ADHD i zaburzenia ze spektrum autyzmu - podobieństwa i różnice
HTML-код
- Опубликовано: 9 май 2024
- Różnicowanie ADHD i ASD (zaburzenie ze spektrum autyzmu, w tym autyzm i zespół Aspergera) to bardzo blisko ze sobą spokrewnione zaburzenia. Opowiadam o tym w najnowszym wykładzie.
Zacznij wspierać nasz kanał, a otrzymasz następujące bonusy:
/ @psychiatraplus
Chciałbym podzielić się refleksją, jaka pojawiła się u mnie po obejrzeniu wykładu Pana Doktora: „ADHD i zaburzenia ze spektrum autyzmu - podobieństwa i różnice”. Cieszę się, że Pan Doktor podjął ten temat. To bardzo ciekawa kwestia - współistnienie ASD i ADHD. W moim odczuciu pomocne dla diagnostów może być to, o czym Pan Doktor wspominał w poprzednim wykładzie - myślę tu o spektrum(!) ADHD. Sądzę, że warto to podkreślać. A ile ASD ma to w nazwie (spektrum), o tyle ADHD - jak słusznie Pan Doktor zauważa (w poprzednim wykładzie) - nazbyt często traktowane jest 0/1. A przecież te dwa zaburzenia (w przypadku współwystępowania) - o charakterystyce spektrum (właśnie) mogą dawać „mieszankę” nie poddającą się tak łatwo wpasowaniu określone kryteria nozologiczne - skutkujące diagnozą. Z określoną diagnozą związane jest określone leczenie, brak diagnozy eliminuje leczenie. Może to zbyt daleko idący wniosek, lecz w jakiś sposób potwierdza go praktyka. Mam tu na myśli indywidualne, czy wręcz zindywidualizowane podejście do konkretnej osoby - jednostki ludzkiej - pacjentki/ pacjenta. I tak jak w przypadku „dedykowanej” np. „terapii genowej”, można spodziewać się lepszych efektów, w porównaniu z procedurami „uśrednionymi”. Tak sądzę, że w szczególnie w przypadku zaburzeń o charakterystyce spektrum, a szczególnie jeśli mowa o spektrach (u jednej osoby) - nakładających się na siebie, taka indywidualizacja farmakoterapii i indywidualizacja psychoterapii nasuwają się jako najbardziej skuteczne rozwiązanie. Oczywiście to komplikuje wiele spraw. Choćby system ochrony zdrowia wymusza uproszczenia. Czy to z uwagi na „obcinanie kosztów”, jak i upraszczanie procedur - bo choćby łatwiej jest je kontrolować, czy pilnować by stosowane były metody o sprawdzonej skuteczności.
Dziękuje za wykład
Bardzo ciekawe.
Szczególnie unteresuje mnie kwestia mikrobioty jelitowej oraz grubości kory w ADHD, a także kwestie związane z autoimmunologią.
Bardzo dziękuję za wykład.
Jaka szkoda ze nie działają napisy.
Chciałam podzielić się tym filmem z osobą niedoslyszacą.
Ps. Sprawdziłam ze da się w telefonie z aplikacją używaną przez nas do transkrypcji na żywo. Daliśmy radę 🙂
Jak ja Panu dziękuję 🙏
Dziękuję za ten wykład! Dosyć niedawno dostałam rozpoznanie zarówno ADHD jak i ASD i wciąż odkrywam informacje które rozjaśniają mi tak wiele z mojego życia. Dawno temu podejrzewałam u siebie autyzm, ale po pierwsze nie miałam wtedy szerokiej wiedzy i niestety wierzyłam w stereotyp mówiący że autystycy nie mają empatii, ja mam empatię więc uznałam że nie mogę być autystyczna, a po drugie właśnie: wiele zachowań które u siebie rozpoznaję wykluczało autyzm, np potrzebę zmiany (np moje zainteresowania oscylują między etnografią a psychologią ale specyficzna tematyka zmienia się z częstotliwością kilku miesięcy - pół roku temu zgłębiałam wszystko na temat kultury Maori, dzisiaj nie kręci mnie ten temat w ogóle).
