Czescy Romowie. Wstydliwa historia, trudna teraźniejszość | opowiada: dr Martyna Wasiuta
HTML-код
- Опубликовано: 12 сен 2024
- 👉 Zostań Patronem: patronite.pl/c...
☕ Postaw kawę: suppi.pl/czech... buycoffee.to/c...
👍 Subskrybuj: / @czechostacja
W maju tego roku w Letach koło Pisku, na południu Czech, uroczyście otwarto miejsce pamięci zagłady czeskich Romów. Lokalizacja nie jest przypadkowa - w Letach istniał jeden z dwóch obozów - wpierw karnych, później koncentracyjnych, w których podczas niemieckiej okupacji, przetrzymywano czeskich Romów. Przetrzymywano w warunkach tak fatalnych, że w obozie zmarło 400 osób. Resztę z osadzonych w nim Romów Niemcy wywieźli w 1943 roku do Auschwitz i tam zagazowali.
W sumie podczas Porajmos, zorganizowanej przez nazistowskie Niemcy w okupowanej Europie zagłady Romów, zginęło ich - wg bardzo ostrożnych szacunków, pół miliona.
W 35 odcinku @Czechostacja rozmawiam z dr Martyną Wasiutą, prowadzącą portal Czeska Polityka o obozie w Letech i tym, dlaczego na upamiętnienie zagłady Romów musieli oni czekać w Czechach ponad 80 lat.
Ale nie ograniczamy się do czasu niemieckiej okupacji. Po wojnie Romów nikt już nie mordował, co wcale nie znaczy, że ich sytuacja była dobra. Czechosłowacja sterylizowała przymusowo romskie kobiety, dzieci odbierała rodzinom i kierowała do szkół specjalnych. Romów przymusowo osiedlono, równocześnie jednak robiąc nic albo niewiele, by włączyć ich do społeczeństwa. Problem ten zauważyła nawet opozycyjna Karta 77, wśród której postulatów było właśnie zadbanie o romską mniejszość.
Upadek socjalizmu niewiele jednak zmienił. W efekcie duża część romskiej społeczności w Czechach, społeczności liczącej ponad ćwierć miliona osób, znajduje się na marginesie społeczeństwa. Nie pracuje, nie uczy się, ma kiepski dostęp do służby zdrowia. I - oczywiście, ma też chroniczne problemy z prawem czy używkami; sprawia, z punktu widzenia reszty społeczeństwa - problemy.
Więc to się jeszcze bardziej izoluje, dyskryminując w sposób mniej lub bardziej otwarty Romów, czasem wręcz dopuszczając się na nich pogromów.
Obecny rząd, z oporami, ale jednak, zdaje się dostrzegać problem i szukać prób jego pozytywnego rozwiązania. Na co dowodem jest nie tylko upamiętnienie obozu koncentracyjnego, którego historię komuniści próbowali zatrzeć, budując w jego miejscu farmę dla świń.
W rozmowie odwołuję się do poprzednich odcinków Czechostacji, do których linki znajdziecie tutaj:
O Tomaszu Masaryku • Tomasz Garrigue Masary...
O wypędzeniu Niemców Sudeckich • Czystka etniczna po cz...
Poniżej natomiast wklejam link do wspomnianego w odcinku serialu komediowego MOST, którego jednym z głównych motywów są relacje między Czechami a Romami:
www.ceskatelev...
Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami Czechostacji: patronite.pl/c...
W tym tygodniu Patronami Czechostacji zostało 26 osób. To:
Agnieszka, trzech Andrzejów, dwóch Arkadiuszy, Artur, Damian, Daria, Dorota, Filip, Konrad, Łukasz, Maciej, Marcin, Marta, Michał, dwóch Piotrów, Rafael, Sylwia, trzech Tomaszów, Wojtek oraz Zbyszek.
Bardzo Wam dziękuję
Jeśli ktoś chce wesprzeć moją pracę a nie ma ochoty zobowiązywać się na dłużej, może mi też po po prostu postawić wirtualną ☕ w serwisach:
Suppi: suppi.pl/czech...
lub
Buy Coffee: buycoffee.to/c...
Gdzie Wam wygodniej.
Za wszelkie wsparcie, także to dobrym słowem, łapką w górę, subskrypcją czy komentarzem - bardzo dziękuję.
* W jinglu podcastu wykorzystuję fragment IX symfonii "Z Nowego Świata" autorstwa Antonina Dvořáka, pochodzącego z MUSOPEN.ORG
Jako kierowca smieciarki czuje sie gleboko urazony wyraznym pokpiwaniem autora z osob wykonujacych ten zawod. Chcialem tylko zauwazyc ze jak autor nie napisze jakiegos artykulu czy nie nagra podcastu to w sumie sie nic nie stanie, zupelnie inaczej niz gdyby zabraklo pracy kierowcow smieciarek. Biorac pod uwage to porownanie spolecznej przydatnosci naszych zawodow uwazam ze to pokpiwanie sobie "haha, szczyt mozliwosci, kierowca smieciarki' jest zenujaco słabe.
