Nowości w języku, które część Polaków doprowadzają do szału. Mówiąc Inaczej, odc. 211
HTML-код
- Опубликовано: 3 июл 2024
- Post redaktora Warzechy znajdziecie tutaj:
x.com/lkwarzecha/status/17813...
A tu kilka artykułów o USPAĆ:
1. obcyjezykpolski.pl/uspic/
2. Slownikpolsk...
3. A tu jeden z najstarszych wpisów na ten temat. Jest sprzed 11 LAT!
tropicielbledow.zse.me/?p=340
Czyli ta forma ma kilkanaście lat. Byłam przekonana, że jest młodsza.
____________________________________________________
Tu z kolei namiary na schroniska i fundacje, które opiekują się zwierzętami:
1. tylko_przyj...
2. schronisko-jozefow.pl
3. schroniskol...
4. fundacja_ju...
Jeśli znacie placówki, którym warto pomóc, napiszcie o nich w komentarzach.
Kochani, wielu z Was sygnalizuje mi, że forma USPAĆ jest stara, bo słyszeliście ją 20/30/40 lat temu. Z mojej analizy wynika, że USPAĆ do niedawna było formą gwarową. Jednak od kilku (może kilkunastu) lat ta forma funkcjonuje w języku ogólnym. Inaczej mówiąc, w językowym mainstreamie. W nim jest to nowość. Biorąc pod uwagę to, jak stary jest nasz język, kilku- czy też kilkunastoletnie formy to nowości.
Możliwe, natomiast ja w równych proporcjach widziałem i słyszałem ten koszmarek w odniesieniu do kładzenia dziecka spać jak i do usypiania chorego zwierzęcia (musiałam uspać psa, uspałam swoją kotkę itp.).
Stąd wyciągam wniosek, że przytoczone przez Ciebie wytłumaczenie jest w wydaniu mamuś dorabianiem ideologii do własnego niechlujstwa. Wśród matek krążą różnorakie potworki językowe, jak "kontoj", koszulka "na długi rękaw" itp., nie wspominając o zabobonach, gusłach i magicznych praktykach i nawet osoby nieco lepiej wykształcone, po których spodziewałbym się rozumu i poprawności językowej - przesiąkają tym wieśniactwem na wskroś w niezliczonych grupach na Facebooku i w innych miejscach sieci.
Kopernik powiedział, że zły pieniądz wypiera dobry. W tym przypadku niechlujstwo, ciemnota, wieśniactwo i niedostatki umysłowe wypierają rozum, staranność i wiedzę. A język usłużnie za tym podąża, prymitywizując się i chamiejąc.
Co do "umierania", to są dwie strony medalu.
Nikt nie protestuje, kiedy ktoś powie, że jego monstera czy kaktus umierają. Nie chodzi tu więc o czysto językowe rozróznienie.
Z racji tego, że istotnie "zdychanie" stało się wyrażeniem głównie używanym w celu wyrażenia pogardy i agresji, nie mam nic przeciwko temu, by ktośo swoim zwierzątku mówił z uczuciem, że umarło.
Mamy jednak z jakichś powodów te dwa oddzielne czasowniki i jeśli ktoś wchodzi w obszar dewiacji umysłowej i każe nam kochać i płakać nad każdą żywą istotą, a czasem wręcz twierdzi, że nienawidzi ludzi i tylko zwierzątka są warte szacunku i miłości - sorry, ale wtedy będę protestował. Naginanie języka na potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi tylko dlatego, że głośno krzyczą - nie, na to nie ma zgody. Gdzieś musi być granica rozsądnej empatii i kompletnego odklejenia.
Co złego jest w "uśpić"?
Po co cudować z regionalizmem "uspać"????
Nigdy nie słyszałem takiego zwrotu.😮
@@elzbietakrasuska7039 Oglądałaś film?
Myślę że nie trzeba mieć osobistych doświadczeń z UŚPIENIEM ukochanego zwierzaka, żeby UŚPIENIE dziecka, kojarzyło się z tym samym.
U mnie w rodzinie zawsze się mówiło "położyć spać dziecko"😅
taaaaak!
No raczej tak
I czy to nie jest najlepsze rozwiązanie tego "problemu" 😂
Albo: ululać.
@@patkat512 Ululać możesz szwagra na weselu, ale nie małego dzieciaka. 😉
A czy przypadkiem słowa obrażające człowieka typu "żryj", "zdychaj" nie stały się tak nacechowane, bo właśnie odnosiły się do zwierząt, a zrównanie człowieka ze zwierzęciem było obraźliwe?
Możesz powiedzieć spier*, wynocha, albo odejdź ode mnie. Wszystkie znaczą to samo i osoba wypowiadająca okresla ta sama granicę wokół siebie, i każda zasługuje aby te granice były poszanowane. Jednak każde słowo przekazuje też coś innego, określa trochę człowieka które je wypowiada, lub jego emocjonalny stan. Za tym idą też inne emocje. Kiedy mówisz żryj do kogokolwiek, do człowieka lub psa, to bardziej mówi o tym jakim Ty jesteś człowiekiem a nie jakim on jest człowiekiem.
@@laliday Jak zachowanie człowieka ma się do słowa, które odnosi się po prostu do zwierząt? Jeśli człowiek na własne potrzeby uczynił osobne słowa w stosunku do zwierząt, a na skutek ewolucji i semantyki zmiany się zadzialy, to jak określa się "poszanowanie", kiedy po prostu jest pewne powiązanie w języku, i nie musisz mieć żadnej konkretnej intencji? Na wsi się mówi: zdechła mi krowa, i tyle. Czy używając tego czasownika mówię, że krowa była zła? Proszę bez jakichś percepcyjnych nakładek odnieść się. Przecie "zdechnąć" bezpośrednio od "dechu" pochodzi, które nieszkodliwym słowem jest. Utraciło zwierzę przeto dech, czyż nie?
