Kiralık Konak Kitap Özeti
HTML-код
- Опубликовано: 24 янв 2022
- Kiralık Konak Romanı Üzerine:
Yakup Kadri, Kiralık Konak romanının en önemli kahramanlarından biri olan Naim Efendi’yi bize tanıtırken onun ağzından “İstanbulin Devri” ve “Redingot Devri”nden söz eder. Naim
Efendi, yaş itibariyle istanbulin devri diye tanımladığı Tanzimat
döneminin başlarında devlet kademesinde yer almasa da hatta bütün ikbal dönemi redingot devrine denk gelse de birincisine yürekten bir bağlılık içerisindedir.
Makul bir Osmanlılık, Tanzimat Fermanı, Mustafa Reşit
Paşa, Ali, Fuat Paşa ve hatta Abdülaziz dönemi. Naim Efendi’nin
“İstanbulin Dönemi”dir bu…
Yazar, istanbulin devriyle sarık, cübbe, şalvar vb. kıyafetler yerine setre ve fesi koyan 2. Mahmut ile başlayan sonra da Tanzimat
yenilikçiliğine evrilen süreci ifade eder. Abdülmecit ve Abdülaziz
bürokrasinin tek tip giydiği bir ceketi tanımlar. Ama bu öyle bir cekettir ki isminden de anlaşılacağı gibi bize aittir, Batılı izler taşır,
payitaht merkezinin ismiyle müsemma olması merkezden belirlenmesini ifade eder, özgün kıyafettir, pratiktir, altına uygunsuz bir
gömlek giyme ihtimali yoktur çünkü boyuna kadar düğmeli ve kapalıdır, taklit değildir. Bu Naim Efendi’nin yenilikçiliğinin sınırıdır.
Sanırım o günlerde Yakup Kadri de böyle bir yenilikçiydi. Doğu
kalıplarını değiştirmekten yana ancak fazla ileri gitmekten de ürken bir yapı. Yazar, bu dönemi tanrısal bakış açısı ile şöyle anlatır:
“Osmanlılar hiçbir zaman İstanbulin devri kadar zarif, kibar ve
temiz olmadılar. Tanzimat-ı Hayriye’nin en büyük eseri, istanbulinli İstanbul efendisidir. Bu kıyafet dünyaya yeni bir insan tipi çıkardı ve Türkler bu kıyafet içinde ilk defa olarak vahşi Asya ile haşin
Avrupa’nın arasında gayet hususi, yeni bir millet gibi göründü.” (1)
“Bizde, Çerkez halayıkları, harem ağaları, Boşnak bahçıvanlarıyla büyük ev hayatı asıl bu devirden başlar.” (2) İşte yazarın anlatımı ile Tanzimat’la başlayan zadegân, konaklarda yaşayıp devlet
işlerini de bu konakların selamlıklarından takip ederdi. Mustafa
Reşit Paşa’nın kazandırdığı can ve mal hürriyeti zadegânı doğurmuş
ancak Abdülhamit başa geçince 33 yıllık keyfî yönetim, bağımsız
konakların da sonunu getirmiş Redingotlu köleler ortaya çıkmıştı.
Konak yaşantısı bitmiş, köşk hayatı başlamıştı yani haremlik olarak
rokoko, süslü, içe kapanık ama tam bir bendeler, kalem efendileri,
sarayda bir kapıkulu ve selamlıksız köşkünün hareminde gizli olarak yaşayan bu anlamda konağa ihtiyaç duymayan rical.
Kiralık Konak’ın yayımlandığı 1920’de Abdülhamit düşeli on
yıl, onu indiren ittihatçılar da kaçalı iki yıl olmuştu. Ankara ile
İstanbul arasında ikili iktidar söz konusu. Yeni bir hayat kurulacak ama nasıl bir hayat? Henüz Kurtuluş Savaşı başarıya ulaşmamış. Makul bir Osmanlılıkla kurtulabiliriz belki diyenler Kurtuluş
Savaşçılarına karşı cephede yer almıştı.
Roman siyasi olaylar üzerinde cereyan etmiyor, kültürel cereyanlar söz konusu. Redingotlu riyakârlık düşmüş, (Abdülhamit
hep redingot giyerdi) alafrangacılık işgal güçleriyle uzlaşmak anlamına geliyor, “Mütareke Basını” Ankara’ya cephe almaya başlamış.
