Kim byli Hunowie? Pochodzenie koczowników Wielkiego Stepu
HTML-код
- Опубликовано: 13 июл 2024
- Początkiem lat 70. IV wieku n.e. do dowódców rzymskich wojsk strzegących linii Dunaju zaczęły napływać raporty przynoszące wieści tyleż niepokojące co obiecujące zarazem. Setki kilometrów od północnej granicy imperium, na Stepie Pontyjskim, tam gdzie na dzisiejszych mapach widzimy Rosję i Ukrainę doszło do jakichś niepokojów wśród tamtejszych barbarzyńskich plemion i królestw. Niepokoje te nie okazały się przejściowe, jak to często bywało, zanosiło się na dłuższy konflikt, który mógł co prawda zagrozić w efekcie rzymskim granicom ale z drugiej strony mógł też oznaczać, że bez angażowania legionów uda się osłabić północne plemiona, które same upuszczą sobie wzajemnie krwi.
Wesprzyj nas na:
patronite.pl/mrocznewieki
buycoffee.to/mrocznewieki
0:00 Problemy nad Dunajem
3:55 Pochodzenie Hunów wg starożytnych
9:14 Xiongnu?
10:56 Genetyka
15:44 Charakterystyka ludów koczowniczych
19:59 Imiona Hunów
23:55 Alanowie
26:50 Ostrogoci
33:05 Wizygoci
39:00 Walens i Adrianopol
42:03 Źródła przewagi Hunów
51:40 Grób z Jakuszowic
55:02 Kotły i obróbka metalu
56:53 Deformacje czaszek
Patroni:
Piotr, Tomasz, Kuba, hhczl qq, Bartosz, Damian, Eliza, Kasia, Norbert, Krzysztof, Jakob, Rafał, Patryk, Mateusz, Krzysztof, Andrzej, Karolina, Grdy Bla vla bla, Adam, Michał, Grzegorz
Treść przygotował i przeczytał Michał Kuźniar. Wszystkie wykorzystane źródła znajdziecie w opisie odcinka. Podcast Mroczne Wieki można wspierać na patronite.pl/mrocznewieki Serdecznie dziękuję wszystkim patronom!
Literatura:
Dąbrowski K, "Hunowie europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie"
Heather P., "Upadek cesarstwa rzymskiego"
Kokowski A., "Starożytna Polska"
Thompson, E.A., "Hunowie"
Teksty źródłowe:
Marcellinus A., "Res Gestae"
Jordanes, "O pochodzeniu i czynach Gotów"
Priskos z Panium, "Historia"
Artykuły:
"A newly discovered fragment of a Hunnic cauldron from site 59-60, Sanok, Poland"
ACTA ARCHAEOLOGICA CARPATHICA, VOL. LV (2020): 235-254
"The genetic origin of Huns, Avars, and conquering Hungarians"
doi.org/10.1016/j.cub.2022.04...
"Y-chromosome haplogroups from Hun, Avar and conquering Hungarian period nomadic people of the Carpathian Basin"
www.nature.com/articles/s4159...
Źródła grafik:
The Walters Art Museum
The Metropolitan Museum of Arts
Аркадий Зарубин, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Bjoertvedt, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Richárd Juha, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Walters Art Museum, Public domain, via Wikimedia Commons
Wolfgang Sauber, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
en.wikipedia.org/wiki/File:05...
commons.wikimedia.org/wiki/Fi...
Bóna István, Horváth Dávid, CC BY-SA 2.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Silar, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
art.thewalters.org/browse/cre...
Unknown author, CC BY-SA 3.0 RS creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Louvre Museum, CC BY 2.5 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Classical Numismatic Group, Inc. www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
rob koopman from Leiderdorp, netherlands, CC BY-SA 2.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Classical Numismatic Group, Inc. www.cngcoins.com, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/b..., via Wikimedia Commons
АНО "Международный нумизматический клуб", CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Original photo by User:PHGCOM, contoured by myself पाटलिपुत्र, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
I, PHGCOM, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/b..., via Wikimedia Commons
PHGCOM, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Following Hadrian, CC BY-SA 2.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
A.Berger, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Słuchaj również na:
Spotify - tinyurl.com/yws22rpe
Apple Podcasts - tinyurl.com/2rzv8hkc
Google Podcasts - tinyurl.com/2k2db7xy
Muzyka w tle:
audiojungle.net/item/dark-mys...
audiojungle.net/item/requiem-...
audiojungle.net/item/high-ten...
audiojungle.net/item/dark-eth...