Potrzebujemy tak bardzo większej wiedzy w społeczeństwie na temat obu stanów (ASD i ADHD) żeby ludzie nie przechodzili większości swojego życia bez diagnozy bo nawet biorąc pod uwagę stygmatyzację i negatywne stereotypy, to wiedza na temat własnych uwarunkowań daje tak wielką ulgę że jednak jest się normalną osobą, tyle że nie neurotypową.
Czytając ten komentarz mógłbym się podpisać niemalże jeden do jednego. Nawet o Maori czytałem kilka miesięcy temu. Jak się trzymasz?
@@Gen.Margulis Oooooo! Jak dobrze spotkać kogoś o podobnych zainteresowaniach! Aktualnie jestem na etapie "kończy mi się zafiksowanie na kulturze Tuaregów, i przesuwa się w okolice Maroka".
@@jazy3091 Tuaregowie jeden z ciekawszych ludów w tej części świata napewno. Berberów kiedyś mocniej studiowałem, byłem nawet na wycieczce w Maroku. Do dziś dnia można spotkać osoby starsze w tradycyjnych strojach, zwłaszcza starsze kobiety. Wygląda to trochę jak powojenna Europa. Gdzie babcie nosiły wciąż stroje, ale ich córki i wnuczki ubierały się zgodnie z epoką. Generalnie jest tam trochę jak w wechikule czasu. Przez miasteczko przejdzie pasterz, a z samochodem minie się wóz z osłem. Ktoś na polu orze za pomocą pługa, a na sąsiednim polu traktor. Naprawdę ciekawy świat.
@@Gen.Margulis oooooj tak. Generalnie północna część Afryki to jest kocioł kulturowy gdzie wciąż mnóstwo tradycji jest żywa ale szybko stykają się z najaktualniejszymi osiągnięciami globalizmu. A co do Tuaregów i ich kultury to są arcy fascynujący. Ich język, Tamaszek, jest jednym z najstarszych języków pisanych które wciąż są w użytku. I w pewnym sensie mają bardzo dużo dźwięków podobnych do Polskich. Np całkiem sporo dźwięków "szeleszczących".
Mam nadzieję że zarówno Tuaregowie, Amazigh jak i szerzej Berberowie zdołają zachować swoje tożsamości i zdobędą autonomię.
@@jazy3091 80% Maroka to Amazigh. 20% trzyma władze, część osób ma pochodzenie mieszane, a część jest po prostu zarabizowana. W górach rif, już mają autonomię, chociaż nie usankcjonowaną prawnie, gdzie gdy wjeżdżasz tam, policja Marokańska już Cie nie chroni. Polegasz tylko na miejscowych. Teren słynie z narkoturystyki, aczkolwiek sami górale zadawalają się tradycyjną, delikatną formą konopii indyjskich, tzw. kifem. Sam od siebie bardzo z kolei polecam Szoszawen, jeżeli pragniesz odwiedzić Maroko. Również położone w górach. Pomimo nawału turystów, zachowało swój tradycyjny klimat. Miejscowi są mniej nagabujący, dają żyć. To tu, widziałem gościa z kozami. Wieczorem, gdy turyści idą spać, na głównym placu miejscowe dzieci grają w piłkę, rozmawiają, spacerują. Ciekawy przykład miejsca, gdzie turystyka i normalne życie są obok siebie i sobie nie szkodzą nawzajem. Ale uprzedzam. Wyłącz fascynacje ludem Amazigh bo większość jakich spotkasz będę Cie nagabywać i cwaniaczyć. A ci normalni często są mało uświadomieni. Dla nich kultura to normalność i codzienność. Nie studiują raczej dziejów przodków. No i zobaczysz szybko, że czują się niedocenieni w kraju, który jest właściwie ich. To oni są 80% narodu, tak pokazują wszelkie badania. Ale 20% żyje w Casablance i Rabacie, gdzie jest też król. I to tam odbywa się życie na poziomie. Dla Fez, Marrakeszu, Agadiru zostaje nagabywanie turystów. Słuchaj. 3/4 Turystyki w Marakeszu należy do Europejczyków. Oni dzielą się z królem, a dla miejscowych zostaje odpad. Ten odpad to wszelkie manipulacje, oszustwa a nawet drobne kradzieże. Trochę to nijak się ma do pięknego obrazu wielowiekowych tradycji i starożytnej kultury. Smutne, ale prawdziwe. A swoją drogą, polecam Ci prawdziwą muzykę Amazigh, jaką mi polecił miejscowy z Marakeshu. Jest bardzo rytmiczna i wprowadzi Cie w fascynujący klimat krainy zachodzącego słońca. Ahwach Ntferkhine -znajdziesz na Spotify
Super wyklad. Dziekuje!