Popaplac cos do mikrofonu to nie wielka sztuka jesli porownac z cofaniem 150m w waskiej uliczce smieciarką. Jak kiedys spróbujesz i ci sie uda to sobie pozniej pokpiwaj z tej niełatwej, a zdecydowanie bardziej przydatnej spoleczenstwu niz twoja, pracy.
Ale słucham sobie audycji i tam nie ma krytyki kierowców śmieciarek, albo kpin. Jest przykład postaci z serialu, będącej Romem i komentarz, że nie może znaleźć lepszej pracy niż jeżdżenie śmieciarką. To nie jest opinia o kierowcach -- to jest opinia o ich wynagrodzenia i społecznym odbiorze.
@@PKowalski2009 Widocznie źle sluchasz
Obawiam się, że właściwym adresatem jest autor scenariusza wspomnianego serialu;) Zdrowia i szerokich dróg.
@@felicjankowalski1503 Obawiam się że możesz mieć bardzo niski poziom rozumienia czytanego tekstu. Nie razi mnie że scenarzysta postanowił Roma zrobić kierowca śmieciarki tylko to że autor uważa to za zabawne krztusząc się ze śmiechu mówiąc o tym że to zabawne że ktoś stereotypowo przedstawił że nawet dla udomowionego cygana szczyt możliwości zawodowych to kierowca śmieciarki. Moim zdaniem to implikuje że autor uważa kierowców śmieciarek za debili którzy nic innego nie potrafiliby robić.
@@Andi030592 Niby racja, a Bareja nie powinien sobie robić żartów z wozaków rozwożących węgiel. Przecież bez jego komedii nic by się nie stało, a bez węgla to w tamtych czasach ludzie mogli zamarznąć ;) Praca wozaków wcale nie była lekką. Wniosek z tego prosty, to wśród autorów scenariuszy plaga jakaś ośmieszania, a przynajmniej Tradycja;) Zdrowia.
Straszne są komentarze...
Mieszkam w Brnie na Cejlu i poznałem tę mniejszość też z lepszej strony. Zostałem wolontariuszem w romskiej bibliotece i pomagałem Pani magister pedagogi organizować półkolonie. Mądre są te dzieciaki i ich rodzice byli super ludźmi. Zostali pokarani systemem i system ich obwinia za swoje czyny. Z drugiej strony po zmroku nie wychodzę bez teleskopu. Przy otwartym oknie w weekend ciężko spać, wszędzie burdel rzucają śmieci pod siebie, często gęsto porozrzucane insulinowki i ikoniczne niebieskie tłoczki od strzykawek.
Świetna rozmowa, nie mogę się doczekać tej o mniejszości wietnamskiej o której wiem absolutne zero.
A co do serialu czas obejrzeć go znowu, dycky Most!!!
Jezu, jak mnie pański komentarz ucieszył. Dziękuję
To są ludzie którzy nie chcą pracować, uczyć się. Grupa zamknięta nie integruje się.
prawda
@@Rolando95 Nie prawda
Zwyczajnie grupa społeczna / etniczna o zupełnie inaczej postawionych zasadach społeczno-moralnych. Dla nas niewyobrażalne jest, by tak żyć - dla nich niewyobrażalne jest żyć tak jak my. Ciężko nam będzie kiedykolwiek dojść do porozumienia z grupą, która torpeduje wszelkie działania ucywilizowania naszego wschodnio-europejskiego świata
Nie zapomnę jak byłem w Muzeum Romów w Tarnowie. Pokazywano tam ich kulturę w jak najlepszym swietle. Jacy oni biedni byli bo całe wieki sie włóczyli i niby każdy ich przeganiał,a jakie stroje, jaka muzyka, milujacy wolnosc itd. Powiedziałem pracownikowi oprowadzającemu aby wyszedl nieopodal na tarnowski rynek i zobaczyl co tam sie dzieje. Bo to jest dopiero pokaz ich "kultury" i to tej "żywej". Cyganie siedza grupami na ławkach bo zamieszkują niestety pobliskie najbardziej reprezentacyjne kamienice i podchodzą do turystów po pieniądze. Tego już w muzeum,nawet w dziale o współczesności nie zobaczymy. Poprawność polityczna ot tak.😮
Oni nie sa w ogole socjalizowani bo ustawa im pozwala na autonomie kulturową. Pracowalem z Cyganką, która sie z ich społeczności wyzwoliła i została wyklęta jako gandzi- obca, tylko dlatego, ze normalnie chciala pracowac i nie uznawała prymatu mężczyzny nad sobą. Nikt nie mówi o tym, że oni sami wykluczają że swojej społeczności, ludzi którzy chcą coś osiągnąć w życiu w sposób cywilizowany. Duzo sie dowiedziałem, ale i sam dużo nieorzyjemnych rzeczy od nich doświadczyłem.😢😮 Ich trzeba socjalizować od małego, bo nie umieją się zachować w miejcach publicznych. To jeeyna "stara" mniejszosc w Polsce, z ktora są wieczne problemy z tytulu nienabycia podstawowych cech współuczesniczenia w dzisiejszym spoleczestwie. Ostatnio w Katowicach bylem swiadkuem jak trzech mlodocianych Cyganów napadli na niewinnego człowieka.😢
Przestańmy ich nazywac Romami, tylko nazywajmy Cyganie,bo to potem ludzie kojarzą z Rumunami niesłusznie, tak jak to było w Polsce w latach 90tych.
