager kan.
Inderdaad, als er een boilervat in de ketel zit moet je 60 graden aanhouden (hoewel... zie die grafiek). Ik heb een Nefit EcomLine gehad, daar zat er eentje in van wel 25 liter. Groot nadeel: die ketels hebben geen eco-stand voor het warme water.
Je aanvoertemperatuur kun je prima verlagen, ik stook zelf met 40 graden aanvoer zonder probleem: ruclips.net/video/HNJY8JyjTCk/видео.html
Onze WP boiler heb ik direct na aanschaf teruggezet naar 53 graden. De temp wordt dan tussen 49 en 53 gehouden. Stond standaard op 60 oid, maar desinfectie met elektrisch element stond uit. De Boiler heeft een circulatiepomp zodat er geen cold spots in zitten.
Coldspots kunnen volgens mij niet onstaan in een boiler, aangezien warm water opstijgt en dus automatisch mengt. Wel kun je gelaagdheid hebben (warmste water zit boven) maar dat schijnt men juist te willen in installaties.
@@KetelKlets warm water stijgt, het mengt dus niet maar stratificeert. Onderin kan het dus koeler blijven.
@@apt8012 We bedoelen hetzelfde, maar het woord 'coldspot' brengt hier verwarring. De lagen verschillen inderdaad van temperatuur.
Ik verwarm mijn indirect gestookte boiler 2x per dag naar 55 deze temperaruur is vooral gekozen voor de hoeveelheid bad/douche water.
Duidelijk verhaal, ook je uitleg van de logaritmische schaal👍( ohja zo zat dat).. Ja regel is regel, en de monteur zet m ( terecht) steeds weer terug naar 60.
Ik zie het zo - om te zorgen dat het water in de leiding na de CV niet steeds meer legionella kan opbouwen, moet elk gebruik van warm water de leiding na de CV lang genoeg en met voldoende warm water zijn gespoeld. Zeg dat je ten minste 10 minuten doucht - dan zit je toch al op de paarse lijn (58c). Bij gebruik van de waterkranen op diverse plekken is de gebruikstijd nog korter en de leidingen na de CV mogelijk nog langer (in mijn geval zeker). Dan wordt het dus toch snel 60c. Allemaal volgens de theorie (grafiek) van hierboven. In de commentaren lees ik dat er nog niet echt iemand is omgevallen bij lagere CV-temperaturen, dus zal het ook wel weer niet zo kritisch liggen.
Die 60 graden zal ook mogelijk gelden voor een ketel met boiler geïntegreerd. Maar voor een conventioneel doorstroomstoestel klinkt dit wel plausibel. Ik houd dit topic in de gaten.
Hebben de meeste combiketels niet een 5 liter boiler vaatje? Zelfs als dat niet op temperatuur was dan is dat toch nog ruim een halve minuut doorstroming. Ik vraag me ook af of een 5 liter vat wellicht beter is als incubatie dan 5 liter in meters leiding?
En blijft de bacterie niet langs de wanden van de leiding zitten, als hij alleen maar wordt gespoeld maar niet warm wordt?
@@JasperJanssen Mijn oude combiketel heeft een vaatje, maar dat is CV-zijdig. Wat er in zit komt dus nooit uit de kraan.
Hoe zit dat met een boilervat verwarmen tot 60gr voor doden legionella. Ik bedoel alleen bovenin en in het midden heb ik mijn vat op 60gr. Onderin blijft het veel kouder. Is dan alle legionella wel dood?
Het is waarschijnlijk net wat je zelf al zegt. Een oude regelgeving en denkwijze die bij moderne installaties niet meer op gaat. Mooie uitleg. 1tje om te bewaren.
Ik heb nog liever dat het ergens bij de juiste instantie voor het voetlicht komt. Mogelijk kan daarmee het bouwbesluit worden aangepast (de eis dat bij elk uitstroompunt de watertemperatuur minstens 55 graden moet zijn).
Bij een doorstroomtoestel worden de leidingen elke keer volledig gespoeld met vers water als je de warmwaterkraan open zet. Er blijft dus nooit water stil staan zoals dat in een boiler wel het geval is. Daarom heb ik hier de warmwatertemperatuur al vele jaren geleden ingesteld op 55°C, wat voor mij ook meteen de maximale temperatuur is voor het water dat ik gebruik voor de afwas (daar kan ik nog net mijn handen in staken zonder ze meteen te verbranden). In sommige doorstroomtoestellen zit er echter wel een kleine watertank die op temperatuur wordt gehouden als de boiler niet in de eco stand staat, maar ook dan zal 55°C voldoende zijn om problemen met legionella te voorkomen. Bij die boilers is de watertank zo klein dat die in de meeste gevallen ook volledig wordt gespoeld als er warm water wordt gebruikt, daardoor is de kans dat er legionella bacteriën in achterblijven ook veel kleiner dan bij een grote boiler waar zoveel water in zit dat het zelden helemaal wordt opgebruikt.
Ketels met zo'n ingebouwde boiler kunnen vaak niet op de eco stand worden gezet, vandaar dat deze ketels (i.v.m. de bijbehorende onzuinigheid) massaal worden/zijn vervangen.
@@KetelKlets Die van ons kan wel op eco met z'n 200ml vaatje (Vaillant vhr 28c), maar deze wordt 3x per dag toch flink verhit!
Na het nemen van de douche koelt het water in de afwaartse leiding af en kan legionella in die leiding groeien terwijl het water afkoelt van 40 naar 25 graden. Wordt het in die leiding nooit meer dan 40 graden, dan kan de legionella in theorie blijven groeien. Dit gezegd zijnde, mijn ketelthermostaat voor sanitair water staat op 45 graden.
Bij mij 44 graden, maar ik ben aan het kijken om iets meer zekerheid en marge te nemen. We moeten eigenlijk de curves toename vergelijken met groei. Ik heb verhalen gehoord dat zelfs al bij 43 graden legionella niet meer groeit maar 39 a 41 hun lievelingstemperatuur is en dus er een explosieve stijging kan plaatsvinden.
Bij 43 en 44 graden zal de bacterie in ieder geval niet gedood worden, maar blijkbaar in evenwicht blijven. En evenwicht betekent een gevaar als het water kan afkoelen. Een ringleiding zonder dode punten kan volledig veilig zijn zolang het water 24/24h circuleert met minimaal 44,1 graden had ik gelezen, of dit met of zonder kalk of biofilm was weet ik wel niet.
Wat te denken van legionella in het geval van een elektrische keukenboiler. De leiding vanaf zolder zal bij de badkamer een T splitsing hebben om door te gaan naar de keuken. Dat leiding deel staat stil sinds de keukenboiler geplaatst is. Is dat dan niet een legionella broeinest? De T splitsing is vaak niet makkelijk toegankelijk dus blijft het onveranderd. Moet ik me zorgen maken?
Vereisten voor een legionella besmetting:
- water moet langdurig tussen de 25 en 45 graden zijn
- water moet minstens een week stil staan
- er moet überhaupt legionella in het water zitten
- er moeten voldoende voedingsstoffen in de leiding aanwezig zijn
- bij het tappen wordt het water niet verwarmd tot minstens 50 graden bij het uitstroompunt
- het uitgestroomde water moet vernevelen
- de nevel moet in je longen terecht komen
- je moet een zwakke gezondheid hebben
En dan nog gaat het om een *kans* .