Ten odcinek został wybrany przez patronów w ankiecie (zakładka posty) na patronite.pl/mrocznewieki. Wyniki ankiet wśród patronów mają największą wagę przy wyborze kolejnych tematów.
Bardzo dobry podcast! Co rzadko się zdarza, bardzo ładna, elegancka polszczyzna, piękna dykcja, no i przede wszystkim profesjonalizm merytoryczny!
Dzięki!
Mówi Alek ładna polszczyzna a pisze podcast co nie po polsku. Nie wiem czy podcast ale dobry film o pochodzeniu Hunów. Podcast też mi coś...
@@mariuszjanicki8434 "Wyraz podcast rzeczywiście jest odmieniany zgodnie z zasadami polskiej gramatyki, w związku z czym spotyka się zapisy podcastu, podkaście i podobne. Polonizacja tego wyrazu zaszła już daleko, a do pełnego i konsekwentnego spolszczenia brakuje tylko zastąpienia znaku c literą k. Ten proces już się dokonuje(...)"
Źródło: Słownik Języka Polskiego PWN
@@mariuszjanicki8434 Ja też czasami mówię "jaki ładny angielski", a sam robię w tym języku błędy.
Albo profesor Religa. Mówił, że palenie szkodzi na serce, a sam ćmił.
A mówiąc poważnie, to się nazywa błąd argumentacji "ad hominem".
Niestety nie uczą o tym w szkole. Zamiast tego jest "Słowacki/Mickiewicz/Sienkiewicz/Wojtyła wielkim pisarzem był", nudne lektury, których nikt już nie rozumie, oraz historie o tym, jak Polacy byli gnębieni przez setki lat przez cały świat.
Co ty plecies? Ta manieryczna wymowa samogłosek nosowych tam, gdzie polszczyzna ich nie ma, a pisze się litery ę i ą, jest nieznośna i świadczy o prostackim przekonaniu, że tak się po polsku mówi, jak się pisze.
1:30 Profesor Aleksander Krawczuk będzie dumny, że ktoś pamięta o tej ważnej bitwie, która tak fatalnie osłabiła Rzymian.
Dzięki!
Temat ciekawy, dziękuję za Twoją pracę
Dzięki!
Dziękuję za kolejny fasynujący odcinek.
Bardzo dziękuję :)
Dobrze opracowany temat Hunów. 👍
Dziękuje, pozdrawiam :)
Rewelacyjnie się słuchało. Świetna robota.
Dziękuję za ciekawy odcinek. Jak zawsze interesująco i profesjonalnie 👍👍👍
Dzięki!
Swietny temat! Dziekuje i zaczynam sluchanie♥️
Bardzo dziękuję :)
Przy tak doskonałych podcastach zawsze powstaje we mnie zdziwienie - że też Wam się chce!!!... Tu jest więcej materiału niż przeciętny absolwent zbierze przez rok na celującą pracę magisterską.. nie wspominając już o doskonale ułożonej narracji, poprowadzonej przez utalentowanego lektora i autora w jednym. Jedno wielkie wow.
Jest również hobby, w przeciwnym wypadku nie byłoby możliwości prowadzenia takiego kanału.
Jest to pierwszy odcinek poświęcony Hunom. Będzie jeszcze jeden dedykowany w całości Attyli :)
@@antonipatek a może to była zemsta Krymhildy…
Bardzo cenię filmy na tym kanale - są dobrze opowiedziane.👍
Chciałbym wiedzieć czy autor też myśli, aby robić filmy poświęcone legendom i mitom założycielskim pierwszych państw słowiańskich (tak jak były już filmy o wierzeniach Słowian z komentarzem do nich).
Chodzi nie tylko o same legendy, ale też o rozważania, ile z nich możemy wywnioskować co prawdziwości omawianych wydarzeń na podstawie obecnej wiedzy. Wyniki badań z dyscyplin pomocniczych (archeologii, językoznawstwa, genetyki) dają dodatkowe informacje tam, gdzie w miejsce brakujących przekazów historycznych mieliśmy dotąd jedynie legendy.
