Multiverse of Multiverses - True Infinity
HTML-код
- Опубликовано: 19 мар 2024
- ▶ The greatest miracle
Some people ask for a miracle to believe. And some people do not believe in miracles at all, so much so that even if they see them, they still won't believe them. Both approaches are wrong. In fact, it is proven that our universe really had a beginning and nothing existed before our universe - "physical nothingness" is the physical state where there is no time, no space, no energy. That our world was born out of such nothingness is a fact - and it is the greatest magic, not only that which can be realized in practice, but greater, than we can even imagine in theory.
On the other hand, if our universe did at least once arise from "physical nothingness," then it was generally possible, Universes to arise from such "nothingness". If it has happened once, it has happened and/or will happen many times and endlessly because the state of "physical nothingness" still reigns infinitely beyond our expanding universe (time-space-energy). Therefore, the theory of the multiverse is correct, and to understand this, it does not require knowledge of higher physics and brain breaking, it is just logical. If someone hates the idea of a multiverse so much that they don't want to believe it, then the only way to deny a multiverse idea is the existence of God, and that too in one particular case. If there is a God, the first cause of all things, a personal thinking consciousness, and if he somehow decided to create only one universe and never create more, then only in this case the multiverse would not exist. In all other cases there are countless different universes beyond ours - there is simply no other chance. Thus, there is no greater magic than the creation of universes (i.e. everything) out of nothing. Our reality is much stranger than any fairy tale.
"Jews demand signs and Greeks look for wisdom, 23 but we preach Christ crucified: a stumbling block to Jews and foolishness to Gentiles." (1 Corinthians);
The speed of light is 299,792,458 meters per second or 299,792 kilometers per second. This is such a high speed that if we travel at this speed, we will reach from the Earth to the Moon in 1 second. However, to give an idea of how big our solar system is, let's write down how long it takes to get from Earth to the various planets or objects in our system if we travel at the speed of light:
From Earth to Venus - 2.3 minutes.
From Earth to Mars - 4.35 minutes.
From Earth to Mercury - 5.1 minutes.
From the Earth to the Sun - 8.32 minutes.
From Earth to Jupiter - 34.95 minutes.
From Earth to Saturn - 70.9 minutes.
From Earth to Uranus - 151.4 minutes.
From Earth to Neptune - 241.9 minutes.
From Earth to Pluto - 4.6 hours.
From Earth to the inner Kuiper belt - 4.02 hours.
From Earth to the outer Kuiper belt - 6.79 hours.
• After that we leave the solar system. It takes 22 hours (at the speed of light) to travel from one end of the solar system to the other. But the solar system is only a point in our galaxy, in which there are up to 200 billion (more precisely, 100 billion to 400 billion) systems like ours.
• It takes 25,000 years to travel from the solar system to the center of our galaxy at the speed of light.
• To get from one end of our galaxy to the other - 100,000 years.
• From our galaxy to the nearest galaxy - 25,000 years.
• The diameter of the space of our local group of galaxies (the set of our nearest neighboring galaxies) is 10 million light years.
• the so-called The "Virgo Supercluster" is 110 million light-years in diameter and includes 100 of our nearest neighboring galaxies.
• And the diameter of our observable universe is 93 billion light years, which includes 100 billion to 2 trillion galaxies.
• However, our observable universe is only a point in our entire universe, which we can practically say is infinitely large.
• But our world is only 1 drop in the infinite ocean of multiverse realities. Beyond this multitude of infinite number of worlds there is a fundamental, primary reality that existed before the origin of the first worlds of the multiverse and will always exist.
• In the fundamental reality reigns the blessed Logos (Word), about which John writes in his Gospel:
"In the beginning was the Logos, and the Logos was with God, and the Logos was God. He was from the beginning with God. All things were made by him, and without him was not anything made that was made. In him was life, and the life was the light of men. The light shines in the darkness, and the darkness cannot Embrace it."
![Хаос. Эффект бабочки и задача трёх тел [Veritasium]](http://i.ytimg.com/vi/Ee9yBJ6C8u4/mqdefault.jpg)
![Хаос. Эффект бабочки и задача трёх тел [Veritasium]](/img/tr.png)
👍
💒👍👍👍👍👍👍🥂
The hierarchical structure of the universe extends beyond individual galaxies. Here are some additional levels of cosmic structure:
Moons: Moons are natural satellites that orbit planets or other celestial bodies. They are smaller than planets and are held in place by the gravitational pull of the body they orbit. Moons can be rocky or icy in composition and may have their own unique features, such as atmospheres or geological activity.
Planets: Planets are large celestial bodies that orbit around a star and do not produce their own light. They are typically spherical in shape and have cleared their orbits of most other debris. Planets can be composed of various materials, including rock, gas, or a combination of both. In our solar system, we have inner rocky planets (like Earth and Mars) and outer gas giants (like Jupiter and Saturn).
Stars: Stars are luminous spheres of hot, glowing gas held together by their own gravity. They generate energy through the process of nuclear fusion, where hydrogen atoms combine to form helium, releasing a tremendous amount of light and heat. Stars come in different sizes, from small dwarf stars to massive giants, and their color and temperature can vary, resulting in different spectral types.
Galaxies: Galaxies are vast systems of stars, gas, dust, and other celestial objects bound together by gravity. They come in various shapes and sizes, ranging from spiral galaxies with distinct arms to elliptical galaxies that appear more round or oval-shaped. Galaxies contain billions to trillions of stars and can span thousands to hundreds of thousands of light-years in size.
Galaxy Groups: Galaxy groups are smaller collections of galaxies that are gravitationally bound. They typically consist of a few to dozens of galaxies.
Galaxy Clusters: Galaxy clusters are larger structures that contain multiple galaxy groups and individual galaxies. They are held together by gravity and can consist of hundreds to thousands of galaxies.
Galaxy Superclusters: Galaxy superclusters are even larger-scale structures that are made up of multiple galaxy clusters. They can extend over hundreds of millions of light-years and contain thousands of galaxies.
Galaxy Walls: Galaxy walls or galaxy sheets are vast, flattened structures composed of galaxies that stretch across significant regions of the universe. They are considered part of the large-scale structure and can be seen as intermediate structures between galaxy superclusters and the cosmic web.
Cosmic Filaments: Cosmic filaments are long, thread-like structures that connect galaxy clusters and superclusters. They are composed of dark matter, gas, and galaxies, and they form the "skeleton" of the large-scale structure of the universe.
Voids: Voids are vast regions of space that appear relatively empty of galaxies and matter. They are the regions between the filaments and superclusters where matter is less concentrated.
Furthermore, there are also concept like the "cosmic web" that describe the intricate and interconnected nature of the large-scale structure of the universe, with filaments, voids, clusters, and superclusters forming a complex cosmic web-like pattern.
The hierarchical structure of the universe, from galaxies to superclusters and beyond, arises from the gravitational interactions and clustering of matter over cosmic timescales. These structures provide insights into the large-scale organization and evolution of the universe.
To summarize, the hierarchical structure of the universe can be visualized as follows:
Moons > Planets > Stars > Galaxies > Galaxy Groups > Galaxy Clusters > Galaxy Superclusters > Supercluster Complex > Galaxy Walls/Sheets > Cosmic Filaments > Voids > Cosmic Web.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Our Galaxy Group:
Our galaxy, the Milky Way, is part of a small galaxy group known as the Local Group. The Local Group consists of more than 54 galaxies, including the Milky Way, the Andromeda Galaxy (M31), and the Triangulum Galaxy (M33), along with numerous smaller dwarf galaxies.
Our Galaxy Cluster:
The Local Group, which contains the Milky Way, is part of a larger galaxy cluster known as the Virgo Cluster. The Virgo Cluster is a rich cluster of galaxies located in the constellation Virgo. It contains thousands of galaxies, including elliptical and spiral galaxies, and is one of the closest major galaxy clusters to us.
Our Galaxy Supercluster:
The Local Group, including the Milky Way and the galaxies of the Virgo Cluster, is part of a much larger structure known as the Laniakea Supercluster. The Laniakea Supercluster spans over 500 million light-years and contains thousands of galaxy clusters and groups, including the Virgo Cluster. It is one of the largest known superclusters in the observable universe.
Our Galaxy Wall:
The concept of a "galaxy wall" refers to large-scale structures consisting of galaxy filaments and voids that form a complex cosmic web. There isn't a specific named galaxy wall associated with the Milky Way. However, the Great Attractor is a gravitational anomaly located in the direction of the Centaurus and Norma constellations that influences the motion of galaxies, including those in the Local Group. The Great Attractor is associated with a large concentration of matter, possibly a supercluster or a massive galaxy wall, although its exact nature is still being studied.
ჩვენი სამყაროს იერარქიული სტრუქტურა
მთვარეები / ბუნებრივი თანამგზავრები (Moons): მთვარეები არის ბუნებრივი თანამგზავრები, რომლებიც ბრუნავს პლანეტების ან სხვა ციური სხეულების გარშემო. ისინი პლანეტებზე უფრო მცირეა და ამ პლანეტებზე გრავიტაციული ძალითაა დაკავშირებული, რომლის გარშემოც ბრუნავენ. მთვარეები შეიძლება იყოს კლდოვანი ან ყინულოვანი შემადგენლობით და შეიძლება ჰქონდეს საკუთარი უნიკალური თვისებები, როგორიცაა ატმოსფერო ან გეოლოგიური აქტივობა. მხოლოდ ჩვენს მზის სისტემაში 299 ბუნებრივი თანამგზავრია, აქედან 95 მხოლოდ იუპიტერს აქვს. ჩვენს მზის სისტემაში არსებული თანამგზავრებიდან ყველაზე საინტერესო იპიტერის თანამგზავრი ევროპაა, რომლის ზედაპირს მთლიანად ყინული ფარავს და მასზე არსებული წყლის რაოდენობა დედამიწის ოკეანეების წყლის რაოდენობას აღემატება. ვარაუდობენ, რომ იქ შეიძლება სიცოცხლეც განვითარებულიყო მზის სისტემის 4.6-მილიარდწლიანი ისტორიის განმავლობაში.
პლანეტები (Planets): პლანეტები არის დიდი ციური სხეულები, რომლებიც ბრუნავენ ვარსკვლავის გარშემო და არ გამოიმუშავებენ საკუთარ სინათლეს. ისინი, როგორც წესი, სფერული ფორმისაა და გაასუფთავეს თავიანთი ორბიტები სხვა ნარჩენებისგან. პლანეტები შეიძლება შედგებოდეს სხვადასხვა მასალისგან, მათ შორის კლდის, გაზის ან ორივეს კომბინაციისგან. ჩვენს მზის სისტემაში გვაქვს შიდა კლდოვანი პლანეტები (როგორიცაა დედამიწა და მარსი) და გარე გაზის გიგანტები (როგორიცაა იუპიტერი და სატურნი). იმის გათვალისწინებით, რომ დაკვირვებად სამყაროში არის 2 ტრილიონამდე გალაქტიკა და თითოეული გალაქტიკა შეიცავს საშუალოდ 100 მილიარდ ვარსკვლავს, ხოლო თითოეული ვარსკვლავის გარშემო საშუალოდ მოძრაობს თითო პლანეტა, მაშინ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დაკვირვებად სამყაროში არის იმდენივე პლანეტა, რამდენიც ვარსკვლავი: 2 ტრილიონჯერ 100 მილიარდი.
ვარსკვლავები (Stars): ვარსკვლავები არის ცხელი, მბზინავი აირის მანათობელი სფეროები, რომლებიც ერთმანეთთან არის დაკავშირებული საკუთარი გრავიტაციით. ისინი გამოიმუშავებენ ენერგიას ბირთვული შერწყმის პროცესის მეშვეობით, სადაც წყალბადის ატომები გაერთიანებულია ჰელიუმის წარმოქმნით, რაც ათავისუფლებს უზარმაზარი რაოდენობის შუქსა და სითბოს. ვარსკვლავები სხვადასხვა ზომისაა, პატარა ჯუჯა ვარსკვლავებიდან მასიურ გიგანტებამდე და მათი ფერი და ტემპერატურა შეიძლება განსხვავდებოდეს, რაც იწვევს მათი სხვადასხვა სპექტრული ტიპის არსებობას. დაკვირვებად სამყაროში არის 2 ტრილიონამდე გალაქტიკა, ხოლო თითოეულ გალაქტიკაში საშუალოდ არის 100 მილიარდი ვარსკვლავი. ამგვარად, დაკვირვებად სამყაროში არის 200 ტრილიონჯერ მილიარდი ვარსკვლავი ანუ 200 სექსტილიონი ვარსკვლავი.
