Güzel yayındı. Kuantum alanları ile ilgili teorilere de değinirseniz bir programda çok seviniriz. Patlama öncesi de bu alanların farklı bir değerde olması gerektiğini söyleyen teoriler var.
Harika ve çok tatlı bir yayındı. Solucan deliği varsayımı, ile Portallar konusunu birlikte tekrar ileriki bir zaman da yine böyle sohbet tadında ve görseller eşliğinde sizlerden izlemek isteriz.
Yayın için teşekkür ederiz Kozmik Anafor. Varsayımsal teoriler ve bugünün doğrusu olan genel kabul gören teorileri ele alan özel bir program düşünmez miydiniz ? Çok kafa karışıklığı var insanlarda! Çoklu evrenlerin ya da sicim teorisinin deneysel olarak doğrulanmış genel kabul olduğunu sanan arkadaşlar var. Bugün geçerli olan, okullarda ögretilen, gözlem ve deneylerle doğrulanmış ana kozmoloji ve atom modelleri bu hengamede gümbürtüye gidiyor. Bunları tek tek ele alıyorsunuz aslında Bilimin Kıyısında serisinde ama özel bir yayınla bu karmaşıklığa değinebilirsiniz. Çok eğitici olur kanımca! Saygılar...
Sevgili kağan bu konuyu çokça konuştuk aslında çoklu evrenler, sicim teorisi, dolaniklik hatta kuantum yayınında. Tek bir yayında sadece bu meseleyi konuşmak beni biraz aşıyor, çünkü bilimde sınır konusu çok felsefi bir konu. Bu nedenle tek tek yayınlarda bu sınır meselesine biraz deginip sahte bilimin önüne geçmeye çalışmakla yetindik..
@@hilalfidan796 Teşekkürler Hilal Hanım. Bir öneriydi sadece :) İnsanlar hipotetik olan nedir? Şu an geçerli olan nedir? Konularla pek ilgili değillerse ayrım yapamıyorlar doğal olarak... Seriyi ilgiyle takip etmekteyiz. Harika başlıklar seçiyorsunuz. Yeni birçok şey öğrendik programlarınız sayesinde. Böyle devam 🙋
Hilal Fidan ve Zafer Emecan'a bu bilgilendirici ufuk açıcı sohbetleri için teşekkür ediyorum. Canlı yayının sonuna yetiştim, baştan aldım, dinlerken aklıma üşüşen spekülasyonları da buraya yazayım dedim. Astronom fizikçi değilim ama Taylan ile aynı fikirdeymişim, bu biraz egomu okşadı :)) Karadeliklerin nedeni, aşırı kütle çekiminin maddenin en temel yapısına kadar uzay-zamanı bozması olduğu anlaşılıyor, yani ben öyle anlıyorum. (nötron yıldızı için kuark dejenere basıncının ötesinde) Gözlemsel kanıtlar da bununla ilgili olmakta. Solucan delikleri varsa bunu ne yaratıyor ki ve nasıl bir belirti gösterecek gözlemsel açıdan? Egzotik madde: Benim bunu kafam almıyor halen. Matematikte her şeyin negatifi mümkün ama negatif kütle dediğimizde, kütle itimi dediğimizde aslında negatif enerji de demiş oluyoruz. Negatif enerji nasıl? bu bir kere madde/enerji değil. Matematik aksiyomlarla doğal gerçekler çatışıyor böyle noktalarda gibime geliyor. Tamam pozitron Dirac denklemlerinden, karadelik genel görelilik denklemlerinden otomatikman yani matematikten türedi ama negatif enerji ve ters madde=egzotik madde? Uydurma bu şu anda, hiçbir şey değil henüz, tanım dışı. Bu biraz karekök içinden negatif sayıyı çıkarmak için (zaten biz sokmuştuk oraya)exstra sanal boyut uydurmaya benziyor. Uydurma diyorum, reel matematikte negatifin negatifi mantıken pozitif olacağı için Z koordinatı(karekök içindeki eksi sayıların değeri) gerçekten de tamamen uydurma çünkü. Doğada arıyoruz onu? Peki ne olarak arıyoruz,ne arıyoruz? Enerji veya madde değil bu, her ne ise. (fiziken adını bile koyamadık aslında bence) Mükemmel sıvı mutlak sıfır