Taka nostalgia chwyta w sieć nas: W latach 80-tych na elektrostalowni mieliśmy węgierskie wagi złomowe. W 1991 r. wpadłem na pomysł, żeby wykorzystać znakomity jak na owe czasy wzmacniacz operacyjny Fairchild ua727 z wewnętrzną stabilizacją temperatury znajdujący się na płycie elektroniki tych wag i zrobić komputerowy pomiar temperatury ciekłej stali. To jest zakres do kilku µV. Pomysł został zrealizowany na pierwszym i wtedy jedynym komputerze PC z płytą na 80286, rysował wykres w trakcie trwania pomiaru i zapisywał. Eksperyment udał się, ale nie był kontynuowany, ponieważ podczas narady nie zgodziłem się brać odpowiedzialności i go ciągnąć bez satysfakcjonującej dodatkowej gratyfikacji. Wtedy nawet Heraeus Electro-Nite nie miał takiego przyrządu, który rysowałby wykres. Miał przyrząd oparty na wyświetlaczach.
Mam na półce Pana książkę o wzmacniaczach operacyjnych. Gorąco wszystkim polecam. Dziękuję za kolejny ciekawy film. Miło jest widzieć że robi Pan postępy i z filmu na film jest co raz lepiej z montażem. Pozdrawiam serdecznie.
Panie Piotrze dziękuję za bardzo interesujący film o wzmacniaczach operacyjnych. Jestem na etapie budowania zasilacza laboratoryjnego i testów różnych wzmacniaczy operacyjnych, więc trafił Pan idealnie z tym filmem : ) Bardzo proszę o więcej tego typu tematów z elektroniki analogowej i układów pomiarowych. Myślę, że nie tylko mi przyda się ta wiedza, którą dzieli się z nami Pan. Chciałbym również prosić Pana o film omawiający dokładnie wspomniany tu dzielnik Hamona. Nawiasem mówiąc Bascoma avr uczyłem się od podstaw z Pana Książki pt.: "Mikrokontrolery dla początkujących" :)
Pamiętam jak otrzymałem w Wigilię 1995 pierwszy numer EdW 1/1996. Rozpoczęła się moja przygoda z elektroniką i Panem jako redaktorem naczelnym. Przez wiele lat czytałem pana słowa, dzisiaj mogę usłyszeć głos. Dziękuję za przekazaną wiedzę. O wzmacniaczach raz jeszcze chętnie posłucham.
Ważny też czas przełączania jest, na wzmacniaczu operacyjnym zbudujemy różne cuda ale jeżeli że chcemy budować np. Generatory to tam offset "zchodzi na drugi plan". Tl 082/081 akurat ten czas przełączania ma niski, pamiętam jak robiłem generator na przerzutnik schmitta na wzmacniaczu operacyjnym i przy Lm 358 już przy ok. 10 kHz przebieg przypominał bardziej sinusa po prostowniku jednopołówkowym niż prostokąt (jeszcze testy robiłem dla ua741cp ale tam gorzej było). Po zastosowaniu tl 081 przebiegi do 100 kHz piękne, dalej nie sprawdzałem. Przyznam że ograniczeń elementów rzeczywistych pasujących nam robotę jest dużo. Innym jest fakt, że wzmacniacz owi rzeczywiste mu ciężko zejść do napięcia bliskiego - Vcc lub dojść do Uwy bliskiemu Vcc, różnica ta potrafi wynosić nawet 0, 6V (tak mniej więcej było w przypadku wspomnianego generatora) co akurat tu nie psuło zabawy ale jakby robić przyrządy pomiarowe to pewnie też by to psuło zabawe
Kurs o wzmacniaczach operacyjnych to świetny pomysł. Szczególnie, że czasem brakuje solidnej wiedzy w tym temacie, a w materiałach najczęściej omawiane są najprostsze konfiguracje. Trzymam kciuki za taki kurs:)
Panie Piotrze, zamiast dzielników z dyskretnymi precyzyjnymi rezystorami często da się zastosować monolityczne cienkowarstwowe drabinki. Wartości i liczba możliwych połączeń jest ograniczona, ale są tańsze i dobrze dopasowane. Widziałem urządzenia gdzie takie drabinki prosto z półki typu Vishay NOMC lub TDP (do 20-40zł) realizowały dzielniki 1:2 lub 1:10 z dryfem do kilku ppm/rok i poniżej 1 ppm/K. O ile wykorzysta się tak z 6 na 8 elementów takiej drabinki w sposób równomierny rzecz jasna
tak, dziękuję, mam jakieś tego rodzaju dzielniki SMD, chyba właśnie NOMC. Te wykorzystane w filmie według zapewnień sprzedawcy są "bulk metal" i faktycznie mają TC
Też w takich pudełkach trzymałem części. Znam prawie wszystkie te układy (16:42 min), np. LM324, CA3140 bawiłem się na początku lat 80-tych. Robi pan dobrą robotę. Proszę uczyć młodzież, bo dawniej byli pasjonaci, ale części były drogie, obecnie jest ich jak na lekarstwo.
Opampy - fascynujący temat, zwłaszcza gdy w ich pętlach zacznie się zamykać różne ciekawe elementy. Wydaje mi się, że temat wart jest możliwie szerokiego omówienia. To w końcu dość podstawowe i bardzo uniwersalne ''klocki''. Sam raczej liczyłbym na jakieś ciekawostki i niszową wiedzę ale może i faktycznie dobrze byłoby zacząć od podstaw, bo komuś się to przyda. No i być może dokładne omówienie znaczenia różnych parametrów, konstrukcji wewnętrznej i ograniczeń z tego wynikających przyhamuje zapędy niektórych do bezmyślnej żonglerki operacyjniakami z zamiarem ''poprawienia fabryki'' i szerzenie mitów na temat własności tych jakże użytecznych komponentów.
Panie Piotrze, dziękuję za materiał. U kogo Pan poleca w PL skalibrować miernik Keithley 2000 widoczny na filmie? Jak rozumiem, skoro pomiary pokazywane były w zakresie mikro Voltów, tzn. że miernik jest skalibrowany :-)
Świetny,jak zwykle, odcinek. Wspomniał Pan, że do prostych modułów pomiaru prądu pewne op-ampy nie nadają się zupełnie (vide: 358), ale skośnoocy je wstawiają by obniżyć koszt. A w takim razie jakie poleciłby Pan typy do takich zastosowań? Chętnie bym potestował i wymienił 358 z takiego chińskiego modułu. Mam nadzieję, że niekoniecznie musi być to 4522 :) Serdecznie pozdrawiam!