გალაქტიკები (Galaxies): გალაქტიკები არის ვარსკვლავების, გაზის, მტვრის და სხვა ციური ობიექტების უზარმაზარი სისტემები, რომლებიც ერთმანეთთან არის დაკავშირებული გრავიტაციით. ისინი სხვადასხვა ფორმისა და ზომისაა, დაწყებული სპირალური გალაქტიკებიდან განსხვავებული მკლავებით დამთავრებული ელიფსური გალაქტიკებით, რომლებიც უფრო მრგვალი ან ოვალური ფორმისაა. გალაქტიკები შეიცავს ათასობით, მილიონობით, მილიარდობით და ტრილიონობით ვარსკვლავს და შეუძლია ათასობით ან ასობით ათასი სინათლის წლის ზომის იყვნენ. დაკვირვებად სამყაროში არის დაახლოებით 2 ტრილიონი გალაქტიკა.
ჩვენს გალაქტიკაში - ირმის ნახტომში (Milky way), რომელიც 13.6 მილიარდი წლის წინ ჩამოყალიბდა, არის 100 მილიარდიდან 400 მილიარდამდე ვარსკვლავი და ერთ-ერთია ჩვენი ვარსკვლავი - მზე (რომელიც თავის მხრივ 4.6 მილიარდი წლისაა).
გალაქტიკების ჯგუფები (Galaxy Groups): გალაქტიკების ჯგუფები გალაქტიკების უფრო მცირე კოლექციებია, რომლებიც გრავიტაციულად არიან შეკრული და ერთმანეთთან დაკავშირებულნი. ისინი, როგორც წესი, შედგება რამდენიმე ათეული გალაქტიკისგან. ჩვენი გალაქტიკა, ირმის ნახტომი, არის პატარა გალაქტიკათა ჯგუფის ნაწილი, რომელიც ცნობილია როგორც "ადგილობრივი ჯგუფი" (Local Group). ლოკალური ჯგუფი შედგება 54-ზე მეტი გალაქტიკისგან, მათ შორის ირმის ნახტომი, ანდრომედას გალაქტიკა (M31) და სამკუთხედის გალაქტიკა (M33), მრავალ პატარა ჯუჯა გალაქტიკასთან ერთად. დაკვირვებად სამყაროში ათობით მილიარდი მილიარდი გალაქტიკური ჯგუფია.
გალაქტიკის გროვები (Galaxy Clusters): გალაქტიკის გროვები უფრო დიდი სტრუქტურებია, რომლებიც შეიცავს მრავალ გალაქტიკის ჯგუფს და ცალკეულ გალაქტიკებს. ისინი ერთად იმართება, შეკრულია და დაკავშირებული ერთმანეთთან გრავიტაციით და შეიძლება შედგებოდეს ასობით ან ათასობით გალაქტიკისგან. იმ გალაქტიკურ გროვას , რომელიც შეიცავს ჩვენს გალაქტიკურ ჯგუფს, სადაც არის ჩვენი გალაქტიკაც - ირმის ნახტომიც, ეწოდება ქალწულის გალაქტიკური გროვა (The Virgo Cluster). ქალწულის გროვა არის გალაქტიკათა მდიდარი გროვა. ქალწულის გროვა დაახლოებით 1300-დან 2000-მდე გალაქტიკას შეიცავს. ეს გალაქტიკები მოიცავს სხვადასხვა ტიპებს, როგორიცაა ელიფსური გალაქტიკები, სპირალური გალაქტიკები და არარეგულარული გალაქტიკები. გროვაში დომინირებს რამდენიმე დიდი გალაქტიკა, მათ შორის Messier 87 (M87), რომელიც გიგანტური ელიფსური გალაქტიკაა. დაკვირვებად სამყაროში მილიარდობით გალაქტიკური გროვაა.
გალაქტიკის სუპერკლასტერები / გალაქტიკური სუპერგროვა (Galaxy Superclusters): გალაქტიკური სუპერკლასტერები ანუ გალაქტიკური სუპერგროვები კიდევ უფრო ფართომასშტაბიანი სტრუქტურებია, რომლებიც შედგება მრავალი გალაქტიკის გროვისგან. მათ შეუძლიათ ასობით მილიონი სინათლის წელზე იყვნენ გადაჭიმულნი და შეიცავდნენ მრავალ ათას გალაქტიკას. მაგალითად ჩვენი გალაქტიკური გროვა - "ქალწულის გროვა" არის ნაწილი თავისზე ბევრად უფრო დიდი გალაქტიკური სუპერგროვისა, რომელსაც იგივე სახელი ჰქვია, წინ "სუპერ"-ის დამატებით, რომ გასაგები იყოს, რომ საუბარია იმ გალაქტიკურ გროვაზე, სადაც ჩვენი გროვა მდებარეობს, ესაა "ქალწულის სუპერგროვა" (The Virgo Supercluster). ქალწულის სუპერგროვაში მრავალი გალაქტიკური გროვაა (ზუსტი რიცხვი დაუდგენელია). ჩვენს დაკვირვებად სამყაროში არის მილიონობით გალაქტიკური სუპერგროვა. ვარაუდობენ, რომ არსებობს 10 მილიონი სუპერგროვა, რომელთა დაკვირვებაც შესაძლებელია დედამიწიდან. ასტრონომების აზრით, სუპერკლასტერები ავსებენ სამყაროს მოცულობის 10 პროცენტს და შეიცავს დიდი რაოდენობით ცარიელ სივრცეს.
სუპერკლასტერული კომპლექსი / სუპერგროვათა კომპლექსი (Supercluster Complex) - სუპერკლასტერული კომპლექსი არის სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურა, რომელიც შედგება მრავალი სუპერგროვებისგან, გალაქტიკის გროვებისგან, გალაქტიკური ჯგუფებისა და ძაფებისგან. ეს არის კოსმოსური მატერიის უმაღლესი დონის ორგანიზაცია. ჩვენი სუპერგროვათა კომპლექსი არის ლანიაკეა (Laniakea). სუპერგროვათა კომპლექსი ჰგავს კოსმოსურ უბანს, სადაც მრავალი გალაქტიკა და ჯგუფი ცხოვრობს. ისინი კოსმოსური ქსელის ნაწილია, მატერიის რთული ქსელი სამყაროში.
წარმოიდგინეთ სუპერკლასტერული კომპლექსი, როგორც დიდი ქალაქი (მაგალითად თბილისი), რომელიც შედგება დიდი რაიონებისგან (სუპერგროვები - გლდანი, საბურთალო, ვაკე) და ქუჩებისგან (გალაქტიკათა გროვები). ეს რაიონები და ქუჩები დაკავშირებულია ერთმანეთთან ხიდებითა და მაგისტრალებით (გალაქტიკური ძაფებით), რომლებიც ქმნიან უზარმაზარ კოსმოსურ ქსელს.
ლანიაკეა (Laniakea) ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ცნობილი სუპერკლასტერული კომპლექსია და თავის წიაღში მოიცავს ქალწულის სუპერკლასტერს და სხვა სტრუქტურებს. ის მოიცავს მნიშვნელოვან სივრცეს და თავისი გრავიტაციული ძალებით აყალიბებს თავის წიაღში გალაქტიკათა მოძრაობას.
მოკლედ რომ ვთქვათ, სუპერკლასტერული კომპლექსი არის მრავალი დიდი სტრუქტურის: სუპერგროვების, გალაქტიკათა გროვებისა და კოსმოსური ძაფების გრანდიოზული კრებული, დიდი კომპლექსი, რომლებიც ქმნიან უფრო ფართომასშტაბიან სტრუქტურას კოსმოსურ ქსელში. ის გვეხმარება გავიგოთ, როგორ არის მოწყობილი გალაქტიკები უდიდეს კოსმოსურ მასშტაბებზე.
როდის დაიშლება ლანიაკეა სამყაროს გაფართოების გამო? ლანიაკეას, როგორც სუპერკლასტერული კომპლექსის დაშლის ბედი ჯერ ბოლომდე არ არის გასაგები. კოსმოსური ქსელი და მისი სტრუქტურები, მათ შორის ლანიაკეას მსგავსი სუპერგროვული კომპლექსები, გავლენას ახდენს მატერიის გრავიტაციულ ურთიერთქმედებებზე და დინამიკაზე უდიდეს მასშტაბებზე. სუპერგროვების ცალკეულ გალაქტიკებს შეუძლიათ განიცადონ გრავიტაციული ურთიერთქმედება და შერწყმა დროთა განმავლობაში, Laniakea-ს მთელი სუპერგროვების კომპლექსის დაშლა რთული და თანდათანობითი პროცესია, რომელიც მოხდება უზარმაზარ დროში.
დღევანდელი გაგება არის ის, რომ სამყაროს გაფართოება მნიშვნელოვან როლს ითამაშებს კოსმოსური სტრუქტურების მომავალ ევოლუციაში. ვინაიდან სამყარო განაგრძობს გაფართოებას, გრავიტაციული ურთიერთქმედება გალაქტიკებსა და სუპერგროვებს შორის თანდათან შესუსტდება, რაც პოტენციურად გამოიწვევს მატერიის უფრო დიფუზურ განაწილებას უკიდურესად დიდ ვადებში. თუმცა, მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ აღნიშნული ვადები მილიარდობით და ტრილიონობით წელია, რაც ბევრად აღემატება სამეცნიერო დაკვირვებების ამჟამინდელ პროგნოზებსა და შესაძლებლობებს. ჩვენი გაგება ისეთი სუპერკლასტერების ბედის შესახებ, როგორიც არის Laniakea, ჯერ კიდევ კოსმოლოგიაში კვლევის აქტიური სფეროა და მომავალი აღმოჩენები და წინსვლა შეიძლება უფრო მეტ წარმოდგენას მოგვცემს მათ გრძელვადიან ევოლუციაზე.
გალაქტიკური კედლები / გალაქტიკური ფურცლები (Galactic Walls / Galactic Sheets): სუპერგროვათა კომპლექსები ანუ სუპერკლასტერული კომპლექსები ქმნის გალაქტიკურ კედლებს ანუ გალაქტიკურ ფურცლებს. ეს კედლები, სავარაუდოდ, ყველაზე დიდი ცნობილი სუპერსტრუქტურებია დაკვირვებად სამყაროში. ისინი გადაჭიმულია გასაოცარ და წარმოუდგენელ მანძილებზე - ასობით მილიონი სინათლის წლის მანძილზე, მაგრამ შედარებით თხელია - მხოლოდ დაახლოებით 20 მილიონი სინათლის წლის სიღრმით (სიგანით). ამიტომ დიდ მასშტაბებზე თხელი, ფურხლისმგვარი ან კედლისმაგვარი შესახედაობა ექნება. აქედან მოდის მისი დასახელებაც. არსებობს მრავალი გალაქტიკური კედელი, რომლებიც გავრცელებულია დაკვირვებად სამყაროში. ამ კედლებს შეუძლიათ უზარმაზარ დისტანციებზე დაკავშირება და სხვადასხვა გროვა და გალაქტიკათა ჯგუფები. გალაქტიკური კედლების ზოგიერთი ცნობილი მაგალითია "დიდი კედელი" (Great Wall), სლოანის დიდი კედელი (Sloan Great Wall) და ჰერკულეს-კორონა ბორეალის დიდი კედელი (Hercules-Corona Borealis Great Wall). ეს სტრუქტურები სამყაროს ყველაზე ცნობილ თანმიმდევრულ სტრუქტურებს შორისაა.
