Czy regionalizmy to błędy? Mówiąc Inaczej, odc. 189
HTML-код
- Опубликовано: 29 сен 2024
- To odcinek w całości poświęcony w regionalizmom. Odpowiadam w nim na bardzo ważne pytanie: czy regionalizmy to błędy językowe?
Zapraszam!
Źródła, z których korzystałam:
1. Monika Szymańska „Regionalizmy językowe w świadomości użytkowników języka polskiego”: rebus.us.edu.p... [dostęp: 2.10.2022].
2. Halina Karaś „Dialektyzmy a regionalizmy”: www.dialektolog... [dostęp: 2.10.2022].
3. Artykuł na stronie Rady Języka Polskiego: rjp.pan.pl/ind... [dostęp: 2.10.2022].
4. Profesor Bańko o formie „na dworzu”; sjp.pwn.pl/por... [dostęp: 2.10.2022].
5. O formie „oglądnąć” sjp.pwn.pl/por... [dostęp: 2.10.2022].
___________________________________________________________________
Materiał zmontował Kuba Marchlewski www.marsky.pl
Jeśli zaś chodzi o suchary, to ostatnio moim źródłem jest profil na Twitterze Mateusza Araszkiewicza: / araszperskibard oraz Agnieszki Borysiuk: / agborysiuk
📚📚📚
Moją drugą książkę „LiteraTOURę” kupicie tutaj:
literatura.alt.pl
_____________________________________________________________
A tu moje profile w innych serwisach:
Facebook (czasem wklejam zabawne posty):
► / paulinamikulainaczej
Instagram (mówią, że mam zabawne opisy)
► / paulina.inaczej
Jeśli to czytacie, napiszcie w komentarzach, który regionalizm jest Waszym ulubionym. :)
Pewnie nie wszyscy czytają opisy do końca, więc zadam to pytanie też i tu. 😊
Który regionalizm lubicie najbardziej?
U mnie w czołówce jest „Zgodne pani ma?”. Wiecie, co to znaczy? 😁😁😁
Kilka miesięcy temu na FB opisałam swoją przygodę z tym sformułowaniem.
Znajdziecie ją tutaj:
tiny.pl/w7rxn
Ściskam Was najmocniej! 🌹🌹🌹
Odliczone pieniądze.
Mój dziadek na ziemniaki mówił często "grule". Moi znajomi z okolic Tomaszowa Mazowieckiego używają określenia "na dzielnicy", mając na myśli: na osiedlu, oraz "kierownik", jako nazwę kierownicy od roweru, dla odróżnienia tej w samochodzie 🙂. Uważam, że regionalizmy są urocze. "No ino" 😉 są. Kocham moją krańcówkę, migawkę, laczki, cyngwajs, durszlak itp.
@@justynaanna8238 Durszlak to ogólnopolskie słowo.
Jakie to ma znaczenie jakbide do Lidla i słyszę ruski, włączam tv I widzę w reklamach cyrlice.... co się dzieje z tym krajem ??
@@pioterczoko2693 czy to jeszcze Polska? Nie onucuj.
Chciałbym zobaczyć film, który omówiłby jak się mówi w różnych częściach Polski.
to ja ci powiem jak sie mowi - po Polsku, moze nie uwierzysz ale nawet jak bywalem na Śląsku oraz na Kaszubach to tez obowiazywal tam jezyk Polski. Ja sam mieszkam na podlasiu a te brednie co o gwarze podlaskiej mowia to ja w zyciu nie slyszalem. Oczywiscie czasami menele przez nadmiar alkoholu mowia inaczej i stad mamy takie regionalizmy jak slynne na youtube "amelinium"
@@Skorpion1991 tak bardzo nie wiesz, o czym piszesz człowieku...
@@Skorpion1991 A ja mieszkam na Kaszubach i język kaszubski obowiązuje tu na tej samej zasadzie co język polski. Zaskoczę Cię, rdzenni mieszkańcy tutejszych terenów zaczęli uczyć się polskiego dopiero po wojnie :) Chyba coś to znaczy, więcej szacunku.
@@Skorpion1991 Synek, przyjedź kam na Ślonsk i posłuchej se ślonkiej godki. Zmienisz zdanie
@@X3ABnew pisalem ze bylem na slasku jeszcze jak cie dziecko na swiecie nie bylo i wiem jak sie mowi, i nie slyszalem zeby jakis slazak nie umial po Polsku mowic, natomiast wielu slazakow nie umie gwary slazkiej. Wiec jezyk Polski jest wszedzie nr 1. Takze synek nie pyskuj do starszego i nie pouczaj madrzejszego od siebie
7:10 jestem Podlasiakiem i jestem dumny z DLA 💪 😉
Dla mnie też się to podoba
Jesteś dumny, że nie potrafisz posługiwać się językiem polskim literackim, będącym jedynym językiem urzędowym w naszym kraju?
@@katarzynaxx563 zachęcam do doinformowania się, czym są dialekty i gwary :)
@@katarzynaxx563 tak, jestem z tego dumny. Jestem dumny z miejsca w którym sie urodziłem, wychowałem oraz z tego jaką gwarą się tu mówi.
A udawanie kogoś ą ę zostawie takim jak Ty.
@@szczypior3197 Jak można być dumnym z czegoś, na co się nie miało wpływu? Dumnym to się jest z osiągnięć, na które się zapracowało. Nie z przypadkowości.
jestem z Ukrainy ale bardzo lubie sie uczyc polskich regionalizmow, tej😄
Wspaniale!
A czy u Was też są regionalizmy?
@@nyunya no ajakżeż!))
jakie tylko zechcesz, polskie, rumuńskie, węgierskie lub rosyjskie
Naszła mnie smutna refleksja. W 2:38 zaleca się stosowanie normy wzorcowej przez min. dziennikarzy. Wystarczy włączyć radio, by spostrzec, jak daleko dziennikarze odeszli od tej normy, jak zaśmiecają mowę różnymi anglicyzmami i kalkami z innych języków.