W takie rzeczy akurat wierzą osoby, które nie mają z nimi na codzień do czynienia. Druga grupa to osoby wyznające pewną ideologię. Ci ludzie często negują oczywiste fakty, bo nie pasują do ich wizji świata. Studentka robiąca praktyki w takim muzeum pochodzi raczej z dobrego domu, tak samo przewodnik. Raczej nie mieszkają w sąsiedztwie Romów. W Polsce mieszkałem w biednym postindustrialnym mieście, gdzie Romowie byli osiedlani celem pracy w kopalniach, aby przez to mogli się socjalizować. Mogę też trochę na ten temat powiedzieć. Tak samo rzecz ma się z wyznawcami pewnej religii, potomkami koczowników z Bliskiego Wschodu. Miałem to nieszczęście mieszkać w Berlinie w takiej dzielnicy. Młody biedny emigrant raczej nie ma tutaj zbyt dużego pola manewru. Oczywiście w historie związane z tymi ludźmi, ich mentalnością, pogardą dla zsekularyzowanych Europejczyków oraz traktowaniem Polek jako hurys w wiadomych celach nikt z Polski nie chciał mi wierzyć. Ci znajomi oczywiście pochodzili z dobrych rodzin i bywali za granicą tylko na Erazmusach oraz turystycznie.
@@mateuszwiacek6976 Właśnie bałem się napisać tutaj o własnych doświadczeniach z Cyganami, aby autor kanału, którego bardzo szanuję i lubię, nie zbanowal mojego wpisu. Prawda jest taka , tak jak napisałeś. Ludzie raczej mają negatywny stosunek do danej społeczności gdy z nimi mają w realności do czynienia i to w co najwyżej w klasie średnie warstwy społecznej. Te wszystkie doktorki, studentki kulturoznawstwa z dobrych domów zainteresowane romska kultura np. musiałby się przejść same do ich dzielnicy i porozmawiać np. Nie wiem czy by wyszły stamtąd w ten sam dzień bez szwanku na swoim zdrowiu! Ja jestem czechofilem, ale nie mam do czynienia na codzien z Czechami więc moja sympatia wynika przeważnie z tego co nabyłem czytając i oglądając, a wiem że najbardziej z Nimi nie lubią się w Cieszynie i okolicach, bo się z nimi stukają. Jednak nie można porównać Czechów do Cyganów bo to gigantyczna ujma dla tych pierwszych jednak.