Super filmik, naprawdę obfity w wartościową i nieoczywistą wiedzę.
Dlaczego przy ADHD mowa jest o wzroście rozpoznań ADHD i ustalaniu rzeczywistego odstetka społeczeństwa u którego ADHD występuje, a w przypadku ASD podobne zjawisko to już naddiagnozowanie?
Dziękuję za ten wykład.
Panie Doktorze, dziękuję za konkret, konkret, konkret👍👍👍
Dlaczegi używa pan badania z 1989 roku dotyczacego epidemiologii zespołu aspergera. To nie jest aktualna wiedza.
Proszę bardzo: dane WHO sprzed chwili:
www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/autism-spectrum-disorders
Dziękuję za wnikliwą analizę i bardzo ciekawy wykład! Rozjaśnił wiele moich wątpliwości.
U mnie spektrum (zresztą adhd tez) zostalo potwierdzone juz u kilku specjalistów, a ja ciagle obwiniam sam siebie, mowie ze to wymówka, lenistwo i wmówione sobie zaburzenia, żeby uniknąć odpowiedzialności za swoje życie.
To totalnie pochodzi z Ciebie czy rezonują w Tobie słowa słyszane przez całe życie od rodziców czy nauczycieli i już je przyjales za swoje? Psychoterapeuta Ci z tym pomoże. To długa i mało przyjemna droga, ale pomaga
To tzw. Syndrom oszusta. To też jedna z cech osób z adhd. Doktor mówił o tym w jednym z wcześniejszych wywiadów 😉 zaprzeczanie prawdzie o swoich trudnościach, odczuciach i nawet zaprzeczanie już postawionej diagnozie, co tylko ją jeszcze bardziej potwierdza
Słuchaj. Wyparcie i zaprzeczenie nic nie da. Odkąd zdjąłem z siebie odpowiedzialność, to poczułem wielką ulgę. To był jeden z pierwszych kroków. Im więcej wiem o sobie tym większą czuję ulgę. Że nie jestem z tym sam, że nie nawaliłem nic, że to właściwie normalne zachowania dla kogoś takiego jak ja w takich sytuacjach. Doskonale Cie rozumiem. Dlatego ulżyj sobie i Ty.
❤
Komentarz trochę nie w temacie, ale liczę na jakieś odpowiedzi. Raczej jestem w spektrum jednym czy drugim.
Ja jakiś czas temu, ze względu na różne problemy, chociażby z produktywnością i różnymi rzeczami które by mogły wskazywać ADHD zgłosiłem się do psychologa, który zrobił test DIVA-5, w którym stwierdził ADHD w stopniu znacznym. Ten test generalnie nie budził mojego szczególnego zaufania, nie wydawał się szczególnie mądrzejszy niż ankiety w internecie. Potem poszedłem do psychiatry, który stwierdził, że ADHD jest prawdopodobne, ale wysłał mnie na "badanie funkcji poznawczych" do innego psychologa. Tamten psycholog zrobił jakieś testy (Bentona, Wechslera, Reya, łączenia punktów, Stroopa), w którym to teście stwierdził, że mam bardzo dobre funkcje poznawcze i on wyklucza AHHD. Ale może mi zrobić jeszcze jakieś inne testy na osobowość czy coś.
Wszystkim badającym mnie ludziom zawsze mówiłem, że w sytuacji gdy jestem skupiony, w szkole na lekcjach, czy obecnie na spotkaniach biznesowych, mam bardzo zdolności pamięciowe a problemem jest ciągłe rozpraszanie się, bardzo duże trudności z robieniem monotonnych zadań. Po czym po wydaniu kilkuset złotych się dowiaduję, że jeżeli mam bardzo dobre zdolności pamięciowe, o czym cały czas mówiłem, to nie mam ADHD. A oczywiście, że w testach pamięciowych trwających 40 minut i polegających na ciągłej interakcji, gdzie każde z oddzielnych zadań trwało np. kilkadziesiąt sekund, byłem w idealnych warunkach, żeby te dobre zdolności się ujawniły. Jakby mi zrobił kilkugodzinne testy które muszę zrobić samemu, to by była inna rozmowa. Jestem też pewien, że każdy dobry programista by miał dobre wyniki, praca programisty polega na zapamiętywaniu i przetwarzaniu cały czas dużej ilości danych.