Mi podoba się podejście do spraw językowych we Francji: odpowiednik naszej RJP może nałożyć mandat (wymierny w Eur!) na osobę, która publicznie zaśmieca język francuski. Pamiętam, jak w 1985 prezydent F. Mitterand w wystąpieniu użył jakiegoś anglicyzmu - zapłacił (z własnej kieszeni!) karę. U nas wypowiedzi osób publicznych, dziennikarzy, pełne są riserczów, kejsów, iwentów i tym podobnych 'kfiatkuff". Ostatnio szczególnie mnie drażni słowo "skompresowany", czyli poddany kompresji. Ktoś wie, jak powinno być poprawnie, jakie słowo istnieje w języku polskim od ponad stu lat, zamiast "skompresowany"? 😁
Mój ukochany regionalizm to lubelskie "ciapy"
Koleżanka z Lublina zaproponowała mi kiedyś ciapy i serio nie wiedziałam, o co jej chodzi 😅 u nas na dolnym Śląsku to papcie😀
Papcie kojarzą mi się z jakąś papką, a ciapy według mnie (mówię to jako mieszkaniec Lubelszczyzny) Brzmią jak najbardziej normalnie.
Te dwie kreseczki '' to też ciapy ;) -> 'Przykład' to jest słowo w ciapach! 😁
@@petercub ..bamboszki?..
Łomżyńskie twarde G - po drugej, EKaGe, dżynsy 😃; podalskie -DLA Ciebie np. złamałem dla Ciebie rękę; lubelskie - aby to zrobiłem, ciapy 😃; no i na skuśkę,
„Ciapy” też uwielbiam!
Wiąże się z nimi zabawna historia. Kiedy w podstawówce zostałam dyżurną, musiałam napisać w dzienniczku, że ktoś zapomniał ciapów, ale coś mi mówiło, że ładniejszą formą jest forma „kapcie”, więc właśnie jej użyłam. Gdy zobaczyły to moje koleżanki, kazały mi szybko zamienić „kapcie” na „ciapy” i śmiały się, że wpadłam na tak głupi pomysł. 😂😂😂
@@mowiacinaczej kiedy zamieszkałam w Lublinie i pierwszy raz w witrynie sklepowej zobaczyłam napis Ciapki 15 zł byłam pewna że ktoś sobie śmieszkuje 😃 teraz moje dzieci wiedzą że jak lubelska babcia mówi ciapki to chodzi o kapciuszki
Nawet nie wiedziałem, że ciapy to regionalizm. Jako że sam mieszkam na Lubelszczyźnie to wydawało mi się normalne. Traktowałem to jako określenie z mowy potocznej. Czego się można nauczyć po 20 latach 😂.
Zaraz, oglądnąć to regionalizm? XD
(Tarnów pozdrawia)
Na Mazowszu nikt tak nie mówi. Teraz, w młodym pokoleniu już się zdarza, ale ogólnie - dl
a Mazowsza to forma ,,obca"
@@siemakamosiemakamo2852 no solidnie się zdziwiłem..
Też jestem z okolic Tarnowa i od jakiegoś czasu wiedziałam, że to regionalizm, ale ostatnio zauważyłam to słowo w tej formie w powieści i się trochę zdziwiłam xD
Nic gorszego nie ma od tych gwar. Bez znaczenia czy uda im sie uzyskac status jezyka czy nie. Komplikuja zycie, generuja glupie i zbedne koszty, same wady, a z zalet to tylko smieszne memy.
Bardzo się cieszę, że widzę tylko jeden taki komentarz :)
Nie popłacz się :)
Tak samo jak dla ciebie ważny jest język polski, tak samo dla mieszkańców regionów, w których używa się gwar/języków są one ważne. Dlatego to, że coś jest zbędne, jest twoją subiektywną opinią.
Nie wyobrażam sobie jakbym miał posługiwać się tylko językiem oficjalnym. To byłoby bardzo ubogie słownictwo. W gwarze poznańskiej chleb dzieli się na skibki i 2 kromki na końcach chleba. Podczas gdy w języku oficjalnym są tylko kromki. Oczywiście wywołuje to uśmiech politowania u ludzi znających gwarę, bo taki oficjalny podział jest uboższy. Kromki dla Poznaniaka to tylko te "piętki" na końcu chleba. Inny przykład galaretka (owocowa albo wieprzowa). W gwarze poznańskiej galaretka to co do zasady owocowa a wieprzowy to jest galart. Placki ziemniaczane to po poznańsku plendze. A placki kojarzą mi się po prostu ze zwykłym plackiem ze śliwkami na przykład. Tytka to mała torebka papierowa, itd. Język gwarowy po prostu wzbogaca nasz sposób wysławiania się.
Bogate słownictwo/język?
Nic ci to nie mówi?
Regionalizmy to też nasza kultura, niech trwają❤
Od kilku lat mieszkam w Niemczech i tutaj ludzie z dumą posługują się dialektami i regionalzmami, nawet w czasie wykładów. Można je również spotkać w serialach,ale nie na zasadzie: o przyszedł wieśniak-będzie smiesznie. One są bliższe rzeczywistości. Uważam, że niesamowicie ważne jest zachowanie w języku regionalizmów typu np. zakluczyć. Dodają one kolorów językowi, wzmacniają więź z regionem i przywiązanie do tradycji regionalnych.
Tez zakluczam i przekluczam. Skąd jesteś?
@@whitekate8102 z Suwalszczyzny😁
@@julitarudziewicz913 o ciekawe, kujawsko pomorskie tez tak mówi
Jestem z Małopolski i nie wyobrażam sobie powiedzieć inaczej niż iść na pole, zwrot iść na "dwór" to dla mnie jak zbrodnia
Ja się przeprowadziłam do regionu, gdzie ludzie z niewiadomych przyczyn wychodzą na dwór. Żeby uniknąć zadrażnień, zaczęłam wychodzić na zewnątrz 😅
Ja mam tak samo z powiedzeniem "idę na pole".
