NÓŻ PUKKO | GULASZ Z BARANA | KROJENIE WARZYW | CIĘCIE MIĘSA | SKÓROWANIE TUSZY | STRUGANIE
HTML-код
- Опубликовано: 8 сен 2024
- Na warsztat idzie prosty nóż, który służy mi od wielu lat: skandynawskie pukko! Jak się sprawdza w pracach obozowych typowych dla bushcraftu? Pokazujemy Wam to w praktyce. Przy okazji może z nami chwilę poobozować i nacieszyć się życiem pod gwiazdami. Zimowego obozu z końmi ciąg dalszy!
Kiedyś w górach szedłem do takiej bacówki, górskiej chaty w sezonie wykorzystywanej przez baców. Było po sezonie i w tej chacie spotkałem dwóch survivalowców/bushcrafterów jak zwał tak zwał.
Siedzieliśmy sobie gadaliśmy popijaliśmy piwko, no i jak to czasem bywa zaczęło się o sprzęcie. Chwalił się że jaki to on ma zajebisty wielki nóż na zamówienie, że kosztował 1300zł... Ja miałem jakąś małą najtańszą Morę. Zrobiło się późno i chłodno więc trzeba było rozpalić w piecu. Na miejscu było drewno ale takie wielkie kawałki które trzeba było przerobić na szczapki do rozpałki, mój nożyk by nie podołał więc mówię żeby coś zbatonował swoim dużym nożem. W odpowiedzi usłyszałem że on nie będzie batonować drewna nożem za 1300zl... Tacy to właśnie teoretycy w internecie są.
Od kilkunastu lat wyrabiam noże puukko i leuku i żywo się interesuję historią i teraźniejszością noża puukko . Noże puukko są narzędziem na wskroś pierwotnym ,ich historia sięga nie tylko XI wieku ,ale wręcz wczesnej epoki żelaza . Noże kultury lateńskiej były tożsame z klasycznym puukko czyli niewielkim nożykiem o ostrzu 6-9 cm . Były one powszechnie noszone tak przez mężczyzn jak i kobiety oraz dzieci . Oczywiście rękojeści nie zachowały ale można przypuszczać że były podobne do wczesnych form puukko ,czyli proste walcowate / + grzybkowata głowica / lub lekko beczkowate albo w formie kropli . Występowanie tych noży na stanowiskach archeologicznych obejmuje obszar dużo większy niż Skandynawia , to także Polska , Białoruś , Ukraina , kraje bałtyckie i północna Rosja aż do Uralu . Właściwie nie jest to dziwne , skoro większość ludów ugrofińśkich zamieszkuje Rosję, w tym część Samów . Niewielkie rozmiary noży puukko wynikają z kilku powodów - początkowo żelazo było bardzo kosztowne oraz to że w strefie tundry wymagało zgromadzenia dużej ilości paliwa do jego wytopu. Znane są też okazy puukko wykutych z meteorytu . Robiono je jednak ze wszystkiego , w muzeach nie brak puukko wykonanych ze starych nożyczek a nawet patelni . Stal wspomniana we filmie to niskostopowa narzędziówka , opracowana jeszcze w XIX wieku , jest odpowiednikiem polskiej NCV1 , materiał na tanie wiertła i piły tartaczne .
W sumie co sie dziwić
Nożyk idealny do prac domowych nie ma w sumie co poprawiać
Ja np mam Seaxa ale chyba chętnie też zaopatrze sie w puukko
Satysfakcja z noża zrobionego własnoręcznie jest ogromna. Ja kilka oprawiłem i jeden zrobiłem kompletny używając na ostrze kawałka brzeszczotu od starej piły ramowej do metalu.
Tnie super choć nie wygląda idealnie 😄
Podrzucił byś wzory rękojeści ? Byłbym zobowiązany...pozdro 😜👍
to ile w tym materiale archeologicznym z XI w jest głowni z tzw. szlifem skandynawskim jak na filmie?
@@robertlazinski5021 O ile korozja pozwala rozeznać ,wszystko wskazuje że wszystkie . Mniej efektywne szlify to wynalazek dla noży fabrycznych , bo producent tak oszczędza czas i kamień szlifierski i może sprzedać wyrób z gorszego materiału .
Witajcie🌲🌳
Dziękuję za piękny klimat.