@@KetelKlets Het langdurig stilstaande water in het leiding deel naar de keuken is in de zomer periode zeker warm genoeg geweest voor Legionella vermenigvuldiging. En het zou wellicht een heel klein beetje terug kunnen stromen naar de douche. Die nevelt uiteraard. En daar staan we naast te wachten tot het warm genoeg is. Wel vraag ik me af of de warmte op het T stuk niet verder het doodlopende deel in trekt en zo de eventuele Legionella om zeep helpt. Wellicht verder dan dat het terug zou kunnen stromen. Ik heb er te weinig verstand van maar vraag me af of ik me nou wel of niet zorgen moet maken.
@ketel klets ik heb een calenta ace 40l cw6. Daar zit een boiler vat in. Ik zoek al een tijd of het mogelijk is om het boiler vat uit te schakelen, zodat er een doorstroomtoestel overblijft. Ik kan dit nergens vinden. Weet jij of dit mogelijk is bij dit toestel of dat ik dan een andere ketel zou moeten aanschaffen?
Meestal kunnen ketels met een ingebouwde boiler niet op de eco-stand worden gezet, precies om die reden. Ik heb daarom destijds een andere ketel gekocht zonder ingebouwd boilervat en speelde daar al in het eerste jaar 25% van mijn gasrekening mee weg 🙂
@@KetelKlets zou de warm tapwater voorziening op deze ketel wel geheel gedeactiveerd kunnen worden zodat er geen gasverbruik meer is voor het warm houden van het boiler vat? Zo ja is dat een kwestie van een instelling of moet het leidingwerk dan ook aangepast worden? (in dit geval zou ik dan een warmtepompboiler installeren voor warm tapwater zodat daar geen gas meer voor nodig is)
@@sandermollers8169 Dat is een instelling, zoek de installatiehandleiding van je ketel even op, daar staat de hele parameterlijst in zodat je weet wat je moet instellen.
Ik heb dezelfde vraag. Navraag bij Remeha helpdesk leverde dit antwoord op: "Je zou dan de gehele 40L tapwaterzijdig los moeten koppelen en warmwater uitprogrameren, dit doe je door parameter CP320 op 2 te zetten. Gebruikers nivo>Bic0>CP320."
Mijn situatie is een Heatcycle van DeWarmte; een 200L boiler op 51 graden verwarmd via water-water warmtepomp. Deze boiler staat voor de Remeha Calenta Ace 40L. Om gas te besparen had ik de Calenta op de eco stand staan; de 40L werd dus niet verwarmd. Wel een wekelijks legionella programma, zowel bij de 200L en de 40L.
Maar toen de ketel onderhoudsmonteur kwam, kreeg ik een stevige waarschuwing om zsm de ketel waar aan te zetten, zodat er minstens 55 graden uit de leiding komt. Om het risico zo klein mogelijk houden dat er legionella ontstaat in het leidingwerk na de ketel. Als ik van het gas af wilde, raadde hij een doorstromer aan om het 200L water naar 60 graden te brengen, om alsnog te voldoen aan die 55 graden uit de tappunten. Hij verwees naar nen1006 / bouwbesluit / dat er afgelopen jaar 10 doden door legionella zijn gevallen (ik kon hier geen bron voor vinden). Hij had het idee dat door warmtepompen er collectief meer risico genomen wordt.
Voor de zekerheid denk ik er aan om een doorstromer te installeren om van het gas af te komen (bijv stiebel eltron dhb-e 18 25A). Enerzijds om dit (waarschijnlijk zeer kleine) risico af te dekken, maar eigenlijk vooral om bij eventuele uitval van het warmtepomp systeem toch een goede backup te hebben.
Om te douchen zou ik het wellicht wel overwegen maar mijn vrouw wil graag goed warm/heet water om te dweilen.
Dit kan tussen de oren zitten aangezien je waarschijnlijk na 20cm dweilen het water al is afgekoeld...
Toch is het mij de mogelijke discussie niet waard om de ketel te verlagen.
Er zijn wellicht nog meer redenen om de temperatuur hoger te zetten net als stomen bij luchtweg problemen en andere dingen...
Verder leuke denkwijze!
Dan zou ik het oplossen zoals ik heb gedaan: de ketel op 50-55 graden zetten en in de keuken een elektrische keukenboiler plaatsen. Die kun je desgewenst op 85 graden zetten wanneer er gedweild moet worden. Zie: ruclips.net/video/3CE_sSBm1Hg/видео.html
Dweilen met heet water is vrijwel zinloos en laat zeepresten achter. De meest voorkomende fout in de schoonmaakwereld. Waarschijnlijk zo'n 60 jaar terug ooit eens geopperd door een docent op de huishoudschool die niet beter wist.
@@peterv6036 en de oplossing?
Niet vervelend bedoeld: kritiek plaatsen heb ik geen enkel probleem mee (daar kunnen we verbetering in zoeken) maar zou het wel fijn vinden om dan tevens een oplossing te zien... maakt het een stuk makkelijker.
Sorry een beetje offtopic.
@@JochenKnarren ik kan uitleg kopiëren en plakken maar je kunt zelf ook een zoekmachine gebruiken natuurlijk
@@peterv6036 geef dan geen antwoord...
Je geeft zelf iets aan waar je de indruk wekt dat je verstand van zaken hebt. Vandaar dat het normaal snel onderbouwd kan worden, helaas blijkt dat beperkt voor sommige.
Maakt niet komt verder wel goed.
Goed verhaal wat me aan het denken zet. Ik heb een boiler 80 liter die ik tussen 2 en 5 uur 's-nachts op 55 graden breng. Dan is de legionella weg als ik om 8 uur ga douchen. Is het dan na het douchen " gevaarlijk" in de ketel? Bijvoorbeeld op 25 graden De rest van de dag is het dan een kweekvijver. Is het dan verstandig om hem de hele dag op 55 te houden en brengen?
Zie de grafiek met die lijnen, daar vind je het antwoord afhankelijk van de temperatuur en de tijd dat die temperatuur gehandhaaft blijft.
Ik ben anderhalf jaar geleden overgestapt op een doorstromer voor mijn douche (om gas te bespraren en omdat ik genoeg zon over had). Ik heb die doorstromer op 45 graden staan (dat wordt iets minder voordat het bij de douchekop is, een besparende).. Ik douche nu eigenlijk zonder koud bij te mengen... Ik heb nog steeds geen legionella... Ietwat naief misschien... We doen bij afwezigheid langer dan een dag even door laten lopen alvorens er onder te gaan staan...
Overigens: ik heb wel een mooi setje van afsluiters er tussen laten zetten zodat ik met dichtzetten en opzetten ook weer het water van de CV ketel kan laten afkomen.. Dat hadden we gedaan voor geval het tegen zou vallen, maar nog nooit gebruikt... werkt prima..
Next action: warmtepomp... Mijn loodgieter offreerd een NIBE, totaalprijs (ex hak/breekwerk) 20,000 ... Ik denk dat ik een andere loodgieter moet zoeken...