@@jarekjaroslaw3307 Bardzo lubię podcasty p. Jakuba, chociaż z wieloma rzeczami się z nim nie zgadzam i politycznie jestem zupełnie z innej bajki. Jednak panuje tutaj wolność wypowiedzi i z tego co widzę, żadne wpisy nie są banowane. Mam właśnie bardzo podobne doświadczenia z Berlina. Najbardziej "tolerancyjni" są właśnie Niemcy oraz Polacy z tzw. dobrych rodzin, dzieci lekarzy, adwokatów, dziedzice biznesów rodzinnych z dziada pradziada, którzy mieszkają w "normalnych" dzielnicach. Bardziej życiowe podejście mają osoby, których z racji dochodów i wieku (stare korzystne finansowo umowy najmu mieszkania i wysoki koszt czynszu w niemieckich dzielnicach) nie stać na wyprowadzkę z dzielnic, które już nie przypominają ich kraju dzieciństwa, a bardziej Bagdad czy Ramallah. Ja dorastałem właśnie na granicy z Czechami (Wałbrzych). U nas mało kto zna ten język i ogólnie panuje mała wiedza na temat sąsiada. Wynika to z tego, że zarówno Polacy jak i Czesi są tam ludnością napływową (dawny Sudetenland). Tylko mały kawałek w okolicach Kudowy Zdroju i na południe od Trutnova to stare etnicznie czeskie ziemie i dawny Protektorat (Nachod). Ja w miarę nauczyłem się tego języka z prywatnych przyczyn (młodzieńcza miłość), choć dużo już zapomniałem i znam go w formie biernej. Musiałbym trochę porozmawiać i coś poczytać, żeby sobie odświeżyć. Lubię też czeskie kino i literaturę (Hrabal, Kundera, Haszek). Miałem też Czechów w rodzinie (przyszywany prapradziek z adopcyjnej rodziny mojej babci, zero kropli krwi) i sądząc po nazwiskach przodków tego pochodzenia z Wołynia. Jeśli chodzi o cieszyńskie, to inna para kaloszy. Tam taki stosunek wynika z zaszłości historycznych. O ile śląscy Zaolziacy coraz częściej się bohemizują, to ludzie po polskiej stronie dalej są przywiązani do swojego pochodzenia. Kiedyś miała na Zaolziu miejsce inna tendencja. Właśnie ludność rdzenna silnie była związana z polskością i ją kultywowała (np. słynne rody Buzków i Michejdów). Natomiast napływowi przyjeżdżający tam za pracą z Galicji chętnie przyjmowali język i kulturę czeską. Dzisiaj widzimy tą tendencję nawet wśród ludności osiadłej tam od wieków. Ale to już jest zupełnie inny temat.
@@mateuszwiacek6976 No właśnie. Warto mieć swoje zdanie, ale poparte doświadczeniem obcowania, a nie tylko wiedza teoretyczną. Ciekawe jaka b y była reakcja takich zwykłych przeciętnych Palestyńczyków, którzy odwiedzaliby Muzeum Żydów Polskich, ale nei poprzez pryzmat Holocaustu. Tak samo antysemicko z dzisiejszego punktu widzenia, ale normalnie z przedwojennego punktu widzenia były reakcje Polaków na kontakty ze zwykłą żydowską społęcznością. Mówię o ludziach niewykształconych, takich jak moja babcia np (rocznik 1913), zwykłych codziennych. W muzeum nie uświadczysz świadectw takich ludzi, bo tak same pozytyw za "zaginioną cząstką państwa polskiego". Moja babcia, nie miała pojęcia o załej zaszłości ich społęczności, ale na codzień miała do czynienia nieprzyjemnymi zwykłymi, zamkniętymi w sobie typami, którzy niie potrafili żyjąc od wieków, nawet poprawnie mówić po polsku, nie znali topografii miejsca w którym żyli nawet bo nie wychodzili z własnego getta, które sobie sami tworzyli, potrafili pluć na widok przechodzącej Polki albo Polaka. To zwykła codzienność, żaden antysemityzm, ani żadna miłośc, Codzienne życie, bez sentymentów, które widzimy w muzeach. I tak samo wyglądają nasze doświadczenia z Romami, i tak samo Romowie postępują.
@@jarekjaroslaw3307 Przed kilkoma laty trafilam na polską wersję serię dokumentalna o Cyganach, naktecona przez jednego z nich, który zdobyl wykształcenie, odereal się od tego srodowiska i zaczal prowadzić badania naukowe nad nim. Pamiętam jego wniosek koncowy: "Cyganie są problemem sami dla siebie"!
W mojej małej miejscowości w latach 70/80-tych żyło ich około setki, z czego moich równieśników (+/- 5 lat) kilkukastu. Co jakiś czas te dzieci przychodziły do różnych klas, przy czym żadne nie kończyło klasy. I nie były to "głupie" dzieci, dlaczego zatem żadne z nich nie skończyło podstawówki, tym bardziej zawodówki czy innej szkoły średniej?
Taki był ich wybór lub ich rodziców. Nikt ich nie represjonował.
Nie mogę szanować ludzi, którzy z zasady nie pracują, bo takie mają zasady (Romanipen). I jeszcze te śluby dzieci, bo taką mają tradycję... No nie.
Oczywiście nie neguję, tylko szanuje pamięć zabitych i umęczonych w czasie II wojny bez względu na narodowość
Właśnie dlatego nie szanuję tego podejścia i moim zdaniem to powinno być karane, jak jest w przypadku "normalnego" obywatela. To jest przecież stręczenie nieletnich!
Romowie pracowali za komuny w Czechosłowacji. Wiem, bo widziałem i pracowałem z nimi.
@@maciejskuneczny5605 Pracowali, bo musieli. W Polsce za uchylanie się od pracy szło się do ciurmy. W Czechosłowacji raczej było podobnie. Z racji bezpośredniej granicy z wolnym światem i przez wybryki Dubczeka reżim był tam bardziej opresyjny niż u nas.
