พูดถึงจิต รู้จักจิต หรือยัง?_อ.สุจินต์

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 21 окт 2024
  • บันทึกการสนทนาบางตอน โดยท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ประธานกรรมการมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา และคณะอาจารย์ มศพ. ณ ห้องดอยหลวงและดอยนาง ชั้น ๒ โรงแรมแคนทารี ฮิลส์ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ วันพฤหัสบดีที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๖๖ (ช่วงเช้า)
    ขอเชิญติดตามบันทึกการสนทนาฉบับเต็ม (ต้นฉบับ) ได้ที่ลิงก์นี้ : • สนทนาธรรมเรื่องไม่รู้จ...
  • КиноКино

Комментарии • 56

  • @Wanchai2504
    @Wanchai2504  Год назад +6

    ผู้ที่สนใจศึกษาธรรมะ ขอเชิญได้ที่ www.dhammahome.com
    และ ฟังธรรมเฉพาะเสียง อ.สุจินต์ ได้จากทั่วโลก ทุกวัน 24 ชม.กดฟังลิ้งนี้ mixlr.com/dhammahome/
    ที่ยูทูป [RUclips Channel]
    : ช่อง มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ที่ลิงก์นี้ : ruclips.net/channel/UCVfIbAOcRpMRLCU4bPgf1RQ
    : ช่อง dhammahomelive ที่ลิงก์นี้ : ruclips.net/user/dhammahomelivevideos
    : ช่อง dhammahometv ที่ลิงก์นี้ : ruclips.net/channel/UC0th6bYVYT-MlovZPSqMUKQ
    และ ช่องรายการบ้านธัมมะ ที่ลิงก์นี้ : ruclips.net/user/poposanja
    สำหรับ ผู้ที่สนใจการศึกษาและสนทนาธรรม ในภาคภาษาอังกฤษ ขอเชิญติดตามฟังธรรมและร่วมสนทนา ได้ที่ลิงก์นี้ : groups.io/g/dsg (Dhamma Study Group)
    และ ฟังบันทึกการสนทนาธรรม ในภาคภาษาอังกฤษได้ที่ลิงก์นี้ :dhammastudygroup.org/dsgAudio.html
    (ผู้ที่เป็นเวปมาสเตอร์ ของทั้ง ๒ เวปไซต์ ดังกล่าว คือ คุณ Jonothan และ คุณ Sarah Abbot ทั้งสองท่าน เป็นชาวออสเตรเลียและอังกฤษ ที่ศึกษาพระธรรมจากท่านอาจารย์ มานานร่วม ๕๐ ปี แล้ว

    • @WannisaKaithong
      @WannisaKaithong День назад

      ขออนุโมทนาด้วยกุศลจิตค่ะ 🙏

  • @สุนทราคงใจดี
    @สุนทราคงใจดี Месяц назад +1

    กราบอนุโมทนาค่ะ

  • @มังกรทองขุ่มด้วง

    ฟังธัมมาท่านให้ ไม่หยุด คงมั่นอันประดุจ เพชรได้ พึงขอกราบในพุทธ ปีติ นั่นแล นบอาจารย์สุจินต์ไว้ ยกเกล้าตลอดมา

  • @yawalakdiruscio8671
    @yawalakdiruscio8671 Год назад +4

    กราบขอบพระคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์คะ และขอบพระคุณอาจารย์ มศพ. ทุกท่านคะ อนุโมทนาสาธุคะ

  • @suthangratjongkraijak2314
    @suthangratjongkraijak2314 Год назад +3

    กราบอนุโมทนาสาธุและกราบขอบพระคุณท่านอ. สุจินต์ ด้วยความเคารพอย่างสูงค่ะ ในความเมตตากรุณาของท่านอาจารย์ค่ะ🙏🏻🙏🏻🙏🏻