Podam przykład - w ostatnich latach archeologia potwierdza, że pierwsi Piastowie mieli szczególny stosunek (troskę) wobec ziemi krakowskiej: nie prądowali jej i nie przesiedlani ludzi, jak np. w Wielkopolsce czy innych ziemiach, ale zależało im by przejąć ten obszar "bez rozlewu krwi", by nie niszczyć tamtejszej struktury osadniczo-grodowej i gospodarczej.
Taki jest wniosek przedstawiony przez Andrzeja Buko w swej ostatniej książce "Świt pańswa polskiego" (wypowiada się o tym w kilku filmach na YT).
Kojarzymy tą obserwację z kilkoma powiązanymi przekazami: o mitycznej Białej Chorwacji, z legendą o Lechu, Czechu i Rusie/Kiju (mitycznym założycielu Kijowa), którzy wywędrowali z "Gór Chorwackich", o plemionach chorwackich, które do Dalmacji też wywędrowały z Białej Chorwacji, a także z legendą o królu Kraku, który stał się sławny, gdyż jego polityka oddaliła zagrożenie ze strony o(l)brzymiego smoka, porywającego dziewice i żądającego wielkie ilości jadła (przenośnia ucisku przez Awarów).
Idąc dalej - i Państwo Wielkomorawskie i potem Czechy w swoich podbojach próbowało podporządkować sobie podobne obszary - włączając w to ziemię krakowską. Przypadek?
A więc oszczędzenie ziemi krakowskiej przez pierwszych Piastów mogło nie być przypadkowe:
- Piastowie od dawna mieli na oku ziemię krakowską, by ją posiadać, gdyż po prostu miała wyższy poziom rozwoju gospodarczego w stosunku do reszty ich młodego państwa, dzięki długiemu rozwojowi w ramach Państwa Wielkomorawskiego, a potem Czech.
- ale może to oznaczać coś więcej: że ziemia krakowska to w jakiś sposób mogło być tak, jak to wynika z legend: że to była mityczna Biała Chorwacja - ziemia, z której się wywodzili przodkowie Piastów ("plemiona lechickie") i którą koniecznie chcieli mieć w swoim posiadaniu, gdyż - poza potencjałem gospodarczym - to także bardziej nobilitowało ich państwo i władztwo.
Właśnie o takie dyskusje o legendach mi chodzi: jakie są najciekawsze hipotezy tego, co możemy powiedzieć o czasach legendarnych na podstawie wyników najnowszych badań.
Zatem czy autor ma w planach robić takie filmy z przeglądem wybranych legend?
@@NiejakiDD mam zamiar tworzyć filmy o powstaniu pierwszych państw, nie tylko słowiańskich. Legendy się tam pojawią chociaż raczej nie będą głównymi bohaterami.
Był taki żart jakiegoś historyka (nie pamiętam już kogo), że zważywszy na to jakie podbite narody Attyla wcielał do swojej armii, to na Polach Katalaunijskich może sporo Słowian leżeć - po tej niewłaściwej stronie. 😉
poświęcony, a nie "dedykowany". Proponowałbym jednak używać poprawnej polszczyzny
stary geniale masz te odcinki... kłaniam się z szacunkiem i prosze nie przestawaj :)
Najlepszy podcast na YT. oby więcej materiałów, żeby czas w pracy szybciej leciał 😁
@@TheMiner14a skąd wiesz ze on mówi prawdę ?A może opowiada ci bajki ,bo ja znam inną historię ,Hunowie to przodkowie chazarow ,a chazarzy przodkowie Ukraincow
@@HH-rs9gq a czy ja napisałem "to najprawdziwszy podcast i najrzetelniejsze informacje"? Nie, podoba mi sie klimat opowiadania, ton, tematyka, głos lektora. A czy te informacje są prawdziwe? Może tak, może nie :)
Ooo Mroczne Wieki i elegancki głos prowadzącego na wieczorek, i to o Hunach, będzie uczta.
Bardzo dziękuję :)
Świetna robota💪
Świetny podcast. Mega się tego słucha
Mistrzostwo Świata 😎 Pozdrawiam
Bardzo fachowo i ciekawie opowiedziane.
Fajny odcinek super się ogląda Pozdrawiam
Dziękuje, pozdrawiam :)
Te podcasty są genialne Panie Michale!
Swietne jak zawsze.
Dzięki!