Ja myślę, że własnie o to chodzi. Używamy człowieczego słownictwa dla zwierząt bo buntujemy się traktowaniu ich przedmiotowo, a chcemy aby były traktowane podmiotowo. Chcemy właśnie podkreślić, że są członkami rodziny a nie biedną krową w stodole, o którą nikt nie dba. Kiedyś właśnie zwierzęta traktowano z pogardą, jako stworzenia gorsze i dlatego te słowa typu 'zdychać' 'żreć' 'robić coś jak świnia' nie są przez wiele osób już chętnie używane bo te osoby się temu sprzeciwiają.
Zgadza się, dawniej przyrównanie kogoś do zwierzęcia było obelgą i to taką grubego kalibru. Dlatego też pies nie mógł "odejść z tego świata" jak człowiek, należało wymyślić inne słowo dla zwierzęcia inne dla człowieka. W miarę jak część zwierząt z wykorzystania typowo użytkowo gospodarczego "awansowało" na ludzkich towarzyszy lub wykwintne hobby, to trend ten zaczyna się odwracać. Jakoś tylko biedna Świnia nie może się jeszcze przebić na salony 😀
@@aa-iy6yn Dziękuję za konkretną odpowiedź. Mam wrażenie, że zaznaczając pewne właściwości, powszechnie występuje ugodzenie w uczucia, które prowadzi do wylewu emocji. Pan/i zrobił/a to w odpowiedni sposób, dlatego szczerze dziękuję i szanuję za nienacechowaną emocjonalnie wypowiedź :)
Jak padł, to tylko Janek Wiśniewski.
tak naprawdę to tylko w piosence był Janek Wiśniewski. Chłopak miał 18 lat i nazywał się Zbyszek Godlewski i to jego nieśli na drzwiach co uwieczniły kamery.
Padało się na polu chwały od wrażej kuli. To było zaszczytne padnięcie!
Ja słyszałam formę "uspać dziecko" już ze 20 lat temu. Wtedy mnie niesamowicie raziła i irytowała. I tak jest do tej pory. I nawet mając własne dzieci nie zmieniłam zdania, zawsze szłam je "uśpić" nigdy "uspać".
Najprawdopodniej do niedawna USPAĆ funkcjonowało tylko jako element gwary. W językowym mainstreamie jest to nowość, stąd ten odcinek.
@@mowiacinaczej Na FB widzę je od 10-15 lat, zresztą w obu znaczeniach (uspać psa i uspać dziecko), więc chyba to wytłumaczenie można między bajki włożyć.
A gwarowo mówiła tak rodzina mojej ex z Białegostoku i 50 lat temu.
- Mój bombelek od trzydziestu godzin bez przerwy płacze, muszę w końcu go uśpić.
- Ha ha, chciałaś chyba jednak powiedzieć "uspać"!
- Dokładnie wiem, co chciałam powiedzieć...
Młodzi rodzice zrozumieją... 😈😈😈
A niektórzy niekoniecznie już młodzi rodzice nie usypiają dzieci, tylko je katują, jak to czasem z mediów można się dowiedzieć
Zawsze można zamienić "uśpić dziecko" na położyć spać - brzmi lepiej 😊
usypianie kojarzy się z usypianiem zwierząt, czyli eufemizmem znaczącym weterynaryjne zabicie takowego, które jest w ciężkim stanie - nie wiem czy każdemu by to przeszło przez gardło
Mówię o swoim psie, że "mój piesek padł" w kontekście, kiedy jesteśmy po intensywnym spacerze i zaraz po powrocie do domu "pada" na swoje legowisko i zasypia. Nigdy nie słyszałam tego określenia w stosunku do śmierci pieska.
Uwielbiam Panią słuchać. Bardzo konkretny a prosty przekaz. 🥰
*Pani słuchać
Dziękuję!
"Uspać" to zwrot używany od bardzo dawna wśród tzw. gminu. Najwyraźniej przekroczył swoje dotychczasowe, ciasne granice, i upowszechnia się - ku coraz lepszej komunikacji międzyludzkiej, i coraz powszechniejszej szczęśliwości. ;-)
Wiele wskazuje na to, że to słowo dotarło do językowego mainstreamu.
Czyżby?
A jaką szczęśliwość...to ma niby dawać?
Chyba byłbym nawet skłonny "kupić" to wytłumaczenie, po co powstał bezokolicznik "uspać", gdyby nie to, że zazwyczaj te same osoby, które "idą uspać dziecko", idą również do weterynarza "uspać pupila". Moim zdaniem to raczej kwestia braku oczytania.
Oczywiście, że tak. Tu nie chodzi o usypianie na śmierć dzieci 🤦🏻♀️ Co to w ogóle za pomysł??? Ludzie po prostu gadają bez sensu i tyle. Gdzieś ktoś usłyszał „uspać” i bezmyślnie powtarzał, w końcu napisał w Internecie i poszło.
Wstrętne słowo i naprawdę, nie powinno się tłumaczyć wrażliwością.
@@Tolla777, z mojego śledztwa wynika, że młode matki wolą formę USPAĆ, mimo że wiedzą, iż mówi się UŚPIĆ.
W moich czasach mówiło się "położyć do spania dziecko". Bardzo nie lubię formy "uspać" i nie jest ona używana tylko we wspomniany przez ciebie kontekście.
Ja od zawsze mówię, że pies odchodzi.
Ja pamiętam jak moja babcia, gdy się wkurzyła, to mówiła „pies im mordę lizał, suka marsza grała”. Drugiej części powiedzonka nigdy nie mogłem zrozumieć.
...dlatego zawsze mówiłam, ze idę "położyć dziecko spać"
W trakcie tego filmu uśpiłam dziecko😂 nigdy nie używałam formy ,,uspać", rzeczywiście chyba o niej słyszałam, ale dowiedziałam się teraz skąd się wzięła i że podobno młode matki nie mówią ,,uśpić"😅
Ja zawsze mówiłam "uśpić", ale moja mama mnie poprawiała, że mówi się "uspać". Nie dowierzała, że to ja mam rację.
A czasem "padł" nie jest skrótem myślowym od "padł trupem" tylko już wszyscy zapomnieli że to trupem kiedykolwiek tam było.
Czy żeby być padliną trzeba paść trupem, czy wystarczy paść?
Nie wystarczy paść, bo można tylko paść na ziemię, a to nie czyni jeszcze padliną. Musi być dopełnienie ,,trupem" wypowiedziane bądź w domyśle, wynikające z kontekstu.