  • @nioysutin6950
    @nioysutin6950 Год назад +7

    กราบอนุโมทนาในกุศลจิตที่ดีงามคะ

  • @seajiratchapan3045
    @seajiratchapan3045 Год назад +8

    กราบขอบพระคุณและกราบอนุโมทนาค่ะ 🙏🤍

  • @พัทธ์ธีราพลนะรัตน์

    🙏🙏🙏 กราบอนุโมทนาในกุศลจิตที่ดีงามค่ะ

  • @rungprahpa
    @rungprahpa Год назад +2

    กราบเท้าอาจารย์สุจินต์ค่ะ ขอบพระคุณที่ท่านและคณะที่สนทนาธรรมเพื่อความเข้าใจลักษณะธรรมต่างๆ ในคาวมละเอียดอย่างยิ่ง นับว่าเป็นมหาเมตตาที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้สอนให้ ผู้ที่หาทางพ้นทุกข์ได้เห็นทางสว่าง และขอบพระคุณอ.จารย์สุจินต์ที่ได้กรุณาชี้แนะอย่างละเอียดถามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดิฉันฟังแล้วตาเริ่มสว่างเห็นธรรมะ ดูจักพระสัมมาสัมพระพุทธเจ้ามากขึ้นอีก สาธุๆๆ

    • @ชวลิตเล้าตระกูล
      @ชวลิตเล้าตระกูล 6 месяцев назад

      เคยภาวนาได้ถึงขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(เหนือปีติสุข”รู้ตื่นเบิกบาน”)ของอานาปานสติ 16 ขั้น จิตทรงสมาธิลืมตาใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้หลายเดือนจนเข้าใจว่าได้โสดาบันแล้ว แต่ไม่ได้ดูลมหายใจ ไปยึดเอาเวทนานั้นไว้ จิตจึงเสื่อมจากการทรงสมาธิไป เมื่อมาฟังหลวงตาสินทรัพย์จึงเริ่มมาดูลมเป็นหลักแต่ก็เพียรไม่ติดต่อกัน เช้านี้ฟังคลิปครูบา(ฟังเป็นประจำ) จิตรู้ตื่นเบิกบานเป็นสมาธิลืมตา คราวนี้ตั้งใจจะยึดอานาปานสติเพื่อก้าวสู่ขั้นที่ 11 ทำจิตให้ตั้งมั่น(ลักขณูปนิชฌาน”ดูลมเป็นอัตโนมัติ”ต่อไป
      *อานาปานสติ 16 ขั้น
      -ขั้นที่ 1-4 คือวิตกวิจารณ์, ขั้นที่ 5 รู้ปีติ(ฌาน 1), ขั้นที่ 6 รู้สุข(ฌาน 2), ขั้นที่ 7-8 รู้&ทำจิตสังขารให้รำงับ(ฌาน 3), ขั้นที่ 9 รู้จิต(ฌาน 4), ขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(เหนือปีติสุข”รู้ตื่นเบิกบาน”), ขั้นที่ 11 ทำจิตให้ตั้งมั่น(ลักขณูปนิชฌาน”ดูลมเป็นอัตโนมัติ”),ขั้นที่ 12 ทำจิตให้ปล่อยอยู่ รำงับอยู่(ไม่ปรุงแต่ง),ขั้นที่ 13 ตามเห็นความไม่เที่ยง, ขั้นที่ 14 ตามเห็นความจางคลาย(วิราคะ) , ขั้นที่ 15 ตามเห็นความดับไม่เหลือ(นิโรธะ), ขั้นที่ 16 ตามเห็นความสลัดคืน(ปฏินิสสคะ)….ทุกขั้นต้องดูลมหายใจเข้า-หายใจออก
      …..เป็นแผนที่การเดินทาง(เพื่อไม่ให้หลงทาง)ในการปฏิบัติตั้งแต่เริ่มต้นจนพ้นทุกข์

  • @หน้าที่คือความสุข

    กราบอนุโมทนาสาธุค่ะ🙏🙏🌷🙏

  • @ประสิทธิ์พลจันทร์

    กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์และอาจารย์วิทยากรทุกท่านด้วยความเคารพอย่างสูงกราบอนุโมทนาสาธุ🙏🙏🙏.จากนราธิวาสครับผม.🙏👍👍👍🥰