Nibe wordt ook wel de Rolls-Roys van de warmtepompen genoemd. Een lucht/water van Remeha heb je al voor ~€ 1.500,- incl subsidie, voor iets meer heb je een water/water van Vaillant. Hangt dus van het type en het vermogen af (installateurs schatten nogal eens te zwaar in). Zie: ruclips.net/video/bY7T1mLXdeQ/видео.html
@@KetelKlets de installateur (ook al fout) gaf alleen een totaalbedrag, dus inclusief installatie (maar exclusief breekwerk e.d,). Helaas gaf hij -wel- aan hoeveel subsidie er van toepassing was: eur 3600,- dat betekend dat de pomp zo’n 10,000 zou moeten kosten. De totaalofferte (inc btw) was eur 21,288.- kosten voor “werk” dus meer dan 10,000 euro…
Het ging om:
Luchtwater warmtepomp Nibe F2120-16 KW en buffervat 120 Liter ( verwarmingsvermogen bij -7 graden 8,2 KW ).
Bovenstaande prijsopgave is exclusief:
* Alle benodigde bouwkundige werkzaamheden c.q. voorzieningen, zoals bijv.:
- timmer en schilderswerkzaamheden
- het maken en aanhelen van sparingen
- het maken van bouwkundige constructies
* Benodigde elektrische voedingen + electra werkzaamheden
* Hak, breek, sleuf en graafwerk
* Natuurlijke toevoer en natuurlijke afvoer
* Kitwerkzaamheden
* geluidswerend isoleren standleidingen
Als hij het niet -wil- maken kan hij dat ook gewoon zeggen toch ?
Gaat echt te ver…
@@marcjurriens89 Die prijs voor een Nibe kan wel kloppen. Conclusie indien te duur: koop geen Nibe 🙂
En laat eerst een goede warmteverliesberekening maken van de woning, anders koop je een warmtepomp gauw te groot qua vermogen (en dus te duur).
@@KetelKlets ik wil die rolla royce wel betalen, mijn issue ligt meer in die 12k plaatsingskosten voor het ophangen, gat in de muur, buiten unit daarbuiten en vloerverwarmingverdeler direkt naast de ketel ;-)
Dit lijstje met uitsluitingen is standaard in de installatiewereld. Vaak mogen ze elkaars werk niet doen omdat ze daarvoor niet gecertificeerd zijn. Maw een cv installateur mag geen electrische voedingsleiding aanleggen voor de voor de ketel.
Ten eerste; Ik woon niet in Nederland maar in Frankrijk. In een huurappartement, nieuwbouw uit 2016 uit mn hoofd. Ik heb hier een doorstroomtoestel (Saunier Duval Themafast Condens) Dit ding gaat is door de installateur/verhuurder begrenst op 46 graden! De leidingen zijn uiteraard ongeisoleerd in de muur ingebouwd, misschien zelfs wel in beton gegoten, zeker in de winter wordt die simpelweg niet warmer dan 36-37 graden.. Ik heb het net nog even gedubbelcheckt in de handleiding, hij kan 60 graden leveren, maar zodra je dit probeert in te stellen komt er "NO" op het scherm te staan.
Mijn punt is, dat wij huren van een grote partij. Als dit echt riskant zou zijn, neem ik aan dat ze hem gewoon op 60 zouden zetten. Zij betalen immers niet de gasrekening, maar kunnen wel aangeklaagt worden als blijkt dat er mensen structureel ziek worden in hun panden.
Heeft de 'NO' melding niet te maken dat je niet de installateurscode hebt ingevoerd?
Meestal kun je wel bij geavanceerde instellingen via een ander menu, een combinatie van knoppen of na een cijfercombinatie in het beeldscherm gezien te hebben.
Op zich helemaal eens dat bij doorstromers de legionella temperatuur vaak nergens voor nodig is, maar je redenatie gaat op 1 punt fout: legionella zit niet 'in het water 48 meter verder weg', maar zit ergens aan de wand van je leiding, bij een plek met weinig doorstroming. Dus als je na de ketel, in je warmwaterleidingen, wat onhandig leidingwerk hebt (gekke bochten ofzo waardoor ergens water wat langer kan hangen), en vooral als je dan ook nog op vakantie bent geweest, is er kans op een flinke aangroei van legionella in jouw voorbeeld met zon op de muur. Voor die specifieke situaties is het wel veiliger dat de 55 graden regel er is, want dan zal legionella in elk geval telkens afsterven.
En hoe komt die legionella in die buis? Via het water (in kleine hoeveelheden). In het buitenland doen ze chloor in het water om die bacteriën al in het water te doden.
Bedankt voor deze interessante video!
Hoe zit het met elektrische kranen? Mijn cv ketel had ik al naar 50gr gezet, uiteindelijk wil ik hier zo min mogelijk/tot geen gebruik van maken gezien de prijzen. Ik heb zonnepanelen en ik wil de ww toevoer van de keuken afdoppen en de elektrische keukenkraan plaatsen en een elektrische doucheboiler (1 lt tankloos) koppelen. Volgens beschrijving komt binnen 5sec heet water (temperatuur is in te stellen).
Ja, maar die trekken wel vaak 9kW of iets in die richting, wat straks mogelijk nadelig wordt als er een piekheffing komt net als in België. Je kunt beter een 400W boilertje plaatsen, of een grotere voor de douche.
@@KetelKlets de elektrische doucheboiler is 3000W
@@angela99procent68 Daar moet je dus al een aparte groep naartoe leggen (3000W = 13A). Controleer ook hoeveel liter per minuut je met 3kW kunt verwarmen, is dat genoeg voor een douche of niet (indien het een doorstroomverwarmer is).
@@KetelKlets dat kan niet evt op het lichtnet aangesloten worden? En anders in het stopcontact (zit een stekker aan). Ik heb verder nl geen apparaten op de douche
@@angela99procent68 Alle aparaten die van zichzelf meer dan 2000W trekken, moeten een eigen groep krijgen. Een oven, een wasmachine, een keukenboiler, allemaal moeten die op een eigen groep zitten. Het maximale wat je op één groep kunt gebruiken is 3680W, jouw doorstroomverwarmer doet al 3000W, dus als er op diezelfde groep ergens 680W of meer wordt gebruikt, dan knalt de stop eruit. Vandaar de noodzaak voor een eigen groep met directe bekabeling. Dus de vraag in jouw geval: is het stopcontact in de douche een aparte groep of niet?
Ik zit te denken hoe ik met een tyleen constructie water zou kunnen voorwarmen ( zonlicht, staan wel mooie zelfbouw constructies op RUclips met oud dubbelglas) om zo water met hogere temperatuur binnen te laten stromen. Eventueel met warmtepompboiler erna. Echter boiler geeft ook weer stilstand verlies.. en dan praat je ook over een behoorlijk wat kWh per jaar. Tevens de koele lucht dan in de zomer gebruiken voor koeling. In de winter zal dit echter niet zo efficiënt werken lijkt mij. En je wilt zeker in de winter geen warmte uit je huis trekken want dan haal je misschien mooie cop op je warmtepomp boiler maar je moet warmte in je huis ook opwarmen. Behalve als het om zelfde lucht hoeveelheid gaat als ventilatie systeem.
Ik ben niet bang voor legionella, zie mijn eerdere reactie hier. Maar weet wel heel goed wat je doet met jouw omschreven constructie (als je het water als tapwater gaat gebruiken tenminste)!