Jako lekarz weterynarii zdecydowanie nigdy nie chciałabym "uśpić" swojego (nieistniejącego) dziecka ;) A co do "zdychania" bardzo bezpiecznym słowem jest "odszedł". O takie sformułowanie chyba nikt się nie awanturuje, a jest spokojne i nie nacechowane w żaden sposób, aczkolwiek też może niezbyt precyzyjne w znaczeniu :)
Propozycja na suchara :
Jakie jest ulubione obuwie Donalda Trumpa?
Trumpki
Moja ciocia mówiła „Idę utłuc dziecko”, gdy miała na myśli spowodowanie, żeby dziecina zasnęła. 😂
A o zwierzętach mówię najczęściej „odszedł” albo „zakończył swoje psie/kocie życie”, bo „zdechł” faktycznie brzmi okropnie, a „umarł” może brzmieć dla niektórych kontrowersyjnie, a nie zawsze chce mi się wdawać w dyskusję…
Co do suchara to myślałem, że odpowiedzią będzie "chihuahua" 😄
Przypadkiem trafiłam na Pani kanał i jestem szczęśliwa z tego powodu, ponieważ wreszcie zmobilizowałam się do tego, żeby zrobić porządek ze swoim słownictwem.
Gdy miałam kłopot z pisownią jakiegoś wyrazu, zastępowałam go innym i po problemie. Tzn. tak mi sie wydawało, że po problemie. 😅
Dziękuję ❤
Ja chyba nie jestem bardzo wrażliwa w takim razie. Nie mam problemu powiedzieć z żalem, że zdechł mi pies, albo musiałam go uśpić. A jak ktoś mówi, że jemu piesek umarł i zrobił mu pomnik w ogródku to też to rozumiem, ale kwiatków nie będę zanosić 😂
Uspać to przedziwne słowo i brzmi strasznie.
nie jest takie złe, wręcz powiedziałbym, że uregularnia nasz język, bo czemu niby jest "spać", "przespać", "odespać" ale już "uśpić"?
Szerzej na to patrząc - nie. We wschodniosłowiańskich językach istnieje taka forma ot dawna.
Дитя приспать, а хомяка усыпить (Ditia prispat’, a chomiaka usypit’)
@@motorolnik9945 Czynność spania jest bardzo ciekawa w naszym języku. Bo jak ktoś śpi to co przed chwilą zrobił? Zasnął (od słowa sen), bo zaspać to można do pracy. Zaśpić to dziwne słowo które zazwyczaj oznacza narkozę. Kiedy ten sam ktoś próbował zasnąć to wtedy zasypiał, a kiedy spał to nawet śnił (miał sny będąc w fazie snu, ale nie senił 🙃) choć nie koniecznie będzie to pamiętał (sny a nie sen). Jak ktoś kończy sen to się wybudza, ale to czy się wyspał zależy od jakości snu 🙃 Więc z tego całkiem logicznym jest że żeby ktoś usnął, należy go uspać. A to wszystko po to, bo chcemy żeby niemowlę POSZŁO spać mimo że nigdzie nie idzie. Bo nie umie.
@danielbeznosiuk
W żadnym "wschodniosłowiańskim" języku nie ma formy "дитя приспать".
@@jurijnowicki8769 zajrzyj do słownika języka rosyjskiego
„Uspać” rzeczywiście poznałam dopiero na grupach mamowych. Na początku myślałam, że to przejęzyczenie, ale jak co chwilę widziałam taką formę, zrozumiałam, że to tak specjalnie mamy mówią. Ja nie mogę się przyzwyczaić, staram się mówić zawsze „uśpić”. A i mam inne skojarzenie z tym słowem, bo mi się zawsze „usypianie” kojarzyło z narkozą w szpitalu, a nie z usypianiem pupila :p
Opiekunka mojego syna gdy był mały (20 lat temu) tez tak mówiła. I nie była to młoda osoba, dobrze po 50-tce.
Być może mówiła gwarą.
Może po prostu mówiła niepoprawnie. Dużo osób mówiło i wciąż mówi "poszłem" zamiast "poszedłem" a to o niczym nie świadczy.
Uspać, choć mnie irytuje, to jeszcze nic. Znajoma, (od której to słowo usłyszałam) mówiła o sobie, że zaspała w kontekście zaśnięcia... Gdy dotarło mnie dotarło, o co jej chodziło, to głowa mi wybuchła.
Ja chodzę ululać Synka:)
A co do pięknego różnienie się... Jak najbardziej, pod warunkiem, że drugiej strony nie zmuszamy do swoich opcji, że nie nakazujemy jakichś form wypowiedzi, itd.
IKEA opublikowała niedawno Leksykon Dobrego Języka...
Człowiek uczy się całe życie, nawet języka ojczystego ❤
❤
❤
❤
Ja słyszałem w filmach przyrodniczych że "zwierzę padło bo było chore"
Ankieta na Instagramie nieco zmanipulowana. Pytanie powinno brzmieć: "Czy pies umiera, czy raczej zdycha?"
A co do tej całej nowomody językowej, wrażliwości językowej, czy wynalazków słowotwórczych, polecam skecz Kmn "Poprawność polityczna"
Wszystko jest zmanipulowane, a światem rządzi układ.
Przywołuje to u mnie smutne wspomnienie z dzieciństwa 😢 kiedy zmarł mój pies (bardzo bliski przyjaciel) i w ten sposób o tym mówiłem, to byłem poprawiany, że przecież zdechł, bo to pies. Dopiero polonistka w liceum na jednej z lekcji powiedziała, że jeżeli odeszło zwierzę, z którym łączyła nas silna relacja, to nie ma przeciwwskazań żeby powiedzieć, że pies zmarł. Odczułem wtedy ogromną ulgę. Mam nadzieję, że po tym filmie usłyszy o tym wiele osób i też poczuje taką ulgę, albo chociaż zdobędzie świadomość, że tak można ❤️
Nigdy nie mówiłam "idę uspać dziecko". Idę położyć dziecko na drzemkę 😀
Ja najczęściej mówię o zwierzętach, że umierają, ale kompletnie nie przeszkadza mi słowo "zdechnąć". Uważam, że zarówno strona, która burzy się na "umieranie", jak i strona, która burzy się na "zdychanie", trochę przesadza.