@@Beathan64 wzmacniaczy precyzyjnych jest mnóstwo. Ja w razie potrzeby wchodzę na stronę sklepu, np. TME, i szukam, co i za ile mają na stanie i w jakich obudowach. Zwykle musi to być wzmacniacz typu SingleSupply, żeby mierzyć na poziomie masy. Pozdrawiam
Ocena zastosowania ADA 4523 bliźniaczego scalaka ( z forum eevblog) "ADA4523 to dość ekstremalny przypadek: niski szum napięcia, ale naprawdę wysoki szum prądu, a zatem nieodpowiedni dla impedancji źródła większej niż około 10 K. Ponadto ADA4523 może być bardziej wybredny w kwestii odsprzęgania zasilania i zasilania bootstrapowego i ma niewielką szansę na oscylacje. Wyższa prędkość może być również problemem. Bardziej umiarkowanym zamiennikiem byłby LTC2057 lub AD8638. ICL7652 nie mają bardzo niskiego szumu według dzisiejszych standardów, ale nadal powinny być o wiele lepsze niż 8 µV_pp dla pasma 0,1-10 Hz. Nadal nie jest jasne, jak mierzono szum, a zwłaszcza górny limit BW. Punktem do sprawdzenia może być szum przy różnych ustawieniach napięcia. Np. przy wyjściu ustawionym na 0 V nadal górny zakres nie powinien obejmować szumu odniesienia. Można również spojrzeć bezpośrednio na wyjście DAC, bez wzmacniacza wyjściowego/bufora." Tym niemniej "dzisiejszy odcinek" uważam za ciekawy bo na przykładach z obrazkami. Jak się ta "ścieżka rozwinie" będę obserwował bo jednak dobrze jest wiedzieć jak modyfikować takie urządzenia pod własne parametry a tymczasowo pomęczę moduł z aliexspesa na AD 620 za "stówę". Jestem czasami leniem i nie chce mi się "projektować od nowa tego co już istnieje".😅
Tylko proponuję nie porównywać ADA4523-1 z rodziną ADA4522-1 -2 -4, bo to są zdecydowanie inne układy o znacznie różniących się parametrach. A co do szumów, to we wzmacniaczach z "chopper" sprawa się mocno komplikuje, bo oprócz "normalnych" szumów prądowych i napięciowych dochodzą rozmaite produkty "siekania", których nigdy nie udaje się odfiltrować , czy przenieść w wyższe zakresy częstotliwości. Pozdrawiam
Ja swoją przygodę zaczynałem od książki Pana Piotra 'Wzmacniacze operacyjne'. Nadal można ją kupić. Polecam. edit: Ok, czyli nie da się wklejać linków.
Panie Piotrze szukam kogoś z elektroniki żeby wytworzyć urządzenie poprawi nasze zdrowie na bazie Tesli i fotela Lakchowskiego . mam wzór urządzenia , które trzeba przebudować i potrzebuje elektronika , elektrotechnika , który w tym pomorze , wiem co trzeba zrobić , jak ma to działać ale nie znam na elektronice . Zapraszam pana lub innych chętnych , za usługę zapłacę . To bardzo ciekawy temat i potrzebny dla naszego zdrowia dla nas wszystkich . Zapraszam . Miłego dnia .
O takie coś potrzebnego, innowacyjnego a nie proste płytki. Taki wielki , sławny elektronik powinien stworzyć smartfona, laptopa. Dziadek wykorzystaj swoją wiedzę elektroniczną i zrób dzieło życia.
@@jensonll6263 Powinien tak zrobić ale nie chce , więc szukamy następnego elektronika , jeśli znasz taką osobę to jej przekaż ja wyjaśnię wszystko mam wzór urządzenia do przebudowy i potrzebny jest elektronik . Zapraszam do tego tematu .
Dzień dobry, bardzo chciałabym zacząć takie kursy od zera zupełnego zera, jestem z innej branży ale temat mnie b. interesuje i może byłabym w stanie poszerzyć moje horyzonty
@@zoro6318 planuję od dawna, głównym problemem są opóźnienia w kompletowaniu zestawu elementów do praktycznych ćwiczeń. A bez tego ani rusz. Pozdrawiam
napięcie niezrównoważenia można skutecznie zmniejszyć jednym rezystorem włączonym szeregowo z wejściem nieodwracającym o wartości równej równoległemu połączeniu rezystorów ustalających wzmocnienie. Inny sposób ale tylko dla wzmacniaczy pojedynczych to potencjometr włączony zgodnie z notą katalogową układu.
To, co opisałeś (z rezystorem) to sposób na eliminację wpływu prądu niezrównoważenia. We wzmacniaczu z wejściem FET taki rezystor w niczym nie pomoże. Potencjometr - owszem. EDIT: mój błąd, oczywiście chodzi nie o eliminację prądu niezrównoważenia, a prądu polaryzacji. Jeśli jest niezrównoważenie prądów polaryzacji, offset nadal będzie się "wytwarzał".
Jeden z moich nauczycieli elektroniki powiedział kiedyś, że przeczytał książkę o wzmacniaczach operacyjnych CZTERY razy, a sama książka kosztowała kiedyś podobno bardzo dużo i była bardzo gruba. Też uważam, że warto korzystać z wielu źródeł aby dobrze zrozumieć istotę zagadnienia. Chętnie zagłębie się w temat opampów
Chcę zbudować zasilacz laboratoryjny liniowy. Wiem jak działają opamp-y ale nie ogarniam właśnie ich parametrów i jak czytać noty. Problem mam z pomiarem prądu high side. Pomiar różnicowy bo to tak chyba powinno się mierzyć.