W każdym razie, absolutnie nie wiem co robić dalej. Mam poczucie, że mnie przemysł psychologiczno/psychatryczny okradł na kilkaset złotych i kilka godzin z życia, nie dając mi nic w zamian. Jako programistę finansowo mnie stać, ale mentalnie mnie nie stać na kolejne wątpliwej jakości nie wiem co.
Np. mój, bardzo polecany w moim mieście, psychiatra specjalizujący się w ADHD twierdzi, że przeprowadzona wraz z profesjonalnym diagnostą DIVA-5 jest absolutnie wystarczająca do stwierdzenia ADHD. Że nie potrzeba do diagnozy żadnych innych badań. Kto wie czy swoją własną nieufnością wobec tego narzędzia nie skomplikowałeś sobie na siłę prostej sytuacji ;) Może po prostu musisz iść z tą DIVĄ do innego psychiatry? Pozdrowienia
Aż musiałam doczytać - Bentona nie używa się za bardzo do diagnozowania u dorosłych, bo żadnych sensownych badań nie ma na ten temat (było kilka na dzieciach i tylko jedna wersja Bentona w ogóle pokazała jakiekolwiek różnice - line orientation test, po za tym dzieciaki z ADHD po prostu wypełniały test szybciej); Wechsler zaczyna być kontrowersyjny i zaczyna się mówić, że wykrywa raczej korelację z autyzmem i depresją (badania z 2021 bodajże); test Reya dobrze wykrywa dysfunkcję wykonawczą tylko w połączeniu z BQSS (Boston Qualitative Scoring System). TMT (łączenia punktów) jest stosowany tylko u osób poniżej 9 roku życia (różnice zanikają od 10 r.ż.), Stroop jest raczej miarodajny, do tego czułe okazują się testy CPT-II (Conner’s Continuous Performance Test) i TOVA (Test of Variables of Attention). Zamierzam poszukać tych testów w necie (gdzieś muszą być za darmo) i zrobić, bo podejrzewam u siebie ADHD w pakiecie do Autyzmu. DIVA mi wychodzi wysoko, ale też mi się ten test mało wiarygodny wydaje. Co do autyzmu to na stronie Embrace Autism jest cała paczka testów diagnostycznych (oczywiście po angielsku) i przesiewowych do wykonania, możesz sam się sprawdzić, żeby wiedzieć czy warto w tym kierunku szukać diagnozy. Do tego polecam poszukać twórców na youtube i innych socjalkach, którzy mówią o swoich doświadczeniach z autyzmem, ADHD i kombinacją obu, bo to też pomaga znaleźć podobieństwa i różnice, a czasami "popchnąć" w kierunku właściwej diagnozy (dużo twórców porównuje różne schorzenia, które mogą być podobne w części aspektów, więc to też warto sprawdzić). Mam nadzieję, że coś to pomoże :)
@@miramari732 wielkie dzięki za odpowiedź. No generalnie testy na autyzm też mi zawsze wychodziły wysoko, i na depresję też, ale wydaje mi się, że jednak podstawą moich problemów jest ADHD. Jeszcze mi głupi dziad napisał "wpływ na okresowe deficytu funkcji poznawczych mogą mieć cechy łagodniej chwiejności emocjonalnej związanej z cechami osobowości", czyli do niego jeszcze nie dotarły te informacje, że to zdecydowanie nie wyklucza, a prędzej potwierdza ADHD.
Jakoś mnie to nie dziwi. Mojej znajomej jeden dziadyga w kitlu powiedział, że ona "nie może mieć autyzmu, bo kobiety nie mają autyzmu", a dziewczyna zdiagnozowana...