  • @นิวัติ-พ8ฝ
    @นิวัติ-พ8ฝ Год назад +4

    กราบท่านอาจารย์สุจินต์สาธุครับ

  • @มังกรทองขุ่มด้วง-ษ9อ

    สนทนาธรรมเกิดขึ้น กุศลมี ทางสื่อไลน์ยินดี เด่นล้ำ อาจารย์สุจินต์นำวิถี ทางถูก ฟังแห่งความจริงค้ำ เลิศด้วยปัญญา

  • @ต้นสาระ-ห6ฝ
    @ต้นสาระ-ห6ฝ Год назад +6

    กราบบูชาอนุโมทนาท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพอย่างสูง ในความเมตตากรุณาของท่านอาจารย์ ธรรมะของพระพุทธองค์ละเอียดลึกซึ้งประโยชน์อย่างยิ่ง เจ้าค่ะสาธุสาธุเจ้าค่ะ

    • @mudamuda7427
      @mudamuda7427 Год назад +2

      กราบอนุโมทนาบุญด้วยค่ะ สาธุค่ะ

  • @ณัฐวุฒิเมธีธรรมกุล

    น้อมอนุโมทนาสาธุครับ

  • @มังกรทองขุ่มด้วง

    ขอน้อมกราบอนุโมทนาสาธุ สาธุ สาธุ ขอรับ

  • @puttavaputtava3660
    @puttavaputtava3660 Год назад +4

    กราบขออนุโมทนาค่ะ🙏🙏🙏

  • @พัลลภาวิทยอุดท
    @พัลลภาวิทยอุดท 10 месяцев назад +2

    กราบอนุโมทนา

  • @กนกวรรณสุริหาร
    @กนกวรรณสุริหาร 6 месяцев назад +1

    สาธุคะ

  • @มณีรัตน์มัชชิมา
    @มณีรัตน์มัชชิมา 8 месяцев назад +2

    กราบสาธุค่ะ

  • @mudamuda7427
    @mudamuda7427 Год назад +8

    ฟังให้เข้าใจเป็นเบื้องต้น เข้าใจเป็นปัญญา ไม่มีปัญญาก็คือสัญญาความจำ กราบอนุโมทนาในความเมตตาของท่านอาจารย์สุจินต์ค่ะ สาธุค่ะ

    • @ต้นสาระ-ห6ฝ
      @ต้นสาระ-ห6ฝ Год назад +3

      กราบอนุโมทนาบุญด้วยค่ะท่านอาจารย์ สาธุสาธุค่ะ

    • @panupundev7038
      @panupundev7038 Год назад

      เข้าใจ ว่า เข้าใจ ในสิ่งที่มองไม่เห็น
      กายนี้เห็นง่าย
      แต่จิตนี่ ที่บอกว่า เข้าใจ หรือ เห็นมัน
      เข้าใจอะไร หรือ เห็นอะไร 5555

    • @mudamuda7427
      @mudamuda7427 Год назад +1

      @@panupundev7038 ในขณะที่กำลังเห็น เป็นอาการรู้อย่างหนึ่ง เห็นเป็นของจริง เป็นจิตชนิดหนึ่งซึ่งเพียงเห็น ในวันนี้ ก็คิดเรื่องที่เห็น ถูกไหม เห็นอะไรก็คิดเรื่องนั้นทันที ทุกคนที่มีตาซึ่งเป็นทางที่ทำให้จิตเห็นสิ่งต่างๆ เกิดขึ้นแล้ว ยังนำเรื่องราวต่างๆ มาสู่ใจ ทำให้เกิดสุขเกิดทุกข์มากมาย จิตเห็น ไม่ใช่จิตคิด จิตได้ยินไม่ใช่จิตคิด จิตได้กลิ่นไม่ใช่จิตคิด จิตที่กำลังลิ้มรสที่หวาน เปรี้ยว ขม เผ็ด ไม่ใช่จิตคิด จิตที่กระทบสิ่งที่อ่อนแข็งหรือเย็นร้อน ก็ไม่ใช่จิตคิด วันหนึ่งๆ มีจิตเห็นเกิดขึ้น และมีเรื่องที่จิตคิดยาวมาก ทุกคนจึงอยู่ในโลกของความคิด ..มีจิตแต่ไม่รู้จักจิต อนุโมทนาค่ะ