@@lukasz_kostka Bardzo szeroki i wbrew pozorom trudny temat. Proponuję zacząć od na pozór prostej konstrukcji stabilizatora z LM317. W czasopiśmie "Zrozumieć Elektronikę" mamy cykl "Projektujemy wspólnie" na ten temat. Warto iść dalej dopiero gdy się uda zrobić sensowny zasilacz warsztatowy na LM317. Pozdrawiam
@@lukasz_kostka proszę przejrzeć skrócone numery na mojej stronie. Większość tych artykułów nie była skracana. A do Patronite i prenumeraty oczywiście też zapraszam. Pozdrawiam
6:29 LM358 stosują również Chińczycy np. w stertowniku do silnika rowerowego Bafang BBS02b gdzie również jest mierzony prąd bee... napięcie na boczniku 😜
Panie Piotrze, mam pewien pomysł dotyczący wzmacniaczy, ale niekoniecznie operacyjnych. Może warto byłoby pomyśleć o kursie projektowania podstawowego wzmacniacza audio dla początkujących. Wtedy możliwe będzie poruszenie wielu zagadnień w sposób usystematyzowany, a na zakończenie takiego kursu, wiele osób będzie w stanie stworzyć swój pierwszy poważniejszy (choć i tak prosty) projekt elektroniczny.
Ale wzmacniacz audio to wzmacniacz operacyjny o wysokim napięciu zasilania i dużej wydajności prądowej, ze wzmocnieniem ustalonym na ok. 20x-30x. Jeśli ktoś rozumie budowę wewnętrzną prostego wzmacniacza operacyjnego, nie będzie miał żadnego problemu z analizą klasycznego wzmacniacza audio na tranzystorach, opierają się one o identyczne bloki. A po kilku próbach uda się taki wzmacniacz samemu zbudować. Jeśli mogę coś polecić, niestety po angielsku - "Audio Power Amplifier Design Handbook", autor Douglas Self. A na sam początek polecam też kurs o tranzystorach p. Góreckiego, który ukazywał się w EdW w latach ok. 97-98 oraz książkę o wzmacniaczach operacyjnych tego samego Autora. Wiem co mówię - kiedyś marzyłem o zaprojektowaniu wzmacniacza na tranzystorach ale wydawało mi się to czarną magią. A dziś to już nie problem.
dobry temat do przemyślenia. O audio myślałem, tylko teraz są takie czasy, że jest bardzo mało osób, które chcą robić układy od zera. W najbliższych planach jest prawo Ohma i omawianie podstawowych elementów - gdy tą ścieżką dojdę do tranzystorów można byłoby pokazać, jak robi się różne tranzystorowe wzmacniacze audio. Komentarze wskazują, że powinien pojawić się cykl o wzm. operacyjnych. Pozdrawiam!
@@cielakovsky Slynny cykl "blameless amplifier" Douglasa, ktorego schemat pod nazwa MX50SE wciaz jest, mniej lub bardziej udanie, kopiowany przez wielu dalekowschodnich producentow kitow. Amp design handbook Boba Cordella jest troche bardziej na czasie, ale tez, jak Pan Piotr zauwaza, zagadnienia topologii klasycznych wzmacniaczy powoli przechodza do historii w dobie chipowych gotowcow pracujacych w klasie D. The Art of Electronics Horowitza to kolejna, juz ogolnikowa, propozycja, ktora warto przyswoic.
MAX4238 jest jeszcze lepszy. 😀Karta katalogowa podaje napięcie niezrównoważenia rzędu 0.1 μV do 2 μV. Są też w sprzedaży gotowe moduły oparte na AD620 w których można regulować wzmocnienie i niezrównoważenie.
Texas wypuścił lata temu udoskonaloną wersję zwykłego TL pod nazwą TLE 20xx. Warto sprawdzić i porównać, choć obydwa układy dla wielu osób to już antyki.
Fajne to wszystko ( dziś ) .Pod koniec 70-tych lat , brałem do rąk MAA 502,4 a zaraz później trochę bardziej ( te z USA ) . Teraz to nic nie opłaca się budować od zera .. No chyba że jakiś wielki/futurystyczny Analizator ( widma wcz) taki chociaż do 3Ghz 🙈 odważył by się ktoś? 🤔..
E tam... właśnie sobie projektuję od zera zasilacz na kilku 741. Mam ich dużo i to w dodatku w metalowych obudowach - MAA741. Tak sobie myślę, że za bardzo daliśmy się złapać w pułapkę opłacalności. Jasne, jeśli to ma być działalność komercyjna, to wtedy nie ma dyskusji. Ale hobbystycznie? Myślę, że warto łączyć pracę z gotowcami i czasem zaprojektować sobie coś własnego, to wszystko po prostu ma cieszyć. Niedawno poskładam sobie prosty limiter do instalacji nagłośnienia, taki na dwóch tranzystorach bipolarnych i jednym FET, i miałem przy tym całkiem sporo frajdy.
@@steam7087 Tak,coś jeszcze dziś można polutowac .. Ja już nic nie montuje od zera. Wystarczy że zbudowałem od zera ,wobulator,zasilacz regulowany,częstościomierz ( na DG8F 8 cyfrowy do 50Mhz na TTL .Oscyloskop też,lata 70-te i początek 80-tych.. Dziś bym nie odważył się takie coś budować .. Dziś to się ściąga firmom,instytucjom z półek,zasilacze i inne zwykle za kilka tys zł lub za friko - powodzenia i pozdrawiam 🇵🇱 .
dobry pomysł, tylko grupa docelowa jest wtedy wąska, oglądających będzie garstka, a zrobienie takiego filmu to duży wysiłek i koszt. Dlatego takie treści są w czasopiśmie, a nie w filmach. Pozdrawiam
@@piotrgorecki4274 są osoby, które budują wzmacniacze pomiarowe, różnicowe dla bardzo niskich częstotliwości. W paśmie akustycznym stosowało się, i nadal stosuje 4558, dla układów korekcji pasma.
Wszystko super. Kocham elektronikę. Ale po to to komu ta wiedza w dobie deindustrializacji Polski. Polski przemysł elektroniczny już dawno zniszczony. Przecież i tak całą elektronikę z Chin dostarczą globalne korporacje .
To, że w media markt nie ma smartfona "made in poland" nie oznacza, że nie projektuje się tu elektroniki. Proponuję wyjść z bańki informacyjnej :) Na tej samej zasadzie ludzie mówią, że Nokia upadła, bo nie widzieli jej telefonów od 10 lat. Nie szkodzi, że na jej urządzeniach opiera się połowa sieci telekomunikacyjnej, a komórki to oni produkowali przy okazji.