Jeszcze nie skonczylem na Empik-u wszystkich premiowanych podcastów a tu coś nowego wpada na YT :) nie ma to jak do obiadu posluchać czegoś ciekawego :)
Dziękuję, głównie za Spotify i Słowiańskie Demony ale fajnie że tutaj można zostawić komentarz ! Słowo się rzekło, czas wynagrodzić ciężką pracę!
Dziękuję, pozdrawiam :)
Mój listonosz nawalił, mam nadzieję że kasa będzie jutro, Teraz jestem biedny jak mysz cierkiewna....
Super odcinek :) - ciekawie byłoby posłychać podcastu o Gotach, ich państwie na Krymie itd.
oby tak dalej, gratulacje
Dzięki!
Film jak zawsze na poziomie, oby tak dalej.
Bardzo dziękuję :)
Wiedza olbrzymia, gratuluję materiału.
Kolejny świetny odcinek! Rewelacja :)
Dzięki :)
Szacunku za odcinek Polecam!!
Dziękuje, pozdrawiam :)
Super podcast, z zaangażowaniem tworzony. Mam nadzieję, że kanał się rozwinie i będzie mógł dostarczać więcej równie wartościowych treści.
Dzięki, też mam taką nadzieję.
tworzony od „twórcy „
Ale ja kocham ten kanal
Tak mi się spodobało słuchowisko o Słowianach Połabskich, że se aż książkę kupiłem.
bardzo ciekawy materiał, głos lektora, dykcja, super, zaczynam subskrypcję
Dzięki!
Znakomita ,profesjonalnie przygotowana opowieść . Szacunek
Dzięki!
Jakościowy materiał. Sukcesów życzę.
Dzięki
Można to wykorzystać w etnogenezie Słowian na naszych terenach. Słucham cie jakiś czas i robisz bardzo merytoryczne i interesujące programy.. Slava
Tak, kiedyś na pewno powstanie coś o etnogenezie Słowian.
Świetna robota!
Dziękuję!
No ja oglądałem Mulan, wiec mam pewną wiedzę o Hunach i się wypowiem 😅 Przerażające jak wielki wpływ na dzieje Europy i tego, co nazywamy cywilizacją łacińską miała Azja w swoich cyklicznych zrywach wywracających europejskiego konia do góry kopytami. Huehue bitch boży Świetny odcinek!
Ja czasami są myśle czy kiedyś nie ruszy znowu wędrówka jakiegoś środkowo azjatyckiego ludu do Europy. W sumie mieliśmy na granicy z Białorusią przedsmak
@@zbigniewtrocina4128 Korpus z Kandacharu i brygada Kurdyjska była przerzucana na Białoruś rosyjskimi i sojuszniczymi samolotami za kasę koncernów naftowych i gazowych z Moskwy.
@@deviernof1435 Pojmujesz znaczenie słowa przedsmak?
Chodzi o to czy za 5-10 nie ruszy się jakaś wędrówka i nie będzie sytuacji naporu od granic
Dziękuję za bardzo ciekawy odcinek.
Wspaniały program.Prosze kontynuować!
Będzie kontynuacja
Dzięki za nowy super materiał! Przepraszam za komentarze na temat Pyteasza z Massali 🤗
Dzięki, nie wiem o jaki komentarz chodzi.
Genialny film. Podziwiam duży zasób wiedzy, naukowe podejście do źródeł i ogólną erudycje. Cały dokument ogląda się bardzo przyjemnie i szybko, pomimo tego że trwa od ponad godzine i porusza czasem bardzo skomplikowane kwestie.
Czekam na więcej takich materiałów.
Bardzo dziękuję :)
Bardzo dobre.Warto było wysłuchać.
Dałem suba spory czas temu i zapomniałem o kanale, a tu przybyło ogrom merytorycznych filmów. Słucha się z przyjemnością, wciąż wyłapuję smaczki, a zielony w temacie nie jestem.
Dzięki!
Bardzo dobry podcast super informacje przekazane
Przepiękny materiał 💥🔥
Dziękuję 🎉
Dzień dobry:)
Pozdrawiam serdecznie:)
Jakie to jest wspaniałe
Dziękuje, pozdrawiam :)
Swietny kanal, dziekuje.
