Czytamy naturę #35 | Lodówka skręceniowa - Prehistoryczne mleko - Drony z pazurami
HTML-код
- Опубликовано: 8 фев 2025
- W 35. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam:
1) 01:00 Jak to możliwe, że samo rozciąganie i skracanie gumki powoduje jej ogrzewanie się i schładzanie - oraz jak wykorzystać ten efekt do zbudowania lodówki?
2) 08:23 Jakie są najstarsze dowody archeologiczne na podkarmianie niemowlaków mlekiem z butelki oraz jak sprawdzić, z jakiego zwierzęcia pochodziło to mleko?
3) 14:35 Jaka jest technika lądowania ptaków na gałęzi - jakim cudem potrafią w skali mikrosekund reagować na kształt i fakturę gałęzi oraz jak można wykorzystać tę wiedzę przy konstruowaniu dronów?
Źródła:
1) Wang, R., ... (2019). Torsional refrigeration by twisted, coiled, and supercoiled fibers. Science 366, 6462, 216-221; doi.org/10.112...
2) Dunne, J., Rebay-Salisbury, K., Salisbury, R. B., Frisch, A., Walton-Doyle, C., & Evershed, R. P. (2019). Milk of ruminants in ceramic baby bottles from prehistoric child graves. Nature, 574, 246-248 (2019); doi.org/10.103...
3) Roderick, W. R., Chin, D. D., Cutkosky, M. R., & Lentink, D. (2019). Birds land reliably on complex surfaces by adapting their foot-surface interactions upon contact. eLife, 8:e46415; doi.org/10.755...
"Czytamy naturę" to program popularnonaukowy Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Wymyślił go i prowadzi Łukasz Lamża. Co tydzień czytamy razem trzy artykuły z bieżącej prasy naukowej - co tak naprawdę mówią nam naukowcy, dlaczego to jest istotne i co z tego wynika dla nas i dla świata. Mówimy stanowcze "nie" mielonce składającej się w 85% z wypełniacza, a tylko w 15% z konkretnego naukowego mięcha! W "Czytamy naturę" jesteśmy zawsze na froncie rozwoju nauki i odważnie siadamy u samego źródła wiedzy, tj. przy najnowszych numerach najważniejszych czasopism naukowych świata, jak "Nature" i "Science". Nowe odcinki w każdy poniedziałek.
Super odcinek dobry człowieku;)
Być może warto sprostować zwrot "Koło na osi, które nigdy nie wyewoluowało". Choć wydaje się, że biologiczna ewolucja takiego urządzenia jest wręcz niemożliwa (z przyczyn "technicznych"), to jednak wiele bakterii z grupy Rhizobium pływa właśnie dzięki ruchowi obrotowemu swoich spiralnych niciowatych wici (ruch takiej śrubowatej wici jest wokół własnej osi, dzięki ruchowu obrotowemu swoistego wału znajdującego się w otworze ściany komórki ). Tak więc życie komórkowe wyewoluowało koło i to własnie na użytek transportu - pięknie o tym pisze Dawkins w książce "Opowieść przodka" (w drugim wydaniu, rozdział Eubakterie).
Wow..genialny pomysł z lodówką, to fascynujące!
Takich nauczycieli nam trzeba!
Ależ gustowny szaliczek, od razu leci łapka w górę
18:35 Marlboro man, miszcz drugiego planu.
A tak a propos mleka, Uwaga Naukowy Bełkot wypuścił wczoraj odcinek na ten temat.
w przypadku tej lodowki, ciekawe jaka energia musialaby byc zuzyta do skrecenia materialu (na ile to by bylo oplacalne w stosunku do istniejacych rozwiazan).
W artykule twierdzą, że sprawność lodówek ze sprężarką to ok. 60%, ale nie chce mi się szukać, czy nie ściemniają. :) Oni twierdzą, że dla najlepszej wersji swojej lodóweczki uzyskali sprawność 65%, ale nie chce mi się grzebać, czy nie ściemniają. :))
Dzięki ;)
to jest lepsze niż discovery !!
Czuję dobry biznes w robieniu klimatyzacji z tymi gumkami. :)
15:35 Gość specjalny - krytyk filmowy Tomasz Raczek !
Wątpliwym jest opracowanie lodówki, która by długo działała na zasadzie skręcanych włókien. Działoby się dokładnie to samo co po ciągłym wyginaniu kawałka druta. Czyli włókna kaput po krótkim czasie.
Pewnie prędzej czy później tak. Myślę jednak, że przy dobrym doborze parametrów i materiału może być nie najgorzej. W artykule piszą o eksperymencie z drutem NiTi, czyli metalicznym, który przeprowadzili przez 1000 cykli skręcania-rozkręcania. To niezły wynik. Z drugiej strony wiadomo skądinąd, że jeżeli poruszasz się w zakresie lekkich odkształceń, to elementy mogą być wyginane i prostowane praktycznie w nieskończoność. Pomyśl o blaszce dociskającej baterię w dowolnym urządzeniu na baterie. To są tak drobne odkształcenia, że ilość cykli może spokojnie iść w miliony. Myślę, że problem jest do optymalizacji.
@@LukaszLamza zobaczymy. Na tem moment obecne rozwiązanie wydaje mi się lepsze. Ale może taki typ chłodzenia jak na filmiku przyda się w elektronice.
9:34 chyba jeszcze głęboki neolit raczej..
No wy se zon no wy se zon no wy se zon
Coś takiego zrobiono tutaj (lodówka skręceniowa): ruclips.net/video/lfmrvxB154w/видео.html
Superwytrzymała gumka ,zrobiłbym z tego gumę dla procy,cięciwę do kuszy,superprezerwatywę,zależy od możliwości,duuuużo pożytecznych rzeczy
Czy jest możliwość wypuszczenia tego jako podcast albo coś w tym rodzaju??