@Łukasz Ciesielski jak się wyśmiewacie z kogoś kto mówi "na pole" to możecie usłyszeć w obronie "bo u nas pan wychodził na pole patrzeć czy mu chłopi pracują a u was chłop z ukłonem na dwór pokłonić się panu " :))hm
kiedyś mnie poprawiała poznanianka " zakładać, wkładać, nakładać rajstopy, skarpetki, spodnie - nie UBIERAĆ! UBIERA SIĘ... CHOINKĘ!!!
owszem to poprawnie ale na rzeszowszczyźnie inaczej się nam kojarzy i kochamy swoje regionalizmy -my zakładamy się O coś ,wkładamy coś DO czegoś ,nakładamy coś NA coś ,a ubrania! ubieramy na siebie (jak na choinke:))) i dla nas brzmi to jednak logiczniej
@@Iga119 Wyśmiewamy się ze zwrotu "wychodzić na pole", ponieważ to koleżanka Zosia zaczęła od wyśmiewania się ze zwrotu "wychodzić na dwór" i nazwała to zbrodnią. To z nas zaczęto się wyśmiewać.
O, jednak apel portalu o.języku zadziałał. Jest lepiej, ciekawe co inni na to.
Bardzo lubię regionalizmy, bo to część kultury i tożsamości, ale jest taka rozkminka: jeśli ktoś na Podlasiu ukradł "dla ciebie" rower, to masz jeden rower więcej, czy jeden rower mniej???
Paulinson, oprócz wielkiej wiedzy na temat języka polskiego, masz również wspaniałą wrażliwość; zarówno językową, jak i taką ogólną, międzyludzką. Uwielbiam Ciebie słuchać i bardzo dużo się uczę, w obu tych kwestiach 😊 Dziękuję zatem 😊👍🏻💕
Ja pochodzę ze Śląska Cieszyńskiego i kocham naszą gwarę cieszyńską, dzięki niej rozumiemy się doskonale z naszymi sąsiadami zza Olzy 😍
Moim ulubionym regionalizmem spoza mojego regionu jest, zdaje się, pomorskie używanie "wtedy" w innym kontekście, niż reszta Polski, np.
"- co będzie na obiad?
- frytki.
- to pójdę po ziemniaki wtedy."
Kocham
Gdy zobaczyłem pytanie Pauliny, natychmiast pomyślałem o "wtedy". Jestem z Mazowsza, pracuję z ludźmi z Gdańska. Wywiązała się krótka rozmowa:
- Zrobiłem X
- Zrób wtedy Y
- Dobra, ale co mam zrobić teraz?
- Powiedziałam "wtedy" w sensie "teraz".
Aż się zastanawiałem, czy to regionalizm, bo aż sprawdziłem w SJP PWN i nic nie było na ten temat. No i proszę ;)
Jestem z Pomorza, macie rację, nie miałam świadomości, że tak mówię.
@@magorzataci7761 Już się przyzwyczaiłem, całkiem przyjemna forma. Z ciekawości sprawdziłem, czy coś ciekawego znajdę u Doroszewskiego. No i proszę: "wtedy ". Może to "ogólnopolskie" "wtedy" to jakaś nowsza forma, a Wy zachowaliście starszą :D Ale nie wiem, jestem anglistą, nie polonistą :D
Rosjanie też używają swojego wtedy czyli тогда (tagda) jako "w takim razie"
Oczywiście, że regionalizmy to nie błędy, bo występują w prawie każdym większym kraju w którym mówi się jednym językiem. Pewien problem mogą stanowić tylko wtedy, gdy utrudniają zrozumienie wypowiedzi. Bo to wcale nie jest tak, że jak dwie osoby pochodzą z tego samego regionu, to muszą znać wszystkie lokalne regionalizmy. Widocznie niektóre są bardziej lokalne od innych! 😄
100% racji!
No pewnie, bo pieprzenie pół po polsku, pół po niemiecku, plus ch.wa gramatyka, to nie błędy, to piękny prezent po najeźdźcach.
@@mowiacinaczej dokładnie! Bo chodziło mi o to, że mimo że pochodzę z Twojego regionu, to jednak nie znałem tych dwóch regionalizmów o których mówiłaś w filmie!
@@katarzynaxx563 Polecam doszkolić się na temat dziejów Śląska i proponuję werfikację kogo można uznać tu za najeźdźcę.
Bardzo Ci dziękuję za tę kroplę
Kiedy była mowa o nacieraniu przez buty to trochę mnie to rozbawiło, bo wyobraziłe sobie buty, które smarują Cie jakąś maścią 😝 Z ciekawszych regionalizmów w moich rodzinnych stronach mógłbym wspomnieć o grabelkach. Tak w borach mówimy na grabki. Pamiętam jak zostałem wyśmiany przez to słowo, bo przecież nie ma takiego słowa.
Czë w kaszëbsczim jãzëkù są regionalizmë? To je pëtanié.. Më Kaszëbi gôdómë na to ,,pòlaszëzna"
Bardzo dziękuję za ten materiał! Bardzo potrzebny! 😊
wow, rzeczywiście ten materiał jest mocno inspirowany portalem o.jezyku (ci od darmowych materiałów dla pomagających Ukraińcom)
Kiedy mam kłopoty z zaśnięciem, to mówię, że "nie umiem spać/usnąć", co zawsze bawi mojego chłopaka, bo jego zdanie na taką okoliczność to "nie mogę zasnąć". Śląsk vs. Warszawa
Ogólnie uważam, że regionalizmy są wspaniałe i publicznie używam ich świadomie, kiedy chcę. Znam formy oficjalne i właściwe, ale nie widzę potrzeby używania ich w każdej sytuacji.
