Vinaka vakalevu sara Dr T ena nomu drau solia nomudrau gauna ena veivakadidike me baleta nai talanoa ni Puaka Loa. Au sega ni dua vata ena nai talanoa me baleti ratou mai Toga me ratou sa mai veiliutaki tu mai Lakeba ena gauna ya 1760. Baleta o Maafu qai mai veiliutaki ga ena 1848 ena gauna sa cabe oti kina na lotu mai Lakeba keina yatu Lau. Ka soli tu ga vua me dau ni talai mai vua na Sau ni vanua ko Lau sa mani yaco sara me promote taki koya ga vakataki koya me sa Tui Lau sara. Na turaga ga e veiliutaki tiko ena gauna ya o Qilaiso baleta ni a soli vua nai tutu ni Sau ni vanua ko lau. Qai lako sobu mai vei ratou na luvena na veiliutaki. Sa rawa ga ni ra qai sema ga mai na Toga mera vakawati taki yani ena loma ni bai ni matavuvale koya era via yaca tiko kina vaka Toga na yacadra. Ya na vuna e curu yani kina o ratou na neitou qase me taura lesu tale mai kina nai tutu ni veiliutaki vaka Sau ni vanua ko lau ka qai solia yani vei ratou na wekai keitou ga mai Nayau ena gauni sala ga vakaveiwekani. Au tiko voli kina mai na koro ena gauna ya cakava tiko kina o Simon Best na nona vakadidike. E levu ga na gauna e rogo talanoa ga kina vakalevu vei ira mai Tubou ka sega soti mai vei keitou mai Nasaqalau. Au via taura na gauna vinaka qo meu vakadodonutaka taka talega yani nai talanoa qo mai na yasana vei keitou mai Nasaqalau. Me vaka na nomuni tukuna tiko mai ke tiko e so nai talanoa me vakadodonu taki kina e rawa ni biu mai ena loma ni vatavata vinaka qo. Na nomuni vakatataro tiko mai me baleti rau na veitacini rau gole mai Kabara ko Pukunivesikula kei Qilaiso e dina taki taucoko sara. Rau gole mai Kabara ka rau luvei Daunisai rau kawa ni qase ka rau vaqara vanua tale mai ka rau qai mai raici ni vanua vinaka ko Lakeba ia sa tawa ni oti toka ena kawa vaka Tui Lakeba. Rau mani kania na vudi era tu ena baravi ka mani yaco kina me ratou vala ka vakamalumalu taki kina ko Tui Lakeba. Na yacani valu qo nai valu vudi soro kina ko Tui Lakeba solia gona kina na luvedrau qase me vakawati kei rau na veitacini lako mai Kabara. Koi rau na veitacini lako mai Kabara e qase o Pukunivesikula qai gone o Qilaiso. Dua tale e ratou kawa ni gone vei rau qo o Nayagodamu ka gole ki Totoya Ketei ratou lako mai kina na Sau mai Totoya ka sa tiko mai Tovu ena gauna qo. Koya e gone taudua sara e tiko ga yani mai Kabara ena gauna qo. Na gauna sa vaka rau buli kina o Pukunivesikula a gole mai Lakeba o Tui Vanuakula me mai so tavi rau na veitacini rau lako mai Kabara. Baleta ni a vaqarai Daunisai mai ka sega ni rau sota ka mani yaco sara ki Toga qai rogoca ni sa tiko voli mai Viti Levu o Daunisai ia o rau ga na luvena rau sa tiko mai Lakeba ka sa vakarau vakayacori tiko na vei buli. Sa qai nona tatau vei rau na veitacini kevaka ena dua na gauna me na via solia kina nai tutu eratou tiko voli ga mai Nayau o ratou na luvena ka wekai keitou talega. Gauna me sa buli kina o Pukunivesikula rau gole mai na luvedrau o Tui Vanuakula mai Nayau ka nodrau kaukau tu mai vei keitou sai koya na beka mera laukana keina kena bete me dau kacivi ira mai. Qo nai