Rozmowy Po Prostu: o wolnej woli z perspektywy neurofilozofii mówi dr Filip Stawski
HTML-код
- Опубликовано: 12 сен 2024
- W poprzednim odcinku o wolności poruszyliśmy problem wolnej woli. Polega on na pytaniu - skąd biorą się nasze decyzje? Czy są tylko konsekwencją przyczyn świata zewnętrznego, a więc z góry ustalone? A może są wolne, pochodzą od nas samych - ale na czym miałby polegać ten wolny wybór? Na przyczynowości, celowości, czy przypadkowości? Gdzie jest miejsce na wolność? W poszukiwaniach odpowiedzi na to fundamentalne pytanie ciężko ignorować odkrycia dzisiejszej nauki. O wolnej woli z perspektywy neurofilozofii opowie nam dr Filip Stawski.
------- Rozmowa zaczyna się w 03:00 minucie :)
Jest to pierwsza w tym podcaście rozmowa z gościem. Podcast nie zmienia swojej formy - rozmowy, jeżeli je polubicie, będą pojawiać się DODATKOWO, kiedy nadarzy się ku temu okazja. Nagranie rozmowy, którą zaraz usłyszycie, to był pierwszy raz, kiedy robiłam coś takiego - ciągle się uczę - przede wszystkim na błędach, więc proszę o wyrozumiałość ;) Dajcie znać na Instagramie lub Facebooku, co myślicie o tym pomyśle :)
Zachęcam do wsparcia mojej pracy na Patronite - to niezwykle pomocne i wynagradzające :)
Link do Patronite - patronite.pl/f...
Zapraszam na social media, gdzie wstawiam wizualne notatki z omawianych tematów oraz informuję o nowych odcinkach :)
Facebook - Filozofia Po Prostu - www.facebook.c...
Instagram - @filozofia_po_prostu - www.instagram....
Podcast również dostępny na: Spotify - open.spotify.c...
Apple Podcasts - podcasts.apple... iTunes - podcasts.apple...
Google Podcasts - podcasts.googl...
Filozofia Po Prostu to podcast, w którym opowiadam o teoriach, pomysłach, debatach i dylematach filozoficznych, które zmieniły i wciąż zmieniają nasze postrzeganie świata. Zapraszam do świata pytań!
Dopiero poznaję kanał,obejrzałam już dwa filmy 🥰 wdzięczna za odkrycie,za kanał ,świetny.Kocham filozofię,ale jesteś pierwsza,która ma tak fantastyczny pozytywny przekaz,tych" poważnych spraw" ;) zakochałam się
Odpowiedzialność oparta jest na tezie wolnej woli, zatem bez odpowiedzi na pytanie o wolę nie możemy wypowiadać się w gołe o odpowiedzialności (w tym - karnej). ...
Bardzo ciekawy kanał - dziękuję i gratuluję...
Dokładnie, dlatego to jest tak ważny problem. Bardzo dziękuję! :)
Nie wydaje mi się że skoro nie mamy wolnej woli to należy przestać sądzić ludzi. Osądzanie czynów dalej będzie nam potrzebne jak i izolacja czasowa przestępców . To co mogło by do nas dotrzeć lepiej na plus to to że nie powinniśmy się winić za nic. Mimo to dalej trzeba reagować bo tacy przestępcy są jak gdyby zepsutymi maszynami które trzeba poddać naprawie. Niektórych zaś egzemplarzy nie będzie się dało nigdy już naprawić i takich trzeba izolować stałe.
Rewelacyjny odcinek! Pozdrawiamy z Piotrkiem z Krakowa:-)
Nie wydaje mi się, że skoro nie mamy wolnej woli to należy przestać sądzić ludzi. Osądzanie czynów dalej będzie nam potrzebne jak i izolacja czasowa przestępców . To co mogło by do nas dotrzeć lepiej na plus to to, że nie powinniśmy się winić za nic. Mimo to dalej trzeba reagować bo tacy przestępcy są jak gdyby zepsutymi maszynami które trzeba poddać naprawie. Niektórych zaś egzemplarzy nie będzie się dało nigdy już naprawić i takich trzeba izolować stałe.