    • @ธานีเหมือนนุช
      @ธานีเหมือนนุช 18 дней назад

      ​@@mudamuda7427จิตคือสมมุติ เห็นก็คือสมมุติ ทุกอย่างล้วนสมมุติ แต่ก็ต้องอาศัยสมมุติเพื่อการอยู่ดำรงชีวิตของสังคม

    • @mudamuda7427
      @mudamuda7427 18 дней назад +2

      @@ธานีเหมือนนุช จิต เจตสิก รูป เป็น ปรมัตถธรรม เป็นสิ่งที่มีจริงๆปรมัตถธรรมมี ๔ คือ จิตปรมัตถ์ เจตสิกปรมัตถ์ รูปปรมัตถ์ และ นิพพานปรมัตถ์ ในปรมัตถธรรมทั้ง ๔ นั้น มีปรมัตถ์อยู่ ๓ อย่าง คือ จิต เจตสิก และรูป เป็นสังขารธรรม เป็นสังขตธรรม สำหรับนิพพานนั้นเป็นวิสังขารธรรม และเป็นอสังขตธรรม จิต เจตสิก รูป ที่เป็นสังขารธรรมนั้น เป็นขันธ์ด้วย .ส่วน .สมมติบัญญัติ คือ สิ่งไม่มีลักษณะของสภาพธรรม แต่ เป็น เรื่องราว ที่เกิดจากการคิดนึก สมมติ บัญญัติขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งที่มีได้เพราะอาศัย สภาพธรรมที่มีจริงเกิดขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ขณะที่เห็นเป็นคน เป็นสัตว์ ขณะนั้น เป็นสมมติบัญญัติแล้ว เป็นเรื่องราว ที่เป็นสัตว์ บุคคล สิ่งต่างๆ บัญญัติว่าเป็นคน เป็นสัตว์ เป็นต้น แต่เพราะอาศัยสภาพธรรมที่มีจริง คือ จิต เจตสิก ที่มีการเห็น เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา จิตคิดนึก ในสีนั้น ปรากฏเป็นรูปร่าง สัณฐาน เป็นเรื่องราว เป็นสัตว์ บุคคล สิ่งต่างๆ ขออนุโมทนา สาธุค่ะ

  • @ชุติสังขศรี-ฎ3ฃ
    @ชุติสังขศรี-ฎ3ฃ 9 месяцев назад +2

    น้อมกราบอนุโมทนาสาธุในเมตตาจิตของอาจารย์สุจินต์ และคณะในการให้ความรู้เรื่องธรรมะคือสิ่งที่มีจริงครับ

  • @ชวลิตเล้าตระกูล
    @ชวลิตเล้าตระกูล 7 месяцев назад +1

    “จิตคือความรู้สึกนึกคิด รับรู้อารมณ์ จิตคือสติ”(หลวงปู่สุข ไก่เถื่อน)