Dziękuję, ze zwróciłeś uwagę na specyficzne warunki przeprowadzania testu, nie pomyślałam o tym w ogóle, a przecież to rzeczywiście może wypaczać wyniki! Przypomniało mi się, jak koledzy opowiadali, jak w wojsku uczono ich (dawno) alfabetu Morse'a i dekodowania wiadomości. Puszczano im bloki losowych znaków, cisza spokój, a nagle rozlegał się jakiś hałas, nagranie wybuchu, syreny, strzelanie. Musieli się nauczyć być na to głusi. Testy na ADHD też powinny mieć jakieś rozpraszacze, radio, gadający ludzie, miarowe stukanie itd. Bo o ile przez kilka minut można się skupić, o tyle 8h na open space rozprasza każdego, a co dopiero ADHDowca...
Może wśród dzieci jest naddiagnoza ZA bo dzieci z ADHD nie otrzymują wsparcia w placówkach edukacyjnych . Natomiast co do dorosłych a szczególnie kobiet to zwiększenie ilości diagnoz wynika z faktu że były pomijane i przegapiane przez specjalistów
Żadnych naddiagnoz ASD w Polsce nie ma wręcz diagnostyka kuleje przez takich lekarzy jak ten pan z filmu.
Raczej ludzie zaczynają powoli mieć świadomość jak duży odstetek społeczeństwa stanowią osoby neuroróżnorodne i nie oznacza to tylko osób dysfunkcyjnych czy nie radzących sobie ale też MNÓSTWO ludzi którzy to maskują szczególnie dorosłych ( bo warto pamiętać że większość badań była robiona na dzieciach i chłopcach pomijając kobiety i dorosłych)
@@user-qw9dz6eh1q skad taka pewnosc? Jestes specjalistą w dziedzinie psychiatrii?
Nie warto odpowiadać n8kom majacym user w nazwie i liczby. To trolle. Jednorazowo założony profil, który zostaje skasowany po komentarzu.
Pozdrawiam bajkowo 🧚
A to ja akurat znam kilka osób, które miały guza mózgu, a nikogo z Asoergerem. Może to kwestia osób, z którymi się przebywa.
Coż, rozkład normalny mówi, że są osoby, które będą znały wiele osób z guzami mózgu, będzie wiele osób, które będą znały wiele osób z ZA. Czego to dowodzi?
A co jesli spozycie np kofeiny nasila nadwrażliwośc na bodzce bo wyostrza zmysly?
To najlepiej nie pić :)
Obecne dane mowia o rozpoznawaniu autyzmu u 1 na 36 osob. To juz nie jest 1% , jak przedstawia Pan w filmiku. Ten 1% to dane z 1989 roku.
Pokazuję dane WHO. Każde zaburzenie i choroba mają różne dane epidemiologiczne, żeby nie było, że zaczerpnąłem jakieś nieaktualne dane, pokazuję, co mówi WHO. Tu aktualny link:
www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/autism-spectrum-disorders
warto też brać pod uwagę olbrzymią ilość osób które nie są diagnozowane przez płeć jak kobiety ( gdzie wiele badań było lata oparte na pracy z chłopcami ) czy też spore maskowanie
Wciąż nie mogę zrozumieć, czy gdy osoba autystyczna jest nadpobudliwa i ma deficyt uwagi, to może być spowodowane jej autyzmem, czy obowiązkowo będzie również posiadać ADHD.
Na pewno nie "obowiązkowo". Ale - jak podaję w trakcie wykładu - bardzo często ma.
@@psychiatraplus Dziękuję bardzo za odpowiedź!
Czy dobrze rozumiem, że jeśli te cechy są spowodowane autyzmem, leki przepisane na ADHD nie pomogą?
Czy można sprawdzić co jest przyczyną tych problemów?
Nie obowiązkowo ale bardzo duży odsetek osób w spektrum autyzmu posiada mniejsze lub większe cechy ADHD lub ma ADHD.
Jednak do 2013 był zakaz podwójnej diagnozy i nie brano tego pod uwagę.
@@Sephioss Dziękuję bardzo za odpowiedź!
A czy można sprawdzić co jest przyczyną tych objawów? Czy osoba autystyczna tylko posiada cechy ADHD, czy ma ADHD?
Czy dobrze rozumiem, że jeśli te cechy są spowodowane autyzmem, leki na ADHD nie pomogą?
No właśnie. Też znam osoby z guzami mózgu, a nie znam nikogo z Aspergerem.
Coż, rozkład normalny mówi, że są osoby, które będą znały wiele osób z guzami mózgu, będzie wiele osób, które będą znały wiele osób z ZA. Czego to dowodzi?