Ujęcia przy ognisku, po zmroku - zakochałem się!!!
Cieszę się, że onegdaj (😉) kliknąłem ów magiczny przycisk i teraz mogę rozkoszować się Twoimi/Waszymi filmo-dziełami.
Zapewne wkrótce kupię kilka Twoich książek - niestety, póki co, kwestia priorytetyzacji opóźniła tenże zakup na poczet pewnych przyborów niezbędnych do przetrwania w lesie 😉
Z pozdrowieniami!
Trzymajcie się tam...skóry bez komóry!
chyba najlepszy odcinek z tej serij ,zaciesz w nocy najlepszy
Taka Mora Classic 2.0 Carbon na folkowych sterydach, lubie to!! ;) ..podobnie jak sredniowiecznie-trapersko-luzacki klimat video :) pozdr
Ten nożyk to erapuu metaastaja 95 . Co kolwiek to znaczy fajny i w dobrej cenie zamówiłem. Dzięki Panie Rufus za fajne materiały i orginalne poczucie humoru.
Jaki Rufus, takie filmy. Dzięki, jak zwykle materiał z jajem i bez bawełny. Pozdrawiam również towarzyszy. Są równie genialni.
Poproszę o jak najwięcej takich „surowych” materiałów. Ma to swój smaczek. I czas trwania w okolicach 30 min jest ok. Krótsze filmy powodują kaca niedosytu. Pozdrawiam
Lepszy kac niż zgaga. :)
Wyjątkowo fajny klimat w tym filmie,szczególnie posiedzenie przy ognisku i baranku. Przyłapałem się na uśmiechaniu do ekranu :) Pozdrawiam!
Pies był najlepszy:)
Po wielu latach męczarni z grubymi, węglowymi głowniami (bo ładne), przestawiłem się na cienkie nierdzewki i świat znów stał się kolorowy 😉 Łatwiej się kroi, stróże, utrzymuje itd. Opinel... Po robocie składam, chowam w kieszeń i spokój 🙂 Pozdrawiam
Cześć Rufus! Śledzę Twoje poczynania od początku Twojej wydawniczej przygody. O ile wolę czytać o Twoich przygodach w książkach gdzie mogę przenieść się w dzicz ramie w ramie razem z Tobą, to cieszę się, również z Twojej kariery filmowej - oglądam, relaksuje się, edukuję i zawsze dobrze ubawię. Dzięki!
Bardzo dziękuję :)
Baranek Shaun byłby dumny z Pukko :)
Leuku , duży nóż Samów ma prawdopodobnie pochodzenie rosyjskie , w Rosji znany od wieków jako tajożnik , czyli nóż do tajgi . Po fińsku nazywany jest russveitsi czyli po prostu ruski nóż . Na terenie Finlandii nie występuje przed końcem XVIII w . Wykopaliska , głównie groby z terenów Finlandii pokazują że wcześniejszy duży nóż to rodzaj germańskiego saxa . Od sredniowiecza występują też duże noże importy z nadreńskich hut z rękojeściami nitowanymi do klingi i ostrzami często porzypominającymi noże dzisiaj nazywanymi nessmuk a kiedyś po prostu rzeźnickimi .
za małolata jak byłem harcerzem to też miałem nóż typu''finka'' kupiony w składnicy harcerskiej ale dopiero teraz dowiedziałem się że dzięki niemu w momencie zakupu stałem się ruskim przestępcą... duma mnie rozpiera takie coś w CV🤣
Jak to się nazwy zmieniają 😂
@@obidowscy widocznie tam za kratami sami harcerze😂
Jeśli powiem, że Rosjanie na masło mówią masło, to mówiąc masło nie staniesz się nagle Ruskim.
@@DR_RUFUS dla mnie to nie ujma jak dla wielu że nazwą mnie Ruski za bardo to bierzesz na poważnie, więcej luzu.😉
Najbardziej w pukko i leuku podoba mi się sposób ich noszenia . Nie przszkadza ani w czasie marszu ani podczas siedzenia . Nabyłem cytując klasyka drogą kupna pukko w sklepie z pamiątkami w Inari i bardzo się tym jaram 😂. Pozdrawiam średniowieczną ekipę
Oby wiecej takich filmikow! Mniej ze strzelbami :)
Film mega fajny, przez Was zaśliniłem brodę
Nie ma bunkrów ale też jest zajebiście 👍
Pierwszy raz z nozem puko zetknąłem się w wieku około 10 lat czyli jakieś 40 lat temu. Miał go mój wujek. Już wtedy zrobił na mnie duże wrażenie. Dziś mam kilka noży typu "scandi" w tym takie które sam sobie oprawiałem. Piękne pewnie nie są, ale dzięki temu jedyne w swoim rodzaju.