    • @nobody2022
      @nobody2022 6 месяцев назад +1

      จิตคือสติ กลับไปศึกษามาใหม่ด่วน คำนี้ไม่ใช่คำพระพุทธเจ้า

    • @nobody2022
      @nobody2022 6 месяцев назад +1

      จิตคือจิต สติคือสติ สองคำนี้ไม่ใช่สิ่งเดียวกัน

    • @ชวลิตเล้าตระกูล
      @ชวลิตเล้าตระกูล 6 месяцев назад

      อานาปานสติ 16 ขั้น
      -ขั้นที่ 1-4 คือวิตกวิจารณ์, ขั้นที่ 5 รู้ปีติ(ฌาน 1), ขั้นที่ 6 รู้สุข(ฌาน 2), ขั้นที่ 7-8 รู้&ทำจิตสังขารให้รำงับ(ฌาน 3), ขั้นที่ 9 รู้จิต(ฌาน 4), ขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(เหนือปีติสุข”รู้ตื่นเบิกบาน”), ขั้นที่ 11 ทำจิตให้ตั้งมั่น(ลักขณูปนิชฌาน”ดูลมเป็นอัตโนมัติ”),ขั้นที่ 12 ทำจิตให้ปล่อยอยู่ รำงับอยู่(ไม่ปรุงแต่ง),ขั้นที่ 13 ตามเห็นความไม่เที่ยง, ขั้นที่ 14 ตามเห็นความจางคลาย(วิราคะ) , ขั้นที่ 15 ตามเห็นความดับไม่เหลือ(นิโรธะ), ขั้นที่ 16 ตามเห็นความสลัดคืน(ปฏินิสสคะ)….ทุกขั้นต้องดูลมหายใจเข้า-หายใจออก
      …..เป็นแผนที่การเดินทาง(เพื่อไม่ให้หลงทาง)ในการปฏิบัติตั้งแต่เริ่มต้นจนพ้นทุกข์
      การบรรุธรรมเป็นเพียงคำพูด การพ้นทุกข์คือของจริง
      ขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(ขั้นที่ 10 รู้จิต)

    • @ชวลิตเล้าตระกูล
      @ชวลิตเล้าตระกูล 6 месяцев назад

      อานาปานสติ 16 ขั้น
      -ขั้นที่ 1-4 คือวิตกวิจารณ์, ขั้นที่ 5 รู้ปีติ(ฌาน 1), ขั้นที่ 6 รู้สุข(ฌาน 2), ขั้นที่ 7-8 รู้&10ทำจิตสังขารให้รำงับ(ฌาน 3), ขั้นที่ 9 รู้จิต(ฌาน 4), ขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(เหนือปีติสุข”รู้ตื่นเบิกบาน”), ขั้นที่ 11 ทำจิตให้ตั้งมั่น(ลักขณูปนิชฌาน”ดูลมเป็นอัตโนมัติ”),ขั้นที่ 12 ทำจิตให้ปล่อยอยู่ รำงับอยู่(ไม่ปรุงแต่ง),ขั้นที่ 13 ตามเห็นความไม่เที่ยง, ขั้นที่ 14 ตามเห็นความจางคลาย(วิราคะ) , ขั้นที่ 15 ตามเห็นความดับไม่เหลือ(นิโรธะ), ขั้นที่ 16 ตามเห็นความสลัดคืน(ปฏินิสสคะ)….ทุกขั้นต้องดูลมหายใจเข้า-หายใจออก
      …..เป็นแผนที่การเดินทาง(เพื่อไม่ให้หลงทาง)ในการปฏิบัติตั้งแต่เริ่มต้นจนพ้นทุกข์
      ขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(ขั้นที่ 9 รู้จิต)….คนรู้ธรรมะชอบเอาชนะผู้อื่น คนมีธรรมชอบเอาชนะตัวเอง

    • @ธานีเหมือนนุช
      @ธานีเหมือนนุช 18 дней назад

      ​@@nobody2022จิตคือภาษาหนึ่ง จิตเปลี่ยนชื่อเป็นมะละกอก็ได้ สติเปลี่ยนชื่อเป็นฝรั่งก็ได้ คือมะละกอไม่ใช่ฝรั่ง มะละกอคือมะละกอ ควรศึกษาให้ดี