Hej Paulina! Dziękuję Ci za ten odcinek, myślę że był potrzebny. Dzięki niemu wielu będzie umiało lepiej wybronić swoje zdanie, jednocześnie nie dając nazywać się bambinistami. ❤ Super! Pozdrawiam 😊
"Pimpuś padl" 😂😂
Dołączam swój komentarz odnośnie "uspać". Moje dzieci mają już po ponad 30 lat. Kiedy były małe, żona chodziła uspać dzieci. To ona przyniosła to słowo do naszej rodziny i na początku było ono dla mnie strasznie dziwne. Ale z czasem się z nim obyłem i już teraz mam wnuki, które czasami chodzę uspać :)
Droga Pani ...słowo" uspać" dziecko słyszałem już około z 40 lat temu w ustach mojej teściowej...mieszkaliśmy z żoną na Suwalszczyźnie i teściowa pytała się minie .." uspałeś dziecioki "lub w formie bezosobowej --" uspał" Czyli było ono w użyciu już dawno bo teściowa rodzona przed wojna .
USPAĆ to najpewniej element gwary, ale w językowym mainstreamie jest nowiuśkie! Czyli ma kilka/kilkanaście lat. 😊
Ja słyszałam 15 lat temu od dziewczyny z jakiejś podkarpackiej wioski.
Zdecydowanie wolę język Profesora Bralczyka niż bezsensowną, politpoprawną nowomowę. Nie wyważa się otwartych drzwi.
świetny odcinek, dziękuję
Spodziewałem się osobatywów, które mnie na przykład doprowadzają do szału i często nie mają sensu z punktu widzenia językowego (co to jest „osoba uczniowska”?!)
Zwrot "osoba uczniowska" obejmuje uczniów queer / niebinarnych oraz uczniów transpłciowych - stosowanie tego zwrotu to wyraz szacunku wobec osób nie mieszczących się w czarno-białym podziale na płeć męską i żeńską, bo rzeczywistość nigdy i nigdzie nie jest czarno-biała
Już chyba wolałabym być uśpiona niż uspana. Dobranoc.
uspać pochodzi ze wsi
Bardziej z gwary.
Bardzo interesujące jak pani mówi, słucham i uczę)
Całe życie się mówiło np. Mieszkańcy, studenci, pracownicy i jakby w domyśle było, że chodzi łącznie o mężczyzn i kobiety. Dziś obowiązkowo mieszkańcy i mieszkanki, studenci i studentki etc. Dla mnie to przerost formy nad treścią. Z innych rzeczy, dziwnie mi brzmi imiesłów "zaopiekowany" np. Pacjent został zaopiekowany.
Jesteś mężczyzną, dlatego to dla ciebie przerost formy nad treścią. Jakbyś całe życie słyszał mieszkanki, studentki, lekarki itp to też by ci to w końcu zaczęło przeszkadzać :>
Dziękuję 🤘😀
Kiedyś oprócz ludzi umierały tylko pszczoły, ale świat się zmienia i tyle.
Mnie na studiach (studiowałem weterynarię w Poznaniu) uczono, że człowiek i pszczoła umierają a reszta zwierząt pada/zdycha. Wykładowcy którzy tak nam mówili (przy czym, nie wszyscy nas tak uczyli) tłumaczyli, że proces śmierci człowieka oraz pszczoły przebiega inaczej niż reszty zwierząt (chodzi dokładnie o procesy zachodzące w komórkach w trakcie śmierci osobnika).Nie wiem tylko czy nadal tak się uczy czy coś się zmieniło w tym aspekcie.
@@hubertszydl3389absurdalne tłumaczenie, bo proces umierania człowieka jest zdecydowanie bardziej zbliżony do umierania organizmu innych ssaków, takich jak psy, koty, świnie, a nie do owadów...
Pszczelarze niemal od zawsze mówili, że pszczoły umierają z szacunku do tych owadów, po prostu.
@@nataliat3418 Dlatego napisałem że nie każdy wykładowca tak uważał. Ja sam używam słowa umiera niezależnie czy mówię o człowieku czy o zwierzęciu. Na studiach miałem takich wykładowców co nawet za użycie słowa umiera odnośnie do zwierząt innych niż pszczoły potrafili oblać studenta na zaliczeniu lub nawet egzaminie.
@@hubertszydl3389 no i słusznie, jak można leczyć zwierzę nie wiedząc nawet czy zaraz umrze czy zdechnie. Przecież to kluczowa wiedza jak się właśnie walczy o jego życie
@@hubertszydl3389Pszczoła "umierała", bo była szanowana za pracowitość oraz rzadką i bardzo cenną słodycz miodu, do tego posilała się na kwiatach o atrakcyjnych kolorach i woniach, a wkurzona, choć maleńka, boleśnie żądliła. U dawnych Słowian pszczoły miały atrybuty boskie. Zwierzęta gospodarskie "zdychały", bo nie budziły wyjątkowego szacunku: były zmuszone poprzestać na pokarmie i posłaniu, jakich udzielił im człowiek, często bylejakich, ich odchody cuchnęły, do tego pozwalały sobie bezkarnie zabierać jaja, mleko, puch i wełnę, rzadko reagowały agresją na złe traktowanie, a na koniec w większości trafiały do garnka i naturalną koleją do wychodka. Uzasadnianie różnic w mówieniu o śmierci pszczół i innych zwierząt hodowlanych rzekomymi różnicami w procesach umierania to podszyte schematami poznawczymi i kulturowymi brednie
❤ dziękuję w imieniu własnym i 🐕😘
Uspać jak ułożyć i usypać. Uśmiać się i uprać. Uprasować. Ubzdurać sobie. Aspekt dokonany. A człowiek odchodzi czy umiera? Mój pies padł po długim i męczącym spacerze, czyli położył się i głęboko zasnął. W języku uwidacznia się nasza pogarda dla psów. Kot w języku ma się lepiej.