Czy przy naprężeniach i rozładowaniu naprężeń podczas trzęsień ziemi dało by się zaobserwować obniżenie temperatury gruntu?
No bo naprężenia akumulują się bardzo długo, więc jest czas na wyrównanie temperatury skał i otoczenia, natomiast rozprężenie następuje bardzo gwałtownie.
Tylko jeżeli w gruncie dochodzi do odwracalnego przejścia fazowego. Nie wiem, czy to jest do wykonania w normalnych warunkach geologicznych. Przy rosnących naprężeniach coś tam się dzieje z minerałami, jakaś rekrystalizacja zachodzi, ziarna się przebudowują, defekty migrują, ale to są raczej zmiany nieodwracalne, tj. przy rozładowywaniu naprężenia dochodzi do dalszych zmian, a nie cofnięcia tych pierwszych: następuje zniszczenie skały, uskokowanie, powstaje mączka uskokowa etc. Na oko obstawiam, że nie da rady. :)
Niewien czy pamiętacie ale byl niemiec co skonstruował lodówkę na dźwięk bylo na discovery nawet... I cisza powielu latach a szkoda :p
Czy kiedy skręcamy czasoprzestrzeń zachodzi jakieś analogiczne zjawisko?
ciekawe
a skrecamy (poza teoriami)?
@Tomasz Wojciechowski "skrecamy" sugeruje nasze celowe dzialanie. Btw. tak sobie teraz pomyslalem, czy promieniowanie reliktowe nie jest tez pochodna takiego "skrecania" czasoprzestrzeni (cieplejsze i zimniejsze rejony wszechswiata)
Nie wiem czy możemy obecnie skręcać czasoprzestrzeń jako Ludzkość. Być może na jakąś niewielką skalę np. w LHC. Bardziej chodziło mi o teoretyczne skutki skręcenia przykładowo spowodowane przez czarną dziurę.
Gdzieś czytałem w popularnonaukowej prasie wykorzystanie czarnej dziury do skręcenia czasoprzestrzeni. Zdaje się, że w przykładzie podano Jowisza jako "skręcacza". Z tego co pamiętam chodziło o tunele czasoprzestrzenne, co dawało możliwość cofnięcia się w czasie. Cudowne lata dziewięćdziesiąte, kiedyś powstanie kanał na YT obalający wszystkie te pocieszne teorie w sposób może bardziej popularny niż naukowy.
ach tyle skretow ze az skrety na skretach... ;]
co do "gumkowej lodówki" to tu jest projekt sprzed 3 lat - ruclips.net/video/lfmrvxB154w/видео.html
Ja bym obstawiał nazwę torsjokaloryczny mimo wszystko.
Co do kola, to w "Kopalnia wiedzy" podano info, ze odkryto w stawie jakiegoś insekta rodzaj zębatki. A przecież sam staw to wycinek kola, można wiec tak go rozpatrywać.
Nie przekonuje mnie stwierdzenie ze "czesc z tych reakcji musi byc zakodowana w konczynach". Biologia musiala tak zrobic bowiem predkosc przewodzenia we wloknach nerwowych jest bardzo mala. My uzywamy przewodow metalicznych, w ktorych predkosc przewodzenia jest porownywalne z predkoscia swiatla.
Ale obliczenia już nie są natychmiastowe. Co więcej, w dronie nie zmieścisz superkomputera. To ma być lekka, zużywająca mało energii elektronika i wykonywanie złożonych obliczeń odpada.
@@LukaszLamza a co to zmienia czy te obliczenia sa fatte w "glowie" czy w "konczynach" ? Elektronika nie staje sie lzejsza w zaleznosci od umiejscowienia.
@@Grego7q Chodzi mi o to, że zakodowana w dobrze skonstruowanym elemencie mechanicznym "inteligentna" reaktywność będzie w tym przypadku szybsza od reakcji opierającej się o przejście sygnału przez jednostkę obliczeniową.
@@LukaszLamza Jakakolwiek "inteligencja" zakodowana w elemencie mechanicznym to kwestia W NAJLEPSZYM WYPADKU milisekund, w elemencie elektronicznym to mikrosekundy (a jak sie postaramy to nawet nanosekundy).
Ogolnie: owszem, biologia nadal jest lepsza od nas w wielu dziedzinach ale nie upierajmy sie przy rozwiazaniach "biologicznych" tam gdzie nie podlegamy ograniczeniom, ktorym podlegala ewolucja.
czekaj, czekaj. jeżeli czekamy aż gumka wyrówna swoją temperaturę do otoczenia to czy otoczenie w tej chwili się nie ogrzewa? gdzie tu zasada zachowania energii (czy tam pędu, bo słyszałem że ta pierwsza nie istnieje a tylko parafrazuje drugą)?
Ogrzewa się. Ale to jest jak w lodówce. Ogrzewamy jeden ośrodek po to, aby ochłodzić inny. Gumkę skręconą i o temperaturze otoczenia wsuwamy do ośrodka, który chcemy ochłodzić i dopiero tam rozkręcamy.
rozumiem. dziękuję za odpowiedź.
Wiemy już, że efekt mechanokaloryczny działa dla gumowej gumki. Czy zadziała też dla drewnianej? :P
Dlaczego
Samsung już ostrzy sobie zęby na nową "smart" lodówkę.
Tutaj mamy film na YT sprzed 4 lat opisujący tę "nowość" z Nature. ;)))) ruclips.net/video/lfmrvxB154w/видео.html
Nudne!