@@mateuszwiacek6976 Jakaś część Romów zajmowała się wyrabianiem i cynowaniem kotłów (ogólnie kotlarstwem). Ojciec mi opowiadał, że pracowali też za komuny w jakichś kotłach czy piecach w wysokich temperaturach, ale nie wiem, na jaką skale to było.
@@MateuszKrakowski są przystosowani do wysokich temperatur
Czesi nie powinni sie tak obwiniac o rzeczy z przeszłosci, szczegolnie o wypedzenie volksdeutche i odzyskanie dla siebie Sudetenland czy traktowanie mniejszosci, ktore wyraznie nie chciały sie ucywilizowac do standardow ich gospodarzy. Ja znam historie gangów cyganskich, ktore potrafiły skatowac Polskich nastolatków do niepełnosprawnosci...to było barbarzynstwo
to do dziś się dzieje w pewnej skali, a nagminne nadal jest przymykanie oka na koczownictwo, romską agresję na ulicach poprzez naganianie na 'wróżby' z podkradaniem pieniędzy, napadanie na kobiety przez romskich chłopców z 'prezentami' albo fejkowymi zbiórkami - to wydaje się drobnostką, ale jeżeli ja w Kielcach, chodząc ze szkoły średniej na dworzec, na głównej ulicy spotykałem 4-5 takich osób i regularnie ktoś im dawał kasę, to znaczy że masa osób dawała się nastraszyć czy zmanipulować takim oto 'gangom' - bo nie byli to ludzie niepowiązani ze sobą, a matki z dziećmi i ich dziećmi;
jeszcze gorzej sprawa miała się w Berlinie, gdzie odbywałem staż, gdzie na Alexanderplatzu romowie byli świadomi problemu jaki generują, więc uciekali przed policją zaraz po tym, jak chcieli ukraść mój sprzęt fotograficzny za parę tysięcy - grupka młodych chłopców, może 14-15-letnich.
Rum`y pochodza z Indii, a nie ze Slowacji.
Na miejscu obozukoncentr.. dla dzieci w Łodzi (tzw. Oboz na Przemyslowej) zbudowano osiedle mieszkaniowe.
Polecam odwiedzić Muzeum Kultury Romskiej w Brnie.
Sami sobie są winni bo sami wybrali takie życie. Szkodniki.
Serial "Most" jest kapitalny! Szalenie zabawny i ukazujący Romów w nietuzinkowym świetle. Polecam każdemu.
Może coś więcej o Sinti?
29:43 - "...generalnie za komuny Romowie byli systemowo dyskryminowani"
29:49 - "tak, ja właściwie twierdzę że cała historia Romów przed '89 rokiem to jest tak naprawdę historia prześladowań i różnych represji, od tego właśnie przymusowego osiedlania się (...), Romowie musieli się osiedlić tam gdzie zostali zatrzymani a władze lokalne musiały im zapewnić jakieś miejsca noclegowe. No i to też szczególnie dotknęło bardzo tych Romów Wołoskich, bo akurat ten nomadyzm, to koczownictwo, to przemieszczanie się było bardzo taką szczególną częścią ich tradycji i właściwie z dnia na dzień musieli ją porzucić na zawsze"
30:44 "i zająć się rzeczami którymi nigdy się społecznie nie zajmowali"
Ten fragment jest dla mnie szczególnie kuriozalny, no rzeczywiście, to jest nie do pomyślenia że państwo chce żeby jego obywatele się osiedlili i pracowali a nie pasożytowali i okradali innych współobywateli oraz żeby posyłali dzieci do szkół powszechnych. Jak to tak? Przecież to nie jest częścią ich tradycji. Praca? Jaka praca? Weź przestań, praca nie jest częścią naszej kultury, a Ty masz szanować naszą kulturę i na nas łożyć, my nie będziemy produktywną częścią społeczeństwa. Jest dostępna praca od ręki i z minimalnymi wymaganiami jako pracownik w fabryce czy kierowca śmieciarki? Daj spokój, to praca dla frajerów, my mamy duszę nomadów, lepiej trochę pożebrać a resztę podwędzić.
Każdy słyszy, co chce słyszeć. Usłyszał pan, że Romów osiedlono, ale już tego, że nie dano im szans na edukację - nie
Podpisuję się pod komentarzem. Z całym szacunkiem dla Romów (starego słowa nie użyję, bo widzę, że RUclips usuwa komentarze), ale porównywanie ich do Wołochów przez panią doktor jest nie na miejscu. Potomkowie Wołochów, którymi są między innymi Rumuni, nie lubią, kiedy ze względów semantycznych myli się ich z Romami. W zachodnich mediach celem uniknięcia "dyskryminacji" nie używa się wobec nich określenia prawdziwej narodowości, tylko przykładowo nazywa Rumunami. Poza tym Wołosi asymilowali się z miejscową ludnością i ze swoim koczowniczo-pasterskim stylem życia funkcjonowali w ramach prawa (prawo wołoskie). Potomkami Wołochów są między innymi nasi Górale oraz Rusini Karpaccy w Polsce i na Słowacji. Koczownicze życie Romów ma inną genezę.