Een warmtepompboiler mag op de warmtewisselaar meestal max 70 graden water binnen krijgen. Zou je hem sequentieel gebruiken, dan heeft het alleen zin als je vaak water tapt, aangezien dat water pas in je boiler terecht komt als je de kraan open draait. En in de winter risico op bevriezing.
Een geiser en een doorstroomtoestel mag je gewoon op 40 graden zetten..
Het is al zolang ik dit werk doe een discussie🙄
Als je elke dag warmwater pakt van 40graden is er niets aan de hand..
Een boiler mag je ook op 50 graden houden.. maar hij moet 1x in de week naar 70 graden i.v.m. desinfectie.
Het gaat niet alleen om de temperatuur maar ook om hoevaak je water gebruikt..
Wat je niet wilt hebben is bijvoorbeeld een koudwaterleiding of warmwaterleiding op zolder waar het 30 graden is en dan 3 weken op vakantie.. dat is levensgevaarlijk..
Wat je wel merkt is dat als de de temperatuur bij een ketel op 50 graden zet dat de waterdruk minder is en dat het water voor bijvoorbeeld het dweilen niet heet genoeg is..
Ben het met je eens dat de regels niet altijd bij de tijd zijn en niet altijd kloppen..
Bij ATAG warmtepompboilers staat het anti-legionella programma af fabriek op 1x per maand, blijkbaar kan dat dus ook. Ik gok omdat die boilerinhoud doorlopend op 53 graden wordt gehouden (afhankelijk van hoe vaak je hem leeg doucht). Wat betreft die warme leidingen in huis: na >1 week afwezigheid alle kranen (warm en koud) even 5 minuten laten doorlopen; voorkom daarbij verneveling (douchekop in een emmer leggen, washandje om de douchekop heen vouwen enz).
@@KetelKlets
Als je op vakantie gaat of thuis komt dan inderdaad even spoelen.. zonder vernevelen..
Dat weten jij en ik.. maar ik denk dan 90% van de mensen dat niet weet..🙄
@@JohnVissercvoptimalisatie
Dweilen doe je het best met koud water
@@annemarie8493 klopt, ook iets wat veel mensen niet weten. Dweilen met heet water is vrijwel nutteloos: het 'extra schoonmaakeffect' is verwaarloosbaar.
John Visser en ketelklets, bedankt voor jullie inzichten. Iets wat ik altijd al dacht en nu bevestigd zie. Dus die temperatuurinstelling kan ook al omlaag. Heb afgelopen winter de ketel (van de woningbouw) geoptimaliseerd op cv gebied en dat heeft ons al veel gas bespaard. Toppers zijn jullie!
@@annemarie8493
Weer wat geleerd.. doe het namelijk altijd met warmwater..😅
1 ding wat ik je nog niet heb horen noemen is dat die 60 graden pas na 2 minuten de 90% legionella afname kan bewerkstelligen terwijl je het water eigenlijk maar heel kort op 60 graden hebt. Misschien zelfs wel alleen net bij het verlaten van de ketel. Ik heb mijn zonneboiler aangesloten zoals het voorgeschreven stond in de handleiding. Dus de uitgang van de boiler loopt door de CV voor legionella bescherming. Dan na het verlaten van de cv wordt het water gelijk weer in temperatuur verlaagt door een thermostatische mengkraan zodat je niet riskeert 80 graden warm water uit de kraan te krijgen. Maar effectief heb ik 1 seconde mijn water dus naverwarmt op 60 graden terwijl het er wel voor zorgt dat ik nogsteeds de helft van het gas verbruik wat ik normaal zou verbruiken terwijl mijn boilervat al wel warm genoeg was om gewoon van te kunnen douchen
Moet je nagaan, en toch gaat het eigenlijk altijd goed. De aanname die ik eerder iemand hoorde maken: doordat we doorlopend worden blootgesteld aan een lage concentratie legionella, raken we daar resistent voor. Daarom vinden legionellabesmettingen ook nooit (als in écht nooit, aldus boekenonderzoek vanaf begin 1900) plaats in de eigen woning, maar altijd ergens anders (op vakantie, openbaar gebouw, tuincentrum, Floriade enz). Ik kan dat onderzoek helaas niet meer vinden, maar dat lijkt me een goede voor toekomstig onderzoek voor beleid.
Kijk ik heb een berekening gemaakt en hieruit concludeer ik dat men het risico beperkt door de maximale tapwatertemperatuur voor huishoudelijk gebruikt ergens rond 51,6 a 52 graden afstelt om geen risicos te krijgen in het afkoelende leidingswater na het sluiten van de kraan.
Wanneer men de kraan sluit zal deze temperatuur van 51 a 52 graden ervoor zorgen dat met bijna een half uur water gebruik de bacterie 2,5 keer reduceert in de leidingen en in de verdeler. Maar hou ook rekening dat wanneer men de bacterie niet dood de bacterie evenwel dagelijks verdubbeld of iets meer en in optimale omstandigheden misschien zelfs 8-16 keer maar dan dienen de leidingen continue 40 graden te zijn en niet gebruikt te worden. Dat is de theorie.
In de praktijk tapt men water en zal men dus proberen flink reduceren, stagnatie, snelle groei, trage groei, geen groei (inactief). Wanneer men vanuit het begin flink heeft gereduceerd zal een snelle groei dus verhoudingsgewijs ook veel minder hoeveelheden opleveren.
Om een voorbeeld te geven:
1000 kolonies kve
1000@30 min @ 52gr = 375
1000@30 min @ 48gr = 875
Maar na het sluiten van de kraan of leiding zal je dus na 6 uur al een stijging krijgen van 26% door het gemiddelde afkoelende water dat tussen de ketel en aftappunt staat dus komt 875 kolonies met slechts 48 graden op 1100 kolonies uit, een stijging van 10%! Bij 52 graden heb je voldoende gereduceerd en zal je na 6 uur op ongeveer 475 kolonies staan wat dus nog steeds de helft is van het vertrekpunt. Mocht mijn leidingswater heel traag afkoelen en we rekenen nog eens 26% bij komen we uit op 595 kolonies.
In het geval van 48 graden komen we uit op 1390 kolonies. In het ene geval zijn we dus 40% onder ons vertrekpunt en in het andere geval 40% boven het vertrekpunt.
Mijn andere conclussie is om het water zo laag mogelijk te zetten zonder aan comfort in te leveren, bv 43 graden.
En wekelijks sweekends met 58 graden te spoelen. Ook dat lijkt veilig, zolang men het niet vergeet wekelijks te verhogen of dat automatisch laat doen.
Na 1 week kan men 25-100 kve water op dode punten tot maximaal zo'n 14000 kve krijgen wat gevaarlijk begint te worden. Normaal dient men zelfs onder de 10000 kve te blijven.
Een ontsmetting om de 6-7 dagen is dus ideaal. Ofwel werkdagen op 43 instellen en weekend op 58. Gemiddelde temperatuur 47,2 graden.
Of
6 dagen @43gr
1 dag @62gr
Gemiddeld = 45,7gr
Nu twijfel ik een beetje of de instelling van mijn Intergas ketel die nu op de stand “naar vraag” staat en die ook soms een aantal dagen niet gebruikt wordt, legionella kan voortbrengen?