IMHO najważniejsze jest to ze w zależności od tego czy jest deterministyczny czy nie zależy kwestia odpowiedzialności za decyzje i czyny. Jeśli nasze działanie jest z góry określone i zdefiniowane to nie ma sensu cała idei odpowiadania za to co zrobiliśmy. Nie można kogoś karać za to na co on nie miał wpływu. nie można nagradzać za coś co nie jest naszym wyborem czy efektem starania.
Witam, czy włącza się Pani czasem do dyskusji pod swoim filmem?
Wiem, ze jestem ,,late to the party'' ale pozwole sobie dorzucic swoje trzy grosze do dyskusji.
0. Pytanie o wolna wole jest pytaniem z bardzo wysoko zawieszona poprzeczka wiec mysle, ze dobrze bedzie jak na poczatek zaznacze z jakiej pozycji wychodze tzn. co uznam za ,,fundament'' mojego rozumowania i na czym bedzie to dalej budowane. Za taki fundament przyjme teorie fizyczne i teorie ewolucji prawdopodobnie z lekka preferencja w kierunku ewolucji.
1. A wiec jestesmy ukladami fizycznymi, ktore podlegaly ewolucji przez miliony (czy moze raczej wrecz miliardy) lat: jako uklady fizyczne jestesmy osadzeni w swiecie fizycznym i dotycza nas prawa fizyki: w szczegolnosci uplyw czasu. Jak wezmiemy cala historie ewolucyjna to swiat, w ktorym sie znajdujemy byl miejscem bardzo niebezpiecznym: dlatego jestesmy zmuszeni podejmowac decyzje bardzo szybko: temu pomagaja emocje i rozmaite heurystyki poznawcze, ktorymi sie poslugujemy (a ktore czesto prowadza do bledow poznawczych w zlosliwych albo skomplikowanych przykladach-zob. np. ksiazka Kahnemana ,,Pulapki myslenia'').
2. Ta presja na podejmowanie szybkich decyzji sprawia, ze mamy tylko kilka ,,ilosciowych przegrodek'' w rodzaju: zawsze, prawie zawsze, czesto,..., prawie nigdy, nigdy. Wolimy poslugiwac sie opisem slownym/opowiesciami i narracjami niz precyzyjnymi ilosciowymi rozwazaniami: do tego nie mamy narzedzie i czlowiek jest bardzo kiepski w statystyke (ponownie polecam Kahnemana gdzie jest mnostwo swietnych przykladow).
3. Do tworzenia tych opowiesci potrzebujemy konceptow: do tego, zeby podejmowac decyzje z kolei potrzebujemy wsparcia ukladu zwiazanego z emocjami (cialo migdalowate itp) i potrzebujemy nadawac znaczenie naszym koncepcjom. Zeby cos nabralo znaczenie potrzebne jest nadanie mu jakiegos statusu ontologicznego: w zaleznosci od usposobienia ludzie maja bardzo rozne poglady na temat statusu pojec. To jest ten slynny spor o uniwersalia: minely wieki od tego kiedy ten spor po raz pierwszy rozgorzal a wciaz nie ma zgodnosci wsrod filozofow jaki jest status pojec ogolnych, w jakim sensie one istnieja cdn...
4. Mam wrazenie, ze w pytaniu o wolna wole na dzien dobry juz wystepuje jakies pomieszanie tych perspektyw. Jestem inkompatybilista, uwazam, ze determinizmu i wolnej woli nie mozna pogodzic na LOGICZNYM gruncie. Jednoczesnie mam watpliwosci, czy te terminy: wolna wola i determinizm (zwlaszcza rozumiany w sensie deterministycznych praw fizyki) pochodza z tych samych plaszczyzn: wolna wola wydaje mi sie byc takim semantycznym konceptem, bardziej rozumianym w sensie przyblizonym, bardziej stosowanym na zasadzie ,,dla wszelkich praktycznych celow (FAPP=for all practical purposes) mozna przyjac, ze ...'' podczas gdy determinizm jest sztywny i bardziej ,,analityczny'' w swojej naturze.