To ja dziękuję
Super temat
Dziękin za tę ucztę
Dzięki :)
44:58 Spanie na grzbiecie konia niekoniecznie musi być fantazją. Ammianowi chodziło raczej o umiejętność spania w forsownym marszu "komunikiem", nie o codzienne preferencje. Po takim kilkudniowym marszu zsiadając z konia można było mieć coś w rodzaju "choroby lądowej" przy schodzeniu z pokładu łodzi na brzeg. Zatem uwaga o zataczaniu się po zeskoczeniu z wierzchowca wbrew temu co powiedziano: 46:07 - być może jest jedynie obserwacją takiego przypadku. Mielibyśmy zatem w obu kwestiach do czynienia ze skrótem narracyjnym, uogólniającym pewne zachowania związane z konkretnymi sytuacjami. To wcale nie jest nieprawdopodobne. Podobnie jak ubijanie suszonego mięsa ( dla rzymian i Gotów mogło uchodzić za surowe - bo technicznie - było) "pod siodłem" 45:08. Suszona konina, tak obecnie popularna jako gryzaki dla psów, mogła wymagać tłuczka do mięsa. Z braku okoliczności do użycia takowego - używano jako uzdatniacza tego "co się ma". więc to także niekoniecznie absurd. Osobiście uważam te trzy kwestie za celne obserwacje realnych sytuacji, opisane nieco ogólnikowo, więc zamieszczam jedynie tytułem subiektywnego uzupełnienia interpretacyjnego. 🙂
Lubię surowe mięso.
Jeśli chodzi o jęzowke związki Hunów z Xiongnu, to sama nazwa jest takim właśnie związkiem, gdyż 匈 wymawiane obecnie w języku mandaryńskim mniej więcej śjuŋ, miało kiedyś nagłosowe h (/x/ w IPA), które uległo palatalizacji. Inicjalne h zachowało się w języku kantońskim i, jako zapożyczenie, w koreańskim. To oczywiście nie jest dowodem na to, że Hunowie to Xiongnu, ale podobieństwo nazw tych ludów nie wygląda na przypadkowe. A Xianbei wymawia śjEnbej, nie śjAnbej.
What the f... 🤔😉
Nie wchodziłem w odcinku w kwestie lingwistyczne ponieważ u każdego specjalisty znajdowałem odmienne wnioski, często w liczbie mnogiej co do pochodzenia samej nazwy „Hun”.
@@mrocznewieki Tak, ale na początku filmu była mowa o tym, że nie ma lingwistycznych związków, a jednak chyba są.
Cenne uwagi - dodam tylko, że obecnie język chiński to kilkanaście dialektów - dwa główne, wchodząc ciut głębiej kilka podstawowych, w każdym z nich wymowa jest trochę inna, dodatkowo to język tonalny, co utrudnia wszystkie transkrypcje, bo trzeba oddawać kilka tonów/akcentów. A wymowa historyczna w różnych okresach to jeszcze kolejny stopień wtajemniczenia. Co ciekawe, z polskiego punktu widzenia gramatyka chińska jest dość prosta - ale z tą prostotą to też złudzenie, bo sporo niuansów gramatycznych tkwi w tonach.
Mówiąc obrazowo - współczesny chiński to trochę taki język jakby zebrać do kupy wszystkie języki słowiańskie i nazwać je jednym językiem, no i może do worka dorzucić jeszcze język Prusów. Państwo chińskie zawsze było za duże, żeby ujednolicić język.
Sulimirski w swojej książce o Sarmatch ("Sarmaci") podaje informację (dość dobrze udokumentowana archeologicznie na podstawie chronologicznie i geograficznie rozmieszczonych stanowisk) , że zwyczaj deformowania czaszek był zwyczajem Sarmackim, później być może przejętym częściowo przez Hunów, albo praktykownym przez plemiona Sarmackie podporządkowane Hunom.
To jest możliwe, na terenie Rosji zdeformowane czaszki znajduję się w grobach poprzedzających przybycie Hunów (chociaż tak po prawdzie nie wiadomo kiedy konkretnie pojawili się w Rosji). Na pewno w Europie najwięcej takich znalezisk pochodzi z grobów z Kotliny Panońskiej z okresu ich dominacji.