@@Czechostacja A jaką edukację by odebrali gdyby dalej prowadzili swój koczowniczy tryb życia?
Był też ciekawy fragment o edukacji, nie mam w tej chwili czasu żeby szukać cytatu, ale chodziło o to że spadła jakość kształcenia Romów. Tylko czy aby na pewno to badanie mówiło o spadku jakości kształcenia (jeżeli tak to jaka była metodologia takiego badania?) czy może obniżeniu wyników edukacyjnych Romów? Te drugie przecież dużo łatwiej jest zmierzyć i porównać z innymi grupami i mam podejrzenie że to jednak o ten drugi wskaźnik chodziło. Chętnie zapoznałbym się z materiałem źródłowym. W końcu ciężko się naucza kogoś kto się nie chce uczyć.
No w Polsce też mamy kłopot z Romami, niestety ale oni sami nie pomagają w tym aby ich "polubić". W Polsce przez lata rządzący przyzwyczaili ich do życia na koszt państwa, podatnika. Przez lata mieli różne dodatki, zapomogi i po zmianach ustrojowych trudno ich oduczyć takiego życia. Dziś w Polsce pracy nie brakuje ale oni nie chcą pracować, a jeszcze nieraz władze lokalne utrzymują ich w tym pasożytnictwie, różne "programy romskie" polegają przede wszystkim na rozdawnictwie, darmowe domy czy inne formy rozdawnictwa nie sprzyjają ich "ogarnięciu się". Stąd też niechęć do Romów, bo oprócz tego co napisałem oni sami swoim zachowaniem, łamaniem prawa i ogólnej uciążliwości nie pomagają w asymilacji
Polska liczy 38 mln ludzi, Cyganów jest 15 tys. Słowacja ma 5mln ludzi, a Cyganów jest 500 tys i to jest problem .Więc nie przesadzaj.
@@MarianJakiel A z czym przesadzam? Problem to problem i nie ważna jego skala. Problemem nie jest to ilu ich jest tylko że zrobiono z nich przez lata "skrzywdzonych" bo kazano im się osiedlić i przez lata zamiast podchodzić do nich normalnie czyli dzieci do szkoły, dorośli do pracy, żyjcie tak jak reszta Polaków, miejcie swoją kulturę, zwyczaje, muzykę ale jesteście takimi samymi obywatelami tego kraju, z jego obowiązkami i prawami, zrobiono z nich w Polsce "inwalidów społecznych". "Romskie programy" "romskie klasy" w szkołach, polityka socjalna polegająca na ich faktycznym utrzymywaniu przez państwo powiększało alienację i różnice, choćby materialne, tak jak teraz Polacy generalnie są bogatsi, żyją w większym dobrobycie a ta część Romów (bo nie wszyscy) która się "nie ogarnęła" i dalej żyje z garnuszka Państwa żyje w biedzie często łamiąc prawo, stąd kwasy i wzajemna niechęć ,tym bardziej że ta "nieogarnięta" część robi się coraz bardziej agresywna i roszczeniowa, widzą poziom życia reszty Polaków i też by tak chcieli, tyle że to Państwo ma "im" więcej dać! I to jest w dużej mierze wina rządzących przez lata, bo zamiast tą społeczność starać się włączyć w struktury społeczeństwa dla "świętego spokoju" dawano im zasiłki, zapomogi, tolerowano nie puszczanie dzieci do szkół, (zamiast tego żebrały po ulicach) i dlatego świat poszedł do przodu a oni zostali, i w tym jest problem
Gdyby dawali więcej rodzinom w których dzieci chodzą do szkoły i się uczą i jeszcze więcej do zawodowej nie mówiąc o tych którzy doszli by do liceum, to byłby lepszy rezultat.
@@alicjabednarska6590 Dlaczego mamy dawać więcej niż polskim dzieciom?Tak, jak już pisałem próba ;oswojenia" Cyganów skazana jest na porażkę.