Zgadza się, psy w języku zawsze były dość negatywnie konotowane. Fajną ciekawostkę na ten temat powiedział prof. Bralczyk w filmie na Kanale Zero - wyrazy takie jak „psota”, „psocić” pochodzą od „psa”, właśnie dlatego, że pies się kojarzył z taką złośliwością, byciem szkodnikiem.
Uprasować??? Uprać??? 😮to chyba regionalizmy. Coś wyprane, wyprasowane bądź w formie pytającej: wyprasować?wyprać? ( Ci te skarpety🤣)
@@joannaryczek1291 Moja ulubiona forma (tym razem z pewnością regionalna) to UKĄPAĆ. 😃
@@joannaryczek1291normalne słowa ze słownika 🙂
@@JerzyMuller dokładnie.
"Padł" możesz przeczytać przy interwencji straży miejskiej, sprzątającej padłego psa z chodnika.
Witam, ciekawy i skłaniający do refleksji materiał.
A ja mam pewien trop dlaczego to nie mówimy, że pies padł.
Otóż co powstaje, gdy zwierzę padnie? No powstaje padlina - w domyśle nadający się do spożycia kawał mięsa. I o ile my sami padliny nie jemy, to względnie naturalnie bierzemy pod uwagę, że zjedzą to jakieś zwierzęta, powiedzmy sępy nawiązując do niedawnego filmu Naukowego Bełkotu.
A jak to jest w przypadku psa? No w przypadku psa wręcz celowo go zakopujemy, żeby dzikie zwierzęta go nie pożarły, bo nie traktujemy szczątek psa, jako padliny. Pies to członek rodziny, a nie anonimowy kawał mięsa - dlatego nasze psy nie padają, a my ich nie jemy.
Ale jest i drugi trop, który wcale nie musi być przeciwstawny, a - wręcz przeciwnie - może uzupełniać ten pierwszy...
Bo co rozumiemy pod słowem paść w przypadku zwierzęcia? Nie śmierć naturalną, a wycieńczenie głodem, chorobą lub zwyczajnym wyeksploatowaniem do granic wytrzymałości tegoż zwierzęcia. Z tego samego źródła mamy frazeologizm "padać ze zmęczenia". A nasze psy nie pracują w gospodarstwie, nie kończą żywota zagłodzone lub wycieńczone chorobą (choć to ostatnie czasem się zdarza, ale wtedy zwykle usypiamy takiego psa, zanim do tego dojdzie) - ergo nie spełniają one definicji słowa "paść".
Dlatego z obu tych przyczyn - nasze psy nie padają, a umierają lub zdychają w zależności od preferencji. Mój Bąbel zdecydowanie umarł te kilka lat temu... i ani nie padł, ani nie zdechł.
Dzień dobry.
Co z koncertami pani redaktor?
Dlaczego używa się słowa "trigger" skoro istnieje "wyzwalacz" ?
Bo "wyzwalacz" kojarzy nam się z propagandowym wizerunkiem radzieckiego żołnierza z trzema zegarkami na każdej ręce, "wyzwalającego" Polskę spod okupacji niemieckiej i otrzymującego kwiatki od wdzięcznych Polaków. 🙃
O właśnie, Pani autor mieni się być autorytetem w kwestii języka polskiego, a zaśmieca go takimi wtrętami. Przepraszam, nie zaśmieca, tylko litteruje.
@@Mateusz-Maciejewski
Po pierwsze, nigdy nie słyszałem, by Paulina przedstawiała się jako autorytet w kwestii języka.
Po drugie, to jest termin psychologiczny, który ma swoje konkretne znaczenie i ma pełne prawo gościć także w języku ogólnym.
Wyzwalacz mnie się kojarzy z żołnierzem radzieckim z 6 zegarkami na rękach, "wyzwalający" nas spod okupacji i obsypywany kwieciem przez wdzięczne Polki. Taki obraz propagandowy tkwi w mojej głowie i jak już wszyscy, którzy pamiętamy komunistyczną propagandę, poumieramy - wtedy sobie lansujcie wyzwalanie do woli 😋
Cześć 😊❤
Janek Wiśniewski padł! Przepraszam , tak mi się przypomniało z literatury pięknej😕
Słowo "zdycha" też używa się też w pierwszej osobie. Na przykład: „Jest upadł i zdycham" albo „Zdycham, wczoraj za dużo wypiłem i boli mnie głowa".
Ale wtedy mamy do czynienia z pewnego rodzaju hiperbolą, czyli celowym wyolbrzymianiem.
@@mowiacinaczej Ty to nazywasz hiperbolą, a ja to wielokrotnie przeżyłem.
Czy w przypadku zatrucia się wymiotuje, a rzyga wyłącznie wskutek nadużycia alkoholu? Moim zdaniem to synonimy z różnym stopniem językowej dosadności.
"Lekko się prowadzi' co innego znaczy w przypadku samochodu, a co innego w przypadku jego właścicielki.
@@maciekszymanski8340 Jeśli przeżyłeś, to znaczy, że nie zdechłeś. To JEST hiperbola.
@@kerbiczZdychać jest czasownikiem niedokonanym. Nie musiała więc zdechnąć.
@@paulatomczykowska3016 Widzisz tylko czysto formalną stronę zagadnienia, ignorując semantykę, dlatego błądzisz. Otóż nie da się umierać i nie umrzeć. Jeśli uważamy, że ktoś umiera (czy też zdycha, różnica jest tylko w rejestrze, a nie w znaczeniu), a on wydobrzeje i nie umrze, to znaczy, że on *nie* umierał, tylko tak nam się wydawało.
Uważam, że p. Warzecha ma wrażliwość językową, bo widzi różnicę w tych dwóch zdaniach: "wszyscy nie palący zostali poproszeni o wejście do sali" i "wszyscy niepalący zostali poproszeni o wejście do sali". Natomiast być może nie miał nigdy psa, dlatego nie wykształciła się u niego wrażliwość na ten gatunek żywych istot, a to nie przekłada się na zrozumienie wyrażenia "pies zmarł". Otóż dla mnie "pies odchodzi za tęczowy most", bo jednak umiera człowiek, ale słowo "zdycha" w odniesieniu do psa jest dla mnie zbyt brutalne. Dla mnie "psa się adoptuje", bo sama mam adopciaka. Ale także ujednolicenie pisowni w przytoczonych wyżej zdaniach o osobach, które nie palą (w tym momencie, albo też ogólnie) jest złe.