@@mrocznewieki Co ciekawe Sulimirski podaje również znaleziska z takimi czaszkami w Burgundii, Górnej Saksonii (Łużyce) i nad Renem. ale zalicza do Sarmatów pokrewnych Sarmatom Alanów, choć to pokrewieństwo pewnie jest trochę dyskusyjne. Kulturowe w sensie podobnej kultury stepowej tak. Nie wiadomo na ile językowe. Oczywiście połowa pochówków na zachód od Dniestru pochodzi z centrum państwa Hunów - Panonia, zachodnia Austria, Morawy. Podaję za mapą z książki, już trochę nieaktualna zapewne.
Czytałam książkę o życiu Hunów i ich obrządkach, sposobu leczenia i walkach z różnymi plemionami.Teraz mam możliwość poznać jeszcze inne informacje o Ich Życiu.Dziekuje i pozdrawiam Helena Wolska.
Brawo za bogate podsumowanie różnych dostepnych wiadomosci o Hunach i wkład pracy w ten film. Proponuję ostrożne używanie określenia Germanin. To słowo Rzymianie przejęli od Celtów, a oznacza ono wszystkich spoza Renu w tym Sławian. Nie wiadomo, czy Hunowie nie byli jakąś federacja wschodnich Sławian powiększona o ludy mongolskie i tureckie.
Hunowie nie byli żadną słowiańską federacją. To akurat wiemy.
@@mrocznewieki A skąd ta pewność?
@@ahankararockband z dotychczasowych osiągnięć nauki, Hunowie mogli co najwyżej zagarnąć po drodze jakichś podbitych przez siebie Słowian, nie byli żadną słowiańską federacją.
@@mrocznewieki Właśnie tak było - "zgarnęli" lub namówili do wyprawy inne plemiona mongolskie i tureckie (Awarów, Obogurów-Bułgarów, Chazarów czy Madziarów) w zamian za łupy. Z armii 300 tys. "Hunów" tylko 20% było Hunami właściwymi, czyli białą rasą Indoscytów o haplogrupie R1A1YDNA, co potwierdza np. profesor Minajew. Najazd pod przewodnictwem Hunów był nazywany "huńskim", bo to oni przewodzili. Dlatego też mamy sprzeczne relacje o samych Hunach. Nie byłbym tak pewny "dotychczasowych osiągnięć nauki" - historię piszą (i wymazują) zwycięzcy, a płatni plewcy oraz bezmyślni encyklopedyści ją powtarzają i propagują. Bardzo wiele dogmatów przyjętych przez oficjalnie "namaszczoną" "naukę" jest mieszanką prawdy , niewiedzy, fałszywych przekonań i celowego kłamstwa. Naszym zadaniem jako miłośników historii jest umieć to odróżnić i powinniśmy pamiętać, że jeszcze niejedno nas w naszych przekonaniach zaskoczy. Na wielu polach wiedzy musi być uruchomione własne myślenie, jeśli mamy zbliżyć się do prawdy.
Przodkami Hunów byli rzeczywiście Xiongnu. Na stanowisku Tamir Ulaan Khoshuu (TUK) w środkowej Mongolii badania 52 osób wskazują na R1A1YDNA czyli Indoeuropejczyków bądź też Scytów. Pozostaje zadać pytanie co jest, a co nie jest oficjalnie nazwane "nauką" . link.springer.com/article/10.1007/s00439-020-02209-4
@@ahankararockbandSłowianie to żydzi
Bardzo fajna historia
Gdybyś tworzył te materiały gdy byłem w liceum to mój nauczyciel od historii pilnowałby każdego swojego słowa xd
Uwielbiam słuchać Twoich podcastów. Czekam na kolejny odcinek bo już wszystko wysłuchałem po kilka razy. Pozdrawiam;)
Bardzo dobre!
Super❤
Petarda jak zawsze. Czy Peter Heather nie pisał o tym , że Attyla był już gocko/germańsko języczny? Czyli przed atakiem na Rzym w Panonii Hunowie, a przynajmniej ich arystokracja przyjęła germańską kulturę. Co o tym myślisz ? Wiem że, masz dużo propozycji tematów, ale fajnie było posłuchać o Słowianach południowych vs Bizancjum.
P. Heather sugerował, że tzw. j. gocki był lingua franca multietnicznego imperium Attyli co było zrozumiałe ponieważ większość jego poddanych była Germanami. Myślę że ma rację, Hunów było niewielu więc w końcu i tak musieliby się rozpłynąć w germańskiej większości tak jak później Bułgarowie wsród Słowian czy Mongołowie gdziekolwiek by nie zawitali.