gibi matematikselbir sabit bu noktada,yani yok,olması da fiziken mümkün değil ama olsa olsa böyle olabilir. Ne peki? Sıvı pozitif maddenin bir hali değil mi zaten? Ortada somut(adı konup tanımlanabilmiş) bir şey olmadığı için fizik yasalarını ihlal edemez ki? interstellar: Kip Thorne un bu konuyu anlattığı bir konferans videosu vardı. (filmin fiziğini anlattığı kitabı da varmış) Nolan'ın sinematik adına bazı efektlerde ısrar ettiğini belirtti. Videoda solucan deliğinden bilimsel açıdan geçişin astronota nasıl görüneceğini de gösterdi. Düz gidiyorsun herhangi bozulma veya efekt hiç yok yıldızlarla dolu uzaydasın. (bir efekt yani mercek etkisi varsa bu çok uzaktan çok iyi teleskopla bakıldığında belki görülebilir)Tabi bu izleyiciyi heyecanlandırmaz. Karadelik/Solucan deliği: 3+1 boyutu basitçe 2 boyut ile ifade ederken uzayın bükülmesi, yüzeyin çukurlaşmmaşı olarak tanımlanıyor. Elimizdeki maksimum fizik matematiği böyle çözebilmiş. Ancak bence, (tamamen spekülatif yani öznel konuşmak zorundayım şu anda) bu yanlış. Kütle ile enerji arasındaki ilişkiyi tam olarak tanımlayarak birleşik teoriye ulaşamadığımızdan ötürü, tekillikler veya sonsuzluklar ile karşılaşıyoruz astro fizikte. Karadeliğin içi mesela nedir? (iç olay ufku nerededir ne yapar falan, sicimciler buralara bir sürü denklemler yazmışlar çok boyutlu iç olay ufku var vs.) Küre dediğimizde içinin olması gerekiyor, oysa karadelik sadece olay ufku yüzeyi ile tanımlanabiliyor. Ama kütlesi var ve bu kütlesiyle uzayı eğiyor zaten. Eğilmiş uzayı basitçe Einstein açısından kütleye eşdeğer olarak algılıyorum. Bu durumda solucan deliği veya egzotik madde negatif kütle ve itici olduğuna göre, uzayı tersine bükmesi gerekiyor. Ancak bu da başka bir sonsuzluk ve korunum yasaları ihlali sorunu yaratır sezgilerime göre. Bir şeyin çok ağır olması karadelik oluştururken, solucan deliğinin tersten aynı sonucu ürrettiği düşünülerek egzotik maddevenegatifenerji bağlamında uzay-zaman tünellemesi oluşturabileceği iddiası tamamen spekülatif, yani salt bilim kurgu fantazilerini referans alan aşırı bir indirgeme gibi görünüyor. Zaten bir de uzayın delinmesi ve zımbalanması sorunumuz var, herşeyi (genel görelilik yani)origami ekseninde açıkladığımız için. 4 milyar yıl sonra bırak istanbulu türkiye yok coğrafijeolojik nedenlerle. :)) Şu enteresan egzotik madde negatif kütle=enerji mümkünse solucan deliğinden geçince (içi negatif kütleli "güya madde" yle dolu) zamanda da geri gitmiş olursunuz zaten. Kütleçekiminin tersi bu şey sonuçta, matematik olarak da her şeyi ters yapar demek değil mi? Niçin sadece zarf olarak değişken olarak mühendisliğine girişmişler fizikçiler anlamadım, solucan deliğini mümkün kılabilmek adına öngörüp varsaydıkları egzotik madde denen şey zaten uzay-zamanı tersine etkiliyor, negatif kütleli negatif enerjili bir şey (madde veya enerji de denemez). Yani solucan deliğinden andromedaya giden astronot bu durumda andromedanın yaklaşık 2,4 milyar yıl önceki haline gider. (ışık hızında gidebileceği andromedanın 2,4 milyar öncesine doğru gider)Normal uzayda samanyolu ile andromeda arasındaki iki noktayı devasa karadelikmiş gibi büktüğün şeyin tam tersini yapmaya çalışıyorsunuz çünkü egzotik şeyli ve solucan deliği ile. Bunu da standart görelilik ekseninde yorumlayamayız. Yani astronot