@@cielakovsky otóż to. Rozumiem przewijającą się w komentarzach tęsknotę za czasami wielkich kombinatów produkujących dużego Fiata, czy 60konny ciągnik, jednak nie można zatrzymywać się na tym etapie. Dziś przemysł wygląda inaczej i wcale nie jest tak, że w Polsce nie istnieje :)
Bo nie ma sensu się już w to bawić. Lepiej kupić gotowe urządzenia lub gotowe moduły. Nie ma sensu projektować czegoś co już zostało zaprojektowane. Chyba że ktoś wciąż marzy o realizacji jakiegoś urządzenia od podstaw no to powodzenia. A w sklepach elektronicznych też już nie jest za ciekawie o czym się ostatnio przekonałem. Ciężko nawet dostać niektóre układy scalone albo tranzystory, bo nie ma ich nawet na stanie.
@@cielakovsky Ile jest firm w Polsce które coś jeszcze projektują? Co prawda kiedyś pracowałem w firmie która projektowała wzmacniacze mocy wysokiej częstotliwości ale to była jakaś nisza. A żeby projektować elektronikę to trzeba mieć tak potwornie dużą wiedzę że nie ma szans jej nabyć. To rynek hermetycznie zamknięty. Jeśli coś się jeszcze dzieje w elektronice to najprawdopodobniej na jakiejś niszy którą ktoś gdzieś znalazł. Elektronika to była popularna dawno temu ale nie dziś.
@@daro0352 Ile dokładnie - nie wiem, nie jestem badaczem rynku. Ale tak się składa, że projektuję elektronikę na zlecenia różnych polskich firm, które nie zamawiają projektów, żeby powiesić na ścianie, tylko żeby produkować. Mój Tata produkował precyzyjne rezystory do układów pomiarowych i sprzedawał je głownie firmom polskim przez ostatnie 30 lat (teraz już jest na emeryturze). Więc wybacz, ale brzmisz trochę jak osoba sfrustrowana jakimś niepowodzeniem na polu projektowym (no tak, sam mówisz w poście wyżej, że zaprojektowanie czegoś od podstaw to rzecz niemalże niemożliwa, wyzwanie dla straceńców). Zamiast narzekać i siać defetyzm, proponuję się wziąć do nauki. Wiedza jest niemalże za darmo, choćby na tym kanale. Wybacz przekąsy, ale wkurzający są ludzie, którzy sami czegoś nie potrafią, więc dla usprawiedliwienia rozgłaszają wszem i wobec, że to po prostu jest niewykonalne i bez sensu. Jest wykonalne, ale wymaga sporo pracy. Nie masz zapału, talentu, nie chce Ci się - OK, to zajmij się czymś innym, uprawiaj marchewkę, cokolwiek.
6:31 i własnie ten wzmacniacz w tym (tylko ładnie wyglądajacym module) jest CAŁKOWITYM NIEPOROZUMIENIEM :) jak sobie ktoś ściągnie schemat takiego modułu i zobaczy - jak zasilany jest tam wzmacniacz LM358, zobaczy sobie schemat samej struktury wzmacniacza - to zrozumie :). TE MODUŁY NIE NADAJA SIE DO NICZEGO - a zdobyły taką popularnośc na rynku :)
Na moich oczach powstaje Dave Jones (eevblog) Polskiego Internetu! Panie Piotrze - mimo iż to co spotkało Pana ze strony EdW mogło wydawać się katastrofą może właśnie dzięki temu rozwinie Pan skrzydła i Pana przeogromna wiedza i chęć dzielenia się nią zostanie wymiernie doceniony przez społeczeństwo. Wszystko co nowe na początku jest trudne, ale internet ma niesamowity potencjał. Podobnie jak Pan… to musi się udać :)
![Blox Fruits Dragon Rework Update [Full Stream]](http://i.ytimg.com/vi/EqDAp8udhm0/mqdefault.jpg)
Robi Pan wspaniałą pracę rozwojową dla młodych ludzi! Bardzo dziękujemy.
To ja bardzo dziękuję!
Panie Piotrze, systematyczny kurs o wzmacniaczach operacyjnych to super pomysł, czekam z niecierpliwością.
Dziękujemy.
Bardzo dziękuję!
Taka nostalgia chwyta w sieć nas: W latach 80-tych na elektrostalowni mieliśmy węgierskie wagi złomowe. W 1991 r. wpadłem na pomysł, żeby wykorzystać znakomity jak na owe czasy wzmacniacz operacyjny Fairchild ua727 z wewnętrzną stabilizacją temperatury znajdujący się na płycie elektroniki tych wag i zrobić komputerowy pomiar temperatury ciekłej stali. To jest zakres do kilku µV. Pomysł został zrealizowany na pierwszym i wtedy jedynym komputerze PC z płytą na 80286, rysował wykres w trakcie trwania pomiaru i zapisywał. Eksperyment udał się, ale nie był kontynuowany, ponieważ podczas narady nie zgodziłem się brać odpowiedzialności i go ciągnąć bez satysfakcjonującej dodatkowej gratyfikacji. Wtedy nawet Heraeus Electro-Nite nie miał takiego przyrządu, który rysowałby wykres. Miał przyrząd oparty na wyświetlaczach.
Jestem zainteresowany kursem o wzmacniaczach. Panie Piotrze jak zawsze konkretnie i na temat. Super się oglądało i słuchało
Jestem chętny na kurs o wzmacniaczach operacyjnych dla początkujących. 🙂↕️
Potwierdzam ja też.
Również się zapisuje :)
podpisuję
Ja również zapisuję się :)
Polecam książkę Pana Góreckiego- "Wzmacniacze Operacyjne: podstawy, aplikacje, zastosowania"!
Mam na półce Pana książkę o wzmacniaczach operacyjnych. Gorąco wszystkim polecam. Dziękuję za kolejny ciekawy film. Miło jest widzieć że robi Pan postępy i z filmu na film jest co raz lepiej z montażem. Pozdrawiam serdecznie.
Proszę o kurs dla początkujących.
Panie Piotrze dziękuję za bardzo interesujący film o wzmacniaczach operacyjnych. Jestem na etapie budowania zasilacza laboratoryjnego i testów różnych wzmacniaczy operacyjnych, więc trafił Pan idealnie z tym filmem : ) Bardzo proszę o więcej tego typu tematów z elektroniki analogowej i układów pomiarowych. Myślę, że nie tylko mi przyda się ta wiedza, którą dzieli się z nami Pan. Chciałbym również prosić Pana o film omawiający dokładnie wspomniany tu dzielnik Hamona. Nawiasem mówiąc Bascoma avr uczyłem się od podstaw z Pana Książki pt.: "Mikrokontrolery dla początkujących" :)
Pamiętam jak otrzymałem w Wigilię 1995 pierwszy numer EdW 1/1996. Rozpoczęła się moja przygoda z elektroniką i Panem jako redaktorem naczelnym. Przez wiele lat czytałem pana słowa, dzisiaj mogę usłyszeć głos. Dziękuję za przekazaną wiedzę. O wzmacniaczach raz jeszcze chętnie posłucham.