Nee, want daar is geen (ingebouwde) boiler in het spel.
@@KetelKlets Bedankt voor je reactie, heel fijn, ik ben weer gerustgesteld.
Ik heb al een paar jaar mijn 300L boiler op 45 graden staan, 1x per half jaar stook ik 'm op tot boven de 60 graden. Het boilervat gaat hier wel regelmatig 'leeg', moet natuurlijk geen dagen/weken stilstaan, voorlopig gaat het allemaal nog goed.
Kan er overigens weleens een legionella testkit overheen halen om te kijken wat het aandeel legionella is.
En, wat is het aandeel?
@@FiveFiveZeroTwonog niet gedaan dat testen maar goed dat je mij eraan herinnert.
Al getest? @@koevlaas
@@pjotter1nee nog steeds niet, extreem druk aan mijn kant kom er niet aan toe. Maar zal binnenkort kijken of ik een sample kan tappen en opsturen.
Naar mij niks verplicht natuurlijk maar ben wel benieuwd.
De laatste tijd lees ik op diverse media over doorstroom boilers, die hoeven geen vat op temperatuur te houden en vragen alleen stroom als er warm water nodig is. Is dit werkelijk een goede oplossing ? want waarom worden er dan nog steeds gewone boilers geplaatst ?
De 'gewone' boiler gaat juist helemaal terugkomen met alle warmtepomp installaties - het is de enige manier om lokaal warmte te bufferen voor een redelijke prijs.
Doorstroomboilers krijgen dan tapwater dat eerst tot ca. ~35 graden wordt opgewarmd in die boiler... maar in die boiler zit de eerste stoot tapwater al een tijdje te broeien!
Je geeft in je filmpje aan dat een keteltemperatuur van 55°C ook prima kan, maar wat is de ondergrens? Als je aan geeft dat je toch altijd al met vers water uit de straat aan het douchen ben, is er dan uberhaupt een ondergrens?
Ik gebruik het tapwater van mijn CV ketel alleen voor het douchen. Tussen de CV ketel en douche zit misschien 6 meter binnenshuis leidingwerk. Mijn CV ketel staat op 37 graden en het douchewater is voor mijn gevoel vaak nog steeds te heet dus meng ik nog bij met koud.
Zo staat hij nu al een half jaar ingeregeld, en er is nog nooit iemand in huis ziek geworden.
Als je ketel geen voorraadvat ingebouwd heeft en er geen boilers aanwezig zijn én er geen mensen op leeftijd of met een zwakke gezondheid in huis komen (douchen), dan zou je dit risico kunnen nemen.
Ketel Klets: half jaar verder. Misschien een update op deze video? Zijn er inmiddels nieuwe inzichten of reacties van experts?
Ik neem aan dat je pas onder de douche stap op het moment dat er warmwater uit de douchekop komt. Volgens je berekening is dat na 48s en circa 6l. Mocht er al kolonievorming zijn opgetreden zijn die Legionella's in dat gedeelte van de leiding allang doorgespoeld. Non-problem m.i.
Bedankt voor je filmpjes, erg interessant allemaal. Bij deze kwam er echter een vraag naar boven. Wij tappen in verhouding bij sommige kranen in huis vrij weinig warm water, gewoon omdat sommige zaken ook goed met koud water gaan of dat we daar op een andere manier het warme water verwarmen. Daardoor blijft het water dus langere tijd in de warmwaterleiding staan, soms wel langer dan een week. Als je dan op die leiding wel een keer warm water nodig hebt, is dat dan een risico?
Als je na die week (of langer) de kraan open draait en het water voelt meteen lauw aan, dan loop je wel risico, aangezien er dan blijkbaar ergens warmteinstraling plaatsvindt op die leiding. Krijg je daarentegen eerst koud water en moet je wachten op het warme water uit de ketel, dan is het risico kleiner. Spoel zulke kranen altijd even een paar minuten door als je ze meerdere weken niet hebt gebruikt, zeker in de zomer.
Bedankt voor je snelle reactie, duidelijk verhaal. We hebben een hoop van je filmpjes geleerd, we zien weer belangstellend uit naar je volgende filmpje.
Zolang het koudlauwe water maximaal 20-22gr is en dus niet direct verdampt als het uit de kraan komt loop je geen risico. Verdamping krijg je vooral als het water warmer is dan de omgevingstemperatuur. Bijvoorbeeld 27-28 graden water tegenover 18 graden luchttemperatuur.
Legionella kan voornamelijk problemen geven bij stagnerende watertemperaturen die lange tijd tussen 22 en 43-46 graden is gebleven. Mbt tot de maxima temperatuur hangt het vooral af over welk type legionella we spreken, periodieke heatshock leidings reiniging, kalk of biofilm aanwezigheid enz.... Bij een ringleiding dat continue circuleert volstaat 44,1gr al als minimum indien er geen dode punten aanwezig zijn, maar er zijn altijd dode punten. Zo is de kraan zelf een dode punt ook al spreken we over nihil water...
Anderen beweren dat legionella dat in een biofilm of kalk aanwezig is enkel dood bij temperaturen vanaf 50 a 51,6 graden.
Ik zou zeggen dat je dus minimaal 43 kan gebruiken met risico indien je de leiding niet binnen de 48 uur van hogere temperatuur doorspoelt of je moet gaan kijken naar 55 graden uit de kraan indien je geen risico wilt nemen.
Het is wat wikken en wegen. Bij 43 graden uit de kraan is er weinig kalkafzetting en krijg je een bad nog warm genoeg.
Bij 55 graden uit de kraan verbruik je 1,5% meer gas, meer kalkafzetting, kunnen kinderen 3de graads brandwonden oplopen enzovoort.
Mijn raad. Zorg dat je 49 graden uit de kraan krijgt wat het risico op brandwonden verminderd maar zorg ook dat bij het opstoken van het water de temperatuur eerst boven 50-51,6 graden stijgt. De meeste ketels zullen bij de opstart 2-3 graden hoger gaan om vervolgens te zakken.
En zorg dat je na een vakantie of uit eigen beweging de leidingen een aantal keer per jaar toch doorspoelt met 58-63 graden gedurende enkele minuten 8-5 min is meer dan genoeg.
Ik vraag me het volgende af, inhakend op besparen op gas en legionella gevaar:
Stel ik neem een dynamisch energiecontract voor electra, neem een boiler sluit deze aan op de koudwater aanvoer bij de cv-combi ketel doorstroomtoestel.
Stel dan laat ik de boiler enkel aanslaan als de energieprijs laag is, dan is er dus kans op legionella als er lange tijd geen goedkopere energie is in verhouding met het warmwater enkel met gas verwarmen.
Als ik de cv ketel instel op 70 graden warmwater wordt dan de ontstane legionella in boiler direct gedood en is dit dus een veilige opstelling?
Is deze opstelling überhaupt in combinatie met een dynamisch energie contract een goed idee?
Ik ben benieuwd hoe u/jullie hierover denken?
Waarom zou je een boiler aansluiten op een doorstromer? De twee hebben dezelfde functie?