Świetny film, jak zawsze.
Co do chleba, polecam litewski czarny. To jest dopiero chleb! I na pewno będzie bardziej zbliżony do oryginału ze średniowiecza:) Jak coś to mogę polecić gdzie kupić
Gdzie?
W Warszawie na bazarach. Bazar olimpia w niedzielę i bazar na ursusie przy ul. Warszawskiej w sobotę
Mają duży wybór chlebów i w ogóle produktów litewskich w tym mięsnych.
Jakie " bezdomniaki " 🤣. A tak serio to super stylowe łaszki :)
Super film i klimat pozdro leci sub 😊😎👍🤜
Dziękuję za film :) pozdrowienia:)
Panowie-aż ślinka cieknie,idę rozejrzeć się za jakimś ,,baranem,, , bo gulasz że świerszcza mógłby być problematyczny 😉
Jak barana to na wiejską albo do Brukseli.
Dokładnie.Cale wielkie stado 🙂
@@ozzycholewa2305 ale mięso z takiego śmierdzi gównem a nie baranem :)
Dlatego raczej tylko do upolowania,a nie do zjedzenia 😉.Echhh...ale bym polował...
Achhhh uwielbiam takie klimaty 🤩🤩👌👌💪💪💪 Pioooona ✋👊
Kubki metalowe mają składane uchwyty druciane. Tylko pita z tych kubków herbata lub kawa szybko stygnie.
Są też metalowe kubki o podwójnych ściankach ale w nich się płynów nie podgrzewa.
świetny klimat ,wyborny film zresztą jak zwykle .....dzięki za film i inspiracje 🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥
Piekna sceneria dobry material 👍🫡😀
bardzo przyjemne spędzanie wolnego czasu. baby d.... nie trują ;)
baranek zamiast pasikonika
właśnie, to jest zajebiste....
Zajebisty odcinek, sztosik 👌👍👊
Jak zwykle super 👍
Super odcinek pozdrawiam serdecznie 👍👍👍😊
uwielbiam ten rodzaj noży. Są nieprzyzwoicie praktyczne.
Oj tam 52 lata temu kupiłe pierwszą finkę w składnicy harcerskiej na Rynku i tak się on nazywał 😂
🤣🤣🤣🤣ale się uśmiałem przy tym waszym jedzeniu👌🤣👋👋👋
fajków to chyba wtedy jeszcze nie było ;) To co wyróżnia te filmy to dobry humor, nie tylko opowiastka ;) tak trzymaj
Ja ostatnio kupiłem Morcię 2.0 i jestem nią zachwycony :)
👍13 -letni nóż i dalej cieszy...ja mam swój 33 lata i dalej używam...pozdr
Noże takich wymiarów i parametrów były w całej Europie i to wcześniej niż w 11 wieku.
Kształt specyficzny rękojeści to jakiś wiek... 18.
Szlif "scandi" w nożach popularyzuje się dopiero wraz z przemysłowym ich wytwarzaniem, czyli też koło 18 wieku.
Dziękuję że mogłem pomóc.
Super to smażenie na ognisku. W przeciwieństwie do tego w domu nie trzeba potem kuchenki wycierać :D A jaki boczuć, tłuściutki, miękki jak masełko. Może się uda taki na mieście dorwać. Tak, ktoś powie, że to bardziej słonina ale lepsza taka słonina niż kiepski boczek.