5. W formulowaniu determinizmu w sposob opowiadajacy o wszystkich polozeniach i predkosciach wszystkich czastek elementarnych mam wrazenie, ze tez popelnia sie pewnego rodzaju perwersje i ta perwersja jest konsekwencja tego, ze nie myslimy ilosciowo a myslimy bardziej jakosciowo. Powiedzmy, ze pewien demon, demon Laplace'a posiadl wiedze o tych wszystkich polozeniach i predkosciach: to jest ogromna ilosc informacji. Myslimy jakosciowo, wiec wyobrazamy to sobie ,,po prostu on to wszystko wie'' ale wiedza musi byc jakos zaimplementowana fizycznie (moje zerowe zalozenie komentarz powyzej-ktos wierzacy np. w dusze itp. moze sie oczywiscie nie zgodzic) a podjecie decyzji bedzie tez jakims procesem fizycznym (mozna powiedziec, ze w pewnym sensie bedzie pewnym ,,obliczeniem''). To obliczenie zajmie gigantyczna ilosc czasu: byc moze jest tak, ze ilosc czasu potrzebna na to obliczenie jest dluzsza niz czas wymagany do podjecia tej decyzji: a wiec taki wszechwiedzacy ,,demon Laplace'a'' jest w stanie przewidziec nasze ruchy ALE JUZ PO FAKCIE jezeli jego przewidywanie mialoby sie opierac na wyjasnieniu redukcjonistycznym
6. Dalej, dodatkowymi komplikacjami sa nastepujace kwestie:
a) fizyka kwantowa jest niedeterministyczna (moim zdaniem kwantowa losowosc ma bardzo naciagany potencjal na uratowanie wolnej woli),
b) nawet w deterministycznej fizyce sa problemy zwiazane z wrazliwoscia na warunki poczatkowe (tzw. niestabilnosc i chaos deterministyczny-polecam piekne videa 1000 chaotic balls) i faktem, ze dokladna znajomosc warunkow poczatkowych to nieskonczona ilosc informacji, a w praktyce mozemy zmierzyc cokolwiek ze skonczona dokladnoscia;
c) teoria relatywistyczna, wedle ktorej powinnismy moc poslugiwac sie tylko informacja zawarta w naszym stozku swietlnym przeszlosci
d) pytanie czy demon Laplace'a ma byc umieszczony w swiecie, w ktorym ma dokonywac predykcji czy poza nim: jezeli _w swiecie_ to generuje to problemy z posiadaniem tej calej informacji; jezeli _poza swiatem_ to wtedy pytanie co to w ogole znaczy, ze ten demon wie co sie stanie i co z tego dla nas wynika (i tu dylemat staje sie teologiczny).
7. Kolejna rzecz, gdzie widze problem: powiedzmy, ze demon jest umieszczony w naszym swiecie, posiada wiedze o polozeniach i pedach wszystkich czastek, przeprowadzil stosowne obliczenie, zrobil to szybciej zanim podjelismy dana decyzje i ma juz odpowiedz. Jaka ma odpowiedz? Zalozylismy, ze demon przechowuje informacje w postaci polozen i pedow wszystkich czastek i operuje na takim redukcjonistycznym poziomie pojeciowym: czy jest takie zupelnie jasne, ze demon bedzie potrafil przekonwertowac swoja odpowiedz na nasz jezyk i powiedziec na poziomie semantycznym jaka decyzje podjelismy? Po prostu bedzie w stanie podac nowe polozenia i nowe pedy ale w swoim slowniku pojeciowym nie bedzie posiadal on pojecia ,,nas podejmujacych decyzje'' i jego odpowiedz bedzie bezuzyteczna-i twierdze, ze nie tylko dla nas ale i rowniez DLA NIEGO SAMEGO! Mentalny obraz jaki konstruuje taki demon bedzie zupelnie inny niz nasz: on nie bedzie potrzebowal pojec bo pojecia sa _skrotami myslowymi_: nawet zwrot ,,mentalny obraz'' wydaje mi sie naduzyciem bo ,,obraz'' jest pewnym modelem, ktory tworzy nasz