კოსმოსური ძაფები (Cosmic Filaments): კოსმოსური ძაფები არის წაგრძელებული სტრუქტურები კოსმოსურ ქსელში, რომლებიც აკავშირებს გალაქტიკების გროვას, სუპერგროვებს და სხვა კოსმოსურ სტრუქტურებს. ისინი ჰგავს „ხიდებს“ ამ უფრო ფართომასშტაბიან სტრუქტურებს შორის.
სუპერკლასტერული კომპლექსები, როგორიცაა Laniakea, დაკავშირებულია კოსმოსური ძაფებით. ეს ძაფები ემსგავსება ქალაქებს შორის არსებულ მაგისტრალებს ან ბილიკებს, რომლებზეც მატერია მიედინება და ერთმანეთთან აკავშირებს სხვადასხვა სუპერკლასტერს და ხელს უწყობს სამყაროს ფართომასშტაბიან სტრუქტურას.
ამ ძაფებში განაწილებულია გალაქტიკები, გაზი და ბნელი მატერია. ისინი გაძლიერებული სიმკვრივის რეგიონებია მათ შორის არსებულ კოსმოსურ სიცარიელეებთან შედარებით. თავად ძაფებს შეუძლია უზარმაზარ დისტანციებზე გასვლა, ასობით მილიონი სინათლის წლის მანძილზე.
ასე რომ, მიუხედავად იმისა, რომ კოსმოსური ძაფები ექსკლუზიურად არ შედგება ლანიაკეას მსგავსი სუპერგროვების კომპლექსებისგან, ისინი კოსმოსური ქსელის განუყოფელი კომპონენტებია, რომლებიც აკავშირებენ და აწყობენ ამ უფრო ფართომასშტაბიან სტრუქტურებს, მათ შორის სუპერგროვებს, გალაქტიკათა გროვებს და სხვა კოსმოსურ წარმონაქმნებს.
სიცარიელე (Voids): სიცარიელე არის სივრცის ვრცელი რეგიონები, რომლებიც შედარებით ცარიელი ჩანს გალაქტიკებისა და მატერიისგან. ეს არის ძაფებსა და სუპერკლასტერებს შორის არსებული რეგიონები, სადაც მატერია ნაკლებად კონცენტრირებულია.
გარდა ამისა, ასევე არსებობს ცნება, როგორიცაა "კოსმოსური ქსელი" (Cosmic Web), რომელიც აღწერს სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურის რთულ და ურთიერთდაკავშირებულ ბუნებას, ძაფებით, სიცარიელებით, გროვებითა და სუპერგროვებით, რომლებიც ქმნიან კომპლექსურ კოსმოსურ ქსელს.
სამყაროს იერარქიული სტრუქტურა, გალაქტიკებიდან სუპერგროვებამდე და მის ფარგლებს გარეთ, წარმოიქმნება გრავიტაციული ურთიერთქმედებიდან და მატერიის გროვებიდან კოსმოსურ დრო-სივრცეში. ეს სტრუქტურები გვაძლევს წარმოდგენას ჩვენი სამყაროს ფართომასშტაბიანი ორგანიზაციისა და ევოლუციის შესახებ.
რომ შევაჯამოთ, სამყაროს იერარქიული სტრუქტურა შეიძლება ვიზუალურად იყოს წარმოდგენილი შემდეგნაირად:
მთვარეები ანუ ბუნებრივი თანამგზავრები (Moons) > პლანეტები (Planets) > ვარსკვლავები (Stars) > გალაქტიკები (Galaxies) > გალაქტიკათა ჯგუფები (Galaxy Groups) > გალაქტიკათა გროვები (Galaxy Clusters) > გალაქტიკათა სუპერგროვები ანუ გალაქტიკათა სუპერკლასტერები (Galaxy Superclusters) > სუპერგროვათა კომპლექსები ანუ სუპერკლასტერთა კომპლექსები (Supercluster Complex) > გალაქტიკური კელდები ანუ გალაქტიკური ფურცლები (Galaxy Walls/Sheets) > კოსმოსური ძაფები ანუ კოსმოსური ფილამენტები (Cosmic Filaments) > ცარიელი სივრცე (Voids) > კოსმოსური ქსელი (Cosmic Web).
Infinite Cosmos (Level 1 Multiverse)
Post-Inflationary Bubbles (Level 2)
Cyclical Multiverse (Level 2)
Fecund Multiverse (Level 2)
String Theory Landscape (Level 2)
Quantum Multiverse (Level 3)
Mathematical Multiverse (Level 4)
Simulated Reality (Level 4)
The Biggest Question of Them All
What is the true nature of the universe? How large is it, and where does it start and end? And if it is not infinitely extending, then what else may be lurking out there beyond its bounds? These are the questions pondered by scientists and philosophers alike for centuries, as they contemplated the possibility of a Parallel Universe… the idea that our cosmos is not alone, but instead part of… something bigger. That something is the so-called Multiverse; an outlandish branch of Theoretical Physics, that doesn’t often receive much serious consideration from scientists, due to its wildly speculative, and ultimately untestable nature. However, there exist a myriad of contrasting interpretations to explain how a parallel universe might manifest, some of which may affect our own cosmos, in ways which we can observe. So buckle, and get ready, because in this video, we will be leaving the Solar System and the galaxy entirely, as we take on the biggest question of them all… the question of Cosmic Seclusion, and whether our universe is the only one… The notion of other universes is fascinating to contemplate, forcing us to probe the deepest parts of our conscience as we consider our existence in the grandest context. It captures the imagination like no other theoretical concept, especially within the sphere of arts, entertainment and popular culture. Most recently, in fact, the hugely-successful Marvel Franchise made the multiverse a central theme in a number of its latest blockbusters. But there’s a problem… because this whacky interpretation of the multiverse theory is not one that is grounded in science or realism. In fact, Cosmologists generally steer clear of the question of a Multiverse altogether, for its inability to offer sufficient observational evidence to back up its many wild assertions. However, there are a number of different shapes, sizes and forms that a “multiverse” may take, some of which are inspired by empirical, observational evidence which we can test for. The simplest of these interpretations, and perhaps the easiest to visualise, is the Quilted Cosmos… the idea that we live within an infinite universe.If the universe is truly infinite, and populated by stars and galaxies on all length scales, then anything that can happen, will happen. Not only that, it will happen an infinite number of times.
Infinite Cosmos (Level 1 Multiverse)
A genuinely boundless spatial expanse would house an unending number of Hubble Volumes** and Observable Universes; leaving room for every conceivably plausible eventuality to play out at infinitum. Because there is only a finite, albeit very large number of ways in which atoms can arrange themselves, even a certain finite volume, we would expect to start seeing repeating patterns of particles in space… including perhaps, repeats of ourselves. But the so-called Quilted Model takes this to infinity- positing an endless number of parallel Observable Universes, running in synchronisation with our own... intersected by an infinite number of differing eventualities... but chiefly, all governed by the same laws of physics that we experience here on Earth. According to a widely-distributed 2003 publication by MIT physicist Max Tegmark, this would constitute a Level I Multiverse, in his four-tiered system of classification. A level I multiverse is the infinite cosmos; where galaxies just keep on going forever within a boundless spatial expanse, rendering it entirely impossible that we are the only intelligent civilisation in space… Astronomers have pondered this possibility for well over 2,000 years. But the true size of the universe is shrouded by the Cosmic Light Horizon; the spherical, shell-like curtain of darkness that lines the edge of our observable universe; beyond which, we are unable to see any further. But of course, most of the evidence we’ve accrued from within this observable frame points to a finite expanse, whatever size that may be. The existence of the cosmic horizon itself implies a finite age for the cosmos, as does its oldest detectable light, the Cosmic Microwave Background, which was emitted only shortly after the fiery birth of space. And given its apparent expansion ever since, we’ve good reason to believe that the universe has a quantifiable, finite volume that increases with time, destined never truly to breach infinitude. However, there is one cosmic property we’ve plucked from the CMB, which is more characteristic of an infinite universe- its seemingly near-Critical Density, and accompanying absence of any significant spatial curvature. Our cosmos, even on the very largest of observable scales, appears to be flat- meaning its geometry does not curve round to close itself off, as we would expect of a spherical, finite universe. Rather, a flat geometry is the one we’d expect to find in a universe that is indeed infinite, where 3D space applies on all length scales without curtailment.
Cosmic Inflation
It’s certainly an intriguing possibility, and one which we can never conclusively rule out. However, Cosmologists don’t generally roll with the idea that the universe is infinite, just because it seems flat and critically dense. Rather, they have another explanation for these peculiar properties- Cosmic Inflation. The Inflationary Theory asserts that, only a few instances after its inception, our universe underwent a very brief but vigorous period of exponential expansion, driving it to the immeasurable scales we associate it with today, before the events we know as the Big Bang had been set into motion. Back then, the laws and metrics governing space were still undefined, and thus there was no natural restraint to hold back the rogue, embryonic universe, as it scaled itself up in volume by at least a factor of 28. It happened so fast, that the primordial contents of the infant cosmos was also resized with impeccable smoothness, preserving its Critical Density and smoothness by leaving no time for mass-density gradients and disparities to occur. And once this Inflation ended, the energy driving it reheated and decayed into the plasma soup that permeated our very early universe, where the events associated with the more conventional description of the Big Bang ensued. The idea was first tabled all the way back in the late 1970s, by MIT physicist Alan Guth, as he attempted to plug the handful of remaining holes troubling the emerging Big Bang Model of Cosmology. In fact, though it makes up an immutably important part of our Standard Model today, Cosmic Inflation wasn’t really incorporated into concordance cosmology until the 2000s, following the discovery of a similar expansionary force, known as Dark Energy, which seems to be accelerating the universe’s rate of expansion, by balancing out its gravity. Before that, however, Inflation was seen as a wildly reaching attempt to prop up an incomplete Big Bang model, and was thus reworked independently by several other scientists in the years that followed. By 1983, Theoretical Physicist Paul Steinhardt discovered that, consistent with newer descriptions of Inflation, the underlying expansionary field may not have subsided universally, and that our observable field may represent merely a small, localised lapse which fragmented from the expansionary force. But elsewhere in the cosmos, Cosmic Inflation may continue to this day, destined to eternally give rise to an exponentially-expanding volume; ultimately rendering an infinite cosmos in the infinitely far future. This interpretation of events is known as Eternal Inflation, and it is crucial for us in understanding our first instance of a Level II Multiverse… an Inflationary Multiverse, strewn with hot Bubble Universes across its expanse.
Post-Inflationary Bubbles (Level 2)
In an eternally-inflating universe, where the majority of space never stops undergoing this exponential expansion, new embryonic bubbles would continuously break off from the wider inflationary field with time, and thus, after an eternity, every conceivable bubble universe will’ve played out somewhere, just as they would in a Level 1 Multiverse. But this time, there’s a twist, because unlike with Level 1, where the same laws of physics apply everywhere, the Post-Inflationary Bubble Universes of a Level II multiverse would’ve taken shape at different times, and would thus experience their own unique set of preconditions when undergoing their Big Bangs. This may have resulted in them experiencing certain processes of the early universe, such as Symmetry Breaking, which established the four fundamental forces, in a different way, culminating in a cosmos with different laws of nature. Everything from the speed of light, to the strength of gravity, and even the charge of subatomic particles, may be reprocessed with each new Inflationary Bubble… yielding a multiverse with far more physical variety and diversity than we’d find in an eternally infinite cosmos. From familiar, Earth-like realities, to turbulent, starless voids ruled by chaos and instability… along with everything in between. Thus, we have our first instance of a Level II Multiverse- a Landscape Multiverse, constituting an overarching spatial expanse, proliferated by regions with varying laws of physics. Indeed, Level II gives us a lot more theoretical headroom for possibility, with its other interpretations just as captivating and mind-bending to consider- among them, the notion of a previous universe, a population of universes, and even a plain of Higher-Dimensional Space.