Pra, niy poradza usnōńć ;)
@@ArturGajos To już tylko wśród swoich :D
Ja do dzis pamiętam jak pani od polskiego w podstawówce musiała tłumaczyć, dlaczego nie mówi się "mieszkam na ulicy ..."
Po wielu latach mieszkania w Warszawie pomyślałem z nostalgią o regionalizmach z mojej rodzinnej Małopolski i postanowiłem wrócić do używania części z nich. Celowo mówię zatem "wyjść na pole" zamiast "wyjść na zewnątrz/na dwór" albo "strugaczka" zamiast "temperówka". To właściwie jedyne przykłady, bo pozostałe słowa pozapominałem, już tylko sporadycznie przypomina mi się, że moja babcia mówiła "cukier mączka" zamiast "cukier puder", "kiszka" zamiast "kaszanka" czy "grysik" zamiast "kasza manna". Jeszcze np. słowo "chlebak" - oznaczało u nas rodzaj torby harcerskiej na ramię, podczas gdy pojemnik do przechowywania pieczywa w kuchni to był "chlebownik".
Co ciekawe, zupełnie nieoczekiwanie natrafiłem na analogiczną konstrukcję do "wyjść na pole" w języku walijskim, którego uczę się od pewnego czasu. Najczęściej mówi się "mynd allan" (ang. "go out", pol. "wyjść na zewnątrz"), ale w niektórych regionach Walii można usłyszeć "mynd mas" (inna pisownia "mynd ma's"), co pochodzi od słowa "maes", które jest synonimem słowa "cae", czyli "pole", ale używanym obecnie w innych, często przenośnych znaczeniach, np. "maes disgyrchiant" ("pole grawitacyjne").
U nas mówiło się też ,,zastrugaczka" (jestem z Krakowa). Fajny komentarz. Ile to się można dowiedzieć, czytając komentarze! :) Pozdrawiam krajana z Małopolski!
Pani Paulino,
Śledzą Pani kanał od samego początku - na prawdę! W międzyczasie :) udził mi sie synek a córka poszła do 6 klasy. Właśnie z nią często słuchamy w samochodzie Pani nagrań. Mam pytanie z mojej branży (budowlanej). Która forma jest poprawna: "warstwa sczepna" czy "warstwa szczepna"? pozdrawiam!
Bardzo chciałbym przy okazji tego tematu posłuchać materiału o przednio językowym L. Kiedy go używać, a kiedy nie, skąd się wzięła i czy dziś jeszcze w ogóle można uznać tę wymowę za poprawną
Chce podziękować Panie za tłumaczenie, obserwuję od 4 lat, jestem z Ukrainy, mieszkamy na Kaszubach, jak wyjeżdżam gdzieś indziej to od razu dostaje zwrot że jestem kaszubiem, z powodu akcentu...
Kiedyś byłam w Szamotułach i usłyszałam że mam iść "na szagę" . Oczywiście funkcjonuje to w moim języku do dzisiaj.🤣
Niestety pochodzę z regionu, który dołączył do Polski po wojnie, więc nie ma w nim regionalizmów.
Właśnie w związku z uprzedzeniami co poniektórych postanowiłem nagminnie "wychodzić na pole" zamiast "na zewnątrz". Niech wiedzą, że w regionalizmach nie ma nic złego! Zastanawia mnie natomiast prawdziwość teorii mówiącej, że w Małopolsce mówi się "na pole" gdyż osoby z dworu wychodziły właśnie tam, zaś osoby z innych części polski szły na dwór. Jakoś nie jestem przekonany, a bardzo mnie to ciekawi.
Ja też wychodzę na pole. Tak mówi się w Galicji.
Ja też z tych co wychodzą na pole :) Natomiast sama teoria wydaje mi się mocno naciągana, mam wrażenie, że to odpowiedź na poziomie "Sam jesteś wiesniak!", tylko ubrana w ładne słowa. I szkoda, że dyskusja na ogół kończy się na tej historyjce, a nikt nigdy nie tłumaczy, że np. jest różnica w znaczeniu między "iść NA pole" , a "iść W pole".
Pochodzę z Warmii i Mazur. U nas często używa się słów:
TOĆ - przecież
JO - tak, albo NO JO - no tak
Oczywiście, że znacie: katurlać i bodaki, i jeszcze ciapy, zachachmęcić, kajtnąć się, pazłotko, strugaczka... Kiedyś notowałam nasze regionalizmy (lubelskie). 😁💛💛 Jeszcze pamiętam bałachowaty, ale chyba to słowo jest charakterystyczne tylko dla wsi, skąd pochodzili moi dziadkowie 🤔
brejdak czy brejdaczka :)
Ale pani jest przepiękna😍😍
Ja uwielbiam nasze centralne tera, zara, ino, se 😅 naszym przodkom to się musiało spieszyć w życiu że wszystko co się dało skracali 😄
W Krakowie weka, a w Warszawie bułka wrocławska lub paryska 🤔. I po domu chodzę w pantoflach.
Kocham regionalizmy ♥️ moja koleżanka z pracy - Ewka - z wykształcenia jest dziennikarką i bardzo interesuje się językiem. Za każdym razem kiedy wracam z domu rodzinnego, to mam dla niej porcję podkarpackich regionalizmów, a te są na bogato - a to zabór, a to Ukraina i Słowacja blisko, a to mniejszości etniczne Pogórzanie, Łemkowie, Bojkowie, Lasowiacy, Rzeszowiacy i ogromna strata, że części z nich już nie ma...