Ważny też czas przełączania jest, na wzmacniaczu operacyjnym zbudujemy różne cuda ale jeżeli że chcemy budować np. Generatory to tam offset "zchodzi na drugi plan". Tl 082/081 akurat ten czas przełączania ma niski, pamiętam jak robiłem generator na przerzutnik schmitta na wzmacniaczu operacyjnym i przy Lm 358 już przy ok. 10 kHz przebieg przypominał bardziej sinusa po prostowniku jednopołówkowym niż prostokąt (jeszcze testy robiłem dla ua741cp ale tam gorzej było). Po zastosowaniu tl 081 przebiegi do 100 kHz piękne, dalej nie sprawdzałem. Przyznam że ograniczeń elementów rzeczywistych pasujących nam robotę jest dużo. Innym jest fakt, że wzmacniacz owi rzeczywiste mu ciężko zejść do napięcia bliskiego - Vcc lub dojść do Uwy bliskiemu Vcc, różnica ta potrafi wynosić nawet 0, 6V (tak mniej więcej było w przypadku wspomnianego generatora) co akurat tu nie psuło zabawy ale jakby robić przyrządy pomiarowe to pewnie też by to psuło zabawe
Świetny materiał przydał by się też o wzmacniaczach operacyjnych audio👍
Wreszcie coś o stimpackach, aż przypomniała mi się operacja Silent Scream.
Bardzo proszę o więcej filmów dla zupełnie początkujących. Oprócz prośby zdecydowałem dorzucić swoją cegiełkę na Patronite.
Pozdrawiam serdecznie
Kurs o wzmacniaczach operacyjnych to świetny pomysł. Szczególnie, że czasem brakuje solidnej wiedzy w tym temacie, a w materiałach najczęściej omawiane są najprostsze konfiguracje. Trzymam kciuki za taki kurs:)
Ależ Pan zawyża poziom RUclips'a! :)
Wspaniały materiał! Serdecznie Panu dziękuję i pozdrawiam!!!
Panie Piotrze, zamiast dzielników z dyskretnymi precyzyjnymi rezystorami często da się zastosować monolityczne cienkowarstwowe drabinki. Wartości i liczba możliwych połączeń jest ograniczona, ale są tańsze i dobrze dopasowane. Widziałem urządzenia gdzie takie drabinki prosto z półki typu Vishay NOMC lub TDP (do 20-40zł) realizowały dzielniki 1:2 lub 1:10 z dryfem do kilku ppm/rok i poniżej 1 ppm/K. O ile wykorzysta się tak z 6 na 8 elementów takiej drabinki w sposób równomierny rzecz jasna
tak, dziękuję, mam jakieś tego rodzaju dzielniki SMD, chyba właśnie NOMC. Te wykorzystane w filmie według zapewnień sprzedawcy są "bulk metal" i faktycznie mają TC
Jestem zainteresowany kursem o wzmacniaczach operacyjnych.
Też w takich pudełkach trzymałem części. Znam prawie wszystkie te układy (16:42 min), np. LM324, CA3140 bawiłem się na początku lat 80-tych. Robi pan dobrą robotę. Proszę uczyć młodzież, bo dawniej byli pasjonaci, ale części były drogie, obecnie jest ich jak na lekarstwo.
Ja również od młodzieńczych lat stosowałem przechowywanie komponentów elektronicznych w pudełkach od zapałek i opisami, wykonanymi długopisem ^_^
Bardzo chętnie zobaczę kurs dla początkujących
SUPER temat .
Jestem zinteresowany kursem o wzmacniaczach operacyjnych.
Opampy - fascynujący temat, zwłaszcza gdy w ich pętlach zacznie się zamykać różne ciekawe elementy. Wydaje mi się, że temat wart jest możliwie szerokiego omówienia. To w końcu dość podstawowe i bardzo uniwersalne ''klocki''. Sam raczej liczyłbym na jakieś ciekawostki i niszową wiedzę ale może i faktycznie dobrze byłoby zacząć od podstaw, bo komuś się to przyda. No i być może dokładne omówienie znaczenia różnych parametrów, konstrukcji wewnętrznej i ograniczeń z tego wynikających przyhamuje zapędy niektórych do bezmyślnej żonglerki operacyjniakami z zamiarem ''poprawienia fabryki'' i szerzenie mitów na temat własności tych jakże użytecznych komponentów.
Panie Piotrze, dziękuję za materiał.
U kogo Pan poleca w PL skalibrować miernik Keithley 2000 widoczny na filmie?
Jak rozumiem, skoro pomiary pokazywane były w zakresie mikro Voltów, tzn. że miernik jest skalibrowany :-)
@@marcinbieli dla firmy, czy prywatnie dla hobbysty?
@piotrgorecki4274 hobbysty ;)
@@marcinbieli proszę do mnie napisać e-mail (kontakt na mojej stronie). Może coś się uda pomóc.
Świetne uzupełnienie artykułu! Uważam, że temat wzmacniaczy jest na tyle interesujący, że zdecydowanie trzeba go kontynuować w kolejnych odcinkach.
Świetny,jak zwykle, odcinek.
Wspomniał Pan, że do prostych modułów pomiaru prądu pewne op-ampy nie nadają się zupełnie (vide: 358), ale skośnoocy je wstawiają by obniżyć koszt. A w takim razie jakie poleciłby Pan typy do takich zastosowań?
Chętnie bym potestował i wymienił 358 z takiego chińskiego modułu. Mam nadzieję, że niekoniecznie musi być to 4522 :)
Serdecznie pozdrawiam!
@@Beathan64 wzmacniaczy precyzyjnych jest mnóstwo. Ja w razie potrzeby wchodzę na stronę sklepu, np. TME, i szukam, co i za ile mają na stanie i w jakich obudowach. Zwykle musi to być wzmacniacz typu SingleSupply, żeby mierzyć na poziomie masy. Pozdrawiam
3:13 Bardzo proszę o taki kurs. Od zera.
Fajny film! Pozdrawiam!