mozg-modelem, ktory ma byc skrotem pozwalajacym nam lepiej podejmowac decyzje. Jezeli taki demon ma pelna wiedze i-a chyba to mozemy zalozyc na potrzeby eksperymentu myslowego-nie jest wytworem drzewa ewolucji i nie zagraza mu niebezpieczenstwo w swiecie, wiec nie musi szybko podejmowac decyzji-to taki demon nie musi w ogole tworzyc zadnego mentalnego obrazu. Pojecia sa czyms w rodzaju mapy, czyms co ma nam pomoc nawigowac w swiecie a taki demon wiedzac wszystko potrzebuje tej mapy tak samo jak my potrzebujemy mapy na trasie sypialnia-kibel (czyli, ze w sensie, ze znaczy sie, ze nie potrzebuje)
8. W szczegolnosci prawa fizyki dla takiego wszechwiedzacego demona beda czyms zupelnie niepotrzebnym: prawa fizyki sa bowiem po to, zeby skompresowac wieksza ilosc informacji w krotszym opisie. Demon wiedzac wszystko nie potrzebuje kompresowac informacji w zaden sposob: takze nawet powolywanie sie na prawa fizyki mozna zakwestionowac: gdyby nie istnialy zadne prawa fizyki a rozwazylibysmy podobny eksperyment myslowy z wszechwiedzacym demonem to chyba na jedno by wyszlo dla pojecia wolnej woli.
9. Jednak w kontekscie praw fizyki warto zwrocic uwage na jeszcze jedna kwestie: mianowicie wiekszosc praw fizyki jest odwracalna w czasie. Wiekszosc, nie wszystkie. Asymetria w kierunku czasowym jest widoczna np. w termodynamice (II zasada termodynamiki i wzrost entropii) albo w (kontowersyjnym, nie przez wszystkim uznawanym!) kolapsie funkcji falowej w mechanice kwantowej. Oba te zagadnienia laczy jedna wspolna cecha: wystepuje w nich otwartosc badanego ukladu i czesciowa ignorancja/niewiedza dla niektorych tzw. stopni swobody. To daje wyznacza kierunek: termodynamicznej strzalki czasu i kwantowej strzalki czasu. Oprocz tego niektorzy (np. David Albert) wyrozniaja jeszcze tzw. przyczynowa strzalke czasu (mozemy zmienic przyszlosc a przeszlosc nie) oraz epistemiczna strzalke czasu (pamietamy przeszlosc, nie pamietamy przyszlosci). Wszystkie te strzalki wskazuja w tym samym kierunku. Czy tak musi byc? Czy jest jakas uniwersalna jedna strzalka czasu pod spodem i te wszystkie strzalki czasu sa do niej wtorne? Czy w ogole czas jest fundamentalnym konceptem czy jest jedynie czyms emergentnym? Nikt nie wie i zdania sa w tej kwestii podzielone. Te przyklady (termodynamika, kolaps funkcji falowej a poza tym odwracalnosc w czasie dla pozostalych praw fizyki) zdaja sie wskazywac na to, ze czas wydaje sie byc jakos powiazany gleboko z niewiedza: i zwrocmy uwage ze w dyskusji o wolnej woli wlasnie na dzien dobry wydaje sie, ze pomieszalismy te poziomy dyskusji!
10. Takze wydaje mi sie, ze w dyskusji o wolnej woli panuje sporo zamieszania pojeciowego i dyskutujac uzywamy tych samych slow rozumiejac zagadnienie inaczej. Zeby troche oczyscic sytuacje moze pozyteczne byloby na poczatku odpowiedziec sobie na kilka pytan
a) czy chcemy dojsc do tego jak to naprawde jest i na tym poprzestac, czy jednak cos potem z tym zrobic? Np. wyciagnac jakies wnioski dla moralnosci/prawa itp.
b) jezeli chcemy wyciagac te wnioski, czy jestesmy konsekwentni w naszych zalozeniach: dobrze, jezeli zabojca nie ma wolnej woli to nie mozna go skazac. Tak? Ale sadzacy go sedzia moze nie miec wolnej woli, zeby go uniewinnic!
