Bacak toplar damarı (yedek damar) ne zaman çıkarılmalıdır TROMBOFLEBİT - Prof. Dr. Ahmet AKGÜL

BACAK DAMARLARINDA TROMBOFLEBİT (KALÇADAN AYAĞA KADAR OLAN KISIMDAKİ YÜZEYEL DAMARLARDA PIHTI VE İLTİHAP)
Oldukça yaygın olmasına, yeniden ortaya çıkma oranlarının yüksek olmasına ve vücudun herhangi bir yerindeki pıhtının akciğerlere ulaşmasına yol açabilecek yayılım ve çok sayıda yan etki riskine rağmen derin toplar damar kan pıhtısına (DVT) göre daha az bilinir TROMBOFLEBİT hastalığı.
TROMBOFLEBİT nedir?
Tromboflebit, özellikle bacak damarlarını ve toplar damarlarını tutan bir hastalıktır. Bacak damarlarında olduğu kadar olmasa da kollarda ve diğer bölgelerde de görülür. Bu hastalıkta yüzeyel damarlarda ve özellikle varisli damarlarda iltihap olur ve içinde pıhtı oluşur. Aslında derin ven trombozu yani DVT ye benzer ama farkı bu hastalığın yüzeyel damarları ve varisleri tutmasıdır. Bir varis damarı tromboflebit olunca, bacakta damar seyri boyunca kızarıklık, ağrı, ateş, yanma, batma, ve dokununca o ciltte hassasiyet, ağrı, kızarıklık ve hatta damarın içinde sertlik hissedilir.
Özellikle erkekler ve yaşlılar bu hastalığa çok önem vermez ve ağrı kesicilerle bu hastalığı tedavi etmeye çalışır. Bu nedenle biraz göden kaçan ama son derece önemli bir hastalıktır.
Tromboflebit yüzeyel venlerin yani varislerin bir hastalığı olup, derin ven trombozundan ayırtedilmelidir. Yüzeyel venlerde iltihaplı ve iltihapsız olarak yangı ile birlikte tromboz yani pıhtı oluşması durumudur. Yüzeyel tromboflebit her ne kadar klinik olarak çokda kötü olmayan bir hastalık olarak kabul edilirse de, trombusun yani pıhtıların derin venlere yani iç varislere ilerlemesi ve ayrıca pulmoner emboliye yani akciğer damar pıhtısı oluşmasına neden olma riski vardır. Yüzeyel tromboflebit genellikle varisli venlerde görülmektedir. Fakat sağlıklı görünen venlerde oluştuğunda, hastada trombofili, kanser, ya da bir başka ciddi hastalık araştırması yapılmalıdır. Yüzeyel tromboflebitin tedavisinde egzersizden ameliyatlara kadar çok farklı yöntemler uygulanmaktadır.
BACAK DAMAR TROMBOFLEBİTİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Erkeklerde ortalama görülme yaşı 54, kadınlarda ise 58'dir. En önemli risk faktörü hastaların % 62'sinde görülen varistir. Diğer risk faktörleri 60 yaş üzerinde olmak, sigara, obezite ve daha önce bu hastalığı geçirmiş olmaktır.
TROMBOFLEBİT NEDEN OLUŞUR?
Hiperkoagulobilite (kanın pıhtılaşma yeteneğinin ileri derecede artışı), dolaşım sistemi yapılarının iç yüzeyini örten katmanın hasarı ve bir engel yüzünden kanın damarlarda dolaşmasının güçleşmesi başlıca neden olan faktörler olsa da, Tromboflebit hastalarında kanın pıhtılaşma yeteneğinin ileri derecede artışı daha sık rastlanan neden olmuştur.
Ayrıca özellikle damar yolundan tedavi alınan hastalarda veya kan alınan kişilerde uygun işlem yapılmazsa o damarda ve kolda tromboflebit gelişir.
Özellikle bacaklarda tromboflebite neden olan durumların başında ayak tırnakları ve/veya parmak aralarındaki mantarlar, ayak hijyeninin iyi olmaması, derinden kesilen tırnaklar, pedikür işlemleri, uygun olmayan ve ayakları sıkan ayakkabılar gibi nedenler de vardır.
MUAYENE BULGULARI VE HASTANIN ŞİKAYETLERİ NEDİR?
Muayene bulguları kılcal damarlarda kan toplanması sonucunda derinin kızarması, yüzeyel toplardamarlarda hassasiyet, ağrı veya elle muayenede ortaya çıkan kordon varlığıdır. Yani bacağın iç yüzünde topuktan kasıklara kadar neredeyse bir kordona benzeyen damar belirginleşmesi vardır.
Belirgin ağrı ve sıcaklık artışı olduğu gibi, derin toplardamar kan pıhtılaşması olmadan da şişlik ve ödem de saptanabilir.
TROMBOFLEBİT NASIL TANINIR?
Tromboflebit tanısı için hastaya AYAKTA DOPLER yapılıp, DAMAR HARİTALAMA yapılmalıdır. En iyi doktorlarca dopler yapılmalıdır çünkü bacaktaki Tromboflebit ile Selülit ve Lenfanjit birbiriyle karışabilir. Her 3 durum da birbirinden farklıdır, tedavileri de birbirinden farklıdır.
TROMBOFLEBİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Enfeksiyon kökenli yani mikrop kapmasına bağlı TROMBOFLEBİT, kan zehirlenmesine yol açma potansiyeli nedeniyle ölümcül olabilir. Bu durumdaki tromboflebitte damar yerinde yerinde iltihaplanma, irin birikimi, yüksek ateş, kandaki akyuvar sayısının normalin üzerine çıkması ve bölgesel ağrıya bağlı hassasiyet ile birliktedir. Tedavide temel prensip, iltihap bölgesinde antibiyotik ile birlikte temizlenmesi ve etkilenen toplardamarın çıkarılmasıdır.
MIGRATUAR-GEZİCİ TROMBOFLEBİT NEDİR?
Özellikle kalçadan ayağa kadar olan kısımda tekrarlayıcı olarak değişik bölgelerde görülmektedir. Vücudun iç ve dış yüzeyüni örten deri ve cilt altı dokudaki kanserle ilişkisi nedeniyle altta yatan hastalık sebebini mutlaka araştırılmalıdır.