Ocena zastosowania ADA 4523 bliźniaczego scalaka ( z forum eevblog) "ADA4523 to dość ekstremalny przypadek: niski szum napięcia, ale naprawdę wysoki szum prądu, a zatem nieodpowiedni dla impedancji źródła większej niż około 10 K. Ponadto ADA4523 może być bardziej wybredny w kwestii odsprzęgania zasilania i zasilania bootstrapowego i ma niewielką szansę na oscylacje. Wyższa prędkość może być również problemem. Bardziej umiarkowanym zamiennikiem byłby LTC2057 lub AD8638.
ICL7652 nie mają bardzo niskiego szumu według dzisiejszych standardów, ale nadal powinny być o wiele lepsze niż 8 µV_pp dla pasma 0,1-10 Hz. Nadal nie jest jasne, jak mierzono szum, a zwłaszcza górny limit BW.
Punktem do sprawdzenia może być szum przy różnych ustawieniach napięcia. Np. przy wyjściu ustawionym na 0 V nadal górny zakres nie powinien obejmować szumu odniesienia. Można również spojrzeć bezpośrednio na wyjście DAC, bez wzmacniacza wyjściowego/bufora." Tym niemniej "dzisiejszy odcinek" uważam za ciekawy bo na przykładach z obrazkami. Jak się ta "ścieżka rozwinie" będę obserwował bo jednak dobrze jest wiedzieć jak modyfikować takie urządzenia pod własne parametry a tymczasowo pomęczę moduł z aliexspesa na AD 620 za "stówę". Jestem czasami leniem i nie chce mi się "projektować od nowa tego co już istnieje".😅
Tylko proponuję nie porównywać ADA4523-1 z rodziną ADA4522-1 -2 -4, bo to są zdecydowanie inne układy o znacznie różniących się parametrach. A co do szumów, to we wzmacniaczach z "chopper" sprawa się mocno komplikuje, bo oprócz "normalnych" szumów prądowych i napięciowych dochodzą rozmaite produkty "siekania", których nigdy nie udaje się odfiltrować , czy przenieść w wyższe zakresy częstotliwości. Pozdrawiam
Poproszę to samo, ale dla laika. Czyli wiem, że to poprawia jakość sygnału i pomiary, ale do czego się wykorzystuje i jakie to jest ważne?
Chcemy 😝
Cenne info
Ja swoją przygodę zaczynałem od książki Pana Piotra 'Wzmacniacze operacyjne'. Nadal można ją kupić. Polecam.
edit: Ok, czyli nie da się wklejać linków.
Panie Piotrze szukam kogoś z elektroniki żeby wytworzyć urządzenie poprawi nasze zdrowie na bazie Tesli i fotela Lakchowskiego . mam wzór urządzenia , które trzeba przebudować i potrzebuje elektronika , elektrotechnika , który w tym pomorze , wiem co trzeba zrobić , jak ma to działać ale nie znam na elektronice . Zapraszam pana lub innych chętnych , za usługę zapłacę . To bardzo ciekawy temat i potrzebny dla naszego zdrowia dla nas wszystkich . Zapraszam . Miłego dnia .
O takie coś potrzebnego, innowacyjnego a nie proste płytki. Taki wielki , sławny elektronik powinien stworzyć smartfona, laptopa. Dziadek wykorzystaj swoją wiedzę elektroniczną i zrób dzieło życia.
@@jensonll6263 Powinien tak zrobić ale nie chce , więc szukamy następnego elektronika , jeśli znasz taką osobę to jej przekaż ja wyjaśnię wszystko mam wzór urządzenia do przebudowy i potrzebny jest elektronik . Zapraszam do tego tematu .
Ja też chętnie bym popatrzył 👍
fajny odcinek panie Piotrze o lm358
Jeśli jest możliwość proszę nagrać film na temat zmacniaczy operacyjnych od podstaw
super pomysł
Prosimy o kurs od zera dla każdego lamera.
Pozdrawiam!
PS: Piotrze, w czarnej koszulce lepiej wyglądasz w oku kamery.
Jakoś chaotycznie w tym odcinku ale i tak dzięki! Pomysł na kurs opamps super!
A co Pan powie o wzmacniaczu OP113/OP213?
@@programujwdelphi3750 stara konstrukcja. Dziś są lepsze. Pozdrawiam
Dzień dobry, bardzo chciałabym zacząć takie kursy od zera zupełnego zera, jestem z innej branży ale temat mnie b. interesuje i może byłabym w stanie poszerzyć moje horyzonty
@@zoro6318 planuję od dawna, głównym problemem są opóźnienia w kompletowaniu zestawu elementów do praktycznych ćwiczeń. A bez tego ani rusz. Pozdrawiam
napięcie niezrównoważenia można skutecznie zmniejszyć jednym rezystorem włączonym szeregowo z wejściem nieodwracającym o wartości równej równoległemu połączeniu rezystorów ustalających wzmocnienie. Inny sposób ale tylko dla wzmacniaczy pojedynczych to potencjometr włączony zgodnie z notą katalogową układu.
To, co opisałeś (z rezystorem) to sposób na eliminację wpływu prądu niezrównoważenia. We wzmacniaczu z wejściem FET taki rezystor w niczym nie pomoże. Potencjometr - owszem. EDIT: mój błąd, oczywiście chodzi nie o eliminację prądu niezrównoważenia, a prądu polaryzacji. Jeśli jest niezrównoważenie prądów polaryzacji, offset nadal będzie się "wytwarzał".
ja pierdykam... kolekcja części w pudełkach po zapałkach... to se nevrati...
Widać old school - czyli stara szkoła.
Jeden z moich nauczycieli elektroniki powiedział kiedyś, że przeczytał książkę o wzmacniaczach operacyjnych CZTERY razy, a sama książka kosztowała kiedyś podobno bardzo dużo i była bardzo gruba. Też uważam, że warto korzystać z wielu źródeł aby dobrze zrozumieć istotę zagadnienia. Chętnie zagłębie się w temat opampów
Chcę zbudować zasilacz laboratoryjny liniowy. Wiem jak działają opamp-y ale nie ogarniam właśnie ich parametrów i jak czytać noty. Problem mam z pomiarem prądu high side. Pomiar różnicowy bo to tak chyba powinno się mierzyć.