Maar over jouw voorbeeld van de lage prijzen: ik denk dat jij (of jouw gezin) eerder toe gaan geven. Als in een horrorwinter de boiler een week niet draait zit jij met koud boilerwater en een koude douche. Reken maar dat jij na een paar keer koud douchen die boiler een zwengel geeft.
@@martijnkosters9024 doorstromer = gas, boiler = elektra. Ik heb zonnepanelen. Door de boiler bespaar ik weer extra op gas. Maar ik heb ook een bad, om die te vullen heb ik meer water nodig dan de 50 Liter in de boiler. Door de doorstromer blijft het water uit de kraan dan toch op temperatuur :-)
Hoeveel gas bespaar je als je de SWW lager instelt dan 60gr. C? Doet een moderne HR ketel ook condenseren als deze SWW maakt?
Alle moderne ketels voldoen aan de HRww eis, echter condenseren zelfs deze ketels niet bij temperaturen >57 graden. Dus ja, daar is wat te winnen, zie deze video: ruclips.net/video/8VU_DfASv7A/видео.html
@@KetelKlets Top! Ik zie dat mijn nefit topline compact hrc 30/cw5 ook HRww is. Dus ik ga deze op 55graden zetten. (nu 60gr.)
Nefit monteur heeft hem hier ook gewoon op 55 graden gezet en dat zou ik zelf ook doen.
Ik vraag mij af hoe dit in mijn situatie is. Mijn elektrische boiler staat op 60 graden, maar alleen om dan langer te kunnen douchen (tijd voor een waterbegrenzer in de regendouche). De boiler gaat bij lagere temperaturen zelf om een x aantal dagen naar een hogere temperatuur als beveiliging tegen legionella. Hierdoor maakt ik mij geen zorgen voor de eerste 80L water.
Alleen woon ik op 5 hoog, daar kan ik niks aan veranderen. Dus het lijkt mij dat ik (vanwege het feit dat mijn boiler een autistische legionella timer heeft) de boiler op alle temperaturen kan zetten zonder mij enige zorgen te maken.
Of is het mogelijk dat als er net gedoucht is na het uitkookprogramma, legionelle in het boilervat van 80L zit en lekker loopt te broeien tijdens mijn vakantie? Zover ik weet is het uitkookprogramma om de 7 dagen. Ik weet niet precies wat de groeiratio is van de bacterie en wat de gevaarlijke hoeveelheid ervan is.
Als ik op vakantie ging dan trok ik de stekker uit mijn doucheboiler (onndig stroomverbruik bij afwezigheid). Bij terugkomst sloot ik de boiler weer aan en na ongeveer een uur liet ik alle kranen even 5 minuten doorlopen. De groeiratio kan, onder de juiste omstandigheden, in enkele dagen exploderen (exponentiële groei), vandaar de temperaturen waar hier over wordt gepraat.
Totdat het waterbedrijf een storing krijgt, of een leidingbreuk is het niet waarschijnlijk dat er een legionella colonie in je waterleiding zit.
Na een lange vakantie zit er mogelijk in de leiding wel een legionella infectie. Als je deze 'prop' dan inademt, dan kun je geïnfecteerd raken. Een goede vriend van mij is dit overkomen en heeft hierdoor zelfs in het ziekenhuis gelegen. Toch iets om rekening mee te houden. De tip om even je leidingen 'door' te laten lopen na een vakantie is nog niet zo verkeerd.
Hoe zit het dan met een glas koud water drinken of mond spoelen na poetsen op de badkamer? Deze waterleiding loopt over het algemeen door verwarmde ruimten en ziet nooit temperaturen van 60 graden. Daarnaast, bij thermostaatkranen op de douche komt 60 graden aan en wordt in no-time teruggebracht naar 38 graden. De perfecte kweektemperatuur. Het vooorgaande in combinatie met de bio-film in de koudwaterleiding, zou moeten leiden naar een legionella epidemie.
Ik weet nog wel van 30/40 jaar geleden dat koud water in de verzorgingshuizen, van mijn oma's, erg lauw was. Dat men daar voor de minimale 60 graden warm water ging snap ik, maar hoe zit het met dat lauwe koudwater ging........?
Bij de bouw van huizen wordt altijd rekening gehouden met het leidingwerk zodat koudwaterleidingen nooit te dicht naast warmwaterleidingen liggen. Koud water komt eigenlijk nooit boven de 20 graden uit en is dientengevolge geen risico voor legionella. 38 graden is wel de perfecte temperatuur, maar dat water staat niet stil; alleen in stilstaand water heeft legionella de tijd om zich te vermenigvuldigen. Dus altijd even 5 minuten spoelen als het water langer dan een week heeft stilgestaan.
die 38 graden van je douche zit na het 60 graden gebied, waarin alle bacterien gedood zijn, die komen niet opeens weer tot leven bij 38.
Nu loopt mijn koud waterleiding door een koof en een holle wand. In de zomermaanden komt de temperatuur in huis boven de 25 graden dus ook in de holle wand en koof. Als ik op de badkamer een glas koud water wil moet ik eerst de kraan laten lopen anders is het lauw. Diezelfde "koudwaterleiding" voedt ook de thermostaatkraan. Het water uit de koudwaterleiding kan even legionella bevatten, maar wordt in de douchekraan gemengd tot een temperatuur van 38 graden. Kortom bij iedereen kan op een bovenverdieping even water met legionella uit de koudwaterkranen komen. Vooal 's avonds na een warme dag of 's winters waarbij de badkamer op een lekker warme temperatuur wordt gehouden.
Vraagje, je zegt dus dat het gevaarlijkste water zit tussen de ketel en de douchekop. Maar je stapt toch pas onder de douche als het water heet is?
Maar je bent wel aanwezig (ademt) bij de eerste nevel (douchekop) die er uit komt, wanneer je de knop omdraait.
Klopt. Maar je staat wel in de damp, in de buurt van de douchekop om te voelen of het water al warm is..
Water met legionella erin kun je prima drinken, je moet het alleen niet *inademen* aangezien legionella op je longen slaat. Een douchekop vernevelt water, afijn je snapt het vast al. Als je een wortel eet van de boer waar nog een beetje tuinaarde aan zit (ook een legionellabron), dan kun je die dus prima eten, maar kijk uit als je je erin verslikt 😂
@@KetelKlets Duidelijk :-)
Wij hebben een warmtepompboiler, die staat op max 45 graden en slaat weer aan bij 30 graden. Bij ons gaat ie 1x per maand naar 60 graden, en zelfs dan nooit legionella gehad.. ondertussen 2 jaar in gebruik
Bij ATAG is dat 1x per maand regime af fabriek standaard op hun warmtepompboilers. Dat zal vast ergens op zijn gebaseerd.
Hoe weet je dat je nooit legionella hebt gehad?
@@peterdobe706 Is een bacterie erg als je er geen last van hebt? Die bacterie maakt me namelijk niet uit, ik wil niet ziek worden, dat is het doel.
Dank voor je reactie Ketel Klets. Mijn vraag was eigenlijk aan Joris Van Den Bosch gericht. Ik wist niet of hij wilde aangeven dat hij er nooit ziek van was geworden of dat hij met testen had geconstateerd dat Legionella zich nooit bij hem had ontwikkeld. Ik vermoed het eerste. Dat lijkt me onvoldoende garantie als je je bejaarde ouders regelmatig te logeren hebt. Voor wat betreft jouw reactie: de vraag stellen is hem beantwoorden. Uiteraard wordt het pas een probleem als je er last van krijgt. Geweldig interessant kanaal heb je trouwens. Complimenten!