ja też wyobliłem swoją more ucząc się ostrzyc:) i mam teraz oryginalna wyoblona more
He, he. Wczoraj jadłem duszonego selera na obiad z ziemniakami i czosnkiem. Do tego upiekłem chleb i zrobiłem zakwas z buraków. Tylko ciuchy mam nowocześniejsze😁😁
zarombisty film
Odcinek od kuchni :)
Puukko mam i bardzo lubię, chociaż ostrze wyraźnie nieco za grube. Brawo Stary Wspaniały Świecie, w gotowaniu widać progres ;) Po wolno gotowanej wiewiórce trochę się obawiałem tego barana, ale zupełnie niepotrzebnie ;)
Skandynawski dramat - w Kopenhadze Szwed Norwega zabił finką ;)
Jako dzieciak miałem taką klasyczną harcerską finkę made in PRL z pseudoskórzaną pochewką i znakiem ZHP na plastikowej rękojeści. Każdy chciał taki mieć! Potem w swojej niewiedzy "naostrzyłem" go za pomocą obrotowej tarczy szlifierskiej. No cóż, nieco był posiekany, ale ciął lepiej. Stal była jakaś licha, ale wtedy taki nóż naprawdę dawał radę, bo innych zbytnio nie było ;)
Dopiero wiele lat później dowiedziałem się o istnieniu prawdziwych fińskich noży pukko. I wtedy mi zaiskrzyła w głowie taka rosyjska piosenka. Kto zna, ten wie o czym mowa. Zacytuję tylko początek "Когда я был мальчишкой, носил я брюки- клёш, Соломенную шляпу, в кармане - финский нож." Rzeczywiście w Rosji finki były chyba dość popularne.
Z tą wojną to trochę inaczej. Musi być dobrze i skutecznie, ale też tanio, by można było to łatwo i w dużych ilościach tłuc. Dlatego przykładowo broń strzelecka zwykłego wojaka jest o wiele mniej wypasiona niż customizowana broń sportowa, dlatego odchodzi się od elementów frezowanych na rzecz tłoczonych z blachy, od łusek mosiężnych na rzecz stalowych, od szkieletów metalowych na rzecz polimerów. Podobnie jak racje żywnościowe czy inne mundury robi się patrząc na cenę, a nie tylko pod kątem idealności. Kuksa na tle metalowego kubka to raczej jak karabin myśliwski z łożem z polerowanego włoskiego orzecha na tle chamskiego kałacha ;) To strzela i to strzela, ale to pierwsze szkoda tytłać w błocie, w przeciwieństwie do drugiego.
Odcinek fajny, bardzo klimatyczny, a przy okazji z humorem :) Weź się tato! A bo nie odmienisz. Ta, ja nie odmienię! ;)
Baranek shaun :D
8:31 Chędogość, z ogniami św. Elma w tle ;)
Jadome jak widać!
👍
Nie do końca na temat - w filmach strzelano lodowymi pociskami by nie zostawić śladu , pewnie z lodu pocisk byłby trudy dozrobienia .
A gdyby zrobić pocisk z żalatyny o większej gęstiści jak żel balistyczny i go mocno się schłodzić - strzelić do żelu balistycznego mogło to być ciekawe ?!
Pociski z Soli gruboziarnistej ?!
Ładny nożyk, choć nie na moje zastosowania.
A nazwa mi się ze słowem puke dziwnie kojarzy :D
Baranek rarytas! A nie tylko kasza i kasza 😉
git
gut
Parafrazując myśl o startowaniu w zawodach ... ja sie nie ścigam, więc nikt mnie nie dogoni.
Całe życie kieruje sie min. tą maksymą i Ty Rafciu tak trzymaj ... pozdro :)
2mm grubość głowni jak dla mnie też robi robotę. Zawsze minimum 3mm a teraz nie koniecznie. Pozdrawiam.
Co do kubków, to kuksa jest pewnie lepsza od stalowego jeszcze z jednego względu, choć powiązanego. Gorący stalowy jest niezbyt przyjemny nie tylko dla ręki, jeśli nie trzyma się go za uchwyt, ale również dla ust. Z kuksą nie powinno być takiego problemu, bo drewno się aż tak nie nagrzewa, na pewno nie tak szybko. Nie używałem dotąd drewnianej kuksy, ale niemile wspominam zetknięcia z gorącą stalą i myślę, że tak właśnie może być. Zresztą podobnie chyba jest z łyżkami, stalową i drewnianą.
To prawda, z drewnianej kuksy pije się o wiele przyjemniej.