kaukau a soli mai Toga vei ratou ka ratou sa mai solia ena gauna ni veibuli vei Pukunivesikula. Rau mai solia na luvei Tui Vanuakula o Buivaroro kei Kalouyalewa. Gauna sa buli oti kina na Sau ni vanua o Lau sa qai dau nona cakacaka na Turaga qo o Pukunivesikula na kana tamata ka rau mani yaco kina me rau veivala kei Tui Lakeba ena tikina qo mai Ulunikoro. Ratou biuti Ulunikoro kina na kawa vaka Tui Lakeba ka ratou mani gole cake kina ki Delaikedekede. Nona gole cake yani nei Tui Lakeba ki Delaikedekede sa tiko voli mai kina o ratou mai Narewadamu kara laki cokovata ka mani vakawati kei Likucava na ulumatua nei Navuwai mai Delaikedekede. Gauna sa bale kina na Turaga Sau ni Vanua ko Lau ko Pukunivesikula rau sa bosea talega ko Qilaiso kei matanivanua o Tokairabe me rau sana toki talega yani ena dua na vanua ena yasai Lakeba tikoga me rau na laki tiko kina. Sa mani ratou veitalanoa kina o Tokairabe na matanivanua kei Qilaiso kei Baivatu vukicanavanua na luvei Pukunivesikula Ulumatua me baleta nai Tutu. Me ratou sana wasea rua na yanuyanu ko Lakeba. Na wase ni vanua ko Lakeba Nukunuku, Yadrana, Vakano vakarorogo mai ki Nasaqalau vei Baivatu Vukicanavanua na Tui na Tokalau. Waitabu, Waciwaci, Levuka vakarorogo mai ki Delaikedekede ena gauna ya. Gauna qo sai Tubou na koro veiliutaki tiko qo. Baleta ni se bula na tamana lailai ka me se solia vua nai tutu ni Sau ni Vanua ko Lau vua. Dodonu me lesu tale mai vei keitou nai tutu baleta ni keitou kawa ni qase ka sa mani sega baleta tikoga na kocokoco. Rau mani veikau mai o tokairabe kei Qilaiso ena delana mai Delaitabaka ka mani buli Qilaiso kina me Sau ni Vanua ko Lau. Oti ka rau mani gole cake talega yani ki Delaikedekede ka sa mani yaco mera lewe levu mai kina na tiko voli kina. Na yaca ni nona mataqali ko Ceiekena se Ceikena ena gauna ni kua. Bale na gone Sau ni Vanua ko Lau o Qilaiso taura yani na luvena o Giniginilau oti o Giniginilau taura yani na luvena o Fokialau. O Fokialau nai otioti ni turaga me buli mai Kedekede sa qai luvena o Asinate Lagi. Ni dina enai talanoa baleti Asinate Lagi ni ya tautau naka na marama Tinana me qai vakaraica tiko na Masi kei yaya vakaviti era sigani tu e tuba mani moce lutu na gone yalewa qo. Vosa taki koya sara vakaca na marama na tinana mani yalo levu na gone yalewa qo siro sobu mai neitou baravi qaliqali na niu qai vaka ciriciri sobu tu mai. Mani mai takasa ena dua yanuyanu sa yacana tiko ni kua o Mabualau baleta ni a takasa e kea na mabuna na gone yalewa qo kei Toberua yanuyanu. Tukuni ni Toberua tu mai na uluna na marama qo ka sa mani vakayacani kina na yanuyanu oqo me o Toberua kei Mabualau baleta ni mai takasa e kea na marama qo. Rau na yanuyanu rau volekata na yanuyanu o Bau ena gauna qo. Mani kau lesu bula tale yani na marama qo ki Lakeba ka sa tukuni me rau sana mani na vakamau o Liuliu ni veikau lesu o Codro na yacana . Sa qai nona cakacaka na Turaga qo na taura vakatawa donudonu e levu na ka vei ira na lewe ni vanua mai Delaikedekede. 