I tu porcja dla Was (tyle, że nie znam ich ortografii, bo to wszystko na ucho): paryja, rzwety, pularys, kośturbok, bałandzić, spomentrować się, faryta, pamuła, nakastlik, cumelek, jurgać, barłóg, okalić się, ostręga, strugaczka, chabazie lub chebzie, kapiszon, obsztorcować kogoś itp. A najbardziej byłam zdziwiona jak ktoś zjadł agrest z łupą... 😉 Tylko w Warszawie zapytali, co to jest ta łupa 🤣 nie mogą tutaj też zrozumieć, że jak góra jest wysoka to muszę się na nią wedrzeć 😄
Może jakaś mini seria o dialektach albo gwarach?
Podpisuję się pod tym pytaniem
Pamiętam swoje problemy językowe po przeprowadzce do Poznania..
Jakie klunkry, jaki fyrtel? O co ludziom chodzi 🤯
A z drugiej strony niewielu stąd rozumiało moje "kocopoły" i "szpargały"😅😅
Szpargały znam w znaczenienu jakieś drobne przedmioty (klunkry)
Dokładnie tak 😅
E-tam klunkry i fyrtel 😁 Lepsze są "ślepe ryby" do tego "z myrdyrdą" 🤣🤣🤣🤣
Ja tu stojałam, a wyśwa dopiero szli - nie gadajta, Pany, że było inaczej
Osobiście, staram się jak najczęściej używać słów/konstrukcji rodem z wileńszczyny np. 'uszlimy' 'poszlimy' etc., albo moje najukochańsze słówko 'szaga' oznaczające skrót np. 'iść na szagę'. A co do obcych regionalizmów bardzo mi się podoba pragowskie 'ie' zamiast 'ę' np. 'iść na Pragie' oraz stara gwara lwowska. A na dodatek ostatnio staram we własnej mowie wrócić do przedwojennego sposobu wymawiania 'ł' bo to tak inaczej dźwięczy; jakoś milej dla ucha.
.
Pozdrawia dziecko emigracji! Dziękuję za Pani pracę, dużo się dzięki temu nauczyłem, a już szczególnie bez 'standardowej' edukacji j. polskiego.
3:52 W serbskim mamy też ten czasownik - KATURLAĆ = KOTRLJATI (toczyć; eng. to roll)
Bardzo ciepło przyjmuje regionalizmy. Choć nie zawsze tak było. Uważam, ze dodają językowi smaku. Bawią, dziwią, czasami drażnią, ale na pewno wzbogacają nasza wymowę. Sama jestem z Olsztyna i niestety moje pokolenie (mam 44lata) posługuje się mowa wzorcowa bo rdzennej mowy warmińskiej lub mazurskiej prawie nie uświadczysz, a ze względu na historie mojego regionu pokolenie naszych rodziców to przyjezdni/przesiedleńcy, jak na przykład moi rodzice spod Terespola.
Wciąż nie mogę się pogodzić, że "wkasać się" to mazowiecki regionalizm, a nie ogólnopolskie słowo.
Pamiętam, że zawsze mówiłam, że idę/robię coś z tatem - i byłam przekonana, że to jest poprawna forma wyrazu :D No jednak nie, dopiero w liceum zwracano mi uwagę, że źle mówię. Gdy wróciłam do swoich stron, okazało się, że u nas większość osób tak mówi! Za każdym razem, gdy słyszę u nas ten wyraz, to uśmiecham się, bo wiem, że sprawił mi trochę kłopotów.
O, moja mama tak mówi 💚
Regionalizmy sa super, zawsze jest to jakis powód do smiechu, zabawy w towarzystwie, bo a wiesz co to znaczy... itd :) Np wyzuj, zezuj sie :D oblyc, seblyc :D
Dla mnie się to podoba 😊 Pozdrawiam z Białegostoku
Tak o. Ten o. 😂
I dzień dobry dla pani ;-)
ufff czyli dalej mogę ubierać sweter i buty 😁
Mnie się zawsze podobało kaszubskie "do uzdrzenio"😄
Jaki jest stosunek ludzi zajmujących się językiem do spolszczania pisowni zagranicznych słów?
Osobiście pisząc o wiele bardziej wolę napisać "suszi", czy też "głakamole", pomimo że znam oryginalną pisownię.
Pochodzę z Mazowsza/podlasie. I przez całe życie uczono mnie że "Na dworzu" to błąd....
Cieszę się, że nagrałaś taki film, widziałam post na Instagramie, który wytknął Ci traktowanie regionalizmów jako błędów językowych i od tego czasu chciałam posłuchać więcej na ten temat :) zgadzam się z Tobą w pełni!
A propos gwary śląskiej i regionalizmów na Górnym Śląsku: tu się urodziłem i mieszkam do dzisiaj, więc widzę, jako osoba trochę z boku (nie jestem Ślązakiem) różnice w gwarze np. w okolicach Świętochłowic, Bytomia, Rudy Śląskiej i (czasem tam bywam) w okolicach Cieszyna lub w opolskiem. W tym "czarnym" Śląsku jest mnóstwo zapożyczeń z niemieckiego, których jest mniej nawet trochę na zachód, na Opolszczyźnie. W Bytomiu usłyszycie "frelka" (dziewczyna od Fräulein), w Kędzierzynie-Koźlu raczej "dziołcha". W Cieszynie usłyszycie "starzik, starka", w Świętochłowicach "opa, oma". W okolicach Cieszyna do dziś rozróżnia się w wymowie ó i u, rz i ż, ch i h. 😁
To dziołcha nie jest ogólnopolskie? 🤔 Myślałem, że tak
W Małopolsce używane w każdym razie
Mieszkam w Kędzierzynie od urodzenia i w życiu nie słyszałem, żeby ktoś mówił "dziołcha" albo używał jakiegokolwiek regionalizmu.
@@LingwistycznyPunktWidzenia To pojedź do wioski pod Kędzierzyn ;-)
@@X3ABnew Przecież w komentarzu pisałeś o Kędzierzynie, a nie o żadnej wiosce, cytuję "w Kędzierzynie-Koźlu raczej "dziołcha"". To w końcu chodzi ci o Kędzierzyn czy o jakąś okoliczną wieś?