Kun je niet gewoon een UV filter tussen je waterleiding plaatsen die dood dan toch alles wat binnen komt en wat er niet is hoeft er ook niet meer uit gehaald te worden.
Ja, de vraag is dan hoe je een optisch doorlatend stuk waterleiding maakt. Plastic wordt ook lastig, want dat wordt door UV licht aangetast. En hoe schakel je die lamp, hoe lang gaat die mee, is er kans op lekkages enz. Een kant en klaar product is mij niet bekend.
@@KetelKlets Ze zijn er lang leve google en geen kunstof een rvs pijp met kwartsglas waar de lamp in zit, in fabrieken hebben ze ze ook alleen wel wat groot.
En lekkages??? is dat niet wat vergezocht er zit nou toch ook een watermeter in jou systeem en wat kranen daar heb je toch niks om heen gebouwd en op de afvoer aangesloten of wel.
(Heb je soms ook een luikje in de deur van je koelkast om te kijken of het lampje uit is.)
En voor de schakeling is altijd iets voor te maken. er wonen namelijk pientere mensen op deze planeet.
@@wildewipper Dat wel interessant, ik kende ze nog niet voor thuistoepassingen. Heb je een merk/type van zo'n UV apparaat?
@@KetelKlets dehaco(punt)nl Legionella UV-systeem 36 Watt dan kom je er wel.
Naast mijn Nefit Topline, die ik al helemaal heb teruggeregeld, heb ik een bijpassende zonneboiler met 100 ltr. voorraadvat. Watertemperatuur in voorraadvat zie ik met regelmaat ruim boven de 65 graden staan. In de winterperiode veel minder. Geeft dit toch nog problemen als SWW temperatuur lager dan 60 graden wordt ingesteld?
Ja, want dat boilerwater kan wel een legionellabron zijn in de winter, anders dan koud water wat uit een diepe grondleiding komt. Als je zonneboiler een elektrisch element heeft (of een voorbereiding daarvoor), dan zou ik in de winter elke week even naar 60 graden verwarmen. Kun je eventueel met een schakelklok doen.
Thanks voor je gedachte.
@ketelklets Een vraagje. Ik heb zelf een Remeha Avanta met zenta zonneboiler. De zonneboiler is toch ook een doorstroom toestel? Het water wat door de zon wordt opgewarmd en opgeslagen in het boilervat is een soort van energie opslag. Het water komt er nooit uit. Als ik het fout heb dan hoor ik het graag. Interessant onderwerp trouwens.
Waterbedrijven adverteren aan het eind van de zomervakantie altijd met "zet je kraan 10 minuten open", waarschijnlijk ook vanwege legionella.
Is het in de straat wel altijd zo koud dat het niet kan groeien?
Ja, onder de grond is het per definitie
@@KetelKlets is de complexiteit van de maatregelen die je moet nemen niet meteen de verklaring waarom de regels zo zijn? Het gedrag van een honderd duizend installateurs reguleren is veel makkelijker, dan het gedrag van de hele bevolking. Het is een getallen spel, ga je als regering iets voorschrijven wat geld kost of accepteer je de kans op doden?
Overheid is traag en regelgevind zal aangespast worden met een zekere traagheid.
@@martijnsanders8527 Wij accepteren sowieso doden, anders was ons water wel gechloord net zoals in o.a. Amerika. Ze snappen daar niet dat wij ons water niet behandelen en daarmee het risico op doden accepteren. Het warme Amerikaanse klimaat (in het zuiden) zal daar zeker in meespelen.
Anderzijds bestaat er geen ideale zuinige temperatuur. Er zijn teveel factoren die een invloed hebben mbt tot risico, gebruik, luchttemperatuur, luchtvochtigheid, circulatieleiding of ringleiding, kalkafzetting, biofilm, type legionella, voorraadvat of doorstroom, hoeveelheid water, snelheid van afkoeling en opwarming. Niemand kan dit alles vast houden en ieder keer tapt men op een andere manier warm water. Om risico's te vermijden zegt men daarom minstens 50 graden en eigenlijk 55 graden 'uit de kraan' omdat ook de afstand en inhoud van de leiding een rol kan spelen. Maar bij dagdagelijks gebruik en doorstroomprincipe moet rond de 51 graden volstaan indien dit bereikt wordt uit alle kranen zolang men dan voldoende water laat doorspoelen dagdagelijks. Wanneer men maar wekelijks een kraan gebruikt en het is binnen 26 graden bv in de zomer of op hotel, saunas,... ja dan zit je continue met een groei en dient men hogere temperaturen te gebruiken of andere toepassingen om legionella te bestrijden!
Maar als je weet wat je moet doen kan je perfect 43 graden instellen (of zelfs lager bv 32, is zelfs veiliger want legionella groeit sneller aan met hogere temperaturen) voor de meeste dagen en periodiek (sweekends) dan VERPLICHT alle leidingen spoelen zoals voorgeschreven. 58-60 uit de ketel en 55 minstens uit de kraan, en dan best eerst het koude of lauwe water laten wegvloeien in de riolering want dat is op dat moment het meest gevaarlijke!
Wil je dat niet doen omdat je het zou vergeten dan moet je gewoon werken met temperaturen vanaf 50 of meer.
Goed stuk maar maak je niet een aantal aanname fouten?
1) Je stelt dat het rechter stuk (na de ketel) het gevaarlijkste stuk is. Maar dat klopt natuurlijk niet, eerder laat je al tabel zien wat er met legionella gebeurt bij bepaalde temperaturen. Stel je zet de ketel juist op 70c dan is alle legionella direct dood. Er bestaat dan in het rechter stuk daarna toch geen risico meer, immers niets kan zich vermenigvuldigen.
2) Bij de 48 meter reken je alleen met het linker stuk, je vergeet daarbij het rechter stuk mee te rekenen. Dat klopt natuurlijk niet. Of heb jij hier alleen gekeken, naar de ketel zelf? (En dus niet wat er uit de douche komt) Dit is niet helemaal duidelijk.
3) Niet elke CV ketel is een 100% doorstroom toestel, vooral CW6 ketels hebben een kleine boiler.
1) dat klopt, maar er is soms ook sprake van biofilm groei in leidingen. Dat zal allemaal snel kapot gaat bij hoge temperaturen, maar het is dus niet uitgesloten dan eenmaal geschoond water niet tóch bacteriegroei kan laten zien; er hoeft maar 1 bacterie te overleven en voldoende tijd te krijgen.
2) Het rechterstruk doet niet mee omdat de ketel het verwarmingspunt is (actief). Wat er rechts gebeurt is irrelevant. Uit een douche komt nooit 60 graden water, maar wordt koud water bijgemengd tot ongeveer 38-40 graden. Precies daarom valt hier mogelijk veel te winnen aangezien je vrijwel nooit echt 60 graden water nodig hebt.
3) Klopt, maar die toestellen kun je (als het goed is) niet op de eco-stand zetten, precies om die reden. Mijn oude Nefit EcomLine had zo'n 25L boiler ingebouwd en kon daardoor niet op de eco-stand worden gezet. Daarom heb ik hem ook weg gedaan (onnodig gasverbruik).