c) czy nie uprawiamy jakiegos chciejstwa i skupiamy sie na tych argumentach, ktore wspieraja cos, co po cichu juz na dzien dobry zalozylismy, ze ma nam wyjsc? No bo jak nie mamy wolnej woli to swiat sie robi taki bezduszny, mechaniczny-kto by chcial zyc w takim swiecie? No a moze wlasnie chcemy sobie polechtac ego, ze my jestesmy tak psychicznie odporni, ze nas taka mysl wcale nie zbije z tropu a platki sniegu sie poplacza?
d) czy zrobilismy dobre wstepne rozeznanie przed stawianiem analitycznych, wymuskanych definicji wolnej woli? Co nam mowia o wolnej woli nastepujace sytuacje
-pijany Staszek obrazony przez Wladka na imprezie mowi ,,no sorry, nie chce no ale musze Ci za_ _ _ ac''
-gosc po uratowaniu tonacego dziecka mowi ,,nie dziekujcie mi, musialem tak postapic''
-facecik uderzyl zone i potem ja przeprasza ,,kochanie wybacz mi, nie bylem soba'' (w trzech wersjach: na trzezwo, i dwie po alko: w jednej gdzie nie wiedzial, ze sie robi agresywny po alkoholu, w drugiej wiedzial bo mial juz podobne sytuacje)
Podczas odcinka tez padlo kilka bardzo ciekawych przykladow
e) czy w dyskusji ,,jak to naprawde jest'' dobrze wypoziomowalismy plaszczyzne z ktorej chcemy udzielac odpowiedzi czy pytanie stawiamy z jakiegos poziomu wyjasniania a odpowiedzi udzielamy z zupelnie innego?
@@Adam_Wegert Tworzysz paradoksy tam gdzie ich nie ma. Odpiszę dokładniej za jakiś czas a to z tego powodu że ciężko się Ciebie czyta. Dużo piszesz ale pod znakiem zapytania jest czy Twoja treść ma jakieś powiązania z wolną czy nie wolna wolą. Także za jakiś czas.
Ładny głos, niezła myśl ale... Kto to jest gościnia?
A może jednak symulacja? :)
A może jednak ;)
yhy 😜
Yhy yhy ;)
Niestety ale dość prosty i nieproblematyczny temat stał się problematyczny i trudny przez samych uczonych którzy go skomplikowali w wyniku błędów w myśleniu i zwykłej amatorszczyzny.
Świat nie jest deterministyczny bo sam ruch nie byłby możliwy do rozpoznania. Człowiek jest determinowany przez ruchy ciała z jednej strony a z drugiej przez idee które wyznaje. Tak samo przyroda jest zdeterminowana przez ruchy ziemskie/fizyczne ale są także i kosmiczne/metafizyczne które są przeciwne do nich. Wszystko jest grą sił i wynik nie jest przesądzony, chyba że przewaga jednej siły nad drugą jest w danym zdarzeniu oczywista - proste a nie trudne.
Ciało kusi ku sięgnięciu po słodycze, idea zdrowiej szczupłej sylwetki motywuje ku temu aby sobie odpuścić. Moja wolność polega albo na uleganiu pokusie albo na podążaniu za swoimi ideami dlatego nigdy nie jest zdeterminowany bo zawsze są dwie opcje możliwe. Ktoś kto ulega impulsom które przeczą jego ideom jest zniewolony np przez ciało, wybór tego co się chce jest wolnością woli, gdyż jest to pójście za moją wolą a nie np za impulsem ciała czy impulsami z środowiska.
Wolność absolutna, niezdeterminowana to jakaś abstrakcyjna chimera która się zrodziła w umysłach oświeceniowych filozofów i zatruwa głowy ludziom do dziś. To przecież nic nie znaczy, ani pełen determinizm ani wolność absolutna nie istnieją i są urojeniami umysłu bo nie oznaczają niczego realnego.