🔥💪💪🌳🌲
Rosja a sprawa puukko to temat rzeka . Po pierwsze dla północnej Rosji puukko jest formą etniczną , rodzimą . Finlandia równie długo jak część Polski była częścią Rosji a kiedy patrzysz w ciemność , to ciemność też patrzy na ciebie. Rosja dla fińskich producentów noży była workiem bez dna . Kiedy w 1830 firma Fiskars rozpoczęła produkcję maszynową głównym odbiorcą była Rosja. Pierwsze wzory Fiskarsa uchodzą obecnie za rdzennie rosyjskie , rosyjskie fabryki zaczęły je kopiować jeszcze w XIX w. Sławny nóż sapera , czy nóż ZIK jest potomkiem noży Fiskarsa w prostej linii . Fabryczne puukko Fiskarsa miały dłuższe ostrza 12-13 cm , potem nawet ponad 15cm. Drugim archetypem rosyjskiej finki , jest finka NKWD będącą kopią szwedzkiego noża myśliwskiego , który ogólnie także nawiązywał do noża puukko przy nieco większych rozmiarach. W efekcie finka rosyjska to nóż silnie spokrewniony z puukko , jednak większy rozmiarowo. W Rosji finka ma od dawno opinię noża bandytów , w latach 1935-95 jej posiadanie i wyrabianie było przestępstwem . Faktycznie w łagrach wyrabia się do dzisiaj finki i jest specjalny typ finki więziennej tzw. finka Irka . Rękojeść musi koniecznie z różnokolorowych kawałków plastiku a środek chwytu ozdabia rosyjska litera -I- czyli jak nasze N. Ma ona sygnalizować skrót : idu riezať aktiw .
Filandię Car kupił od Szwedów płacąc złotem , bo gdyby nie to to Szwedzi rozwiązali by problem fiński jakieś sto lat temu 😂
@@obidowscy Finlandia znalazła się w Rosji w 1809 roku , po przegranej Szwecji w wojnie z Rosją . Jeśli jeszcze coś płacono , to Szwedzi Rosjanom a nie odwrotnie .
Nas w 2001 Ruscy chcieli zamknąć w Abakanie (Hakasja) za nożyk dł. 6cm 😜
@@rafamainka3376 To trochę dziwne, może szukali byle pretekstu żeby dostać łapówkę ? Ruskie przepisy są pokręcone jak łoniaki murzyna . Obowiązuje podział na noże grażdańskie czyli powiedzmy cywilne i chałodnoje arużje czyli białą broń . Ta wymaga zezwolenia na noszenie i grozi aresztowaniem jak się go nie ma . Jednak żeby nóż był białą bronią musi mieć gardę albo wyprofilowaną rękojeść w sensie antypoślizgowo , po drugie długość ostrza powyżej 10cm i grubość powyżej 2,9 mm . Jeśli nie spełnia tych wymogów jest legalny . Jednak na terenach zagrożonych islamskim terroryzmem są dodatkowe zakazy . Nawet wchodząc do metra w Moskwie jes się witany napisem : zacziem tiebie noż - po co ci nóż?
@@krzysztofcebula1068 to było tzw. ukryte ostrze 🙂 drewniana pochewka z drewnianą rękojeścią!? Na rzemyku, na szyi 😉
boczek z tego co widzę biedronkowy...skóra i łój ;)
Ze wszystkich rzeczy i zjawisk przedstawionych na filmie postanowiłeś wyróżnić jakość boczku.
@@DR_RUFUS no chyba się nie obraziłeś ?
Oglądam,i będę oglądał ;)
Ja chcę zobaczyć jak skórujesz tym nożem Żubra.
Chciałbym pójść na taką wyprawę 😳
Na początku myślałem że z tym barankiem Shoun szoszonem to będzie kit ale w
wy na prawdę go oskórowaliście i zjedliście 😱😵🐑🍽️
Niektórych to przeraża i jak tak można robić 🤣 albo po samodzielnym skorowaniu już by nie ruszyły takiego mięsa
Panie Rafale, Ten plecak norweski który nieraz Pan używa jest wygodny podczas noszenia - chodzi mi o stelaż?
Jako tako wygodny.
Pierwszy, pozdrawiam.