andromedanın dünya yerel zamanındaki "şimdi" konumuna(biz buradan bakarken 2,4 milyar yıl evveline baktığımız için göremediğimiz, dünyaya göre şimdiki andromeda) gitmiş olur. "Egzotik şey" varsa. Egzotik şey varsa, solucan deliği bu yoldan mümkün ise, her yolculuğunda 2,4 milyar yıl sonrasına gitmiyor dolayısıyla solucan deliğini zaman makinasına çevirmek yerine, içinden geçerek(yürüsen de olur ama kısasını yapmak için daha çok egzotik şey gerekir muhtemelen,samanyolu ve andromeda arasındaki hiç egzotiksiz solucan deliği uzunluğu 2,4 milyon ışık yılı çünkü) görelilik icabı var olan devasa zaman sapmasının etrafından dolanılabiliyor. Ancak ben şunu farkettim ki, zaten bu egzotik madde diyemiyorum şey öyle absürd bir varlık ki zaten, sırf bu varsayım (solucan delikleri) fiziği yok sayıp mümkün olsun diye uydurulmuşa (karekök içindeki negatif sayı) benziyor. :)
Çok güzel ozetlemissiniz, aynı fikirdeyim sizinle, solucan deliği, egzotik madde, bunlar spekülatif, uydurma şeyler. Buradaki güzellik fizik kanunlarını ihlal etmeden bunlarla ilgili hikaye kurabiliyoruz, bu bana çok heyecan verici geliyor. Bahsettiğiniz yayını ben de izledim, güzeldi, bu 88 deki makaleye bir göz atabilirsiniz İngilizcenin varsa. Egzotik maddeyi anlamaya gerek yok, o da varsayimsal, kip thorne solucan deliğini açık tutacak bı maddeye ihtiyaç duyup bunu uydurmuş;) bununla birlikte yazdıkların aslında bizim düşündüklerimi ile paralel, hatta çok da güzel bı özet olmuş, eline sağlık.
Güzel yayındı. Kuantum alanları ile ilgili teorilere de değinirseniz bir programda çok seviniriz. Patlama öncesi de bu alanların farklı bir değerde olması gerektiğini söyleyen teoriler var.
Harika ve çok tatlı bir yayındı.
Solucan deliği varsayımı, ile Portallar konusunu birlikte tekrar ileriki bir zaman da yine böyle sohbet tadında ve görseller eşliğinde sizlerden izlemek isteriz.
Böyle yayınlara devam çok zevk aldım izlerken .
Yayın için teşekkür ederiz Kozmik Anafor.
Varsayımsal teoriler ve bugünün doğrusu olan genel kabul gören teorileri ele alan özel bir program düşünmez miydiniz ?
Çok kafa karışıklığı var insanlarda! Çoklu evrenlerin ya da sicim teorisinin deneysel olarak doğrulanmış genel kabul olduğunu sanan arkadaşlar var.
Bugün geçerli olan, okullarda ögretilen, gözlem ve deneylerle doğrulanmış ana kozmoloji ve atom modelleri bu hengamede gümbürtüye gidiyor.
Bunları tek tek ele alıyorsunuz aslında Bilimin Kıyısında serisinde ama özel bir yayınla bu karmaşıklığa değinebilirsiniz.
Çok eğitici olur kanımca!
Saygılar...
Sevgili kağan bu konuyu çokça konuştuk aslında çoklu evrenler, sicim teorisi, dolaniklik hatta kuantum yayınında. Tek bir yayında sadece bu meseleyi konuşmak beni biraz aşıyor, çünkü bilimde sınır konusu çok felsefi bir konu. Bu nedenle tek tek yayınlarda bu sınır meselesine biraz deginip sahte bilimin önüne geçmeye çalışmakla yetindik..
@@hilalfidan796 Teşekkürler Hilal Hanım. Bir öneriydi sadece :)
İnsanlar hipotetik olan nedir? Şu an geçerli olan nedir? Konularla pek ilgili değillerse ayrım yapamıyorlar doğal olarak...
Seriyi ilgiyle takip etmekteyiz. Harika başlıklar seçiyorsunuz. Yeni birçok şey öğrendik programlarınız sayesinde.
Böyle devam 🙋
Çok kaliteli bir yayın oldu teşekkürler. Kuguda bilim programı ne zaman başlayacak o programınız çok güzeldi.