Schopenhauer stwierdził, że nie jesteśmy wolni bo nie możemy wybierać naszego chcenia. Tymczasem my właśnie możemy, jeśli będę codziennie pił alkohol to po czasie będę chciał pić alkohol jeszcze częściej bo takie impulsy będzie wysyłało ciało, moja wole zostanie przejęta przez ciało jeśli impuls będzie zbyt silny. Jeśli będę uczestniczył w życiu religijnym i rozczytywał się w pismach religijnych, to będę chciał poznać Boga i prawdy religijne. Mogę też pielęgnować lenistwo i sprawić, że nic mi się nie będzie chciało :) Możemy przewidywać bo się wszystko powtarza, ale wcale nie musi. Sami mówimy stop jak i do dzieła. Im mniejsza świadomość tego co się robi, tym nasza wola bardziej zniewolona przez impulsy ciała lub impulsy środowiska. Zawsze grają dwie przeciwstane siły, jak odczuwamy przymus to znaczy, że jedna jest słabsza w danym momencie od drugiej ale mamy możliwość pracować nad drugą siłą i ją wzmacniać, nazywa się to - ćwiczenie. To nie jest problematyczne ale bardzo proste i oczywiste, jednak współcześni uczeni wydaje się, nie mają pełnej świadomości czym się właściwie zajmują, posługują się pojęciami w sposób potoczny a nie ścisły i filozoficzny.
Świetny podkast. Dzięki.
Piszesz ciekawie ale chyba nie masz racji. Oddzielasz świadomie czy nie świadomie różną naszą wolę. Na przykład wydaje Ci się że wola pijaków nie jest wolna a gdyby byli oni wolni od swego nałogu to mieli by wolną wolę.Myśle że tu popełniasz błąd bo nie dostrzegasz że ktoś wolny od nałogów ma dalej zniewoloną wolę choć to zniewolenie nie niszczy ciała i umysłu a przynajmniej nie tak jak w przypadku alkoholika. Mamy tu bowiem do czynienia z takim samym mechanizmem u obu ludzi. To zaś że rządzą nami niszczące nałogi jest powodowane innymi rzeczami które nieuchronnie na tą drogę nas prowadzą.Odpowiedzialna jest za to przeszłość i traumy oraz to co dostaliśmy w spadku po przodkach a więc skłonności. Jest więc wiele bodźców które wpływają na nasze decyzje ale mechanizm jest ten sam. Nie mamy wolnej woli w żadnym stopniu i zawsze coś jest odpowiedzialne za taką a nie inną naszą decyzję.
Pozdrawiam
@@matrix9185 Jeśli namówię ciebie do czegoś, to kto jest odpowiedzialny za to, że uległeś? Ja mogę być odpowiedzialny za namowę ale nie za to, że jej ulegasz. Tak samo jest z naszym życiem wewnętrznym, są w nas skłonności ale to my ulegamy bądź nie. W innym wypadku pojęcie woli ani nawet przyczyny by nie było możliwe, bo sprawczości można cofać do punku nicości. My zawsze wybieramy jakąś skłonność, jakąś namowę i tym jest wolność, jest wolnością do wybierania, bądź nie, jakiejś przyczyny. Determinizm oznacza natomiast, że moment wyboru nie istnieje, bo każda odpowiedź jest już przyczyną kolejnej a więc nie ma przerw i interwałów, nie pojawia się czas wybierania
Już malutkie dziecko jak tylko ma pozycję wyprostowaną i stoi o własnych nogach, ma zalążek wolnej woli, bo zna pokusę i zna pouczenie rodzica i wybiera. Nie ma tylko żadnej świadomości tego że wybiera, a skoro nie ma świadomości do wygrywa silniejszy impuls, aczkolwiek istnieje pewien interwał, bo pouczenie rodzica zatrzymuje ruch i musi być przez dziecko przyswojone, czyli musi być wpuszczone do wewnątrz do woli, i w tym czasie istnieje moment decyzji. Tam gdzie jest świadomość tam zawsze jest pauza uświadomiona i przestrzeń dla świadomej wolności.
@@eldoradose naprawdę podoba mi się Twoja wnikliwość ale i tak sądzę że nie masz racji. Widać że nie uważasz że wolni jesteśmy od różnych wpływających na nas rzeczy i zjawisk. Jednocześnie jednak bronisz miejsca gdzie jest niezawisła od niczego wola. Zapytuję Cię więc gdzie jest ta niezawisła wola i jaki mechanizm ją tworzy?