@@alicjabednarska6590 "Dawanie" nawet pod pewnymi warunkami jest bezowocne, błędem jest przyzwyczajanie kogoś do dawania, tak robiono i przyniosło to skutek odwrotny, wyrobiono w nich "poczucie krzywdy" i to że "im się należy" co w żaden sposób nie sprzyjało temu żeby się "ogarnęli" Znam ten problem doskonale bo pochodzę ze stron gdzie owi Romowie mieszkają i pamiętam jak czy to parafia czy OPS załatwiały ten problem, oni byli pierwsi do wszystkiego i potrafili to wymóc! Na przykład do parafii przychodziły dary to tak naprawdę nikt inny nic nie dostał bo Romowie zawsze byli pierwsi, to był błąd od samego początku, byli tacy którzy się "ogarnęli" dzieci chodziły do szkoły, rodzice pracowali i uprawiali ziemię, ale byli i są tacy który nie widzieli i nie widzą potrzeby "ogarnięcia się" bo właśnie przez lata nie musieli tego robić, wiesz za "komuny" wszystko było darmowe i dostępne, szkoły średnie czy zawodowe a nawet studia były w zasięgu każdego, każdy miał pracę, wręcz był nakaz pracy, ale niestety Romów jakoś to nie dotyczyło, by mieć spokój utrzymywano ich za pomocą zapomóg, darów i innych takich co w żaden sposób nie sprzyjało temu żeby wzięli się za siebie, potem przyszły czasy kapitalizmu i problem się pogłębił, było bezrobocie potem wszystko poszło do przodu a a oni zostali!
Bardzo trudny temat - nawet nie wiedziałem, że w Czechach są tacy liczni Romowie. Sądziłem, że głównie przoduje w tym Słowacja i Węgry
W Chomutowie w 1985 roku pracowałem z Romami. Za komuny w Czechosłowacji Romowie pracowali i ubierali się jak Czesi. Dziewczyny romskie często podawały się za Węgierki. Romowie w Chomutowie siedzieli w piwiarniach i nie było żadnych problemów. Po upadku "komunizmu" Czechom przypomniało się, że są ważniejsi, bo są biali.
Xd i mieli racje, nie bez powodu cyganow z indii wyrzucili
Mialem w latach 90 rumunskich Cyganow w pracy w UK, nikt ich nie lubil, nawet biali Rumuni. Moze nie tyle, że nie lubił, goscie robili wszystko by się nie dalo ich lubić i tolerować.
Nawet Rumuni? Rumuni chyba ich nie lubią najbardziej ze wszystkich narodów w Europie za to że są z nimi kojarzeni. Jak obrazić Rumuna - nazwać go cyganem.
@@beegxxc9832 Chodzi właśnie o nowomowę. Przez pojęcie Rom ludzie kojarzą z nimi Rumunów. Mieszkam w Niemczech i tutaj miejscowi się dziwią, że Rumuni mają europejski wygląd. Wszystko przez to, że niczym się nie interesują, tylko oglądają TV. A tutaj mówiąc o Cyganach z Rumuni unika się wspominania o ich pochodzeniu, tylko określa się ich Rumunami. Pamiętam jak 18 lat temu belgijski nastolatek został za$ztyletowany za odtwarzacz mp3. Ogłoszono od razu poprawnie politycznie, że sprawcami byli Polacy. Tak naprawdę byli to polscy Romowie. Akurat z "miłością" Rumunów do Cyganów to prawda. Rozmawiałem kiedyś w Berlinie z facetem z Bukaresztu. Przyjechał tutaj po 1989 niedługo po obaleniu Ceausescu. Opowiadał, że w Rumunii mieli wręcz święto, kiedy otworzono dla rumuńskich obywateli tutejszy rynek pracy. Absolutnie nie chodziło o poszukiwanie pracy przez rodowitych Rumunów, tylko właśnie o to, że ich miejscowi Cyganie wyjadą do Niemiec ciągnąć ich socjal.
Ja miałem w latach 90 "przyjemność" widzieć ich na każdej stacji SKM, pod każdym kościołem i marketem.
Ważny i bardzo trudny temat.
Pani redaktorze, czy byłaby możliwość zrobienia też podobne odcinki historyczne o Słowacji. O historii tego kraju i narodu wiemy jeszcze mniej niż o Czechach. nie mieli też przez wieki własnego państwa, jednak nie znaczy że nie mają pięknej i rozbudowanej historii. Nie wiem też kto lepiej niż Pan mógłby zrobić podcasty w tym temacie.