@@lukasz_kostka Bardzo szeroki i wbrew pozorom trudny temat. Proponuję zacząć od na pozór prostej konstrukcji stabilizatora z LM317. W czasopiśmie "Zrozumieć Elektronikę" mamy cykl "Projektujemy wspólnie" na ten temat. Warto iść dalej dopiero gdy się uda zrobić sensowny zasilacz warsztatowy na LM317. Pozdrawiam
@@piotrgorecki4274 Ok to czas na subskrypcję "Zrozumieć Elektronikę" 🙂
@@piotrgorecki4274 Które nr. czasopisma ?
@@lukasz_kostka proszę przejrzeć skrócone numery na mojej stronie. Większość tych artykułów nie była skracana. A do Patronite i prenumeraty oczywiście też zapraszam. Pozdrawiam
opaska bezpośrednio do linii con. 15kV, wtedy by może były jakieś dodatkowe atrakcje 😉
6:29 LM358 stosują również Chińczycy np. w stertowniku do silnika rowerowego Bafang BBS02b gdzie również jest mierzony prąd bee... napięcie na boczniku 😜
Kurs oczywiście potrzebny.
Panie Piotrze, mam pewien pomysł dotyczący wzmacniaczy, ale niekoniecznie operacyjnych. Może warto byłoby pomyśleć o kursie projektowania podstawowego wzmacniacza audio dla początkujących. Wtedy możliwe będzie poruszenie wielu zagadnień w sposób usystematyzowany, a na zakończenie takiego kursu, wiele osób będzie w stanie stworzyć swój pierwszy poważniejszy (choć i tak prosty) projekt elektroniczny.
Ale wzmacniacz audio to wzmacniacz operacyjny o wysokim napięciu zasilania i dużej wydajności prądowej, ze wzmocnieniem ustalonym na ok. 20x-30x. Jeśli ktoś rozumie budowę wewnętrzną prostego wzmacniacza operacyjnego, nie będzie miał żadnego problemu z analizą klasycznego wzmacniacza audio na tranzystorach, opierają się one o identyczne bloki. A po kilku próbach uda się taki wzmacniacz samemu zbudować. Jeśli mogę coś polecić, niestety po angielsku - "Audio Power Amplifier Design Handbook", autor Douglas Self. A na sam początek polecam też kurs o tranzystorach p. Góreckiego, który ukazywał się w EdW w latach ok. 97-98 oraz książkę o wzmacniaczach operacyjnych tego samego Autora. Wiem co mówię - kiedyś marzyłem o zaprojektowaniu wzmacniacza na tranzystorach ale wydawało mi się to czarną magią. A dziś to już nie problem.
dobry temat do przemyślenia. O audio myślałem, tylko teraz są takie czasy, że jest bardzo mało osób, które chcą robić układy od zera. W najbliższych planach jest prawo Ohma i omawianie podstawowych elementów - gdy tą ścieżką dojdę do tranzystorów można byłoby pokazać, jak robi się różne tranzystorowe wzmacniacze audio. Komentarze wskazują, że powinien pojawić się cykl o wzm. operacyjnych. Pozdrawiam!
@@cielakovsky Slynny cykl "blameless amplifier" Douglasa, ktorego schemat pod nazwa MX50SE wciaz jest, mniej lub bardziej udanie, kopiowany przez wielu dalekowschodnich producentow kitow. Amp design handbook Boba Cordella jest troche bardziej na czasie, ale tez, jak Pan Piotr zauwaza, zagadnienia topologii klasycznych wzmacniaczy powoli przechodza do historii w dobie chipowych gotowcow pracujacych w klasie D. The Art of Electronics Horowitza to kolejna, juz ogolnikowa, propozycja, ktora warto przyswoic.
A oprocz tego baaaaaardzo bym chcial kurs kompleksowy o przetwornicach inpulsowych.
Dołączam się do prośby. Szczególnie zależy mi na podwyższeniu napięcia z 12V do symetrycznego +-50V.
Obszerny temat. Ogólnie polecam też tematy i wpisy @Romana na Elektrodzie.
Masę/cały cykl było o przetwornicach w dawnym EDW
MAX4238 jest jeszcze lepszy. 😀Karta katalogowa podaje napięcie niezrównoważenia rzędu 0.1 μV do 2 μV. Są też w sprzedaży gotowe moduły oparte na AD620 w których można regulować wzmocnienie i niezrównoważenie.
A ja myślałem ,że to opaska penitencjarna :)
Texas wypuścił lata temu udoskonaloną wersję zwykłego TL pod nazwą TLE 20xx. Warto sprawdzić i porównać, choć obydwa układy dla wielu osób to już antyki.
Fajne to wszystko ( dziś ) .Pod koniec 70-tych lat , brałem do rąk MAA 502,4 a zaraz później trochę bardziej ( te z USA ) . Teraz to nic nie opłaca się budować od zera .. No chyba że jakiś wielki/futurystyczny Analizator ( widma wcz) taki chociaż do 3Ghz 🙈 odważył by się ktoś? 🤔..
E tam... właśnie sobie projektuję od zera zasilacz na kilku 741. Mam ich dużo i to w dodatku w metalowych obudowach - MAA741.
Tak sobie myślę, że za bardzo daliśmy się złapać w pułapkę opłacalności. Jasne, jeśli to ma być działalność komercyjna, to wtedy nie ma dyskusji. Ale hobbystycznie?
Myślę, że warto łączyć pracę z gotowcami i czasem zaprojektować sobie coś własnego, to wszystko po prostu ma cieszyć.
Niedawno poskładam sobie prosty limiter do instalacji nagłośnienia, taki na dwóch tranzystorach bipolarnych i jednym FET, i miałem przy tym całkiem sporo frajdy.
@@steam7087 Tak,coś jeszcze dziś można polutowac .. Ja już nic nie montuje od zera. Wystarczy że zbudowałem od zera ,wobulator,zasilacz regulowany,częstościomierz ( na DG8F 8 cyfrowy do 50Mhz na TTL .Oscyloskop też,lata 70-te i początek 80-tych.. Dziś bym nie odważył się takie coś budować .. Dziś to się ściąga firmom,instytucjom z półek,zasilacze i inne zwykle za kilka tys zł lub za friko - powodzenia i pozdrawiam 🇵🇱 .