Hilal Fidan ve Zafer Emecan'a bu bilgilendirici ufuk açıcı sohbetleri için teşekkür ediyorum. Canlı yayının sonuna yetiştim, baştan aldım, dinlerken aklıma üşüşen spekülasyonları da buraya yazayım dedim.
Astronom fizikçi değilim ama Taylan ile aynı fikirdeymişim, bu biraz egomu okşadı :))
Karadeliklerin nedeni, aşırı kütle çekiminin maddenin en temel yapısına kadar uzay-zamanı bozması olduğu anlaşılıyor, yani ben öyle anlıyorum. (nötron yıldızı için kuark dejenere basıncının ötesinde) Gözlemsel kanıtlar da bununla ilgili olmakta. Solucan delikleri varsa bunu ne yaratıyor ki ve nasıl bir belirti gösterecek gözlemsel açıdan?
Egzotik madde: Benim bunu kafam almıyor halen. Matematikte her şeyin negatifi mümkün ama negatif kütle dediğimizde, kütle itimi dediğimizde aslında negatif enerji de demiş oluyoruz. Negatif enerji nasıl? bu bir kere madde/enerji değil. Matematik aksiyomlarla doğal gerçekler çatışıyor böyle noktalarda gibime geliyor. Tamam pozitron Dirac denklemlerinden, karadelik genel görelilik denklemlerinden otomatikman yani matematikten türedi ama negatif enerji ve ters madde=egzotik madde? Uydurma bu şu anda, hiçbir şey değil henüz, tanım dışı. Bu biraz karekök içinden negatif sayıyı çıkarmak için (zaten biz sokmuştuk oraya)exstra sanal boyut uydurmaya benziyor. Uydurma diyorum, reel matematikte negatifin negatifi mantıken pozitif olacağı için Z koordinatı(karekök içindeki eksi sayıların değeri) gerçekten de tamamen uydurma çünkü. Doğada arıyoruz onu? Peki ne olarak arıyoruz,ne arıyoruz? Enerji veya madde değil bu, her ne ise. (fiziken adını bile koyamadık aslında bence) Mükemmel sıvı mutlak sıfır gibi matematikselbir sabit bu noktada,yani yok,olması da fiziken mümkün değil ama olsa olsa böyle olabilir. Ne peki? Sıvı pozitif maddenin bir hali değil mi zaten? Ortada somut(adı konup tanımlanabilmiş) bir şey olmadığı için fizik yasalarını ihlal edemez ki?
interstellar: Kip Thorne un bu konuyu anlattığı bir konferans videosu vardı. (filmin fiziğini anlattığı kitabı da varmış) Nolan'ın sinematik adına bazı efektlerde ısrar ettiğini belirtti. Videoda solucan deliğinden bilimsel açıdan geçişin astronota nasıl görüneceğini de gösterdi. Düz gidiyorsun herhangi bozulma veya efekt hiç yok yıldızlarla dolu uzaydasın. (bir efekt yani mercek etkisi varsa bu çok uzaktan çok iyi teleskopla bakıldığında belki görülebilir)Tabi bu izleyiciyi heyecanlandırmaz.
Karadelik/Solucan deliği: 3+1 boyutu basitçe 2 boyut ile ifade ederken uzayın bükülmesi, yüzeyin çukurlaşmmaşı olarak tanımlanıyor. Elimizdeki maksimum fizik matematiği böyle çözebilmiş. Ancak bence, (tamamen spekülatif yani öznel konuşmak zorundayım şu anda) bu yanlış. Kütle ile enerji arasındaki ilişkiyi tam olarak tanımlayarak birleşik teoriye ulaşamadığımızdan ötürü, tekillikler veya sonsuzluklar ile karşılaşıyoruz astro fizikte. Karadeliğin içi mesela nedir? (iç olay ufku nerededir ne yapar falan, sicimciler buralara bir sürü denklemler yazmışlar çok boyutlu iç olay ufku var vs.) Küre dediğimizde içinin olması gerekiyor, oysa karadelik sadece olay ufku yüzeyi ile tanımlanabiliyor. Ama kütlesi var ve bu kütlesiyle uzayı eğiyor zaten. Eğilmiş uzayı basitçe Einstein açısından kütleye eşdeğer olarak algılıyorum. Bu durumda solucan deliği veya egzotik madde negatif kütle ve itici olduğuna göre, uzayı tersine bükmesi gerekiyor. Ancak bu da başka bir sonsuzluk ve korunum yasaları ihlali sorunu yaratır sezgilerime göre. Bir şeyin çok ağır olması karadelik oluştururken, solucan deliğinin tersten aynı sonucu ürrettiği düşünülerek egzotik maddevenegatifenerji bağlamında uzay-zaman tünellemesi oluşturabileceği iddiası tamamen spekülatif, yani salt bilim kurgu fantazilerini referans alan aşırı bir indirgeme gibi görünüyor. Zaten bir de uzayın delinmesi ve zımbalanması sorunumuz var, herşeyi (genel görelilik yani)origami ekseninde açıkladığımız için.