Mam już drugiego psa. bardzo kocham tego, który zdechł i obecnego. Ale i on kiedyś zakończy swój żywot /zdechnie/. Nie chodzi o wrażliwość na psy a o rozróżnianie, że jest to inny gatunek niż człowiek. Nigdy by mi nie przyszło do głowy, że pies jest mi równy. Stoimy ewolucyjnie o wiele wyżej. Mamy obowiązek dbać o inne stworzenia, a nie je uczłowieczać.
Język jest środkiem, a nie celem i musi ewoluować razem z nami, bo inaczej na mamę nadal mówilibyśmy "macica" albo nawet jakimś zestawem chrumknięć, jak jaskiniowcy :)
O roślinie też mozna powiedzieć, że padla, zdechła lub umarła. Czy to źle, nie poprawnie lub w jakis sposob niestoslowne gdy użyjemy tego najelegantszego?
Pieskie życie - w kontekście 'psieci' zamiast 'dzieci', czy ja wiem czy to ma taki negatywny wydźwięk... Ludzie czasami będą dbać bardziej o zwierzę niż o młodego człowieka.
Psa można bezkarnie wykastrować, taka to jest opieka xD
Bolesna prawda jest taka, że opiekunowie psów często bardziej troszczą się i dbają o pupili niż niektórzy rodzice o własne dzieci. Decyzję o przyjęciu pod dach psa (nie licząc podwórkowych łańcuchowych) ludzie podejmują coraz częściej świadomie, a jednocześnie coraz więcej dzieci jest płodzonych z przypadku - bo świadomi i odpowiedzialni potencjalni rodzice często z dzieci rezygnują.
@@twkolejofil np. oddają do schroniska jak wielce empatyczni przedstawiciele lewicy xD
mój starszy syn, ma sześć lat, na pewno nie mówiliśmy "uspać" Może i mówiliśmy "uśpić", czy "ululać, albo zmienialiśmy osobę, czyli zamiast pytania "uśpiłaś go?" było "zasnął?"
Ale mówiłaś komuś: uspij dziecko, a nie uspaj dziecko.
Kiedy urodził się mój synek też byłam zakłopotana używając formy "idę uspać", nie bardzo mi pasowała i źle kojarzyła, wolałam "iść uśpić dziecko". Natomiast "usypiam dziecko", bez "idę" nie ma neutralnego odpowiednika, a szkoda.
W jakim sensie nie ma? Można mówić kładę dziecko do snu.
Jest jeszcze "Aaa kurwa, nie dla psa, nie dla śmiecia, a dla Pana to!". Ot, takie powiedzonko.
Uśpić:
- późno już, idź, uspij już to dziecko!
Uspać:
- późno już, idź, uspaj już to dziecko.
(?)
Łącząc dwa wątki w jeden. Skoro niekomfortowo jest mówić, że zwierzę zdechło, to również niekomfortowo mówić, że się je usypia. Ulubione zwierzę to chyba lepiej uspać.
8:01 Myślałam, że odpowiedź to będzie Gangnam Style ze względu na wykonawcę. XD
Ja akurat nie mam problemu z użyciem słowa "umiera" wobec wszelkich istot żywych, nie tylko psów. Z językowego punktu widzenia uważam określenie "uśpić psa" w sensie pozbawienia go życia za bezsensowne, bo po prostu wprowadzające w błąd. Stany śmierci i snu jednak znacznie się różnią. Powiem nawet więcej: za poprawne uważam określenie: "Słońce umiera" mimo, że gwiazda nie jest istotą żywą. Ale ma to sens, bo jak nasze Słońce umrze, to nie przetrwa też życie na Ziemi.
Stany śmierci i snu kulturowo są ze sobą mocno powiązane. W literaturze pojawia się motyw snu jako małej śmierci, a określenia takie jak "sen żelazny" czy "sen nieprzespany" to właśnie inne określenia na śmierć.
@@n.l.w.h.6188 co do tego kontekstu kulturowego to w pełni zgoda, ale tu właśnie wychodzi moje wykształcenie ścisłe: po prostu lubię precyzję w wyrażaniu się.
Dziekuję za Twój apel i przyłączam się😊 pozdrawiam
Dla mnie sprawa ma sie nastepujaco: jeśli kogoś jakaś forma czy zwrot "triggeruje", to niech jej nie stosuje. Używajmy języka zgodnie z własnymi przekonaniami. Natomiast nie oczekujemy od innych ludzi, ze mają identyczne odczucia jak my. Tu już z kontekstu czy tonu głosu można wywnioskować, czy ktoś miał na celu nas urazić, czy nie. Jeśli nie, to znaczy, że ta osoba czuje język inaczej. I już. Nie ma powodu do oburzania się i pretensji 🤷
Mnie niezmiernie irytuje słowo czemu. Ostatnio czytałem cykl Teatr Cieni Pani Agnieszki Hałas, która to posługuje się wyłącznie tym słowem. Żeby nie oszaleć zacząłem automatycznie zmieniać czemu na dlaczego i od razu czułem się komfortowo zwłaszcza że cykl przypadł mi bardzo do gustu. Pozdrawiam obie Panie :)
Moja teściowa mówi, że "uspała wnuki", a mnie aż skręca, jak to słyszę. Bo jak to powiedzieć w czasie teraźniejszym? Uśpić - usypiam, ale uspać - uspajam??