Do ryb też dobry
Strzała. Film świetny: relacja, opowieść, dowcipy, realne spostrzeżenia _in situ_ czyli w praktyce. Kilka rzeczy w sumie w pigułce. Chłopaki fajne: mają dystans i wiedzę. "Niedźwiedź" Remigiusz też. 🙂
A te papieroski to z epoki czy rekonstruowane czy współczesne? 😉
Dobry baran nie jest zły, pamiętam z obozów harcerskich ponad 30 lat temu. Bywa tłusty i łykowaty, ale ja jadłem tylko pieczonego, nie duszonego z grzybkami i cebulką pewnie. Mniam. Aha: tego mlaskania to nie słychać w ogóle, tylko jakieś dźwiękonaśladowcze "mniam". 🤨
Jeden tylko taki blooper wypatrzyłem: w 8:50-9:05 pojawia się członek ekipy filmowej. 😉Wycinałbym. 🙃
Papieroski to majeranek z Maroko był, drogą morską przez pustynie ;)
@@dszymonowicz A jakaś machorka do późniejszy czas? Jak to się trzeba do tego smaku przyzwyczajać?
@@GrubyBurak tytoń na dobre rozgościł się w Europie dopiero w XVI wieku. Psychoaktywne konopie prawdopodobnie były spożywane we wczesnym średniowieczu ale wyłącznie do rytuałów - podobnie jak alko czy grzyby. Co istotne nie znaleziono żadnej fajki na tamten okres. To nie wyklucza inhalacji ale może wyglądało to bardziej jak szałas potów... Robiłem własne mieszanki ziołowe z szałwi, dziewanny, rozmarynu. Podobno można również palić suszone szyszki chmielu.
O !boże...z kuchnią nie macie nic wspólnego...!Z nożami może i tak....! Pozdrawiam serdecznie ❤️🌹👍
Pani tak pisze, jak my gotujemy. :)
Hej, popieram, baranek super, hejterzy na drzewo !
stal to nasza ncv1
Najciekawsza to była ta średniowieczna latarka na głowie tego pana co zajmuje się rekonstrukcją średniwiecza... 😁😁😁
Czy ja tam u Dubiącego_W_Brzozie_Pukko widziałem buty Lundhags?
Oddałeś im ciuchy i telefony , po baranie . . . 😊
Kiedyś takich olbrzymich warzyw nie był
Rozumiem, że z baraniego jelita zrobiliście prezerwatywy?
Czy słowo "kuksaniec" Wziął się od kursy? 🧐😉
Pojadę do Dani i kupię taki nóż.😂 W jakim mieście go kupiłeś?
Tak było kiedyś ze sprzętem wojskowym... Teraz to szajs....
Remek, co masz za anorak? Szukam czegoś takiego, ale na razie bez skutku.
prawdziwy "fachowiec" testuje noze ostrze jak zyletka na udach, co tam tetnice.
Jakich Wy ziół dodali do tego gulaszu?
Stary masz zadatki na nr 1 bushcraftu na yt, niestety brak inteligencji na tym medium. Pozdrawiam, więcej.
W sumie "puukko" to po fińsku po prostu nóż.
Apetytu narobili
Bardzo dziwie wymawiasz nazwę tego noża. A zacznijmy że nawet ją źle piszesz, do tego wymawiasz po polsku. Nie jestem znawcą tego kraju, choć mieszkałem tam parę lat :) z tego co mówili mi Finowie to nóż Puukko to ogólnie ręcznie robiony nóż myśliwski. Tyle i aż tyle. Większość wygląda podobnie, to wynik z aspektów praktycznych i użytkowych. Ale nie znaczy to że nóż który będzie miał np. dwa razy dłuższą klingę niż rękojeść nie będzie nożem Puukko :) Pozdrawiam
Dlaczego napisał waść nazwę noża wielką literą? Tak się po polsku nie pisze.
@@DR_RUFUS Rzekł autor, który opisał film z wciśniętym klawiszem caps lock :) być może nieprawidłowo wyszedłem z założenia, że jest to nazwa własna rodzaju noża. Jeśli sądzisz że przebija to błędną pisownię tej nazwy, to zwracam honor.
Trochę tych zwierząt w życiu przerobiłem 😉
🏕🧙⚓
mina baranów .. bez cenna 😃
krytyka kościoła ,który nawiązuje do ciemnogrodu--tymczasem chopaki bawmy sie w ciemnogród kozak
co
@@DR_RUFUS zabawne są przebieranki oraz próba imitacji dawnych czasów jednak skoro już tak się bawicie warto odwzorować próbę dnia w 100% w tym nie korzystać z zapalniczek bądź kurtek taka dygresja . Poza tym kanał w pyte