Ik ben benieuwd hoe legionella zich in de leidingen gedraagt. Blijft het vrij in het water of hecht het zich aan de leidingwand als een biofilm, want dan zal het verwijderen veel lastiger gaan en de legionella gefaseerd vrijkomen, zodat het ook nog meekomt als het water uit de leiding van de straat al lang de douchekop bereikt heeft.
Wat nog veel belangrijker is: hoeveel miljoenen kuubs gas zouden we als land kunnen besparen met een lagere temperatuur? Besef dat zelfs een HRww ketel (dat zijn ze tegenwoordig allemaal) op 55 graden al efficiënter werkt dan op 60 graden: ruclips.net/video/8VU_DfASv7A/видео.html
Biofilm kan inderdaad optreden in leidingen. Water van de juiste warmte kan dit tegengaan.
Is er ook een risico van onvoldoende geisoleerde stadsverwarmingsbuizen die te dicht bij een waterleiding liggen? Het is misschien een heel klein risico maar niet uitgesloten en gebruikers zullen het waarschijnlijk merken omdat het koude water niet meer echt koud is.
Ja, dat worden hotspots genoemd en kunnen zeker een risico meebrengen.
2 min kraan open opgelost
Ik heb een 10 liter keukenboiler voor geschakeld die via de zonnepanelen wordt verwarmd op 80 graden .
Hiermee heb ik in 5 seconden warmwater op het tappunt en bij veelverbruik neemt de ketel het over dus mocht de boiler leeg raken met warm water..
Functioneert probleemloos en volgens de installateur geen probleem voor de cv ketel.
Klopt, maar dat zorgt wel voor onnodig gasverbruik bij kleine tapbeurten. Als je maar 1 liter warm water tapt, dan komt dat zonder problemen uit je boiler, echter zal de ketel ook aanslaan omdat deze SWW warmtevraag bemerkt. Maar dit zal er hooguit voor zorgen dat de watereiding voor x meter wordt verwarmd zonder dat je er bij de kraan profijt van hebt. En je verspilt zo onnodig gas.
Heb je hier een schema van of benodigdheden? Ik wil dit ook graag toepassen
@@ramonennik2536 Heel simpel: warmwaterleiding afdoppen en de koudwaterleiding op de boiler aansluiten (IN) en de warme aansluiting (UIT) op de warme kant van de kraan aansluiten. Dat laatste is waarschijnlijk al zo, dus dan hoef je alleen de IN aan te passen. Tot slot kun je de warmwaterleiding helemaal afsluiten ter voorkoming van een doodlopende leiding (ivm legionella).
De keukenboiler in serie zetten met de cv ketel
De koudwater leiding onderbreken en hier met twee koppelingen de boiler aansluiten in de koudwaterleiding
Dus koudwater naar boiler en van de boiler de warme leiding aan de koudwater leiding van de cv.
Het water gaat dus via de boiler naar de ketel .wel het overdruk ventiel voor de boiler laten.
@@KetelKlets met alleen de cv ketel heb je ook leiding verlies wat afkoeld na gebruik dus dat voorkom je niet..
Ik denk dat je een denkfout maakt. Je probleem 1 , dat het water na de ketel nooit geschoond wordt klopt niet. Als de ketel op cv op 60 graden staat wordt alle legionella instant gedood. De leiding na de ketel is daarom schoon. Stel je de ketel in op 55 graden dan blijft er nog wel legionella aanwezig die zich dan in de tijd zich kan vermenigvuldigen. Je zegt terecht dat het water na de ketel het gevaarlijkst is, daarom moet de ketel alle legionella doden zodat wanneer je de kraan dichtdraait er geschoond water in zit .Ik denk dus dat dat de rede is om de ketel op 60 graden in te stellen. Bij geisers is er geen lange leiding en is de hoeveelheid stilstand water veel geringer. Nb ik ben geen installateur 🙂
Problemen met legionella komen vooral voor in grote gebouwen/systemen.
Daar heb je langere leidingen en complexere systemen.
Dat is wat ik er beetje van begrijp.
ruclips.net/video/oJeyc_cGIMU/видео.html.
duidelijk uitgelegd
Ik werk in een sporthal. Elke week worden kranen die niet of niet veel gebruikt worden gespoeld. De toiletten die niet veel gebruikt worden, worden dan ook gespoeld. TIjdens de zomervakantie, dan zijn we dicht, wordt elke week alle douches, wc's en kranen gespoeld. Dit puur om legionella te voorkomen. Ook wordt elke week de uitgaande en terugkomende temperatuur van het warm water gemeten. Waarom ook terugkomend, we hebben een ringleiding voor warm water waar het water constant in rondgepomp wordt. Dit om er voor te zorgen dat de douches snel warm water hebben, ook de douches die anders de laatste in de leiding zouden zijn. We hebben het trouwens over een waterverwarmingssysteem wat een combinatie is van een 700 liter boiler en een 8 tal combi-ketels. De laatste zorgen ook voor de verwarming van het hele gebouw. Zijspoortje: De ketels staan voor het verwarmingswater in cascade en de het verwarmingswater wordt niet warmer dan 50 graden.
ik ben van mening dat als je de temperatuur lager zet dan 60° je uiteindelijk minder koud water toevoegt in de douche. wat dus betekent drukverlies met 38°
maar voor de besparing is het zeker te doen. wel denk ik dat je ook teveel wilt besparen en een beetje comfort wel fijn mag zijn.
en voor legionella bacterie maakt het niks uit wel is het belangrijk dat je regelmatig kranen en douche op warme temperatuur doorspoelt om zo het verdampen van legionella tegen te gaan. dit is niet goed voor de longen.
Mij valt op dat je in je verhaal een situatie schetst, die in Nederland in de basis al niet is toegestaan in drinkwaterinstallaties; ongewenste opwarming... dan is je aanleg simpelweg verkeerd uitgevoerd, ofwel in strijd met de NEN1006.
Wat mij ook nog opvalt in je verhaal is dat je hele leidingwerk van binnenkomst tot aan je warmtapwaterbereider zou bestaan uit 15mm leiding... doorgaans komen er grotere leidingen de woning binnen en bouwt de diameter kort voor de warmwaterbereider af naar 15mm o.i.d.... het 48 meter verhaal is daarmee zeer wankel.
Is het niet het is 60 geweest die na de ketel kan het niet meer groeien? Dat kan ik bedenken. Als dat nie zo is haar die hier snel naar beneden toe😂
Het gaat allemaal over kansen. Lage concentraties legionella komen stiekem best vaak voor en zorgen bij een goede gezondheid niet direct voor problemen. In utiliteitsbouw of bij een zwakke gezondheid zou ik wel het zekere voor het onzekere nemen.
Per abuis eerst dislike, sorry. Super video. Ik kan trouwens apart tapwater en de cv temperatuur regelen. Dus als je amper je huis verwamt zoals ik, kan je die ook lager zetten. Ik zit in een dorpje, maar wel een straat met tientallen adressen.
Bij risicoherziening van de legionella dreiging moeten we wel de toegenomen hitte in de zomers meerekenen, al denk ik dat dat mogelijk wel meevalt in praktijk.