A po to mówić to w czasie teraźniejszym? Jest całkiem sporo słów, które nie mają w użyciu pewnych form, i jakoś nikt się tym nie przejmuje, ba, z reguły w ogóle o tym nie wie, bo ich nie potrzebuje i nie próbuje używać. Takie pytanie wynika nie z rzeczywistego problemu (bo po pierwsze jest doskonałe słowo usypiam dziecko, a po drugie rzadko kiedy o usypianiu dziecka informuje się w trakcie tego usypiania), tylko z reakcji odrzucenia niemile brzmiącego słowa i szukaniu racjonalnych powodów tego odrzucenia. Jest prosty sposób na pozbycie się nieprzyjemnego uczucia skręcania - wystarczy polubić lub tylko zaakceptować. No chyba że problem jest w ogóle głębszy i nie ma związku ze słowem, lecz z teściową:)
U nas w domu samoistnie narodziło się określenie - koty się uspały:)
@@kambuzelafantastycznie wytłumaczone 👍a problem ewidentnie nie dotyczy języka a teściowej. Przykre, bo skoro usypia dzieci, to pomaga swojej skręconej z wściekłości synowej.
No tak średnio😅
O moich zwierzętach zawsze tylko i wyłącznie: umarły. To byli moi przyjaciele, kochałam je. Mimo wszystko musiałam je uśpić, bo cierpiały i nie było innego ratunku.
O dziecku też uśpić, ale znaczy coś innego. To nie jedyny przypadek że to samo słowo ma różne znaczenie. Mimo że brzmi tak samo, myślę że jakoś przecież czujemy nasz język i nie mamy problemów z rozróżnieniem.
Jeśli ktoś mówi uspać - też ok, nie przeszkadza mi to, rozumiem o co mu chodzi (piszę 'chodzi' choć przecież nogi się nie poruszają i też nie bierzesz tego dosłownie, no nie?)
Ja mówiłam, że idę dziecko położyć spać. Też usypianie kojarzy mi się z uśpieniem zwierzęcia. "USPAĆ" pierwsze słyszę.
Warzecha od zawsze był dla mnie autorytetem intelektualnym, w tym sprawach językowych
Moim zdaniem określenie "uśpić" na zabijanie zwierząt jest niefortunne. Przez to to słowo się zepsuło. A, jak sądzę, od zawsze powinno ono wiązać się ze spaniem, nie ze śmiercią.
Ale skoro już tak jest, to może "uspać" jest potrzebne ? Mi nie przeszkadza.
Określenie "padł" do zwierzaka słyszałem tylko w odniesieniu do sytuacji w które ów zwierzak był bardzo zmęczony lub niechętny do ruchu z jakiegoś powodu.
Powiedzenia z psami, faktycznie, nadają się do aktualizacji. Ale to, właściwie, można by powiedzieć o wielu powiedzeniach w ogóle, nie tylko o tych z psami.
Jesteś fajna!
No i to całe przewrażliwienie połyka swój własny ogon: przecież właśnie uśpić się wzięło z uczłowieczenia "zgonu" zwierząt tak, że teraz młode matkie nie chcą tego używać, za chwilę ludzie nie będą mówić o umrzeć😅
Jesteś po prostu MĄDRY)))
Ja dziecka nie mam, ale w żadnych wypadku nie używałbym "uśpić". Bardziej pasuje tu określenie "utulić do snu" czy "ułożyć do snu" - raczej nie jest tu potrzebne nowe słowo. Różnica jest taka, że dziecko zasypia łagodnie przy delikatnym tuleniu czy ułożone w wygodnej kołderce, a usypiamy kogoś czy coś zmuszając "na siłę" do snu. 😴
Ja zawsze myślałem, że zdechł używa się (emocjonalnie) do każdej istoty ginącej w skrajnych warunkach. Przecież jak ktoś mówi, że coś jest k*wsko wysokie, to nie ma na myśli budy dla psa, nie? Analogicznie "zdechł" kojarzy mi się z uduszeniem (np. przytoczone "zdychaj!" podczas duszenia) czy udarem. W mojej opinii łatwiej powiedzieć, że ktoś zdechł na pustyni niż powiedzieć to samo o kimś kto umarł spokojnie podczas snu. Czasami granica jest niewielka, a czasami wyraźna, ale zawsze mamy tu do czynienia z tymi samymi pojęciami, acz w "innej skali". 🤔
Analogicznie łatwiej powiedzieć, że ktoś padł lub coś padło z wycieńczenia, ale nie koniecznie kojarzy mi się to ze śmiercią, bo przecież nie każdy upadek jest śmiertelny. 😫
Skoro psy niesłusznie mają tak źle, to w takim razie proponuję zamienić w przysłowiach psa na polityka. Nie dość że bardziej będzie to pasowało to będzie mieć mocniejszy wydźwięk np. "I tu leży polityk pogrzebany" - czyż nie brzmi to lepiej i jakoś tak bardziej … odpowiednio? 😈
A tu suchar ode mnie:
Dlaczego obcokrajowcy myślą, że najbardziej na świecie dbamy o psy?
Bo mamy znaki z napisem: "Uwaga, piesi!" 😂
"Różnica jest taka, że dziecko zasypia łagodnie..." - Ale usypiane zwierze również łagodnie zasypia po uprzednim podaniu odpowiedniego preparatu. I dodatkowo nic nie stoi na przeszkodzie, aby je utulić.
"... usypiamy kogoś czy coś zmuszając "na siłę" do snu" - Tylko że tuleniem wymusza się na dziecku zaśnięcie. To nie jest tak, że ono chce zasnąć, ale nie może, jeśli ktoś go nie przytuli.
Jestem cudzoziemką i potwierdzam, że kiedy zobaczyłam ten znak po raz pierwszy, naprawdę musiałam przez chwilę się zastanowić :)
@@pro100olga Cóż mogę powiedzieć … witam w Polsce! Może i upada, może i język zmienił się mocno przez zabory, ale i tak fajnie że jeszcze ktoś po za nami się go uczy. 🙂
Niech droga lekką będzie dla każdego, kto się stara i nie idzie na skróty …
Ja mówię "uśpić dziecko".
Za to nie użyłbym określenia "uśpić psa" na uśmiercenie psa - na zabicie, eutanazowanie go.
Uważam określenie "uśpić psa" w odniesieniu do jego uśmiercenia, za idiotyczne i pomylone.
@@Matti0407 Usypianie zwierząt ma zawsze charakter przymusu bezpośredniego. Zwierzęta to nie typowi wyborcy i są w stanie wyczuć niebezpieczeństwo. Powoduje to ogromny stres dla zwierząt tuż przed śmiercią zwłaszcza jeśli nie dba się o standardy.