4 milyar yıl sonra bırak istanbulu türkiye yok coğrafijeolojik nedenlerle. :))
Şu enteresan egzotik madde negatif kütle=enerji mümkünse solucan deliğinden geçince (içi negatif kütleli "güya madde" yle dolu) zamanda da geri gitmiş olursunuz zaten. Kütleçekiminin tersi bu şey sonuçta, matematik olarak da her şeyi ters yapar demek değil mi? Niçin sadece zarf olarak değişken olarak mühendisliğine girişmişler fizikçiler anlamadım, solucan deliğini mümkün kılabilmek adına öngörüp varsaydıkları egzotik madde denen şey zaten uzay-zamanı tersine etkiliyor, negatif kütleli negatif enerjili bir şey (madde veya enerji de denemez). Yani solucan deliğinden andromedaya giden astronot bu durumda andromedanın yaklaşık 2,4 milyar yıl önceki haline gider. (ışık hızında gidebileceği andromedanın 2,4 milyar öncesine doğru gider)Normal uzayda samanyolu ile andromeda arasındaki iki noktayı devasa karadelikmiş gibi büktüğün şeyin tam tersini yapmaya çalışıyorsunuz çünkü egzotik şeyli ve solucan deliği ile. Bunu da standart görelilik ekseninde yorumlayamayız. Yani astronot andromedanın dünya yerel zamanındaki "şimdi" konumuna(biz buradan bakarken 2,4 milyar yıl evveline baktığımız için göremediğimiz, dünyaya göre şimdiki andromeda) gitmiş olur. "Egzotik şey" varsa. Egzotik şey varsa, solucan deliği bu yoldan mümkün ise, her yolculuğunda 2,4 milyar yıl sonrasına gitmiyor dolayısıyla solucan deliğini zaman makinasına çevirmek yerine, içinden geçerek(yürüsen de olur ama kısasını yapmak için daha çok egzotik şey gerekir muhtemelen,samanyolu ve andromeda arasındaki hiç egzotiksiz solucan deliği uzunluğu 2,4 milyon ışık yılı çünkü) görelilik icabı var olan devasa zaman sapmasının etrafından dolanılabiliyor.
Ancak ben şunu farkettim ki, zaten bu egzotik madde diyemiyorum şey öyle absürd bir varlık ki zaten, sırf bu varsayım (solucan delikleri) fiziği yok sayıp mümkün olsun diye uydurulmuşa (karekök içindeki negatif sayı) benziyor. :)
Çok güzel ozetlemissiniz, aynı fikirdeyim sizinle, solucan deliği, egzotik madde, bunlar spekülatif, uydurma şeyler. Buradaki güzellik fizik kanunlarını ihlal etmeden bunlarla ilgili hikaye kurabiliyoruz, bu bana çok heyecan verici geliyor. Bahsettiğiniz yayını ben de izledim, güzeldi, bu 88 deki makaleye bir göz atabilirsiniz İngilizcenin varsa. Egzotik maddeyi anlamaya gerek yok, o da varsayimsal, kip thorne solucan deliğini açık tutacak bı maddeye ihtiyaç duyup bunu uydurmuş;) bununla birlikte yazdıkların aslında bizim düşündüklerimi ile paralel, hatta çok da güzel bı özet olmuş, eline sağlık.
Nerelerdeydiniz ? Bilime hasret kaldık.
teşekkürler
özlemişiz
Uzay obruğundan hiç bahsetmediniz..... 😀