@@matrix9185 W człowieku nie ma żadnych mechanizmów, to zjawisko sztuczne gdzie wszystko właśnie jest zdeterminowane i powtarzalne. W naturze nie występuje, maszynę wymyślił człowiek.
Mamy w gruncie rzeczy trzy wole, jeśli wolę pojmiemy jako czystą siłę. Nasze ciało to głownie woda i dąży ono do równowagi i spokoju bo taka jest tendencja wody. Wedle tego kryterium płyną do nas impulsy od ciała, do nas czyli do naszej duszy gdzie jest druga wola która szuka właśnie tylko wolności czyli również spokoju ale inaczej pojętego niż ciało, bardziej na wzór powietrza. Jest i trzecia wola zwana rozumem albo wyższym intelektem i tutaj też jest dążenie do czystości i klarowności obrazu, a więc też do spokoju i wolności od zanieczyszczeń. Tylko osiągając idealny spokój, ciszę można douczać wolności a więc można być samym sobą.
Każdy z nas posiada masę i ta masa jest wynikiem nagromadzenia w sobie wszystkiego tego co pozwala być w tym świecie. Nic zewnętrznego nie pragnie nas ulepić, dla wszystkiego jesteśmy przeszkodą, tylko nasza wewnętrzna siła to powoduje i ona potrzebuje wolności aby mogła istnieć świadomość samego siebie. Próżno źródła takiej siły szukać w przestrzeni, gdyż ona warunkuje czas i przestrzeń, bo to tak jakby na powierzchni lustra szukać swego fizycznego odbicia. Wolą jesteśmy my sami, a my sami mamy ego, czyli wolę ciała, rozum czyli wolę duszy, oraz Ja czyli wolę wyższego intelektu, naszego ducha.
@ Można to też inaczej wyjaśnić.
Proszę sobie wyobrazić, że w sposób sztuczny (np szczepionkami, co już jest robione i będzie robione jeszcze intensywniej) można sprawić, że człowiekowi pewne rzeczy się chce a pewne nie chce. Można innymi słowy go wykastrować i takiej kastracji przyszłe pokolenia, a może i obecne, będą poddawane, bo szaleńców na świecie nie brakuje a dziś mają i władzę i pieniądze. Taki zabieg oznacza, że człowiek nie jest wolny. Skoro ktoś zabiegiem zewnętrznym może sprawić, że komuś się coś chce albo coś nie chce, to może sterować jego wolą, a to oznacza że środowisko tak samo steruje, a więc wolnej woli nie ma. Tak "myśli" dziś większość tzw. "uczonych". Rzecz w tym, że jest to przykład zniewolenia a nie dowód na brak wolności. Kastruje się tak ludzkie ciało aby niemożliwa była indywidualność a więc samodzielność w podejmowaniu decyzji. Różnymi formami tortur jakie rodzice, szkoła, propaganda mediów zadają dzieciom a także "dorosłym" (jako że większość ludzi nigdy poza wiek nastoletni nie wychodzi) można to zrobić. Są to jednak łańcuchy i dowodzi to możliwości zniewolenia a nie braku wolności, bo wolność jest tym samym udowadniania. Ten kto zniewala sam musi być wolny i aby zniewolić musi założyć wcześniej wolność, gdyby jej nie było to pojęcie ingerencji w czyjąś wolności byłoby niemożliwe. Nikt by nie próbował szczepionką czy jakimś promieniowaniem wpływać na mózg jeśliby nie było możliwości wpłynięcia na mózg. Każdy człowiek walczy o siebie, o to aby być wolnym od wpływów i jeśli to wywalczy to wtedy jest pewny samego siebie, ma świadomość swojego istnienia której nie potwierdza społeczeństwo ani przyroda ale poświadcza jest jego własne intymne doświadczenie. Każdy tego pragnie bo taką mamy naturę, tylko wtedy czuć w pełni zdrowie jeśli się jest samym sobą i ma się wolność dysponowania swoim zdrowiem. Każde zniewolenie jest zabraniem zdrowia i okaleczeniem natury człowieka i fakt iż to jest możliwe dowodzi, że wolność jest punktem wyjścia, gdyż żaden byt nie zaczyna swego samoistnego istnienia od choroby.