Utulenie wbrew pozorom nie doprowadza do zaśnięcia bezpośrednio. Ma to character pomocny, gdyż redukuje stres dziecka. Relax przez obniżony stres w połączeniu ze zmęczeniem doprowadza do snu dziecka dobrowolnie. Rodzin pomaga zasnąć przez psychiczne uspokojenie. Tulenie to nie jakieś magiczne zaklęcie czy wymuszenie zmuszające do snu.
Jeśli pomoc ma character przymusu to równie dobrze można powiedzieć, że organizmy żyjące w symbiozie tak naprawdę są sobie wrogie, ale nie zdają sobie z tego sprawy. xD
Dzięki
Pierwszy raz tu zawitałem - sympatycznie i do rzeczy :) Dodam jednak, że na język polski i tzw. jego poprawność mam wywalone. Zmieniał się, zmienia i bedzie się zmieniał i w związku z tym wszyscy i nikt mają rację, a tak nawiasem - hudefak is Bralczyk, że tak rzucę po nowoczesku ;)
Dwa lata a ciężko a naszym ciężko zapomnieć, ciągle wszystko się z nim kojarzy. Został uśpiony (zaawansowany rak). Pewnie sam by chwilę później zdechł. Tak to zwierze, najlepszy nasz towarzysz. I nie nie był częścią rodziny, mimo wielkiej do niego miłości (i tu nie biję się tego słowa), ale to wciąż było zwierzę. Za to twierdziłem, że tworzymy stado (nie czułem, że coś sobie ujmuję). Nie uważam, że on jest jakiś poniżany, gdy go nie uczłowieczam. Zresztą nie życzyłbym mu całej tej obłudy człowieczeństwa. Wolałem sam się choć na chwilę oderwać i cieszyć gonitwą, szarpaniem czy po prostu leżeniem razem.
Wysłuchałem i idę się upić... tzn. upać.
W mojej rodzinie się czasem mówi że padło zwierzę domowe.
To czy umiera czy zdycha, w moim słowniku zależy od sposobu i gwałtowności śmierci. Jeśli umiera ze starości / powoli dychając, na końcu raz słabo wzdychając i przestając, to zdechł. Trzeba zauważyć, że mało kto chciałby zjeść zdechłą krowę. Padł, jeśli tak powoli jeszcze szedł, albo próbował wstać, ale padł i już nie wstał. Padliny też ludzie raczej nie jadają. Jeśli gwałtownie, w wypadku, to psa zabiło i nie żyje. Zabiło psa. Zamiast "pies umarł" stwierdził bym raczej, że pies nie żyje. Bo kto umarł, ten nie żyje.
Ja idę uśpić 😉🤣
No to czas najwyższy wyjść za mąż i mieć dzieci🙂 Po co czekać na moment, kiedy będzie się żałowało?
Dziękuję, ale nie prosiłam o rady.
Miałam nadzieję że wspomnisz o wszechobecnym ostatnio "umieniu w coś". Słynne nie umiem w internety, ale coraz częściej też np. nie umiem w emocje i inne. Skąd to się wzięło?
To żart językowy.
@@mowiacinaczejTo BYŁ żart językowy. Obecnie coraz więcej młodych osób używa takiej składni całkiem serio, jako normalny sposób wyrażania się.
Team Warzecha. Kochajmy zwierzaki ale nie zrównujmy z ludźmi.
Nie zrównujmy. Tylko człowiek potrafi być taki okrutny i niszczycielski.
Świetny i bardzo potrzebny odcinek! Dziękuję 🤍
uspać brzmi głupio
Położyć dziecko do snu.
Za długo!
Chyba matki nie wiedzą o fakcie, że jedno słowo może mieć różne znaczenia... Lepiej im nie mówić, że uśpić można też komputer, czyli przełączyć go w stan czuwania. Nie wspominając, że "stan" i "czuwanie" też mają po kilka znaczeń.
Właśnie, świnia też umiera-zdycha😊
wiem, że tematem jest umieranie, ale to całkiem zabawne w sumie... bo na początku ludzie umierali, a zwierzęta zdychały. Żeby kogoś obrazić, porównywało się go do zwierzęcia, które jest niżej w hierarchii więc chcieliśmy jakby odczłowieczyć tego, do którego mówimy "zdychaj" Przez to stało się to słowem o zabarwieniu pejoratywnym. Bo częściej ludzie słyszeli w filmach o "zdychaniu" ludzi, niż o zwierzętach. za to zwierzętom coraz częściej i coraz bardziej ochoczo przypisujemy cechy ludzkie (czasem im szkodząc, ale ogólnie tendencję uważam, za dobrą) Więc z jednej strony mamy psy, czy koty, które chcemy wznieść ponad inne zwierzęta, a z drugiej skojarzenie "zdychaj" z odczłowieczaniem i to nam się gryzie. Fascynujący jest nasz język:)
Janek Wiśniewski padł
...
Nie płaczcie matki, to nie na darmo
Nad stocznią sztandar z czarną kokardą
Za chleb i wolność, i nową Polskę
Janek Wiśniewski padł
Co do usypiania dzieci to przyznam, że pamiętam taki zwrot usypiać dziecko a nie uśpić dziecko. O zwrocie uśpić dziecko nie słyszałam. Co o tym można powiedzieć?
Paulina jest fenomenalna. Uwielbiam sluchac. 😁❤️ A zrobisz kontent o ewolucji "kutasa" ?! Dzis krawiec by sie tatalnie zszokowal..
Zrob tez o slowie "krypto". Tez popularne. Doslownie - bo np krypto-gej. Ale tez w przenosni - tak jak to uzywa Zmywak w swoich materialach... lub Gonciarz z Naeba.. Czy algorytmy to wyłapują?
W czeskim uśpić to „uspat”, kołysanka to „uspavanka”
(posłuchajcie piosenki Uspavanka z płyty Bilé inferno [Iva Bittová & Vladimír Václavek]!)
Zatem "uspać" jest czechizmem (bohemizmem).
@@Damio22yt, w językach wschodnich chyba też można tę formę znaleźć, ale trzeba to potwierdzić.