1) Mani lako mai kina vei ratou na neitou qase na matavanua mai kedekede o Pulini na yacana e levu na veika me baleti Codro kei ira na nonai lawalawa e mai vakaraitaka vei ratou na neitou qase kara tovo lolovi ra kece Sara ga. 2) E gauna e bula voli kina o Telea No1 eratou lako talega mai kina na drua i valu makubui Tui Lakeba ki na koro ko Yarobaki era mai butakoca na Uluni Saqa vei Telea No1. Qo sa dua nai tovo vei beci levu me ratou mai vaka yacora me butakoca na uluni saqa. Na Ulu ni saqa e dau kedra ga na Turaga. Ke sega mera bau mai kerea mada ga E levu na veika sara yaco tiko mai delaikedekede baleta ni ra sa tiko lewe levu. Sa sega kina na veidokai keina veirokorokovi. Qo sa vakavuna kina na nona tagi valu na tukai keitou o Telea No2 na luvei Telea No1. O Asinate lagi a sega ni kaci valu. Na tagi valu e nei Telea No2 e yaco sara yani i Yaroi Matuku vei Roko Rakuita na Tui Matuku baleta nai sema e tiko vei keitou ni vasu Turaga yani vei keitou. Lako talega na tagi valu vei ratou mai Naroi Moala ena kawa vaka Tui Kubunavanua na Tui Moala baleta ni luvena ulumatua o Maramaisokula rau vakawati kei Baivatu vukicanavanua na luvei Pukunivesikula mai Lakeba. Lako talega na tagi valu vei Tui Tovulailai mai Nairai baleta ni rau veiwatini na luvena Ulumatua o Adi Salakabu No1 kei Telea No1 ka luvedrau ko Telea No2 ka tagi valu tiko qo. Lako talega na tagivalu qo vei ratou na kawa ni gone mai Totoya vei ratou mai Ketei Nayagodamu kei na gone Sau mai Tovu na Tui Nauluvatu baleta tale tikoga nai sema ni veiwekani ratou kawa ni gone tikoga vei keitou. Lako talega na tagi valu qo vei ratou mai Kabara baleta tiko nai sema ni veiwekani kei ratou baleta ni ratou na kawa ni gone sara. Eratou sa tu vakarau kece tale tu ga na taci Telea No2 me ratou na duri e yasana o Locia, Waqanibalolo ratou mai Yadrana, UluiLakeba ratou mai Moce. Lako talega na tagi valu qo vei ratou mai Bau na Rokotuibau ka ratou veiliutaki tiko kina ena gauna ya mai bau o Ratu Vueti ka kilai dina tu ni ra yavusa vata kecega vaka Lutunasobsoba. Ya na vuni nona kavica kina na mataivalu ni Puaka Loa mai Ra me ratou gole cake yani kina ki Lakeba ena vuku ni leqa sa tiko mai Lakeba baleta na kawa vaka Lutunasobasoba. Na gauna sa oti kina na veika mai vakayacori e Lakeba mai vei ratou na mataivalu ni Puaka Loa. Sa qai nona lewa talega o Telea No2 me ratou sana lai kau mai Nayau me sana mai soli kina nai tutu oqo na Sau ni Vanua o Lau ena sala ga vakavei wekani ratou a mai cakava na vei Tamani o Tui Vanuakula kei rau na luvena veitacini o Buivaroro kei Kalouyalewa. Na gauna qo e sa tu na sema vakadra ni Turaga sa dodonu me tiko kina na veirokorokovi vei ratou na Yavusa Vuanirewa kei Keitou na kawa vaka Pukunivesikula mai Kabara. Ke sega o Nasaqalau se ko Tui Natokalau e sega talega na Vuanirewa ni kua.
Au Kerea E Rawa ni lesu tale Mai talanoa Ki nasaqalau me vakadodonu Taki Mai talanoa. Au kerekere baleta vica tale na vakajinajina ni ka E yaco oji Mai valu qo
vinaka nai tukutuku.O MOQEI mai watina na GONESAU O NABUKAVOU NAILATIKAU ka luve drau kina o DEWALARUA, ka keitou vu mai kina na mataqali o NAVOKAVOKA ena koro o NABUKADRA.