@@LingwistycznyPunktWidzenia Ale K-K, to też Blachownia, Sławięcice, Niezdrowice. Chyba należą do K-K?
No jak można nie wiedzieć co to znaczy katurlac....;) ALE.. pochodzimy z tych samych rejonów to wiem... A bodaki...To regionalizm..??? Naprawdę. :)?
Mój ukochany regionalizm to matles, dowiedziałam się o tym, że to regionalizm, jak nikt nie wiedział o co mi chodzi. Poza tym lubię jeszcze "aby" w znaczeniu "tylko", ciapy, serdak, rozbisurmanić, bełch, bambetle, kocopyrze, na siagę, kapicka, basłyk, chorcować :D
Nie znam żadnego 😅 pozdrawiam z Krakowa!
Jestem z Kielc i u nas się mówi: "wykąpę", "złapę" itp. zamiast "wykąpię", "złapię". Uważam, że jest to fajne, przydatne, bo w mowie odróżniamy osobę pierwszą od trzeciej. (Złapię i złapie w mowie brzmi tak samo.) Ale moja mama, zorientowawszy się, że reszta Polski się z nas śmieję, bardzo się stara mówić "poprawnie", do tego stopnia, że przesadza i popełnia błędy już prawdziwe. Mówi np. "Ja weźmie" zamiast "ja wezmę". Zaplątała się już w tym dziewczyna. Smutne to. A odcinek super! 😁👍
o tak, to było dla mnie spore zaskoczenie jak w akademiku zamieszkałam z ludzmi z Połańca i Ostrowca natomiast Oni, a oni na moje "tak o" reagowali podobnie
Też jestem z Kielc i też tak mówię. Kilka lat temu gdy mieszkałam w Wielkiej Brytanii a wśród znajomych miałam ludzi z całej Polski została mi wytknięta ta nasza specyficzna odmiana końcówek. Wtedy tego nie rozumiałam i zrobiło mi się głupio.
Uwielbiam Twoje suchary!
Mój ulubiony regionalizm to końcówka -wa w pierwszej osobie liczby mnogiej, która jest pozostałością liczby podwójnej 😅 Na północy Podkarpacia niektórzy starsi ludzie jeszcze tak mówią
Jakiś przykład? Jestem ciekawa jak to wygląda.
@@joannap.6098 gotujewa z babcią obiad, chodźwa :)
Podobnie jest z końcówką -ta w 2 os. l. p., to nie jakieś zaniedbanie językowe tylko pozostałości po liczbie podwójnej
@@hubertbieniek5888 dzięki. Brzmi to dość abstrakcyjnie dla mnie. 😀
-ta już bardziej znajomo. 😊
@@hubertbieniek5888 Moja babcia w Małopolsce tak mówi
Co prawda "chodźwa" nigdy od niej nie słyszałem, ale ugotujewa czy będziewa już jak najbardziej
Ostatnio staram się podchwytywać od niej trochę tych regionalizmów, bo uważam, że ich pielęgnowanie jest ważne, więc może sam zacznę tak mówić 😅
Moja ciocia zresztą też tak mówi i raczej nie wydaje się to nikomu dziwne, może gdybym ja mając 16 lat zaczął tak gadać, to już by to było inaczej postrzegane, ale czemu nie, ja jestem dumny ze swojego pochodzenia heh
Moja żona zawsze mi powtarza że wszędzie mówię normalnie ale jak tylko rozmawiam z moim tatą nic z tego nie rozumie. Jak to się dzieje że ja tego nie zauważam i płynnie zmieniam używane słowa akcenty i składnie?
Wielki plus za podanie źródeł- od razu masz w moim sercu plusa
Jestem za uszanowaniem regionalizmów i gwary. Mówimy takim językiem, w jakim wyrośliśmy i nie ma w tym nic złego. Ale drażni mnie, gdy w telewizji słyszę: "Mi to odpowiada" albo owo nieszczęsne "Na dworzu". To się pleni w naszym języku jak chwasty, nawet wśród ludzi wykształconych! "Na dworzu", nawet jeśli jest często używane, jest błędem nie regionalizmem, bo w mianowniku liczny pojedynczej mamy "dwór" a nie "dworze". Marzy mi się też, żeby w kościelnym śpiewaniu "Czego chcesz od nas Panie" zachowywać staropolskie: wszytko, wszędy, tedy, zioły, dawa itd. Bo zgadzam się Panią, że język to też zabytek, o który trzeba dbać. Rozumiem, że trudno byłoby dziś posługiwać się staropolszczyzną, ale to nie oznacza, że mamy wszystko uwspółcześniać.
Ja pamietam jak jechalam pociagiem do jakiegos wiekszego miasta nad morzem i jakies babsko smialo sie z mojego akcentu w przedziale a siedzialo nas tam troche z roznych czesci Polski. To bylo okropne i slabe. Bylo to z 20 lat temu. Przez to przestalam sie odzywac w tym pociagu... Teraz jestem dumna z mojego akcentu i to, ze mowie gwara.
Skąd pani pochodzi?
@@artemkravets5526 Slask
Che,chy angielka tytka brzuszek migawka ekspres bajzer.....badylarz krańcówka chachmecic, chichrac sie betka ..
Idźwa, pójdźwa, zajdźwa, despetnik, cacany. Ah te Lesioki.
Gwara lasowiacka jest bardzo ciekawa, ale i skomplikowana pod względem językoznawczym, wszelkie zjawiska jakie tam zachodzą...🙈
W Białymstoku bywałem od ok. 35 lat i zamiana celownika z dopełniaczem w pewnych połączeniach funkcjonowała tam równolegle i wtedy, gdy nikt nikogo przecież nie wyśmiewał w internecie 🙃.
Słyszałem "powiedz dla mamy" i "daj dla cioci", a jednocześnie ktoś dziękował za otrzymaną "karmę kotom", zaś na placu przed pierwszym dużym supermarketem były tabliczki "parking wyłącznie klientom".