A ja chętnie bym posłuchał/poczytał treści dla bardziej zaawansowanych czy pół-profesjonalistów.
dobry pomysł, tylko grupa docelowa jest wtedy wąska, oglądających będzie garstka, a zrobienie takiego filmu to duży wysiłek i koszt. Dlatego takie treści są w czasopiśmie, a nie w filmach. Pozdrawiam
Ja to bym trochę o takich mieszaczach częstotliwości posłuchał
uA741 🥰
Witam, jak najbardziej kurs dla poczatkujacych, mam książkę Pana autorstwa, ale kurs.... Pozdrawiam
Posiadam książkę "Wzmacniacze operacyjne" pańskiego autorstwa, ale kurs o wzmacniaczach byłby bezcenny. Pozdrawiam.
Prosimy o kurs n/t wzmacniaczy op.
Zaprawdę zaprawdę powiadam Wam. Pan Piotr Górecki ma już w głowie pomysł na materiał dla początkujących. Także pozostaje tylko cierpliwie czekać. ;)
Proszę o kurs dla początkujących o wzmacniaczach
Tak, OpAmp od A do Z.
Dobry tani wzmacniacz operacyjny OP07 ma napięcie offsetu ok. 150uV
OP07 - kiedyś obiekt marzeń, dziś muzeum. Pozdrawiam.
👍🏻👍🏻
Zrób taki kurs
Proszę o kurs wprowadzający we wzmacniacze operacyjne OD ZERA.
TL082 o ile pamietam tez ma wejścia JFET
4522-2 14PLN a LM358 to poniżej 50gr nawet. Dla chińczyka wybór oczywisty 😉
czeskie scalaki... to se nevrati...
Opaskę ESD podłącza się do uziemnienia.
o patrz jaki zbieg okoliczności ahahaha
Dla poczatkujacych jest o.k.
No i kto te szumy we wzmacniaczach słyszy?
@@mr.fantomas7726 szczególnie te najgorsze, w paśmie 0,1... 10 herców...
@@piotrgorecki4274 są osoby, które budują wzmacniacze pomiarowe, różnicowe dla bardzo niskich częstotliwości.
W paśmie akustycznym stosowało się, i nadal stosuje 4558, dla układów korekcji pasma.
Wszystko super. Kocham elektronikę. Ale po to to komu ta wiedza w dobie deindustrializacji Polski. Polski przemysł elektroniczny już dawno zniszczony. Przecież i tak całą elektronikę z Chin dostarczą globalne korporacje .
To, że w media markt nie ma smartfona "made in poland" nie oznacza, że nie projektuje się tu elektroniki. Proponuję wyjść z bańki informacyjnej :) Na tej samej zasadzie ludzie mówią, że Nokia upadła, bo nie widzieli jej telefonów od 10 lat. Nie szkodzi, że na jej urządzeniach opiera się połowa sieci telekomunikacyjnej, a komórki to oni produkowali przy okazji.
@@cielakovsky otóż to. Rozumiem przewijającą się w komentarzach tęsknotę za czasami wielkich kombinatów produkujących dużego Fiata, czy 60konny ciągnik, jednak nie można zatrzymywać się na tym etapie. Dziś przemysł wygląda inaczej i wcale nie jest tak, że w Polsce nie istnieje :)
Bo nie ma sensu się już w to bawić. Lepiej kupić gotowe urządzenia lub gotowe moduły. Nie ma sensu projektować czegoś co już zostało zaprojektowane. Chyba że ktoś wciąż marzy o realizacji jakiegoś urządzenia od podstaw no to powodzenia. A w sklepach elektronicznych też już nie jest za ciekawie o czym się ostatnio przekonałem. Ciężko nawet dostać niektóre układy scalone albo tranzystory, bo nie ma ich nawet na stanie.
@@cielakovsky Ile jest firm w Polsce które coś jeszcze projektują? Co prawda kiedyś pracowałem w firmie która projektowała wzmacniacze mocy wysokiej częstotliwości ale to była jakaś nisza. A żeby projektować elektronikę to trzeba mieć tak potwornie dużą wiedzę że nie ma szans jej nabyć. To rynek hermetycznie zamknięty. Jeśli coś się jeszcze dzieje w elektronice to najprawdopodobniej na jakiejś niszy którą ktoś gdzieś znalazł. Elektronika to była popularna dawno temu ale nie dziś.
@@daro0352 Ile dokładnie - nie wiem, nie jestem badaczem rynku. Ale tak się składa, że projektuję elektronikę na zlecenia różnych polskich firm, które nie zamawiają projektów, żeby powiesić na ścianie, tylko żeby produkować. Mój Tata produkował precyzyjne rezystory do układów pomiarowych i sprzedawał je głownie firmom polskim przez ostatnie 30 lat (teraz już jest na emeryturze). Więc wybacz, ale brzmisz trochę jak osoba sfrustrowana jakimś niepowodzeniem na polu projektowym (no tak, sam mówisz w poście wyżej, że zaprojektowanie czegoś od podstaw to rzecz niemalże niemożliwa, wyzwanie dla straceńców). Zamiast narzekać i siać defetyzm, proponuję się wziąć do nauki. Wiedza jest niemalże za darmo, choćby na tym kanale. Wybacz przekąsy, ale wkurzający są ludzie, którzy sami czegoś nie potrafią, więc dla usprawiedliwienia rozgłaszają wszem i wobec, że to po prostu jest niewykonalne i bez sensu. Jest wykonalne, ale wymaga sporo pracy. Nie masz zapału, talentu, nie chce Ci się - OK, to zajmij się czymś innym, uprawiaj marchewkę, cokolwiek.
6:31 i własnie ten wzmacniacz w tym (tylko ładnie wyglądajacym module) jest CAŁKOWITYM NIEPOROZUMIENIEM :)
jak sobie ktoś ściągnie schemat takiego modułu i zobaczy - jak zasilany jest tam wzmacniacz LM358, zobaczy sobie schemat samej struktury wzmacniacza - to zrozumie :). TE MODUŁY NIE NADAJA SIE DO NICZEGO - a zdobyły taką popularnośc na rynku :)
Na moich oczach powstaje Dave Jones (eevblog) Polskiego Internetu! Panie Piotrze - mimo iż to co spotkało Pana ze strony EdW mogło wydawać się katastrofą może właśnie dzięki temu rozwinie Pan skrzydła i Pana przeogromna wiedza i chęć dzielenia się nią zostanie wymiernie doceniony przez społeczeństwo. Wszystko co nowe na początku jest trudne, ale internet ma niesamowity potencjał. Podobnie jak Pan… to musi się udać :)
@@bartowl dzięki, właśnie pracuję nad trudnym filmem o analogiach w elektronice. Pozdrawiam