Qori o puaka loa e kilai ga vei kemuni sega ni kilai e vei yasai viti qori nai tukuni ni katolu ka va ni tabatamata lako mai VUDA vei ira nai matai ni tabatamata e ra tiko kina na nona Ulumatua o Lutunasobasoba o SAGAVULU NA VUDA qai tete yani na vei yasai viti oti e dua na drau na yabaki qai basika o nakorotubu puaka loa _ loa dua ga na matanitu vanua e tailevu oya o UCUNIVANUA vu na RATU
Puaka loa e mataivalu levu e vunitaka tu seru cakobau na nona sega ni rawati lovoni qai lai kere vivuke i na vanua vaka turaga o VUDA o VUDA qai tala ga mai e dua sega ni rua na turaga na yacana o SABORI e druka na nona matai valu na TUI LOVONI qai tabonaka o seru cakobau nai tukutuku ni kere vivuke i VUDA o nakorotubu e drau na mataivalu o vuda e dua ga na turaga
Thank you so much for prevailing the history 💖💖💖
Yadra Tauvu, vinaka vakalevu...
Drau bula vinaka tale mai.
@@devetoganivalu9376 Ni sa bula vinaka...
Au dau via rogoca saraga nai talanoa ni Vuakaloa sa qai rogoca qo...Malo Vakalevu Lavo kei Dr T
Donu weka. ni kalougata na vakarorogo...
Vinaka vakalevu sara Dr T ena nomu drau solia nomudrau gauna ena veivakadidike me baleta nai talanoa ni Puaka Loa.
Au sega ni dua vata ena nai talanoa me baleti ratou mai Toga me ratou sa mai veiliutaki tu mai Lakeba ena gauna ya 1760.
Baleta o Maafu qai mai veiliutaki ga ena 1848 ena gauna sa cabe oti kina na lotu mai Lakeba keina yatu Lau. Ka soli tu ga vua me dau ni talai mai vua na Sau ni vanua ko Lau sa mani yaco sara me promote taki koya ga vakataki koya me sa Tui Lau sara.
Na turaga ga e veiliutaki tiko ena gauna ya o Qilaiso baleta ni a soli vua nai tutu ni Sau ni vanua ko lau.
Qai lako sobu mai vei ratou na luvena na veiliutaki.
Sa rawa ga ni ra qai sema ga mai na Toga mera vakawati taki yani ena loma ni bai ni matavuvale koya era via yaca tiko kina vaka Toga na yacadra.
Ya na vuna e curu yani kina o ratou na neitou qase me taura lesu tale mai kina nai tutu ni veiliutaki vaka Sau ni vanua ko lau ka qai solia yani vei ratou na wekai keitou ga mai Nayau ena gauni sala ga vakaveiwekani.
Au tiko voli kina mai na koro ena gauna ya cakava tiko kina o Simon Best na nona vakadidike. E levu ga na gauna e rogo talanoa ga kina vakalevu vei ira mai Tubou ka sega soti mai vei keitou mai Nasaqalau.
Au via taura na gauna vinaka qo meu vakadodonutaka taka talega yani nai talanoa qo mai na yasana vei keitou mai Nasaqalau. Me vaka na nomuni tukuna tiko mai ke tiko e so nai talanoa me vakadodonu taki kina e rawa ni biu mai ena loma ni vatavata vinaka qo.
Na nomuni vakatataro tiko mai me baleti rau na veitacini rau gole mai Kabara ko Pukunivesikula kei Qilaiso e dina taki taucoko sara. Rau gole mai Kabara ka rau luvei Daunisai rau kawa ni qase ka rau vaqara vanua tale mai ka rau qai mai raici ni vanua vinaka ko Lakeba ia sa tawa ni oti toka ena kawa vaka Tui Lakeba. Rau mani kania na vudi era tu ena baravi ka mani yaco kina me ratou vala ka vakamalumalu taki kina ko Tui Lakeba. Na yacani valu qo nai valu vudi soro kina ko Tui Lakeba solia gona kina na luvedrau qase me vakawati kei rau na veitacini lako mai Kabara.