Z regionalizmami jest tak, że trzeba mieć świadomość, że coś jest regionalizmem, by móc go unikać w komunikacji ogólnej. A żeby mieć taką świadomość to trzeba znać słownictwo ogólnopolskie.
No i mamy zonk, bo z jednej strony ludzie nie czytają literatury klasycznej, więc nie wyrabiają sobie zasobu słownictwa wzorcowego, a z drugiej strony wypowiadają się w internecie, gdzie zdecydowanie należy regionalizmów unikać, bo odbiorcą może równie dobrze być osoba z tej samej wsi, jak i osoba odległa o setki, a nawet tysiące kilometrów.
Bardzo ciekawy materiał. Pochodzę z regionu, który ma sporo regionalizmów i generalnie nie staram się umierać za te słowa, a swoje dzieci uczę normy standardowej, co wcale nie jest łatwe przy innych dzieciach i nauczycielach, którzy ubierają kurtkę czy oglądną książkę. Niemniej nie podoba mi się, że do języka standardowego na siłę weszły kiedyś regionalizmy centralne (tak, dla mnie to regionalizm) i wypierają słowa lokalnie używane, a będące bliżej prawdy naukowej. Mam tutaj na myśli przede wszystkim jagody (ang. berry) i wyprodukowane z nich produkty: dżem jagodowy, lody jagodowe. Ja się zawsze pytam z jakich jagód one zostały zrobione? Najczęściej są zrobione z borówek, ale szczerze mówiąc dżem jagodowy brzmi dla mnie jak PRL-owska "sztuka mięsa w sosie". I za borówki dam się pociąć, jagody akceptuję tylko w ich ogólnym znaczeniu nadrzędnym. Co o tym sądzicie? :) Pozdrawiam.
Ostatnio się dowiedziałem, w jaki sposób starano się o to, by język francuski wyparł we Francji języki regionalne... okropne historie takie jak karanie osób używających innego języka noszeniem drewnianego ustrojstwa na szyi. Ciekawe, jak było u nas.
Mam alergię na lubelskie "króro" i nigdy tego nie strawię 😐
Hmmm czy istnieje termin "gejonalizm" ? to wlasnie uslyszalem jako pierwsze. Hmmm zastanawia mnie slang w srodowiskach homoseksualnych.
Przede wszystkim należy unikać gwary w piśmie, bo to wygląda fatalnie.
kapota, czopka, dum, ano, abo, godać, ino :D południowe Kujawy
Na pole.
Fajne kolczyki i bluzka - taki nieco pobocznie do głównej tematyki kanału :)
Język to - użytkowa sztuka porozumiewania
się ludzi.
A propos celownika - bardzo podoba mi się mazowiecka (obecnie rzadko używana) forma, np. daj to psoju, powiedz to człowiekoju, opowiedz o tym Markoju
w mojej rodzinie mówili: Gienkoju śta dali? Dali, dali ;) (czy obiad Gienkowi podali ;)
@@alicjapracowniaamaltea2407 o, czyli są jeszcze osoby, które znają tę formę 😁
strasznie irytujący jest dźwięk przewracanej kartki
Potrzebowałem tego odcinka. Dziękuję! 😊
Na zdrowie!
Pamiętam moją konsternację, kiedy użyłam w Krakowie słowa "minka" w znaczeniu "rysik do ołówka". Do tamtej pory nie miałam pojęcia, że to regionalizm. Lubię wiele regionalizmów, ale chyba właśnie ten wybieram do zapisania tutaj.
Jeśli chodzi o "na pole" i "na dwór", to w mojej najbliższej rodzinie są różne zwyczaje językowe w tym względzie, i akurat tutaj zdecydowałam się nie używać żadnego z tych sformułowań. Mówię po prostu "Wyjść". Albo "Iść/być na zewnątrz, na podwórku, przed domem, na powietrzu etc."
"Wkładania" swetra czy butów przez wiele lat nie mogłam odkleić od okolicznika miejsca, np. do szafy lub walizki, albo przynajmniej "na siebie".
ulubiony regionalizm? migawka zdecydowanie ;v
A czy kedy albo kerownik to błąd czy regionalizm
Co do dworzu to używam tego i wiele osób tutaj w okolicach tego używa. Jestem z okolic Koszalina. Nawet nie wiedziałem, że to forma regionalna i jestem ciekawy jak tutaj dotarła.
Mimo, iż wiem, że to nie jest poprawne to nadal tak mówię kiedy nie zastanawiam się nad każdym kolejnym słowem. I tak powinno być, bo języka codziennego uczymy się od najbliższego otoczenia.
nie zapominaj, że koszalin i większość pomorza to ziemie odzyskane. po wojnie najechało się ludzi z różnych okolic polski. pochodzę tez z okolic koszalina i na poziomie moich dziadków każdy przyjechał z różnych miejsc: wilno(ciągle tam mieszka siostra mojej babci), piotrków trybunalski, rzeszów, lwów. jak pogrzebiesz w drzewie rodzinnym to zobaczysz, że twoi dziadkowie, może pradziadkowie, bo nie wiem ile masz lat są z różnych części polski lub rejonów sprzed rozbiorów.
Dostałem powiadomienie, kiedy byłem na polu 😂
Wspaniale!
pozdrów to co uprawiasz
@@bratekdylowski2250 nic nie uprawia. Na ulicy w Małopolsce jest się na polu.
Pozdrawiam rolnika! 🤣
Coś chyba nie tak. Ja dostałem powiadomienie JAK byłem na polu :p
"Który regionalizm lubicie najbardziej?"
Śląszczyzna ma póki co problematyczny status i sam za polski regionalizm nie chciałbym jej uznawać, ale jakoś w polskie uniwersum się wpisuje, więc, nie jątrząc konfilktu, sprzedaję śląską kontrukcję biernika z podwónym bezokolicznikiem.
