Potrawy regionalne
HTML-код
- Опубликовано: 13 сен 2024
- Opowiada Joanna Bolimowska. Projekt realizowany przez Łowicki Ośrodek Kultury 2021 wg. pomysłu i koncepcji Marzeny Kozaneckiej - Zwierz i Macieja Malangiewicza.
Współfinansowanie cyklu - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ( program Kultura ludowa i tradycyjna)
Potrawy regionalne (oprac. Marzena Kozanecka - Zwierz)
Kuchnia regionu łowickiego opierała się na własnych produktach spożywczych: roślinnych oraz zwierzęcych. Najliczniejsze oraz najłatwiej dostępne były produkty roślinne, jak mąka, kasze (jęczmienna oraz jaglana), ziemniaki, warzywa, owoce, olej. Na przełomie XIX i XX w. najczęściej używano mąki razowej, która służyła do wypieku chleba, a także robienia klusek. Mąka pszenna była artykułem luksusowym, wypiekano z niej racuchy, kołacze, pieczywo obrzędowe. Najpopularniejszymi warzywami obok ziemniaków były: kapusta, fasola, groch, buraki, marchew, pasternak, rzepa, sałata, ogórki. Dopiero pod koniec okresu międzywojennego zaczęto w łowickich gospodarstwach uprawiać pomidory. Wśród owoców w kuchni najczęściej wy - korzystywane były jabłka i gruszki. Z produktów zwierzęcych ważną rolę odgrywało mleko, z którego wyrabiano sery oraz masło. Rzadziej spożywano mięso i ryby. Księżacy na jarmarkach kupowali niezbędne
w kuchni: sól, śledzie, pieprz, liście laurowe, ocet, cukier, czyli te artykuły, których sami nie mogli wyprodukować. Niewątpliwie do artykułów luksusowych, nabywanych ze szczególnej okazji, jak wesele czy odpust, były cukierki, a także orzechy laskowe i włoskie. Od początku XX w. jadano ryż, początkowo jedynie na weselach. W okresie międzywojennym asortyment produktów spożywanych na wsiach uległ rozszerzeniu. Do przygotowywania potraw zaczęto wykorzystywać makaron, suszone grzyby, goździki, herbatę. Urządzeniami służącymi do produkcji mąki
w gospodarstwie były żarna obrotowe oraz stępy. Korzystano także z młynów i wiatraków.
W codziennym użyciu domowym były „kierzynki” służące do wyrobu masła czy praska do sera. Księżacy domowym sposobem wyrabiali kaszankę, kiełbasę, salceson. Ważną kwestią było przechowywanie pożywienia. Stosowano takie sposoby jak suszenie, wędzenie, kiszenie czy marynowanie. Mięso i masło zabezpieczano też przed zepsuciem soląc je. Produkty spożywcze przechowywano w komorach, 19 spichrzach, piwnicach, ustawiając tam beczki, cebry czy naczynia słomiane. Ważną rolę w gospodarstwie zajmowały spichrze, budowane w zagrodach lub poza
ich obrębem. Te niewielkich rozmiarów budowle służyły do przechowywania zboża. Kopcowano ziemniaki, buraki i inne warzywa. Potrawy spożywano na drewnianych misach, jedząc łyżkami wykonanymi z tego samego surowca. Przygotowywanie posiłków było zajęciem kobiet. Potrawy przede wszystkim gotowano, rzadziej smażono lub pieczono. Smażono ryby, grzyby, pieczono chleby, ziemniaki. Posiłki jadano z reguły trzy razy dziennie, gotowano na dwa i więcej dni.
W jadłospisie księżackim ważne miejsce zajmowały zupy. Wszystkie zupy o kwaśnym smaku (szczawiowe, z kapusty kiszonej, owocowe), nazywano „borscem”. Dodatkiem do wielu zup: kartoflanki, grochowej, zalewajki, były ziemniaki. Z młodej parzonej kapusty robiono pazibrodę,
ze świeżej lub kiszonej kapusty - kapuśniak, zaprawiany zasmażką z żytniej mąki. Jadano także zupy z dyni (na mleku lub wodzie z zacierkami lub kluskami), grzybową, zupy owocowe, a także żur. Powszechne były rosoły przygotowywane z mięsa i ryb. Inne potrawy spożywane
w Łowickiem to kluski, które dzielono na: rwoki, krajane, zacierki, lane, pyzy, kopytka. Jadano także pierogi robione z ciasta (z żytniej lub pszennej mąki) bądź liści kapusty. Nadzieniem pierogów były najczęściej twaróg, kapusta, mięso lub kasza jaglana. Jesienią gotowano pyzy z surowych tartych ziemniaków. Dodatkami do potraw była kapusta, sałata, ogórki, marchew, rzepa, buraki. W okresie intensywnych prac polowych jadano chleb z masłem, ze smalcem lub słoniną. Nabiał, czyli jajka, ser, twaróg spożywano z chlebem. Najpopularniejszymi napojami były mleko oraz woda studzienna, rzadziej była pita kawa i herbata. Wśród pieczywa należy zwrócić uwagę na pieczywo obrzędowe, przede wszystkim weselne. Pieczono wówczas kołacze, kukiełki. Liczba kołaczy wynosiła od 50 do 120 sztuk, była zależna od liczby zaproszonych gości. W czasie Wielkanocy pieczono placki świąteczne, przeznaczone do święcenia. Popularne były również „scodroki” - pieczywo kolędnicze - pieczone na tzw. szczodry wieczór w wigilię święta Trzech Króli. 20 Szczególnymi okresami na wsi łowickiej był post przed świętami Wielkiej Nocy, który wiązał się z zakazem spożywania nabiału, mięsa i tłuszczów zwierzęcych. W tym czasie na śniadanie jedzono ziemniaki z barszczem, na obiad kluski lub ziemniaki z żurem, kaszę jaglaną, krupnik, groch. Na kolację zaś - zalewajkę, kluski z barszczem lub kapustę z grochem. Podczas Świąt Wielkiej Nocy spożywano wędliny, chleb, placki, przygotowywano potrawy do święcenia... cd. na www.lok.art.pl
hum kaszanka...; super lekcja, super Pani ! gratulacje z Francji.
Piekna prezentacja. Az przyjemnie posluchac. Czekam z niecierpliwoscia na nastepne odcinki. Serdecznie pozdrawiam wszystkich realizatorow.
Ale fajnie się słuchało😊😍...
Aż zgłodnialam😅😋
To mieszanie w pustym garnku niepotrzebnie😉 ale ogólnie bardzo sympatyczna pani i ciekawie opowiada. Super, że pojawiły się takie filmiki 💪🏻♥️
A środkiem ochrony roślin, ochrony kartofli był słoik z wodą. Należało iść redlinami i raz z jednej strony, raz z drugiej, dokładnie zbierać wszystkie stonki.
Nie beło słowa "chwosty", mówieło sie "zielsko sie pieleło" 🤠