Koi rau na veitacini lako mai Kabara e qase o Pukunivesikula qai gone o Qilaiso.
Dua tale e ratou kawa ni gone vei rau qo o Nayagodamu ka gole ki Totoya Ketei ratou lako mai kina na Sau mai Totoya ka sa tiko mai Tovu ena gauna qo. Koya e gone taudua sara e tiko ga yani mai Kabara ena gauna qo.
Na gauna sa vaka rau buli kina o Pukunivesikula a gole mai Lakeba o Tui Vanuakula me mai so tavi rau na veitacini rau lako mai Kabara. Baleta ni a vaqarai Daunisai mai ka sega ni rau sota ka mani yaco sara ki Toga qai rogoca ni sa tiko voli mai Viti Levu o Daunisai ia o rau ga na luvena rau sa tiko mai Lakeba ka sa vakarau vakayacori tiko na vei buli. Sa qai nona tatau vei rau na veitacini kevaka ena dua na gauna me na via solia kina nai tutu eratou tiko voli ga mai Nayau o ratou na luvena ka wekai keitou talega.
Gauna me sa buli kina o Pukunivesikula rau gole mai na luvedrau o Tui Vanuakula mai Nayau ka nodrau kaukau tu mai vei keitou sai koya na beka mera laukana keina kena bete me dau kacivi ira mai. Qo nai kaukau a soli mai Toga vei ratou ka ratou sa mai solia ena gauna ni veibuli vei Pukunivesikula. Rau mai solia na luvei Tui Vanuakula o Buivaroro kei Kalouyalewa.
Gauna sa buli oti kina na Sau ni vanua o Lau sa qai dau nona cakacaka na Turaga qo o Pukunivesikula na kana tamata ka rau mani yaco kina me rau veivala kei Tui Lakeba ena tikina qo mai Ulunikoro.
Ratou biuti Ulunikoro kina na kawa vaka Tui Lakeba ka ratou mani gole cake kina ki Delaikedekede.
Nona gole cake yani nei Tui Lakeba ki Delaikedekede sa tiko voli mai kina o ratou mai Narewadamu kara laki cokovata ka mani vakawati kei Likucava na ulumatua nei Navuwai mai Delaikedekede.
Gauna sa bale kina na Turaga Sau ni Vanua ko Lau ko Pukunivesikula rau sa bosea talega ko Qilaiso kei matanivanua o Tokairabe me rau sana toki talega yani ena dua na vanua ena yasai Lakeba tikoga me rau na laki tiko kina.
Sa mani ratou veitalanoa kina o Tokairabe na matanivanua kei Qilaiso kei Baivatu vukicanavanua na luvei Pukunivesikula Ulumatua me baleta nai Tutu. Me ratou sana wasea rua na yanuyanu ko Lakeba.
Na wase ni vanua ko Lakeba Nukunuku, Yadrana, Vakano vakarorogo mai ki Nasaqalau vei Baivatu Vukicanavanua na Tui na Tokalau.
Waitabu, Waciwaci, Levuka vakarorogo mai ki Delaikedekede ena gauna ya. Gauna qo sai Tubou na koro veiliutaki tiko qo.
Baleta ni se bula na tamana lailai ka me se solia vua nai tutu ni Sau ni Vanua ko Lau vua.
Dodonu me lesu tale mai vei keitou nai tutu baleta ni keitou kawa ni qase ka sa mani sega baleta tikoga na kocokoco.
Rau mani veikau mai o tokairabe kei Qilaiso ena delana mai Delaitabaka ka mani buli Qilaiso kina me Sau ni Vanua ko Lau.
Oti ka rau mani gole cake talega yani ki Delaikedekede ka sa mani yaco mera lewe levu mai kina na tiko voli kina.