Cyclical Multiverse (Level 2)
Let’s start with a previous universe, as we contemplate the possibility that our cosmos is just one go round, in an eternal, self-sustaining cycle of universes birthing and dying, playing out every possible scenario over time, to give us our next flavour of a multiverse. Though nothing lasts forever on this planet, many of its life processes play out in a cyclical fashion- we are born from dust, and to dust we eventually return, only to sow the seeds for something new in our place. This begs the interesting question, could the nature of the universe be cyclical? The first to formalise this possibility was the Russian Meteorologist Alexander Friedmann with his model of an Oscillating Universe in 1922; which started out with a Big Bang and period of expansion, followed by a contraction under its own gravity which culminated in a Big Crunch, before rebounding and repeating the cycle anew. This notion was toyed with by scientists including Einstein himself for over a decade, up until 1934, when American physicist Richard C. Tolman cast doubt over the theory, by highlighting entropy as one of its key stumbling blocks. Because the leaky nature of thermodynamic energy exchanges in our universe, Tolman found that the quota of waste energy in the closed system cosmos would need to increase with each cycle, implying a directionality for this supposedly eternal process. Greater entropy would lead to a larger and more expansive universe with each repetition, and one which is harder to reign in with a gravitational collapse. And if we extrapolate this trend backwards to shorter cycles, we eventually reach a point where the model breaks, as the Big Bang stops birthing a new universe. As such, Friedmann’s Oscillatory model was shelved, and come the end of the century, Cyclical interpretations received yet another near-knockout blow; with the revelation that the universe’s expansion is accelerating… not slowing on route to contracting. But there are cyclical models which don’t require Cosmic Contraction, such as Nobel Laureate Sir Rodger Penrose’s theory of Conformal Cyclic Cosmology; which revises the Big Bang as the final event occurring in the remote future of a previous aeon; a progenitor universe that’d become so old and vast, that its contents was entirely reduced to energy and massless photons, rendering scales like distance and time meaningless… and ultimately, indistinguishable from those we associate with the birth of our universe. If this is the case, and the Big Bang merely reset our cosmos as opposed to resizing it, then proponents argue that certain signatures from the previous aeon may’ve carried over into our universe- namely, the ghosts of its Ultramassive Black Holes, which evaporated into Hawking Radiation, that was then caught up in the Conformal Rescaling event, and etched into the CMB as ring-like formations of high-energy photons. And while the jury is still out on that one, black holes may yet hold the key to understanding the nature of our universe in the wider context.
Fecund Multiverse (Level 2)
If the universe is not part of the cycle, then perhaps it is one within a population- specifically, a family tree-like hierarchy of parent and child universes, ruled by Natural Selection. In 1992, American theoretical physicist Lee Smolin, proposed a theory entitled the Fecund Universe, which models our reality as just one node, amongst an enormous hierarchy of related universes, which reproduce through their black holes. The theory states that whenever a new black hole of any size is formed, the cradle for a new cosmos is laid beneath its event horizon, a place where space and time pinch off to run independently from their parent. The matter and energy consumed by this black hole thereafter is then crushed into a sample, for recreating a new seedling universe inside, which is then left with all the time and space it needs to bounce back into its own cosmos, totally disconnected and blissfully unaware of the space that lies beyond. The theory overlaps with that of Black Hole Cosmology, which posits that our own universe exists inside the causally disconnected confides of a black hole, and in turn, explains the problem of our universe’s Complexity, by supposing that its curious set of finely-tuned properties are in fact inherited, having been primed by the process of Cosmic Natural Selection. Every time a new universe is born from a parent’s sample, the recipe for reality is slightly reprocessed, and laced with minor departures from the progenitor, just like in reproduction here on Earth. And with a means of evolution, the tree would soon tilt in favour of universes with laws of physics like our own, which enable black holes in spacetime on a variety of scales. Before long, Cosmic Natural Selection would’ve waded through swathes of poorly-tuned, unspecialised universes with unsuitable laws of physics, to an almost flat, critically-dense cosmos filled with billions of stars, galaxies, and thus black holes. Taken together, this hierarchy represents our next take on a Level II Multiverse- one where the true extent of reality is an uncountable aggregation of interlinked, reprocessed universes, and not just one big, partitioned spatial expanse, as with previous interpretations. On the one hand, this family tree could be infinite, with no conceivable beginning or end, bustling with every possible scenario along the way. On the other hand, the tree may be finite, but a closed loop system of cosmos which ultimately create themselves- enabling their eternal repetition, without the need for infinitude. Either way, we are certainly starting to ascend from more grounded science, into the realms of wildly speculative, but still equally as intriguing interpretations of parallel universes. And for our final take on a Level II multiverse, we need to stray even further from convention, as we dive into the convoluted realm of String Theory.
String Theory Landscape (Level 2)
String Theory is another branch of theoretical physics, which offers its own, unique take on reality as a means of producing a Theory of Everything- that is, a single mathematical framework which can unify the behavior of atoms in Quantum Theory, with those of Gravity in Einstein’s Relativity. It attempts this by re-assessing the most fundamental building block of nature- positing that reality is composed of tiny, Planck Scale-length 1-dimensional Cosmic Strings, which vibrate like little instruments, to yield the conventional particles building up our cosmos. Furthermore, String Theory posits that these vibrations occur across many extra dimensions than the standard three of space and one of time experienced by us. In fact, it asserts at least six additional spatial dimensions which exist on microscopic scales far too small for us to gage, and what we experience as reality is simply the result of our dimensional tune, configured to a specific combination, like an old television set to one many radio frequencies bouncing around a room. And elsewhere in this room, other unique dimensional configurations may also be propagating as their own sheet-like Brane Universes, in the wider-expanse of Higher-Dimensional Space… yielding a Multiverse underscored by an even broader plethora of physical variety and variability. One of the core assertions of Brane Cosmology is that gravity is Multiversal, streaming all over hyper-space in the form of Graviton Particles, which facilitate interactions between disparate brane universes. In fact, one of the more popular interpretations, the Ekpyrotic Model, proposes that the Big Bang was actually the result of a collision between two parallel branes, which released the insane heat and energy that decayed into our universe’s early contents. And similarly, trillions of years from now, the Ekpyrotic Model also supposes that tension between the two branes will eventually bring them back in for another collision, reigning in and contracting spacetime, ultimately on route to a Big Crunch... it is also a cyclical model. Elsewhere in Hyper-Space, there may be an incomparable number of differing dimensional tunes manifesting as their own realities. The M-Theory Interpretation, in particular, posits 10 dimensions of space and one of time, which could be curled up and configured any one of 10^272,000 different ways- a number so big, it would take up nearly 80 pages in a Word document at size 12 font… each one its own potential universe, existing somewhere within the vast String Theory Landscape, our ultimate instance of a Level II Multiverse. , Quantum Theory on the other hand, does not deal with String Theory or any hidden dimensions. It deals instead, with Quantum Theory, as we wade into the bounds of the confusing Quantum Universe.
A Level III Multiverse
As we touched upon earlier, Quantum Theory is our framework for describing and predicting the behavior of subatomic particles, which propagate on scales where conventional theories like General Relativity no longer apply. It is one of the most important theories of the modern age, as its understanding of electrons informs the designs of semiconductor chip technologies, as well as all the electrical devices implementing them. And yet, the theory is plagued by a glaring departure from reality, which has frustrated scientists like Einstein and Penrose for over a century. In simple terms, quantum theory tells us that a particle can occupy two or more states at the same time, when it is not interacting with the outside world, manifesting instead as a stream of probable states, like a waveform with multiple peaks**. These are known as Superpositions, and they are not a principle we see carried over to the universe at large… representing perhaps the biggest puzzle for scientists trying to develop a grand, unified theory of everything. It is only when a particle is observed, or rather, when it begins interacting with other objects, that its quantum properties are lost and it begins behaving in a more predictable manner… cancelling down and choosing a single state on the basis of probability, like a perfectly circular ripple coursing across a pond, whose shape is only lost when encountering other ripples. This is known as the Collapse of the Wave Function, and it is the solution to the Superposition Problem according to the Copenhagen Interpretation of Quantum Physics, the general set of rules and principles most scientists accept. The alternative approach to Quantum Mechanics, however, proposed by Hugh Everett in 1957, is the Many-Worlds Interpretation- and it is this school of thought that informs our Level III, Quantum Multiverse.
Quantum Multiverse (Level 3)
By rebuking the Collapse of the Wave Function, Everett proposed that the universe itself has superpositions, and rather than being lost each time a decision is made, every possible scenario does play out, but as its own, disconnected universe running on a different timeline- with reality splitting in two and diverging at every possible quantum crossroads, yielding a plain of existence where anything that can happen, will happen as its own cosmos, with an extraordinary level of granularity. Not just the alternate universes where you make different choices, or where the dinosaurs never died out, but also universes for every single one of the 10^80 potential quantum states, for every cubic metre of space, as well as one for every single movement made by the tens of trillions of individual cells in your body. What we wind up with is a Level III Multiverse of near-infinite possibility, visualised as an incomprehensibly vast mathematical tree of incalculable size and depth, but where every reality is governed by the same laws of physics, as in a Level I Multiverse. Sceptics of this interpretation argue that it is an obscenely inefficient way of handling reality, with the tree quickly becoming biased and unbalanced as it clusters around certain, more taxing quantum calculations, such as the sapient decision-making, and endless possibility we face in each of our everyday lives. But no matter how many possibilities there are, any finite number of universes is infinitesimally small next to true infinitude... and is thus no more inefficient or wasteful than the final form a multiverse may take; a Level IV Multiverse, featuring the Ultimate Ensemble of realities.
Mathematical Multiverse (Level 4)
At Level I and Level III, the guiding line for drawing up realities is physics, and the physics governing our universe today. At Level II, this recipe is tweaked slightly, even more so when it comes to String Theory interpretations. But at Level IV, the guiding line is just maths- and anything that is both conceivable and mathematically consistent constitutes its own universe, playing out somewhere across an infinitely vast dimensional plain. From small and simple universes where 1=1 and nothing more, to vastly more complicated cosmos than our own, an endless number of universes would exist with infinite degrees of freedom, ruled only by logic and equations. Thus, Level IV is the multiverse in its truest and grandest sense- and the kind of interpretation featured so often in popular culture. The danger with this approach, however, is that it requires taking our mathematics in the most literal sense, believing it to be the one true coding language of the cosmos, and not just a shorthand we’ve drawn up to describe it. It would mean the universe itself is mathematics, and our entire reality, including Earth and its sapient consciousness, is describable in 2-dimensional terms, which could theoretically be recreated by a sufficiently advanced Quantum Computer. If this is the case, and consciousness is indeed programmable, then it is plausible that our entire reality exists within a simulation, being carried out by a higher-dimensional, technologically adept species.
Simulated Reality (Level 4)
The Simulation Hypothesis is perhaps the most popular application of a Level IV multiverse, as simulated reality would facilitate the creation of anything that is mathematically viable. It assumes that all technological civilisations eventually reach a point of sophistication where they can simulate their own universe and fill it with consciousness, perhaps to recreate the kind of scenarios they may be seeking to address in their reality. And within this new, simulated cosmos, another Sapient species wakes up, evolves, adapts, and then eventually cracks the code, programming their own conscious simulations, and repeating the process… ultimately giving rise to an interconnected hierarchy of simulated realities, this time with a much different joining mechanism. It's a possibility that is as chillingly dystopian as it is fascinating and feasible, and one which continues to reside on the fringe of theoretical physics, patiently watching on in the age of rapidly advancing AI at the brink of a quantum computing breakthrough. But don’t fret too much, because the Simulation Hypothesis, like many of the approaches we’ve discussed today, was conceived to explain our universe’s peculiar set of finely-tuned properties, such as its near-Critical Density and well-balanced Cosmological Constant. But there is a much simpler answer to this problem- the Anthropic Principle, which argues that that these are the properties required for a life-bearing universe filled up with consciousness, and if it were any other way, we would not exist to appreciate it. Even if there are parallel dimensions lurking out there somewhere, there are still far too many holes plaguing the Standard Model of Cosmology to even effectively describe the nature of our own universe. If we can overcome those to assemble a true Theory of Everything, then perhaps that will show us the way to unravelling the mysteries of the multiverse. And with that, I bid you goodnight. SEA signing out.