świetny kanał;)
Bardzo ciekawe 👍
Ciekawy materiał. Jednakże w 49 minucie wkradł się niezwykle istotny błąd merytoryczny n.t. krótkich łuków refleksyjnych.
Otóż rogowe okładziny nie były, jak opowiada Narrator, zamiennikiem drewna trudno dostępnego w stepie. Sugeruję odrobić lekcję i dowiedzieć się, że...
Krótkie łuki refleksyjne miały konstrukcję kompozytową nie z oszczędności drewna, którego na łuk wiele nie potrzeba, ale w celu nadania im wyjątkowej wytrzymałości i sprężystości.
Na zewnątrz drewnianego rdzenia naklejano warstwy wytrzymałych na zerwanie włókien pozyskanych z suszonych ścięgien zwierzęcych, które wraz z klejem tworzyły coś podobnego do współczesnego laminatu z włóknem szklanym lub węglowym. Natomiast od wewnątrz ramiona łuku obłożone były okładzinami z płytek rogu bardzo odpornego na ściskanie. Taka budowa pozwalała tworzyć bardzo mocne i trwałe (odporne na złamanie), ale krótkie łuki nadające się dla konnych jeźdźców. Wykonanie takiego łuku było niezwykle żmudne, wymagało dużego doświadczenia i opanowania skomplikowanej (na owe czasy) technologii. Nie ma możliwości stworzenia tak krótkiego, mocnego i wytrzymałego łuku wyłącznie z drewna.
Racja, dziękuję za zwrócenie na to uwagi.
czyli w kieleckim to hunowie, wiadomo teraz dlaczego chodza ze scyzorykiem :)
Jestem pod wrażeniem. Słuchanie i oglądanie Twoich materiałów jest lepsze od oglądania najlepszego filmu.
A dziękuje, dziekuję.
Świetny odcinek 👍
Świetny film
Cotojachciałem ;-)
Ciekawe i dopracowane compendium :-) Ma odwagę dawać odpowiedzi i opisuje kontekst :-D
Dziękuję :)
Thx👽
co za piękny kanał
To ogladamy :)
Świetny materiał! Kilka uwag w kwestii broni zaczepnej 46:48 - Łuków Hunów nie ma sensu porównywać z łukami scytyjskimi. Dzieli je zbyt długi czas ewolucji tej broni wśród pogromców Scytów - Sarmatów. Uzbrojenie sarmackie (na którym wzorowali się później Goci) już od ok. II w.n.e. jakoś specjalnie nie różniło się od późniejszej broni zaczepnej Hunów. Długie miecze (Kasjusz Dion pisze nawet o dwuręcznych) i długie, asymetryczne, łuki z "bezkontaktowymi" rogami. Trudno zatem to uznać za "wunderwaffe Hunów". Przy okazji: Krótkie łuki Scytów, przynajmniej te które znamy (Yanghai - ok. 110cm dł.), także były asymetryczne. Więc asymetryczność to cecha konstrukcyjna, niezależna od długości broni.
Przy okazji: wśród uzbrojenia ochronnego - nie podkreślałbym zastosowania kolczug wśród Hunów. Zapewne to europejskie uzbrojenie zdobyło większą popularność z czasem, jednak pierwotnie konstrukcje zbrojnikowe wydają się bardziej prawdopodobne. Zwłaszcza, że ten typ pancerza wydaje się dominować na stepach także w czasach dominacji Sarmatów.
Dziękuję za tyle ciekawych informacji.
@@mrocznewieki Wyrazy uznania, nie chcę przesadzać z pochwałami, ale temat jest wyjątkowo trudny. Zarówno w badaniach jak i popularyzacji. Wyszło solidnie, spokojnie można to uznać za jeden z najlepszych materiałów o Hunach na YT w ogóle. Aha - dorzucę osobno kilka uwag odnośnie jazdy konnej i krytyki zapisków "Hemingwaya Starożytności". Powodzenia w dalszej pracy!