Na yaca ni nona mataqali ko Ceiekena se Ceikena ena gauna ni kua.
Bale na gone Sau ni Vanua ko Lau o Qilaiso taura yani na luvena o Giniginilau oti o Giniginilau taura yani na luvena o Fokialau. O Fokialau nai otioti ni turaga me buli mai Kedekede sa qai luvena o Asinate Lagi.
Ni dina enai talanoa baleti Asinate Lagi ni ya tautau naka na marama Tinana me qai vakaraica tiko na Masi kei yaya vakaviti era sigani tu e tuba mani moce lutu na gone yalewa qo.
Vosa taki koya sara vakaca na marama na tinana mani yalo levu na gone yalewa qo siro sobu mai neitou baravi qaliqali na niu qai vaka ciriciri sobu tu mai.
Mani mai takasa ena dua yanuyanu sa yacana tiko ni kua o Mabualau baleta ni a takasa e kea na mabuna na gone yalewa qo kei Toberua yanuyanu.
Tukuni ni Toberua tu mai na uluna na marama qo ka sa mani vakayacani kina na yanuyanu oqo me o Toberua kei Mabualau baleta ni mai takasa e kea na marama qo. Rau na yanuyanu rau volekata na yanuyanu o Bau ena gauna qo.
Mani kau lesu bula tale yani na marama qo ki Lakeba ka sa tukuni me rau sana mani na vakamau o Liuliu ni veikau lesu o Codro na yacana . Sa qai nona cakacaka na Turaga qo na taura vakatawa donudonu e levu na ka vei ira na lewe ni vanua mai Delaikedekede.
1) Mani lako mai kina vei ratou na neitou qase na matavanua mai kedekede o Pulini na yacana e levu na veika me baleti Codro kei ira na nonai lawalawa e mai vakaraitaka vei ratou na neitou qase kara tovo lolovi ra kece Sara ga.
2) E gauna e bula voli kina o Telea No1 eratou lako talega mai kina na drua i valu makubui Tui Lakeba ki na koro ko Yarobaki era mai butakoca na Uluni Saqa vei Telea No1. Qo sa dua nai tovo vei beci levu me ratou mai vaka yacora me butakoca na uluni saqa. Na Ulu ni saqa e dau kedra ga na Turaga. Ke sega mera bau mai kerea mada ga
E levu na veika sara yaco tiko mai delaikedekede baleta ni ra sa tiko lewe levu. Sa sega kina na veidokai keina veirokorokovi.
Qo sa vakavuna kina na nona tagi valu na tukai keitou o Telea No2 na luvei Telea No1. O Asinate lagi a sega ni kaci valu.
Na tagi valu e nei Telea No2 e yaco sara yani i Yaroi Matuku vei Roko Rakuita na Tui Matuku baleta nai sema e tiko vei keitou ni vasu Turaga yani vei keitou.
Lako talega na tagi valu vei ratou mai Naroi Moala ena kawa vaka Tui Kubunavanua na Tui Moala baleta ni luvena ulumatua o Maramaisokula rau vakawati kei Baivatu vukicanavanua na luvei Pukunivesikula mai Lakeba.
Lako talega na tagi valu vei Tui Tovulailai mai Nairai baleta ni rau veiwatini na luvena Ulumatua o Adi Salakabu No1 kei Telea No1 ka luvedrau ko Telea No2 ka tagi valu tiko qo.
Lako talega na tagivalu qo vei ratou na kawa ni gone mai Totoya vei ratou mai Ketei Nayagodamu kei na gone Sau mai Tovu na Tui Nauluvatu baleta tale tikoga nai sema ni veiwekani ratou kawa ni gone tikoga vei keitou.
Lako talega na tagi valu qo vei ratou mai Kabara baleta tiko nai sema ni veiwekani kei ratou baleta ni ratou na kawa ni gone sara.
