I wojna światowa - zapomniana wojna Polaków [cz.2] - debata Festiwalu Nauki
HTML-код
- Опубликовано: 2 июн 2015
- Debata "I wojna światowa - zapomniana wojna Polaków" zorganizowana w ramach XVIII Warszawskiego Festiwalu Nauki, CENT III, 21 września 2014
wszechnica.org.pl/wyklad/i-wo...
Normalizacja stosunków z ZSRR, uregulowanie sprawy granicy polsko-niemieckiej oraz integracja Polski z Zachodem to najważniejsze zagadnienia w polityce zagranicznej, przed jakimi stanął powołany we wrześniu 1989 roku rząd Tadeusza Mazowieckiego. O ich realizacji opowiedział prof. Krzysztof Skubiszewski, szef MSZ w rządzie pierwszego niekomunistycznego premiera po wojnie podczas sesji z okazji 20-lecia powołania jego gabinetu.
Nadrzędnym celem polityki zagranicznej rządu Mazowieckiego było uczynienie z Polski państwa suwerennego, niezależnego od ZSRR. Dlatego obawiano się w Warszawie, jak Moskwa zareaguje na przemiany demokratyczne w Polsce. Skubiszewski zaznaczył, że o ile ostatni przywódca ZSRR Michail Gorbaczow nie zamierzal interweniować w Warszawie, to niewiadomą było, jako zachowają się jego oponenci w Moskwie. - Polska była w swojej emancypacji wówczas osamotniona, dlatego dla zyskania na czasie działaliśmy rozsądnie i stopniowo - zaznaczył były szef MSZ.
Skubiszewski podkreślił, że rząd Mazowieckiego działał w zmiennej sytuacji geopolitycznej. Już w listopadzie 1989 roku, wobec upadku muru berlińskiego, stanął przed perspektywą zjednoczenia RFN i NRD. Rodziło to możliwość potwierdzenia przez Berlin powstałej po II wojnie światowej granicy na Odrze i Nysie, ale rodziło zagrożenie w relacjach z ZSRR. Moskwa była bowiem gwarantem zachodniej granicy Polski, co groziło ingerencją Sowietów w jej wewnętrzene sprawy. - Żadnych gwarancji sowieckich, a później rosyjskich dla Polski nie można było dopuścić. Kto bowiem gwarantuje pewien stan, ten uzyskuje wgląd w sprawę danego państwa w taki czy inny sposób - mówił o ówczesnych obawach Warszawy były szef MSZ. Ostatecznie sprawę udało się załatwić dla Polski pozytywnie w toku konferencji 2+4 (NRD, RFN, Francja, USA, Wielka Brytania, ZSRR).
Rozwiązanie kwestii granicy zachodniej umocniło pozycję Warszawy w relacjach z Moskwą. Pozwoliło to na silniejszy nacisk na wycofanie wojsk sowieckich z Polski. Nota w tej sprawie została skierowany do ZSRR w sierpniu 1990 roku. Jednocześnie Warszawa starała się nawiązywać odrębne relacje z republikami ZSRR. Skubiszewski odwiedził Litwę, Ukrainę i Białoruś. Ale już wcześniej, w marcu 1990 roku, rząd Mazowieckiego poparł deklarację Rady Najwyższej Litwy o przywróceniu niepodległości. - Cała polityka dwutorowa, z jednej strony ZSRR, z jednej strony republiki dała początek polityce polskiej wobec jej wschodnich sąsiadów. Powiem nawiasem, że była to zupełna nowość w ówczesnej polityce europejskiej - podkreślił były szef MSZ.
Skubiszewski mówił także o strategii Polski w sprawie rozwiązania Układu Warszawskiego. Warszawa stała na stanowisko, że powinno do tego dojść za zgodą wszystkich sygnotariuszy. - Aczkolwiek nie wykluczałem także możliwości wystąpienia z Układu wcześniej przez trzy państwa, mianowicie Czechosłowację, Węgry i Polskę - wspominał były szef MSZ.
Jednocześnie podejmowano wysiłki na rzecz instytucjonalnej integracji Polski z Zachodem. W wyniku zjednoczenia Niemiec Polska stała się sąsiadem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (poprzedniczki Unii Europejskiej). Warszawa liczyła na pomoc zachodniego sąsiada w tym względzie. - Nadszedł czas, i to czyniłem bardzo konsekwentnie, by mówić o wspólnocie interesów polsko-niemieckich - wspominał Skubiszewski. Zaznaczył jednocześnie, że niemożliwością było wówczas otwarte zabieganie o członkostwo w NATO. Co prawda Czechosłowacja i Węgry podejmowały inicjatywy dyplomatyczne w tym względzie, ale spotkało się to z jednoznacznie negatywną reakcją. - Ja czegoś takiego dla Polski nie chciałem - podkreślil były szef MSZ. Warszawa zabiegała natomiast, by Sojusz zaangażował się w działania na rzecz niepodleglości reformujących się państw Europy Środkowo-Wschodniej.
***
dr Maciej Górny
historyk,
adiunkt w Instytucie Historycznym PAN,
członek Pracowni Dziejów Inteligencji Polskiej Akademii Nauk
dr Katarzyna Sierakowska
adiunkt w Instytucie Historycznym PAN,
specjalistka historii społecznej XIX i XX wieku,
przede wszystkim okresu I wojny światowej i dwudziestolecia międzywojennego
dr Piotr Szlanta
historyk, politolog, adiunkt w Instytucie Historycznym UW,
redaktor miesięcznika "Mówią Wieki",
redaktor międzynarodowej encyklopedii I wojny światowej www.1914-1918-online.net
prowadzenie:
prof. dr hab. Dariusz Jan Stola
dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich,
historyk, profesor Instytutu Studiów Politycznych PAN,
członek Ośrodka Badań nad Migracjami UW
Znajdź nas:
/ wszechnicafww
/ wszechnicafww1
anchor.fm/wszechnicaorgpl---h...
anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
wszechnica.org.pl/
#festiwalnauki #wojna #IWŚ #Iwojnaświatowa #historia #polska
Swietna debata, polecam!
Bardzo ciekawe, dziekuje.
Pani Dr. Sierakowska to mądra kobieta, ale to ciągłe eeehhhh, hmmmm, eeehhh czyni, że trudno się jej słucha.
Naprawde warte wysłuchania
Hmm
mój komentarz do pierwszego pytania: franciszek płakał jak dziecko składając podpis pod dokumentem wypowiedzenia wojny **** mnie się wydaje, że to my najwięcej skorzystaliśmy
Na wojnie sie traci ? Hmmmm
Traci na wojnie szary człowiek, bogaci się handlarz, spekulant przemytnik i fabrykant!!!
Temat ciekawy, niestety prelegenci nie stanęli na wysokości. Miałki, przynudzający przekaz. Pan Stola, mimo pytania, o projekcie Judeopolonii nawet się nie zająknął.