უსასრულო კოსმოსი - Infinite Cosmos (დონე 1 მულტისამყარო)
პოსტინფლაციური ბუშტები - Post-Inflationary Bubbles (დონე 2)
ციკლური მულტისამყარო - Cyclical Multiverse (დონე 2)
ნაყოფიერი მულტისამყარო - Fecund Multiverse (დონე 2)
სიმების თეორიის პეიზაჟი - String Theory Landscape (დონე 2)
კვანტური მულტისამყარო - Quantum Multiverse (დონე 3)
მათემატიკური მულტისამყარო - Mathematical Multiverse (დონე 4)
სიმულირებული რეალობა - Simulated Reality (დონე 4)
ყველაზე დიდი კითხვა მათ შორის
რა არის სამყაროს ნამდვილი ბუნება? რამდენად დიდია ის და სად იწყება და მთავრდება? და თუ ის უსასრულოდ არ ვრცელდება, მაშინ სხვა რა შეიძლება იმალებოდეს იქ მის საზღვრებს მიღმა? ეს ის კითხვებია, რომლებზეც მეცნიერები და ფილოსოფოსები საუკუნეების განმავლობაში ფიქრობდნენ, როდესაც ისინი უშვებდნენ პარალელური სამყაროს არსებობის შესაძლებლობას… ეს არის იდეა, რომ ჩვენი კოსმოსი არ არის მარტო, არამედ ნაწილია რაღაც ბევრად უფრო დიდის... რომ რაღაც არსებობს, რომელსაც ეწოდება მულტისამყარო; არსებობს უამრავი კონტრასტული ინტერპრეტაცია იმის ასახსნელად, თუ როგორ შეიძლება გამოვლინდეს პარალელური სამყარო, რომელთაგან ზოგიერთმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს ჩვენს კოსმოსზე, ისე, რომ ჩვენ შეგვიძლია დავაკვირდეთ. სხვა სამყაროების ცნება მომხიბლავია დასაფიქრებლად, რაც გვაიძულებს გამოვიკვლიოთ ჩვენი სინდისის ღრმა ნაწილები, როდესაც განვიხილავთ ჩვენს არსებობას ყველაზე დიდ კონტექსტში. ის იპყრობს ფანტაზიას, როგორც არცერთი სხვა თეორიული კონცეფცია, განსაკუთრებით ხელოვნების, გართობისა და პოპულარული კულტურის სფეროში. 21-ე საუკუნეში, წარმატებულმა Marvel-მა მულტისამყაროს თემა ცენტრალურ თემად აქცია მის უახლეს ბლოკბასტერებში. მაგრამ არის პრობლემა... იმიტომ, რომ მულტისამყაროს თეორიის ეს უსიამოვნო ინტერპრეტაცია არ არის ისეთი, რომელიც დაფუძნებულია მეცნიერებაში ან რეალიზმზე. ფაქტობრივად, კოსმოლოგები საერთოდ ერიდებიან მულტისამყაროს საკითხზე მსჯელობას, რადგან მათ არ შეუძლიათ საზოგადოებას შესთავაზონ საკმარისი დაკვირვებითი მტკიცებულებები მრავალი სხვადასხვა მტკიცების გასამყარებლად, რაც ამ თემასთან დაკავშირებით არსებობს. თუმცა, არსებობს მრავალი განსხვავებული ფორმა და ზომა, რომელიც შეიძლება მიიღოს „მულტისამყარომ“, რომელთაგან ზოგიერთი შთაგონებულია ემპირიული, დაკვირვების მტკიცებულებებით, რომელთა შემოწმებაც შეგვიძლია. ამ ინტერპრეტაციებიდან უმარტივესი და, შესაძლოა, ყველაზე მარტივი ვიზუალიზაცია, არის ე.წ. "დალიანდაგებული კოსმოსი" (Quilted Cosmos)… იდეა, რომ ჩვენ ვცხოვრობთ უსასრულო სამყაროში. თუ სამყარო მართლაც უსასრულოა და მთელი მისი დრო-სივრცე სავსეა ვარსკვლავებითა და გალაქტიკებით ყველა მიმართულებით, მაშინ ყველაფერი, რაც შეიძლება მოხდეს, მოხდება. და არა მხოლოდ უბრალოდ მოხდება, არამედ ეს მოხდება უსასრულო რაოდენობით-ჯერ.
უსასრულო კოსმოსი (I დონის მულტისამყარო)
ჭეშმარიტად უსაზღვრო ბრტყელი სივრცე თავისში მოიცავს ე.წ. "ჰაბლის ტომების" და დაკვირვებადი სამყაროების დაუსრულებელ რაოდენობას; ამგვარად ტოვებს ადგილს უსასრულოდ გასათამაშებლად ყველა წარმოუდგენლად სავარაუდო შემთხვევისთვის. იმის გამო, რომ არსებობს მხოლოდ სასრული, თუმცა ძალიან დიდი რაოდენობის გზები, რომლითაც ატომებს შეუძლია საკუთარი თავის მოწყობა, თუნდაც გარკვეული სასრული მოცულობა, ჩვენ მოველით, რომ ლოგიკურია ნაწილაკების განმეორებითი ნიმუშების ხილვა ამგვარ უსასრულო სივრცეში... შესაძლოა, საკუთარი თავის განმეორების ჩათვლით. ამ ეგრეთ წოდებულ "Quilted Model"-ს მივყავართ უსასრულობამდე - აყენებს პარალელური დაკვირვებადი სამყაროების უსასრულო რაოდენობის იდეას, რომლებიც მუშაობს ჩვენს სამყაროსთან სინქრონიზაციაში... გადაკვეთილი უსასრულო რაოდენობის განსხვავებული მოვლენებით... მაგრამ ძირითადად, ყველა რეგულირდება ერთი და იგივე კანონებით, იგივე ფიზიკით, რომელსაც ჩვენ განვიცდით აქ, დედამიწაზე. MIT ფიზიკოსის მაქს ტეგმარკის 2003 წლის ფართოდ გავრცელებული პუბლიკაციის მიხედვით, ეს იქნება I დონის მულტისამყარო, მისი კლასიფიკაციის ოთხსაფეხურიანი სისტემიდან. I დონის მულტისამყარო არის უსასრულო კოსმოსი; სადაც გალაქტიკები სამუდამოდ აგრძელებენ სვლას უსაზღვრო დრო-სივრცეში, რაც სრულიად შეუძლებელს ხდის, რომ ჩვენ ვიყოთ ერთადერთი ინტელექტუალური ცივილიზაცია კოსმოსში... ასტრონომები ამ შესაძლებლობაზე 2000 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ფიქრობდნენ. მაგრამ სამყაროს ნამდვილი ზომა დაფარულია კოსმოსური სინათლის ჰორიზონტით; სფერული, ჭურვის მსგავსი სიბნელის ფარდით, რომელიც ხაზს უსვამს ჩვენი დაკვირვებადი სამყაროს კიდეს; რომლის მიღმა, ჩვენ ვერ ვხედავთ თუ რა არის. მაგრამ, რა თქმა უნდა, მტკიცებულებების უმეტესობა, რომელიც დავაგროვეთ ამ დაკვირვებადი ჩარჩოდან, მიუთითებს სასრულ სივრცეზე, როგორი ზომაც არ უნდა იყოს ეს. კოსმოსური ჰორიზონტის არსებობა თავისთავად გულისხმობს კოსმოსის სასრულ ასაკს, ისევე როგორც მისი უძველესი შესამჩნევი შუქი, კოსმოსური მიკროტალღური ფონი, რომელიც გამოიცა მხოლოდ კოსმოსის ცეცხლოვანი დაბადების შემდეგ. და მას შემდეგ მისი აშკარა გაფართოების გათვალისწინებით, ჩვენ გვაქვს დასაბუთებული საფუძველი ვირწმუნოთ, რომ სამყაროს აქვს რაოდენობრივი, სასრული მოცულობა, რომელიც დროთა განმავლობაში იზრდება და არასოდეს იქნება ჭეშმარიტად უსასრულო, მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება გახდეს უბრალოდ წარმოუდგენლად დიდი. თუმცა, არის ერთი კოსმოსური თვისება, რომელიც ჩვენ ავიღეთ CMB-დან, რომელიც უფრო მეტად ახასიათებს უსასრულო სამყაროს - მისი ერთი შეხედვით თითქმის კრიტიკული სიმკვრივე და რაიმე მნიშვნელოვანი სივრცითი გამრუდების არარსებობა. ჩვენი კოსმოსი, თუნდაც ყველაზე დიდ დაკვირვებად მასშტაბებზე, ბრტყელია - რაც იმას ნიშნავს, რომ მისი გეომეტრია არ არის მრგვალი, რათა დაიხუროს, როგორც ეს მოსალოდნელი იყო სფერული, სასრული სამყაროსგან. უფრო სწორად, ბრტყელი გეომეტრია არის ის, რის პოვნასაც მოველით სამყაროში, რომელიც მართლაც უსასრულოა, სადაც 3D სივრცე ვრცელდება ყველა სიგრძის მასშტაბებზე შემცირების გარეშე.
▶ უდიდესი სასწაული
ზოგი ითხოვს სასწაულს იმისთვის, რომ ირწმუნოს. ზოგიერთს კი საერთოდ არ სჯერა სასწაულების იმდენად, რომ რომც ნახოს, მაინც არ დაიჯერებს. ორივე მიდგომა არასწორია. სინამდვილეში, დამტკიცებულია, რომ ჩვენს სამყაროს ნამდვილად ჰქონდა დასაწყისი და არაფერი არსებობდა ჩვენი სამყაროს წარმოქმნამდე - "ფიზიკური არაფერი" ეწოდება იმ ფიზიკურ მდგომარეობას, როცა არ არსებობს არც დრო, არც სივრცე, არც ენერგია. ასეთი არაფრიდან რომ დაიბადა ჩვენი სამყარო, ეს ფაქტია - და ეს არის უდიდესი მაგია, არათუ რისი განხორციელებაც პრაქტიკაში შეიძლება, არამედ უფრო დიდი, ვიდრე თეორიულადაც კი შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ.
მეორე მხრივ, თუ ერთხელ მაინც წარმოიშვა "ფიზიკური არაფრისგან" ჩვენი სამყარო, ესეიგი ზოგადად შესაძლებელი ყოფილა ასეთივე "არაფრისგან" სამყაროების წარმოშობა. თუ ერთხელ მოხდა, ესეიგი მოხდა ან/და მოხდება მრავალჯერ და უსასრულოდ იმიტომ, რომ მდგომარეობა "ფიზიკური არაფერი" ახლაც უსასრულოდ სუფევს ჩვენი გაფართოებადი სამყაროს (დრო-სივრცე-ენერგიის) მიღმა. ამიტომ მულტისამყაროს თეორია რომ სწორია, ამას არ სჭირდება უმაღლესი ფიზიკის ცოდნა და ტვინის მტვრევა, ეს უბრალოდ ლოგიკურია. თუ ვინმეს იმდენად ძალიან სძულს მულტისამყაროს იდეა, რომ არ უნდა დაჯერება, მაშინ ერთადერთი საშუალება რომ არ არსებობდეს მულტისამყარო, არის ღმერთი და ისიც ერთ კონკრეტულ შემთხვევაში. თუ არსებობს ღმერთი ანუ ყველაფრის პირველმიზეზი პიროვნული მოაზროვნე ცნობიერება, და თუ ის რატომღაც გადაწყვეტდა შეექმნა მხოლოდ ერთი სამყარო და მეტი არავითარ შემთხვევაში აღარ შეექმნა, მხოლოდ ამ შემთხვევაში არ იარსებებს მულტისამყარო. სხვა ყველა შემთხვევაში არსებობს უთვალავი სხვადასხვა სამყარო ჩვენის მიღმა - უბრალოდ სხვა შანსი არაა. ამგვარად, არ არსებობს ამაზე დიდი მაგია, ვიდრე არაფრიდან სამყაროების (ანუ ყველაფრის) შექმნაა. ჩვენი რეალობა ბევრად უცნაურია, ვიდრე ნებისმიერი ზღაპარი.