Romandaki Seniha, Faik, Servet Bey ve benzer figürler
kozmopolit, apolitik ve yurtsuzdurlar. Çevrelerindeki büyük olaylarla asla ilgilenmezler. Balkan yenilgisi gerçekleşmiş, milyonlarca
insan aç bilaç İstanbul’a sığınmış, Çatalca’da son mukavemet kırılırsa İstanbul düşecek. Seniha, Paris’te parasız kalmış; Faik Brüksel
elçiliğinde görevli, Paris’te Seniha’yla buluşmaktan başka bir kaygısı yok. Servet Bey ise konaktan kurtulup yeni tip şöyle banyolu,
elektrikli bir daire peşinde. Olaylara bir tek Hakkı Celis ilgi duyar,
Naim Efendi’ye her gün rapor verir o ise Seniha’nın yaptıklarından
o kadar mustariptir ki çok sevdiği Hakkı Celis’in gazetelerden takip
ettiği önemli toplumsal hadiseleri anlatmasını bile dinleyemez.
Romanın baş kadın kahramanı Seniha, İstanbul’un en alafranga adamı Servet Bey’in kızıdır. Ama onu tutucu bulur, bu kız “asır
sonu” dur Yakup Kadri’nin tanımlamasıyla. Abisinin arkadaşı Faik
ile öyle senli benlidir ki Faik, Cemil’i sabah uyandıramazsa onun
odasına girer, kız sırtının ortasındaki çizgiyi ensesinden beline,
aşağıdan da neredeyse kalçası görünecek kadar çıplaklığını Faik’e
göstermekten çekinmez. Dönem, konakların değil yatak odalarına,
harem dairelerine erkeklerin girmeleri ve kadınları peçesiz görebilmelerinin imkânsız olduğu bir devirdir. Servet Bey’in, ne kadar
alafranga olduğunu buradan çıkarabiliriz. Seniha, Faik’i sevgili
olarak seçmiştir, Faik İstanbul’un tüm eğlence yerlerinde boy gösterir ve çok kadınla, (levanten, kumpanya aktrisi vb.) ilişkisi vardır, Seniha’yı arkadaşının küçük kız kardeşi olarak görür ve onun
kendisine ilgisine cevap vermez. Seniha kararlıdır. Ada’da halanın
köşkünde düzenlenen, sonra gece çamlıkta devam eden içkili bir
toplantı sonunda, mehtaplı bir gecede o çapkın Faik’i resmen elde
eder...
Türk Romanının Doğuşu ve Gelişimi kitabımı bağlantıya tıklayarak satın alabilirsiniz.
www.kitapyurdu.com/kitap/turk...
Çok güzel anlatmışsınız Efendim ağzınıza yüreğinize sağlık .. Saygılar 🍃
Çok anlaşılır güzel bir okuma. Teşekkür ederim.
Lisede yıllık ödev romanım ❤
Bizim yazılıda soru kitapla ilgili gelecek
@@berfin_arcanlibenimde üniversite😂
Ben son güne bıraktım awk
@@deniz.edits2 aga sen nerelisin
Şuan o yüzden burda olmam😂
Isıtması temizlemesi zor büyük konaklardan apartman dairesine geçiş dönemi anlatılıyor...o devirde Balkan savaşı Çanakkale savaşı gibi Türkler için en büyük travmalar yaşandı
Umarım verdiniz emeğin hakkını alırsınız
Çok güzel anlamışsınız teşekkür ederiz ❤❤
Mükemmel özet
Bu hikayede yanan Hakkı Celis oldu 😢
Teşekkürler❤
7 sene önce okumuştum ama unutmuşum. Tekrar okumam gerekiyor
Cok güzel seslenme❤
👏👏👏👏👏
❤❤❤
cok ıyııı
merhaba bi ödevim var. bu roman istanbulda nerde geciyorsa oraya gidp fotoğraflarını cekmem gerekiyor. tam olarak istanbulun neresinde Geçiyor?
Eserde adı geçen konak Cihangir'dedir. Yazlık olarak da Kanlıca'da yalıdan söz edilir ama eserde geçen olaylar Cihangir'deki konakta geçer. Elbette bu bir kurgudur gerçekte böyle bir konağın resmini çekemezsiniz. Eğer bulabilirseniz Cihangir tarafında eski bir konak resmi işinizi görür mü bilemem.
Yazılı metin varmı özetin acaba
Türk Romanının Doğuşu ve Gelişimi- Salim Aktaş'a ait kitaba Kitapyurdu Sitesinden ulaşabilirsiniz.
iyi günler anlattığınız şeylerin yazıya dökülmüş hali var mı şimdiden teşekkür ederim link atarsanız :)
İyi günler, metinlerin tümü "Türk Romanının Doğuşu ve Gelişimi" adlı kitabımızdan okunmaktadır. Kitaba ulaşmak isterseniz internetten KDY Kitapyurdu Yayıncılıktan edinebilirsiniz.