  • @khaeota
    @khaeota Год назад +1

    🌼🙏🙏🙏🌼

  • @จริยาเจียมวิจิตร

    กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

  • @besomebet
    @besomebet Год назад

    จิตรคืออะไร จิตรคือความคิดใช่หรือไม่

  • @jutiSriyanong-y8e
    @jutiSriyanong-y8e 11 месяцев назад +5

    กราบอนุโมทนาครับ

  • @ณัฐวุฒิเมธีธรรมกุล

    น้อมกราบอนุโมทนาสาธุครับ

  • @ทํามาศรีทอง-ฬ4บ

    กราบอนุโมทนาในความเมตตาค่ะ

  • @ณิชาภาคําศรีสุข

    กราบอนุโมทนาสาธุค่ะ

  • @nongpojtanesanurak6322
    @nongpojtanesanurak6322 7 месяцев назад +1

    สาธุค่ะ

  • @phanarat9955
    @phanarat9955 24 дня назад +1

    น้อมกราบท่านอาจารย์สุจินต์สาธุค่ะ🙏

  • @เลิศพันธ์โพธิ์งามพริ้ง

    กราบอนุโมทนาครับ

  • @hemvuthy7467
    @hemvuthy7467 Год назад +4

    กราบอนุโมทนาสาธุค่ะ ❣️🙏❣️

  • @อุษาวดีจันทรสนธิ

    กราบอนุโมทนาค่ะ

  • @ffhh3327
    @ffhh3327 Год назад +3

    กราบขอบพระคุณท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ได้นำมาบรรยายให้ได้รับฟังเป๊นบุญมหาสาร์ณทื่ได้รับฟังถ้าไม่มืทา่นอาจารย์มาสอนให้ฟังคงเกิดมาเสืยชาติเกิดทื่ได้เกิดมาพบคำสอนขององค์พระสัมมาสัมพุธเจ้ากราบอนุโมทนาสาธุสาธุสาธุ

  • @ffhh3327
    @ffhh3327 Год назад +3

    กราบอนุโมทนาสาธุในพระธรรมคำตรัสรู้ขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าธรรมมมะคีอสิ่งทืมืจิงธรรมมะลึกซึ่งจิงๆยากทื่จะเข้าใจได้สมกับคำว่าตรัสรู้ได้ของพระองค์

  • @ffhh3327
    @ffhh3327 Год назад +4

    สมกับคำว่าพวกเดืยรถืไม้ได้ฟังไม่มืบุญไม่ได้ฟังกราบอนุโมทนาในพระธรรมคำตรัสรู้ของพระองค์สัมมาสัมพุธเจ้าสาธุสาธุสาธุ

    • @ชวลิตเล้าตระกูล
      @ชวลิตเล้าตระกูล 6 месяцев назад

      เคยภาวนาได้ถึงขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(เหนือปีติสุข”รู้ตื่นเบิกบาน”)ของอานาปานสติ 16 ขั้น จิตทรงสมาธิลืมตาใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้หลายเดือนจนเข้าใจว่าได้โสดาบันแล้ว แต่ไม่ได้ดูลมหายใจ ไปยึดเอาเวทนานั้นไว้ จิตจึงเสื่อมจากการทรงสมาธิไป เมื่อมาฟังหลวงตาสินทรัพย์จึงเริ่มมาดูลมเป็นหลักแต่ก็เพียรไม่ติดต่อกัน เช้านี้ฟังคลิปครูบา(ฟังเป็นประจำ) จิตรู้ตื่นเบิกบานเป็นสมาธิลืมตา คราวนี้ตั้งใจจะยึดอานาปานสติเพื่อก้าวสู่ขั้นที่ 11 ทำจิตให้ตั้งมั่น(ลักขณูปนิชฌาน”ดูลมเป็นอัตโนมัติ”ต่อไป
      *อานาปานสติ 16 ขั้น
      -ขั้นที่ 1-4 คือวิตกวิจารณ์, ขั้นที่ 5 รู้ปีติ(ฌาน 1), ขั้นที่ 6 รู้สุข(ฌาน 2), ขั้นที่ 7-8 รู้&ทำจิตสังขารให้รำงับ(ฌาน 3), ขั้นที่ 9 รู้จิต(ฌาน 4), ขั้นที่ 10 ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่ง(เหนือปีติสุข”รู้ตื่นเบิกบาน”), ขั้นที่ 11 ทำจิตให้ตั้งมั่น(ลักขณูปนิชฌาน”ดูลมเป็นอัตโนมัติ”),ขั้นที่ 12 ทำจิตให้ปล่อยอยู่ รำงับอยู่(ไม่ปรุงแต่ง),ขั้นที่ 13 ตามเห็นความไม่เที่ยง, ขั้นที่ 14 ตามเห็นความจางคลาย(วิราคะ) , ขั้นที่ 15 ตามเห็นความดับไม่เหลือ(นิโรธะ), ขั้นที่ 16 ตามเห็นความสลัดคืน(ปฏินิสสคะ)….ทุกขั้นต้องดูลมหายใจเข้า-หายใจออก
      …..เป็นแผนที่การเดินทาง(เพื่อไม่ให้หลงทาง)ในการปฏิบัติตั้งแต่เริ่มต้นจนพ้นทุกข์