"იუდეველები სასწაულებს მოითხოვენ, ხოლო ბერძნები ეძებენ სიბრძნეს. ჩვენ კი ჯვარცმულ ქრისტეს ვქადაგებთ: იუდეველთათვის - საცდურს, ბერძენთათვის - სიშლეგეს." (კორინთელთა 1);
სინათლის სიჩქარე არის 299 792 458 მეტრი წამში ანუ 299 792 კილომეტრი წამში. ეს იმდენად დიდი სიჩქარეა, რომ ამ სიჩქარით გადაადგილების შემთხვევაში დედამიწიდან მთვარემდე მივაღწევთ 1 წამში. თუმცა იმის წარმოსადგენად, თუ რამდენად დიდია ჩვენი მზის სისტემა, დავწეროთ რამდენი ხანი სჭირდება დედამიწიდან ჩვენი სისტემის სხვადასხვა პლანეტამდე თუ ობიექტამდე მიღწევას, თუ ვიმოძრავებთ სინათლის სიჩქარით:
დედამიწიდან ვენერამდე - 2.3 წუთი.
დედამიწიდან მარსამდე - 4.35 წუთი.
დედამიწიდან მერკურიმდე - 5.1 წუთი.
დედამიწიდან მზემდე - 8.32 წუთი.
დედამიწიდან იუპიტერამდე - 34.95 წუთი.
დედამიწიდან სატურნამდე - 70.9 წუთი.
დედამიწიდან ურანამდე - 151.4 წუთი.
დედამიწიდან ნეპტუნამდე - 241.9 წუთი.
დედამიწიდან პლუტონამდე - 4.6 საათი.
დედამიწიდან შიდა კუიპერის სარტყელამდე - 4.02 საათი.
დედამიწიდან გარე კუიპერის სარტყელამდე - 6.79 საათი.
• ამის შემდეგ მზის სისტემიდან გავდივართ. მზის სისტემის ერთი ბოლოდან მეორე ბოლოში მისვლას დასჭირდება 22 საათი (სინათლის სიჩქარით). მაგრამ მზის სისტემა არის მხოლოდ წერტილი ჩვენს გალაქტიკაში, რომელშიც ჩვენნაირი სისტემები კიდევ 200 მილიარდამდეა (უფრო ზუსტად 100 მილიარდიდან 400 მილიარდამდე).
• მზის სისტემიდან ჩვენი გალაქტიკის ცენტრამდე მიღწევას სინათლის სიჩქარით მოძრაობისას სჭირდება - 25,000 წელი.
• ჩვენი გალაქტიკის ერთი ბოლოდან მეორე ბოლომდე მისვლას - 100,000 წელი.
• ჩვენი გალაქტიკიდან უახლოეს გალაქტიკამდე - 25,000 წელი.
• ჩვენი ლოკალური გალაქტიკათა ჯგუფის (ჩვენი უახლოესი მეზობელი გალაქტიკების ნაკრების) სივრცის დიამეტრი არის 10 მილიონი სინათლის წელი.
• ე.წ. "ქალწულის სუპერკლასტერის" დიამეტრი არის 110 მილიონი სინათლის წელი და მასში შედის ჩვენი უახლოესი მეზობელი 100 გალაქტიკა.
• ხოლო ჩვენ მიერ დაკვირვებადი სამყაროს დიამეტრი არის 93 მილიარდი სინათლის წელი, რაც მოიცავს 100 მილიარდიდან 2 ტრილიონამდე გალაქტიკას.
• თუმცა ჩვენი დაკვირვებადი სამყარო არის მხოლოდ წერტილი მთელი ჩვენი სამყაროსი, რომელიც პრაქტიკულად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ უსასრულოდ დიდია.
• მაგრამ ჩვენი სამყაროც მხოლოდ 1 წვეთია მულტისამყაროს რეალობათა უსასრულო ოკეანეში. ამ უსასრულო რაოდენობის სამყაროთა სიმრავლის მიღმა კი არსებობს ფუნდამენტური, პირველადი რეალობა, რომელიც იყო მულტისამყაროს პირველ სამყაროთა წარმოშობამდე და იქნება მუდამ.
• ფუნდამენტურ რეალობაში სუფევს კურთხეული ლოგოსი (სიტყვა), რომელზეც იოანე წერს თავის სახარებაში:
"თავდაპირველად იყო ლოგოსი, და ლოგოსი იყო ღმერთთან და ლოგოსი იყო ღმერთი. ის იყო დასაბამიდან ღმერთთან. ყველაფერი მის მიერ შეიქმნა, და არაფერი შექმნილა მის გარეშე, რაც კი შექმნილა. მასში იყო სიცოცხლე, და სიცოცხლე იყო ნათელი კაცთა. ნათელი ბნელში ანათებს და ბნელმა ვერ მოიცვა იგი."
@@christian78478 საშვალოდ გალაქტიკაში 3 ტრილიონი პლანეტა არსებობს, და დიდ გალაქტიკებში კიდევ მეტი იქნება, და გალაქტიკებიც ტრილიონობით არსებობს დაკვირვებად სამყაროში. ჩემთვის ძაან უცნაურია რომ სიცოცხლე მხოლოდ დედამიწაზე იყოს როგორც რელიგია გვასწავლის. შენ რას ფიქრობ ამაზე?
Tegmark's four-level classification consists of:
Level I: an extension of our universe;
Level II: universes with different physical constants;
Level III: many-worlds interpretation of quantum mechanics; and
Level IV: ultimate ensemble.
______________________________________
Level I Multiverse
Level II Multiverse
2.1 The Bubble Multiverse
2.2. The Cyclical Multiverse
2.3 Conformal cyclic cosmology
2.4 ekpyrotic universe
Level III Multiverse
Many-Worlds
Level IV Multiverse
Mathematical Multiverse - Multiverse of Multiverses - The True Infinity
See: space.mit.edu/home/tegmark/crazy.html
The Four Levels Of The Multiverse | Max Tegmark
Our observable universe can be defined as the spherical region of space from which light has had time to reach us during the 14 billion years since the Big Bang. It is the part of our physical reality that contains everything that exists which we can in principle observe. But is there anything that lies beyond our observable region or our Hubble volume? Well, given that our universe may be infinite in size with an intrinsic property known as inflation, chances for the existence of the Multiverse are extremely high. So, for physicists like Max Tegmark of MIT, the question is not whether the multiverse exists but rather how many levels it has. He has classified as many as 4 distinct types of Multiverses in his book “Our Mathematical Universe”. So, let’s take a brief look at what these different levels of the Multiverse are like!
The first, and the least controversial level of our Multiverse is simply a region of space that is too far away for us to have observed yet. The furthest we can observe in any direction is currently about 46 billion light-years which is the distance that light has been able to travel since the beginning of the Big Bang. But just because we can’t see something, doesn’t necessarily mean that it doesn’t exist. In fact, the cosmic microwave background radiation allows us to perform extremely sensitive tests for whether our universe is finite, and so far, all the evidence seems to be against it. Now, since the flat infinite models fit the observed data, it is reasonable to assume that our universe is infinite, or at least sufficiently large, which makes the level 1 multiverse a trivial consequence of these tests and the cosmological theory of inflation. Furthermore, observations of our galaxy distribution and the microwave background radiation have shown that the arrangement of matter on large scales collapses to dull uniformity with no coherent structures larger than about a billion light-years. If this is true, then there is no reason to believe that our part of the cosmic horizon is the only one with physical stuff or matter in it. So, with an infinite amount of space and matter available, the level 1 multiverse contains an infinite number of regions similar to our own observable universe. This means that there may be an identical copy of you somewhere out there in the multiverse as we speak! But not just 1 identical copy, but infinitely many identical copies of you may exist as there may be an infinite number of Hubble volumes identical to our own in the level 1 Multiverse. In fact, Max Tegmark estimates that if you traveled in a straight line for about 10^10^118 meters, you would come across an identical copy of our observable universe. But if you wanted to meet an identical copy of you, then the distance to that would be relatively less, about 10^10^29 meters away, which is still astronomically huge. So, we can think of observers living in Level 1 parallel universes as experiencing the same effective laws of physics but with different possible histories.
Level 2 Multiverse
Now, if you think that the level 1 Multiverse may be all there is, you are in for a surprise! Imagine an infinite set of these distinct level 1 multiverses, some perhaps with different space-time dimensionality and different physical constants, only then you would have a structure that would constitute a Level 2 Multiverse as predicted by the current popular theory of chaotic eternal inflation. Andrei Linde, Alex Vilenkin, Alan Guth, and their colleagues have shown that space as a whole is stretching and will continue doing so forever, but some regions of space stop stretching and form distinct bubbles, like gas pockets in a loaf of rising bread. These distinct bubbles are level 1 multiverses that are infinite in size occurring infinitely many times filled with the same energy field that drove inflation. But these bubbles are infinitely far from each other. Meaning, that if you live in one of these Level I multiverses, it would be impossible for you to visit a neighboring level 1 multiverse since inflation will keep creating space between your bubble and its neighbors faster than you can travel through it. So, your descendants will never see their identical copies elsewhere in the Level II Multiverse. In comparison, you can in principle travel to any arbitrarily distant part of our Level I multiverse if you’re patient enough and the cosmic expansion decelerates. Now, the Level II multiverse is far more diverse than the Level I multiverse. The bubbles vary not only in their initial conditions but also in seemingly unchanging aspects of nature. Meaning, they must obey the same fundamental laws of physics governed by the same mathematical equations but may have different effective laws of physics, or particular solutions to those mathematical equations in different bubbles. Now, so far, we have looked at structures that we can point to in space, at least in theory.
Level 3 Multiverse
But the next level of the Multiverse, the Level 3 Multiverse, gets super weird. It is believed that the level 3 Multiverse is right here all around us arising from the famous, and controversial, many-worlds interpretation of quantum mechanics. It is the idea that random quantum processes cause the universe to branch into multiple copies, one for each possible outcome. In the early 20th century, the theory of quantum mechanics described the state of our universe not in the classical terms such as the positions and velocities of all particles, but in terms of a mathematical object called a wave function. According to the Schrödinger equation, this state of the wave function evolves over time in a way that mathematicians call it “unitary,” meaning that the wave function rotates in an abstract infinite-dimensional space called Hilbert space before evolving in a deterministic way. So, to explain away all the weirdness of the wave function with its many different possibilities, physicists in the 1920s postulated that the wave function must ‘collapse’ into a definite state once an observation is made. However, Hugh Everett showed that the collapse postulate is unnecessary and that all the possible outcomes are equally as real as the one that the observer is observing. In other words, superposition of all the classical worlds is the level 3 Multiverse. So, these universes are located not in ordinary space but in an abstract realm of all possible states. Every conceivable way that the world could be, within the scope of quantum mechanics, corresponds to a different universe. But, given infinite possibilities even at the level 1 and level 2 multiverse, the Level III multiverse adds nothing new. It just adds an infinite number of indistinguishable copies of the same universes to the already infinite level 1 and level 2 multiverse.
Level 4 Multiverse
Well, if a level 3 Multiverse adds nothing new to the previous levels, then surely there can be nothing else beyond it, right? Not according to Max Tegmark! He argues that our physical reality isn’t just described by mathematics, but it ultimately is mathematics! So, just like the initial conditions and physical constants in the Level I, Level II, and Level III multiverses can vary, the very fundamental laws that govern nature itself can vary in the level 4 Multiverse! In other words, a universe at this level may exist that obeys the laws of classical physics, but without any quantum effects, or a universe that is just an empty dodecahedron, or better yet, a universe with discrete-time intervals instead of continuous. An indication that such a multiverse might not be just mere speculation is the tight correspondence between the worlds of abstract reasoning and observed reality. Equations and, more generally, mathematical structures such as numbers, vectors, and geometric objects describe the world with remarkable accuracy and precision. In his 1960 article, "The Unreasonable Effectiveness of Mathematics in the Natural Sciences", physicist Eugene Wigner argues that a physical theory's mathematical structure often points the way to further advances in that theory and even to empirical predictions. Moreover, according to Tegmark, mathematical structures have an eerily real feel to them. They satisfy a central criterion of objective existence, meaning, they are the same no matter who studies them. For example, a theorem is true regardless of whether it is proved by a human, a computer, or any other intelligent lifeform for that matter. So, intelligent alien civilizations would find the exact same mathematical structures as we have found here on Earth. Appropriately then, mathematicians commonly say that they discover mathematical structures rather than invent them. So, for Tegmark, all Mathematical structures are physically real immutable entities existing outside of space and time. Every mathematical structure corresponds to a parallel universe constituting a level 4 Multiverse. This ultimate level of the Multiverse opens up the full realm of possibilities. Here, universes can differ not just in location, cosmological properties, or quantum state but also in the laws of physics. Existing outside of space and time, they are almost impossible to visualize; the best we can do is to think of them abstractly, as static sculptures that represent the mathematical structure of the physical laws that govern them.