Przydało by się też coś o pochodzeniu gotów, kulturze wielbarskiej/oksywskiej
Będzie będzie :)
Kurde zawsze chciałem o nich posłuchać. Fajnie jakby były książki z infografika o czymś takim jak są teraz o Rzymie lub 2wś
Mam te dwie książki :) Infografiki sprawdzają się szczególnie dobrze przy prezentacji danych liczbowych a tych dla starożytnych jest niewiele a te które mamy są często niewiarygodne.
jeśli już wspomniałeś o haplogrupach to powinieneś też wspomnieć że R1a1a jest bardzo popularna u bałto-słowian
„Mogłem” o tym wspomnieć ale nie musiałem. To nie jest odcinek o bałto-słowianach tylko o Hunach a ta haplogrupa jest popularna u wielu ludów od Europy aż do Indii :)
Brawo!
Wspaniała robota i dobrze się słucha. A czy można liczyć na coś ze świata historii/legend starożytnej Irlandii. Fomorianie, Tuatha Dé Danann itp?
Kiedyś chętnie.
Bicz Boży z Choroszczy
Jeśli wszędzie starali się jeździć konno a w każdym razie spędzali na mich dużo czasu to możliwe jest, że po zejściu z siodła zataczali się jak niepełnosprawni i słabo szło im chodzenie
Tak, to jest możliwe. Ktoś z komentujących już zwrócił na to uwagę.
Świetnie się słucha! Kontynuuj proszę
Komentarz dla zasięgu
W filmie Disneya Mulan było wydarzenie kiedy chiny zostały najechane przez Hunów i w tej wojnie brała udział główna bohaterka. To była główna przyczyn przez którą postawiono wielki mur chiński.
Było, widziałem ten film (tak animowany jak aktorski).
40:30.... teraz już wiemy, że cesarz ze wstydu spowodowanego klęską zaszył się w puszczach na północ od Karpat, spłodził tu dzieci, a jego daleki potomek został prezydentem III RP.
-------
:D))))))
Super! Czy mógłbyś dodawać daty do mapek? Pomogło by to utrwalić jak ludy wędrowały i w jakim wieku jak to wyglądało. Dzięki! :)
Dobrze, będę o tym pamiętał na przyszłość.
Ciekawie byłoby zobaczyć odcinki o scytach
👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍
Po tytułach widzę...zbierzne tematy i czasy bardzo mnie fascynujące i bardzo dawna
Węgrzy bardzo się utożsamiają z rowaszem, który to znów ponoć wywodzi się od Etrusków, choć na moje oko to po prostu kolejny odłam pisma klinowego, popularnego podówczas w południowo-środkowej Azji. Co ciekawe cyfry z tego zapisu są bardzo podobne do chińskich 1-4 i 10 (pisanych pionowo, a sprowadzonych do poziomu).
Ale cię lubię... 😁
Dziękuje, pozdrawiam :)
Będzie kiedyś odcinek poświęcony Scytom lub Persom ?
Będą, myślę że Scytowie prędzej.
Otto J. Maenchen-Helfen, The World of the Huns. Studies in their history and culture, ed. by Max Knight, Berkeley 1973
Może warto było uwzględnić i te badania...
Tak, byłoby warto uwzględnić tę liczącą 600 stron pozycję, gdybym miał na celu stworzenie pracy naukowej. Aczkolwiek nie uważam tego za konieczne ponieważ E. Thompson, P. Heather oraz K. Dąbrowski z których prac korzystałem obszernie cytują Maenchena-Helfena oraz jego najważniejsze wnioski. Jeżeli kiedyś będę pisał pracę doktorską z zakresu „hunoznawstwa” to z pewnością kupię całą bibliotekę o tym ludzie :)
Taktyczny :)
Hunowie lubili gotować mienso i ważywa w garnkach, stąd HUN-GARY
Czyżby autor był z Małopolski? - " Początkiem lat siedemdziesiątych..."
Nie, z Podkarpacia.
Alanowie tez byli razem z chunami
Wspominałem o Alanach.
Bardzo fajne ale rozwlekasz sie o rzeczyach tak na prawde prostych.
Hunowie byli handlarzami bluz z kapturem . Pochodzili z Tuszyna i handlowali na bazarze Ptaka. Potem wypędzili ich Chińczycy wraz ze swoimi bluzami z kapturem.
Tak było, w gimnazjum kolega kupił u nich bluzę za 12.30 zł. Jeszcze mu na frytki coś zostało.
Ogrom informacji - zgrabnie poukładanych i opowiedzianych ładną polszczyzną. Prośba tylko o bardziej czytelne mapy!
Ok, uwzględnię, być może wcisnąłem zbyt dużo plemion na tę mapę.