Za Mirosławem Syniawą:
"Znana w wielu językach konstrukcja biernik + bezokolicznik zastępująca zdanie podrzędne okolicznikowe czasu, w śląszczyźnie występuje w zasadzie tylko z czasownikami i :
-Widzieli jōm iś.
-Słyszołech go śpiywać.
Gdy taką kontrukcję łączy się z czasownikami albo użytymi w znaczeniu i , to otrzymujemy w rezultacie konstrukcję biernika z podwójnym bezokolicznikiem:
-Idzie jōm widzieć iś kożde rano."
Ja lubię "zostołach stoć" - "zostałam stać" - czyli coś jak "stanęłam jak wryta". :D (Cieszyn)
Mój ulubiony regionalizm to "strugaczka" - po Waszemu temperówka ☺️
znam z dzieciństwa, ale zawsze mnie denerwowało to słowo :D
U nas ostrzałka
U mnie podstrugiwaczka 😅
Strugaczka to w dialekcie małopolskim, dość powszechna forma, szczególnie na południu, południowym- wschodzie.
Zastrugaczka 😉
A ja w pracy byłam upominana za formę "z tatem"...
To raczej nie będzie regionalizm a poprawna forma od "tato", które odmienia się inaczej niż "tata". 😊 Pytanie czy odmiana przez pozostałe przypadki też była zgodna z tym dla "tato". 😉
@@joannap.6098 Ja w pracy właśnie słyszałam, że to jest niepoprawna forma i że pewnie w moich stronach się tak mówi 😂
No to tutaj kłania się Podkarpacie ;)
z tatem, do tata, tatowi itd. Nie wyobrażam se mówić inaczej :P
@@pacieej w moim przypadku prawie Podkarpackie, ale jeszcze Lubelszczyzna :)
Kiedy odcinek o języku śląskim? Według spisów powszechnych to najliczniejsza mniejszość językowa w Polsce.
Najliczniejsza mniejszością są Ukraińcy.
wychodzimy na pole
Mnie razi bardzo nagminne na Podkarpaciu "byŁY na weselu, świetnie się bawiŁY" (o towarzystwie mieszanym lub nawet męskim).
Wow! Czyli Podkarpacie wyrównuje niesprawiedliwości języka polskiego 💕
Dziękuję za ten odcinek.🙂🙂
Mam rodzinę w kujawsko-pomorskim, sam mieszkam w małopolskim, kiedy się spotykamy i rozmawiamy zawsze wychodzą jakieś słowa bądź całe frazy których druga strona nie rozumie😉
jo
@@marcinxxx7657 jakbym słyszał kogoś z nich😅
Odnośnie posługiwania się polszczyzną dworcową: a co, jeśli ktoś nie wie, że dane słowo jest regionalizmem i uważa je za ogólnopolskie?
Np. ja dopiero w wieku 23 lat dowiedziałem się, że słowo ostrzółka nie jest ogólnopolskie, tylko jest regionalizmem. Bo i skąd miałem wiedzieć?
Nic, trzeba mówić po swojemu i tyle. Dowiadujemy się czegoś przez całe życie. :)
Ktoś w komentarzach po tym filmem był zaskoczony, że forma „oglądnąć” to regionalizm. Pod moim postem na FB o sformułowaniu „Zgodne pani ma?” ktoś zaś napisał: „To tak nie mówi cała Polska?". :D
Takie reakcje są urocze. :)
@@mowiacinaczej też nie wiedziałem, że oglądnąć to regionalizm 😅
Pochodzę z Zamościa i tak jak znam i lubię cebularza tak po raz pierwszy słyszę o łamańcu hetmańskim, wygląda super! Muszę spróbować następnym razem jak będę u rodziców :)
Agata! Koniecznie idź do Bohemy, tam go zjesz.
To jest poezja!
@@mowiacinaczej dzięki :) miłego dnia!
@@mowiacinaczej Dlaczego "Agata! Koniecznie..."? Polacy nie lubią już wołacza? W stacjach radiowych to nagminne. Dzwoni słuchacz, przedstawia się. Dziennikarze na to: "Cześć Marek", "Cześć Ania", "Jak się masz Basia?", "Witaj Janek".
Jak ja się zgadzam z tym sposobem myślenia!!!
Piona!
"Informacja o tym, że wymową >>ą>oł
Cudownie, że walczysz o poprawność językową , ale nie mentorzysz. Podajesz wiedzę. w sposób lekki , łatwy i przyjemny . A gwary i regionalizmy dodają językowi pięknej barwy.
patrząc czym jest norma językowa, formy: "Kebab", "kebaba" są poprawne, ponieważ zdecydowana większość polaków tak mówi.
Ta ja sie tak wciągnął w te Pani filmiki, że zapomniał, że jutro do roboty trza wstać :D:D:D
Od kilku lat mieszkam u mojego Męża w woj. Zachodniopomorskim i ciężko mi przerzucić się, że ja nie idę "na pole" tylko "na dwór", byłem w sklepie to zamiast zapytać się o kaszę mannę i chleb to zapytałem się o grysik i chlib a biedne panie w sklepie nie wiedziały co to jest, a mojemu Mężowi wspominałem o "zociurze z banią"a on "co to? 😧" a mi chodziło o zupę mleczną z zacierką z dodatkiem kostek z dyni" albo mój ukochany "nakastlik" poza Podkarpaciem znają go i nie znają a to jest szafka nocna.
Teraz sam zauważam, że moi Dziadkowie powoli się wstydzić zaczynają regionalizmów i powoli mówią poprawną polszczyzną 😕
Podoba mi się sam/sama w sensie pan/pani, np. a sama dokąd idzie? I zawsze w 3 os. l. p. Nie podoba się zasynać (zasypiać)
Jesteś z lubelskiego??
Z jakich rejonów??