These are the four distinct levels of the Multiverse defined by Max Tegmark and others.
Четыре уровня Мультивселенной | Макс Тегмарк
Нашу наблюдаемую Вселенную можно определить как сферическую область пространства, из которой свет успел достичь нас в течение 14 миллиардов лет после Большого взрыва. Это часть нашей физической реальности, содержащая все существующее, что мы в принципе можем наблюдать. Но есть ли что-нибудь, что находится за пределами нашей наблюдаемой области или объема Хаббла? Что ж, учитывая, что наша Вселенная может быть бесконечной по размеру с присущим ей свойством, известным как инфляция, шансы на существование Мультивселенной чрезвычайно высоки. Итак, для физиков, таких как Макс Тегмарк из Массачусетского технологического института, вопрос не в том, существует ли мультивселенная, а в том, сколько у нее уровней. В своей книге «Наша математическая Вселенная» он классифицировал целых 4 различных типа Мультивселенных. Итак, давайте кратко рассмотрим, на что похожи эти разные уровни Мультивселенной!
Первый и наименее спорный уровень нашей Мультивселенной - это просто область космоса, которая слишком далека, чтобы мы могли ее еще наблюдать. Самое дальнее расстояние, которое мы можем наблюдать в любом направлении, в настоящее время составляет около 46 миллиардов световых лет - это расстояние, которое свет смог преодолеть с начала Большого взрыва. Но то, что мы чего-то не видим, не обязательно означает, что этого не существует. Фактически, космическое микроволновое фоновое излучение позволяет нам проводить чрезвычайно чувствительные тесты на предмет того, конечна ли наша Вселенная, и пока что все доказательства, похоже, против этого. Теперь, поскольку плоские бесконечные модели соответствуют наблюдаемым данным, разумно предположить, что наша Вселенная бесконечна или, по крайней мере, достаточно велика, что делает мультивселенную уровня 1 тривиальным следствием этих тестов и космологической теории инфляции. Более того, наблюдения за распределением наших галактик и микроволновым фоновым излучением показали, что расположение материи на больших масштабах коллапсирует до тусклой однородности без когерентных структур размером более миллиарда световых лет. Если это правда, то нет никаких оснований полагать, что наша часть космического горизонта - единственная, где есть физические вещества или материя. Итак, при бесконечном количестве доступного пространства и материи мультивселенная уровня 1 содержит бесконечное количество регионов, подобных нашей собственной наблюдаемой Вселенной. Это означает, что, пока мы говорим, где-то в мультивселенной может существовать идентичная ваша копия! Но может существовать не просто одна идентичная копия, а бесконечное множество идентичных ваших копий, поскольку на уровне 1 Мультивселенной может существовать бесконечное количество томов Хаббла, идентичных нашему собственному. Фактически, по оценкам Макса Тегмарка, если вы проедете по прямой примерно 10^10^118 метров, вы встретите идентичную копию нашей наблюдаемой Вселенной. Но если бы вы хотели встретить свою идентичную копию, то расстояние до нее было бы относительно меньше, примерно 10^10^29 метров, что все равно астрономически огромно. Итак, мы можем думать о наблюдателях, живущих в параллельных вселенных первого уровня, как о людях, испытывающих одни и те же действующие законы физики, но с разными возможными историями.
Уровень 2 Мультивселенная
Теперь, если вы думаете, что Мультивселенная уровня 1 может быть всем, что есть, вас ждет сюрприз! Представьте себе бесконечное множество этих различных мультивселенных уровня 1, некоторые из которых, возможно, имеют разную размерность пространства-времени и разные физические константы, только тогда у вас будет структура, которая составит Мультивселенную уровня 2, как предсказывает ныне популярная теория хаотической вечной инфляции. Андрей Линде, Алекс Виленкин, Алан Гут и их коллеги показали, что пространство в целом растягивается и будет продолжать это делать вечно, но некоторые области космоса перестают растягиваться и образуют отдельные пузыри, подобные газовым карманам в буханке поднимающегося хлеба. Эти отдельные пузыри представляют собой мультивселенные первого уровня, бесконечные по размеру, встречающиеся бесконечно много раз и наполненные одним и тем же энергетическим полем, которое вызвало инфляцию. Но эти пузыри бесконечно далеки друг от друга. Это означает, что если вы живете в одной из этих мультивселенных уровня I, вы не сможете посетить соседнюю мультивселенную уровня 1, поскольку инфляция будет продолжать создавать пространство между вашим пузырем и его соседями быстрее, чем вы сможете путешествовать через него. Таким образом, ваши потомки никогда не увидят свои идентичные копии где-либо еще в Мультивселенной Уровня II. Для сравнения: в принципе вы можете отправиться в любую сколь угодно удаленную часть нашей мультивселенной Уровня I, если проявите достаточно терпения и космическое расширение замедлится. Мультивселенная уровня II гораздо более разнообразна, чем мультивселенная уровня I. Пузыри различаются не только по своему начальному состоянию, но и по, казалось бы, неизменным аспектам природы. Это означает, что они должны подчиняться одним и тем же фундаментальным законам физики, управляемым одними и теми же математическими уравнениями, но могут иметь разные эффективные законы физики или конкретные решения этих математических уравнений в разных пузырях. Итак, мы рассмотрели структуры, на которые мы можем указать в пространстве, по крайней мере теоретически.
როგორც ჩანს, დროში უკან, წარსულში მოგზაურობა შესაძლებელია ჩვენს სამყაროში. ასევე დადასტურებულია ისიც, რომ ჩვენი სამყაროს ფორმა ბრტყელია, ესეიგი პრაქტიკულად უსასრულოა, გაფართოვდება მუდამ და იარსებებს მუდამ. ეს ყველაფერი აღნიშნულია NASA-ს განცხადებაშიც (WMAP - Fate of the Universe - NASA), სადაც წერია შემდეგი: «სამყაროს გეომეტრია ბრტყელია და ის სამუდამოდ გაფართოვდება». უბრალოდ გაურკვეველია ბნელი ენერგიის ბუნება, ამიტომ რთულია ზუსტად განვსაზღვროთ და ვიცოდეთ, თუ როგორი იქნება მომავალში სამყაროს გაფართოების სიჩქარის ცვლილებები. ყველაზე ცუდი, რაც შეიძლება დაემართოს ჩვენს სამყაროს, ეს არის ე.წ. «სითბური სიკვდილი»;, რომელიც შეიძლება დადგეს ტრილიონობით ტრილიონი წლის შემდეგ. «სითბური სიკვდილის»; დროს სივრცე-დრო და ენერგია მაინც იარსებებს - ამ მხრივ, ჩვენი სამყარო მაინც გააგრძელებს არსებობას სამუდამოდ, მაგრამ მოსაწყენად. მოსაწყენად იმიტომ, რომ ამ დროს, «სითბური სიკვდილის»; შემთხვევაში მთელი სასარგებლო ენერგია გადანაწილდება დრო-სივრცის კონტინუუმში თანაბრად, ასევე აღარ მოხდება რაიმე ახალი პროცესები, ვინაიდან დაიშლება ყველა ატომი სუბატომურ ნაწილაკებად და შემდეგ ისინიც დაიშლება, შავი ხვრელებიც აორთქლდება. აქედან გამომდინარე, აღარ მოხდება არაფერი, რაც საინტერესო იქნება. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დრო-სივრცე კი იარსებებს, მაგრამ მის წიაღში აღარ მოხდება არაფერი ისეთი, რაც მის არსებობას აზრს შესძენს. თუმცა აქვე აღსანიშნავია, რომ წარსული არსად ქრება, არამედ არსებობს მუდამ, მანამ, სანამ არსებობს დრო-სივრცე. ჩვენი დრო-სივრცე კი, როგორც ჩანს, მუდამ იარსებებს. ამგვარად, მუდამ იარსებებს ჩვენი წარსულიც. აქედან გამომდინარე, თუ წარსულში, დროში მოგზაურობა ნამდვილად, პრაქტიკულად შესაძლებელი გახდება მომავალში ჩვენი (ან ნებისმიერი სხვა) ცივილიზაციისთვის, მაშინ ასეთი ცივილიზაცია იარსებებს მუდამ. როგორ? წარმოიდგინეთ, რომ 100 ტრილიონი წლის შემდეგ, როდესაც ჩვენი სამყარო დაბერებული იქნება, სადაც აღარ დაიბადებიან ახალი ვარსკვლავები და ყველაფერი უკვე იმ დროისთვის არსებული და წარმოქმნილი წავა მხოლოდ და მხოლოდ დაბერებისა და ნელ-ნელა დაშლისკენ... თუ მაგ პერიოდამდე მიაღწევს და იარსებებს მაღალგანვითარებული ცივილიზაცია, რომელსაც ექნება წარსულში მოგზაურობის ტექნოლოგია, მაშინ მას არ მოუწევს ასეთ მომაკვდავ სამყაროში არსებობის გაგრძელება და თავისი აღსასრულის ლოდინი. ასეთი ცივილიზაცია უბრალოდ გადავა ჩვენი სამყაროს ახალგაზრდობის, აყვავების ხანაში და განაგრძობს არსებობას, განვითარებას და წინსვლას სამუდამოდ, ვინაიდან შეეძლება წარსულ დროში გადავიდეს ხოლმე სამყაროს ყოველი დაბერებისას და ყოველი გადასვლისას უფრო და უფრო მაღალ დონეზე იყოს განვითარებული.
ეს ოპტიმისტური ხედვაა, თუმცა შეიძლება ვიყოთ უკიდურესად პესიმისტები და დავუშვათ ყველაზე ცუდი ვარიანტიც, მაგალითად ის, რომ ჩვენი სამყარო არ არის ისეთი, სადაც საერთოდ ფიზიკურად შესაძლებელია წარსულში მოგზაურობა, არა მხოლოდ პრაქტიკულად და არა მხოლოდ ჩვენი ცივილიზაციისთვის, არამედ ზოგადად, შეიძლება დავუშვათ, რომ ჩვენი სამყაროს ფიზიკური მოწყობა, მისი ფუნდამენტური კანონები უბრალოდ არ ითვალისწინებს და არ უშვებს იმას, რომ შესაძლებელი გახდეს "დროის მდინარის დინების საწინააღმდეგო სვლა". შეიძლება დავუშვათ მეორე უკიდურესად პესიმისტური ხედვაც, რომ ჩვენი სამყარო თითქოს არ აპირებს რომ იარსებოს მუდმივად და მოხდება არა ე.წ. "სითბური სიკვდილი", არამედ დრო-სივრცის გახლეჩა და ჩვენი სამყაროს ფუნდამენტური განადგურება, სრული აორთქლება, რაც "დიდი გახლეჩის" (Big Rip) სახელითაა ცნობილი. თუმცა ეს რომ არ მოხდება უკვე თითქმის 100%-იანი სიზუსტით შეგვიძლია ვთქვათ. სანამ გაირკვეოდა ჩვენი სამყაროს გეომეტრია დიდი სიზუსტით, იქამდე არსებობდა ეს ვარაუდი, რომ დიდი გახლეჩა მოხდებოდა 20 მილიარდზე მეტი წლის შემდეგ. თუმცა მას მერე, რაც, როგორც ზევით აღვნიშნეთ, გაირკვა ჩვენი სამყაროს გეომეტრია და ისიც, რომ მისი დრო-სივრცის კონტინუუმი მუდამ იარსებებს და მუდამ გაფართოვდება, ამ პესიმისტური ხედვის საფუძველიც აღარ გვაქვს. დიდი გახლეჩის თეორია მართალიც რომ გამომდგარიყო, გასათვალისწინებელია, რომ ეს არ ნიშნავს ყველაფრის განადგურებას - არსებობის სრულ მოსპობას. ჩვენი სამყაროს სრული განადგურება არ იქნებოდა იგივე, რაც ზოგადად, არსებობის განადგურება, ვინაიდან, როგორც ჩანს, არსებობს ჩვენ გარდა კიდევ უამრავი სხვა სამყარო - მულტისამყარო, რომლებიც ერთმანეთისგან განსხვავდებიან ფიზიკური თვისებებით, გეომეტრიით, წარმოქმნის გზებით, გაფართოების სიჩქარით, დასასრულის სცენარებით და ასე შემდეგ. ასეთ სამყაროთა უსასრულოდ დიდ მრავალფეროვნებაში არსებობს ისეთებიც, რომელთა ფიზიკური თვისებებიც საშუალებას მისცემს მის წიაღში განვითარებულ მოაზროვნე, მაღალტექნოლოგიურ ცივილიზაციას (ან ცივილიზაციებს) საკუთარი სამყაროს წარსულში გადაადგილების და შესაბამისად სამუდამოდ არსებობის. ასეთ სამყაროთა დრო-სივრცეებში წარმოუდგენლად მაღალგანვითარებული ცივილიზაციები მუდმივად იარსებებენ, იმოგზაურებენ და უფრო და უფრო განვითარდებიან.