Eratou sa tu vakarau kece tale tu ga na taci Telea No2 me ratou na duri e yasana o Locia, Waqanibalolo ratou mai Yadrana, UluiLakeba ratou mai Moce.
Lako talega na tagi valu qo vei ratou mai Bau na Rokotuibau ka ratou veiliutaki tiko kina ena gauna ya mai bau o Ratu Vueti ka kilai dina tu ni ra yavusa vata kecega vaka Lutunasobsoba. Ya na vuni nona kavica kina na mataivalu ni Puaka Loa mai Ra me ratou gole cake yani kina ki Lakeba ena vuku ni leqa sa tiko mai Lakeba baleta na kawa vaka Lutunasobasoba.
Na gauna sa oti kina na veika mai vakayacori e Lakeba mai vei ratou na mataivalu ni Puaka Loa.
Sa qai nona lewa talega o Telea No2 me ratou sana lai kau mai Nayau me sana mai soli kina nai tutu oqo na Sau ni Vanua o Lau ena sala ga vakavei wekani ratou a mai cakava na vei Tamani o Tui Vanuakula kei rau na luvena veitacini o Buivaroro kei Kalouyalewa.
Na gauna qo e sa tu na sema vakadra ni Turaga sa dodonu me tiko kina na veirokorokovi vei ratou na Yavusa Vuanirewa kei Keitou na kawa vaka Pukunivesikula mai Kabara.
Ke sega o Nasaqalau se ko Tui Natokalau e sega talega na Vuanirewa ni kua.
Isa vinaka vakalevu sara na veiwasei
Au Kerea E Rawa ni lesu tale Mai talanoa Ki nasaqalau me vakadodonu Taki Mai talanoa.
Au kerekere baleta vica tale na vakajinajina ni ka E yaco oji Mai valu qo
SA DONU SAKA
Sa rogorogo vinaka dina, malo vklevu sara Dr T kei Navo
Vinaka vakalevu Sara...
Na neitou turaga Mai nasaqalau Sai ka 26 qo
Se qai buli oji qo Ena yabaki Sa oti .
Na tui nayau se qai ka 7 KO ratu mara
TOTOKA NA VEIWASEI
vinaka nai tukutuku.O MOQEI mai watina na GONESAU O NABUKAVOU NAILATIKAU ka luve drau kina o DEWALARUA, ka keitou vu mai kina na mataqali o NAVOKAVOKA ena koro o NABUKADRA.
Ara na Yadra, totoka dina na veisemati tiko mai...sa yaga na talanoa ni Puaka Loa...totoka
Puaka loa e kilai ma i RA _BAU _ NAITASIRI _ TAILEVU _LAU Sega ni kilai mai na yasana o BA VANUA LEVU taucokp KADAVU kei BEQA VATULELE
Au kerekere E so beka nai talanoa qori E Sega jiko ni donu au Kerea ,eso Mai talanoa qo na kena donu E jiko Mai nasaqalau.
SA MALO
Qori o puaka loa e kilai ga vei kemuni sega ni kilai e vei yasai viti qori nai tukuni ni katolu ka va ni tabatamata lako mai VUDA vei ira nai matai ni tabatamata e ra tiko kina na nona Ulumatua o Lutunasobasoba o SAGAVULU NA VUDA qai tete yani na vei yasai viti oti e dua na drau na yabaki qai basika o nakorotubu puaka loa _ loa dua ga na matanitu vanua e tailevu oya o UCUNIVANUA vu na RATU
Noqu yaca e turaga dredre
Totoka
Cola Tau, da rogo italanoa mada ni Vuaka Loa
Puaka loa e mataivalu levu e vunitaka tu seru cakobau na nona sega ni rawati lovoni qai lai kere vivuke i na vanua vaka turaga o VUDA o VUDA qai tala ga mai e dua sega ni rua na turaga na yacana o SABORI e druka na nona matai valu na TUI LOVONI qai tabonaka o seru cakobau nai tukutuku ni kere vivuke i VUDA o nakorotubu e drau na mataivalu o vuda e dua ga na turaga