მოკლედ ჩამოვთვალოთ მულტისამყაროთა კლასიფიკაციის მაქს ტეგმარკისეული 4 დონე:
1. პირველი დონე - ჩვენივე სამყარო, რომელიც ჩვენი დაკვირვებადი სამყაროს მიღმა ვრცელდება (შესაძლოა უსასრულოდ) და წარმოშობს ჩვენი დაკვირვებადი სამყაროს მსგავს სხვა დაკვირვებად სამყაროებს უსასრულოდ დიდი რაოდენობით, თუმცა მათში ყველგან ერთნაირი ფიზიკური კანონებია.
2. მეორე დონე - ჩვენი სამყაროს მიღმა არსებული სხვა სამყაროები განსხვავებული ფიზიკური კანონებით. მეორე დონე შეიძლება მოიცავდეს შემდეგ ტიპებს:
ბუშტისებრ სამყაროთა მულტისამყარო (The Bubble Multiverse)
ციკლური მულტისამყარო (Cyclical Multiverse)
კონფორმული ციკლური კოსმოლოგია (Conformal Cyclic cosmology)
ეკრიპტიკური სამყარო (Ekryptic Universe)
3. მესამე დონე - კვანტური მექანიკის "მრავალ-სამყაროს ინტერპრეტაცია".
4. მათემატიკური მულტისამყარო - მულტისამყაროთა მულტისამყარო, სადაც ყველა შესაძლო სახის და ყველა შესაძლო დონის მულტისამყარო არსებობს უსასრულო რაოდენობით.
It seems that going back in time, traveling to the past is possible in our Universe. It is also proven that the shape of our universe is flat, that it is practically infinite, will expand forever and will exist forever. All this is also mentioned in the announcement of NASA (WMAP - Fate of the Universe - NASA), where the following is written: "The geometry of the universe is flat and it will expand forever". The nature of dark energy is simply not clear, so it is difficult to accurately determine and know what the changes in the expansion rate of the universe will be in the future. The worst thing that can happen to our Universe, is the so-called "Heat Death", which could occur in trillions upon trillions of years. When this "heat death" occurs, space-time and energy will still exist - in this sense, our universe will continue to exist forever, but boringly. I say "boring", because at that time, when "heat death" occurs, all the useful energy will be distributed evenly in the time-space continuum, and no new processes will occur, since all atoms will be broken into subatomic particles, and then they will also disintegrate, black holes will also evaporate. Therefore, nothing interesting will happen. In other words, space and time will exist, but nothing will happen inside it that would add meaning to its existence. However, it should be noted here, that the past does not disappear anywhere, but always exists, as long as time and space exist. And our time-space, it seems, will always exist. Thus, our past will always exist. Therefore, if time travel to the past is truly, practically possible in the future for our (or for any other) civilization, then such a civilization will always exist. how? Imagine that after 100 trillion years, when our universe will be old, where no new stars will be born, and everything already existing and formed at that time will only go to aging and slowly disintegrating... if a highly developed civilization reaches that period and exists, which will have the technology to travel to the past, then this civilization will not have to continue to exist in such a dying Universe and wait for its end (Heat Death). Such a civilization will simply go back in time of the youth and prosperity of our Universe and continue to exist, develop and advance forever, since it will be able to pass into the past multiple times, when Universe will become old, again and again and will be developed to a higher and higher level with each transition.
This is an optimistic view, although we can be extremely pessimistic and assume the worst case scenario, such as that our universe is not one where time travel is physically possible at all, not only practically, and not only for our civilization, but in general, we can assume that our universe's physical arrangement, its fundamental laws, simply do not provide for and do not allow it to be possible to "move against the flow of the river of time". We can also assume the second extremely pessimistic view that our Universe is not going to exist forever and will not happen so called "Heat Death", but there will be another process - the tearing apart of time-space and the fundamental destruction of our universe, complete vaporization, known as the "Big Rip". However, we can say with almost 100% certainty that this will not happen. Before the geometry of our universe was known with great precision, it was assumed that the "Big Rip" would occur more than 20 billion years from now. However, after, as we mentioned above, the geometry of our universe became clear and also that its time-space continuum will always exist and will always expand, we no longer have a reason for this pessimistic view. Even if the "Big Rip" theory turns out to be true, it should be noted that, this does not mean the destruction of everything - the complete annihilation of existence. The total destruction of our universe would not be the same as the destruction of existence in general, since there seem to be many other universes besides us - multiverses, which differ from each other in physical properties, geometries, ways of formation, expansion rates, end scenarios, and so on. Among the infinitely large variety of such Universes, there are those, whose physical properties would allow a high-tech civilization (or civilizations) developed within it, to move in the past of its own Universe and thus exist forever. In the time-spaces of such Universe, incredibly highly developed civilizations will constantly exist, travel and develop more and more.
Let's briefly list the 4 levels of Max Tegmarkian classification of Multiverses:
1. The first level - our own Universe, which extends beyond our observable Universe (perhaps infinitely) and gives rise to an infinitely large number of other observable Universes similar to our observable Universe, although they all have the same physical laws.
2. The second level - other Universes beyond our Universe, with different physical laws. The second level may include the following types:
The Bubble Multiverse
Cyclical Multiverse
Conformal cyclic cosmology
Ekryptic Universe
3. The third level - the Many Worlds Interpretation of quantum mechanics.
4. Mathematical Multiverse - a Multiverse of Multiverses, where Multiverses of all possible types and all possible levels exist in an infinite number.
Кажется, что путешествие во времени, путешествие в прошлое возможно и в нашей Вселенной. Доказано также, что форма нашей Вселенной плоская, что она практически бесконечна, будет расширяться вечно и будет существовать вечно. Все это также упоминается в заявлении НАСА (WMAP - Fate of the Universe - NASA), где написано следующее: «Геометрия Вселенной плоская и она будет расширяться вечно». Природа темной энергии просто не ясна, поэтому сложно точно определить и узнать, какими будут изменения скорости расширения Вселенной в будущем. Самое худшее, что может случиться с нашей Вселенной, - это так называемая «Тепловая смерть», которая может произойти через триллионы и триллионы лет. Когда произойдет эта «тепловая смерть», пространство-время и энергия все равно будут существовать - в этом смысле наша Вселенная продолжит существовать вечно, но скучно. Я говорю «скучно», потому что в тот момент, когда наступит «тепловая смерть», вся полезная энергия будет распределена равномерно во временно-пространственном континууме, и никаких новых процессов не произойдет, так как все атомы будут разбиты на субатомные частицы, а потом они тоже распадутся, черные дыры тоже испарятся. Поэтому ничего интересного не произойдет. Другими словами, пространство и время будут существовать, но внутри них не произойдет ничего, что придало бы смысл их существованию. Однако здесь следует отметить, что прошлое никуда не исчезает, а существует всегда, пока существуют время и пространство. А наше время-пространство, похоже, будет существовать всегда. Таким образом, наше прошлое будет существовать всегда. Поэтому, если путешествие во времени в прошлое действительно, практически возможно в будущем для нашей (или для любой другой) цивилизации, то такая цивилизация будет существовать всегда. как? Представьте себе, что через 100 триллионов лет, когда наша Вселенная состарится, где не будет рождаться новых звезд, а все уже существовавшее и сформировавшееся на тот момент будет только стареть и медленно распадаться... если этого периода достигнет высокоразвитая цивилизация и существует, у которого будут технологии для путешествий в прошлое, то этой цивилизации не придется продолжать существовать в такой умирающей Вселенной и ждать ее конца (Тепловая Смерть). Такая цивилизация просто вернется во времена молодости и процветания нашей Вселенной и продолжит существовать, развиваться и продвигаться вечно, поскольку она сможет многократно переходить в прошлое, когда Вселенная будет стареть, снова и снова и снова. с каждым переходом будет развиваться на все более высоком уровне.
Это оптимистичная точка зрения, хотя мы можем быть крайне пессимистичными и предполагать худший сценарий, например, что наша Вселенная не является той, в которой путешествия во времени вообще физически возможны, не только практически, и не только для нашей цивилизации, но и в целом. , можно предположить, что физическое устройство нашей Вселенной, ее фундаментальные законы просто не предусматривают и не позволяют ей «двигаться против течения реки времени». Можно также предположить вторую крайне пессимистическую точку зрения, что наша Вселенная не будет существовать вечно и не произойдет так называемая «Тепловая смерть», а будет другой процесс - разрыв времени-пространства и фундаментальное разрушение нашей Вселенной. , полное испарение, известное как «Большой разрыв». Однако можно сказать практически со 100% уверенностью, что этого не произойдет. До того, как геометрия нашей Вселенной была известна с большой точностью, предполагалось, что «Большой разрыв» произойдет более чем через 20 миллиардов лет. Однако после того, как, как мы упоминали выше, стала ясна геометрия нашей Вселенной, а также то, что ее пространственно-временной континуум всегда будет существовать и всегда будет расширяться, у нас больше нет оснований для такого пессимистического взгляда. Даже если теория «Большого разрыва» окажется верной, следует отметить, что это не означает уничтожение всего - полное уничтожение существования. Полное разрушение нашей Вселенной не было бы тем же самым, что разрушение существования вообще, поскольку, похоже, помимо нас существует множество других вселенных - мультивселенных, которые отличаются друг от друга физическими свойствами, геометрией, способами формирования, скоростью расширения, конечные сценарии и так далее. Среди бесконечно большого разнообразия таких Вселенных есть такие, физические свойства которых позволили бы развитой в ней высокотехнологичной цивилизации (или цивилизациям) перемещаться в прошлое собственной Вселенной и таким образом существовать вечно. Во времени-пространстве такой Вселенной постоянно будут существовать, путешествовать и развиваться невероятно высокоразвитые цивилизации.
Кратко перечислим 4 уровня классификации Мультивселенных Макса Тегмаркяна:
1. Первый уровень - наша собственная Вселенная, которая простирается за пределы нашей наблюдаемой Вселенной (возможно, бесконечно) и порождает бесконечно большое количество других наблюдаемых Вселенных, подобных нашей наблюдаемой Вселенной, хотя все они имеют одинаковые физические законы.
2. Второй уровень - другие Вселенные за пределами нашей Вселенной, с другими физическими законами. Второй уровень может включать в себя следующие виды:
Пузырьковая мультивселенная
Циклическая мультивселенная
Конформная циклическая космология
Тайная Вселенная
3. Третий уровень - Многомировая интерпретация квантовой механики.
4. Математическая Мультивселенная - Мультивселенная Мультивселенных, где Мультивселенные всех возможных типов и всех возможных уровней существуют в бесконечном количестве.