Tak, są, na miarę moich ograniczonych w tej materii kompetencji, w planach
podsrasty
@@Czechostacja Ja bym się dołączył do prośby, ztym, że jeszcze wyjaśnieniem Polakom, jak funkcjonowało codzienne współistnienie Słowaków w Czechach i odwrotnie w ramach Czechosłowacji, powiedzmy już po 1948 roku. Chodzi mi o to jakiego języka używał Słowak w kontakcie np. z jakims praskim urzędem gdy chciał przykładowo się przenieść na drugi koniec kraju i odwrotnie. Polacy myślą że te języki są tak podobne ,że nikt nie miał problemu ze zrozumieniem. Czy czeski urzędnik miał obowiązek ,nać słowacki i odwrotnie skoro to byli wszyscy obywatele jednego kraju? A jak np z komunikowan8em się poprzez łączą wojskowe, na lotniskach itp? Czy dochodziło do niebezpiecznych incydentów związanych z niezrozumieniem się bo tak np było w Belgii gdzie doszło do katastrofy pociągu
Stolica Słowacji to dawna stolica Węgier - drugie miasto Koszyce to nie wiem, Kalisz dużo ładniejszy i w zasadzie koniec większych miast. Sama historia Słowacji jest do opisania w kilku zdaniach. W XX wieku obudzili się, że są narodem i wynikało to bardziej z kobiecej działalności kół wiejskich. Równie dobrze Polska mogła się opiekować tą prowincją zamiast Węgry.
@@Rolando95 Bardzo płytkie spojrzenie na Słowację i jako terytorium i jako naród. Oczywiście to był lud głównie wiejski, ale jednak odrębny. Bardzo zróżnicowany też wewnętrznie, ale jak to w górach, co dolina to inny dialekt. Bardzo ciekawy i skomplikowany proces budowy tożsamości narodowej w kontrze do brutalnej madziaryzacji. Poza tym jako Polacy chcemy żeby traktowano nas poważnie, żeby nas mocarstwa szanowały, w związku z tym szanujmy też narody mniej liczebne.
Modelarstwo też wzbudza w Czechach wielkie emocje
Jak zwykle - super!!!
jak zwykle hiper
Gdy byłem małym chłopcem obserwowałem tabory przejeżdżające przez Kalisz by potem zatrzymać się w małym lasku pod miastem. Jeźdźiliśmy rowerami by podglądać ich zycie.Zastanawiam się co by się stało gdyby pozwolono im tak żyć jak chcieli, w sumie to przynajmniej w Polsce była mała społeczność. Państwo chyba by to udźwignęło.
Z opowieści mojej polskiej babci, wychowującej się na przedmieściach Sandomierza, wynikało, że nikt tak dobrze nie handlował końmi i nie drutował garnków, jak Cyganie z taborów. I że z drugiej strony, trzeba było, gdy tabor przyjeżdżał, pilnować kur czy pościeli wywieszonej na płocie, ale to było wkalkulowane i pozwalało żyć w symbiozie.
Z drugiej strony rozumiem potrzebę państwa sprawowania kontroli nad obywatelami; tylko wydaje mi się, że skoro mówi się A, to trzeba też powiedzieć B - skoro państwo podejmuje się dużego projektu z inżynierii społecznej, chcąc całkowicie przebudować obyczaje pewnej grupy, to musi podjąć konkretne działania integracyjne. A tego ewidentnie zabrakło, zarówno w Polsce jak i Czechosłowacji. Z jednej strony powiedziano Romom, że od teraz będą tacy jak wszyscy inni, z drugiej, od razu zepchnięto ich na margines
Jeżeli Czechów nie interesuje ich własna historia ,to można zrozumieć, skąd się bierze ich dobre mniemanie o samych sobie !
Mi ukradli rower w Ostrawie a koleżance w Pradze walizkę. Idealnym rozwiązaniem byłoby utworzenie państwa romskiego podobnie jak został utworzony Izrael. Niemniej jednak są to obywatele Czescy + pewnie też sporo z nich przyjeżdza do Czech ze Słowacji. Czesi pamietajcie, że to są obywatele Czescy i Słowaccy i wpływają na wasz obraz wsród turystów. Na mój obraz Czech wpłynęli.
Ktoś poniżej zaproponował stworzenie osobnego państwa dla Romów... Wow, to by się dopiero działo! I ciekawe gdzie? Na odosobnionej pacyficznej wyspie w okolicach Tarawy? 😂😂😂
Dużo wódki i będzie fajnie. Teraz już zabronine o cechach narodów, a Cyganów nie ma za co lubić.
Dziękuję za odcinek. Jak widzę komentarze, to nie chce mi się dyskutować :(
Mam podobnie :( Ale wychodzę z założenia, że ludzie sami o sobie dają w ten sposób świadectwo
@@Czechostacja Dołączę się do podziękowań. Nie mam problemu zareagować gdy coś mi się nie podoba. Niestety, zazwyczaj, jak na to medium komentarzy "niepoprawnie" ;)
Szkoda, że nie ma polskiego przekładu do serialu. W ten sposób chyba nie mam szans wychwycić niuansów. Oglądanie zaś, jak małpa przyglądająca się bananom, to jednak nie to samo :))) Zdrowia.
@@felicjankowalski1503 To nie chodzi o to, że mi się nie podoba -- odcinka wysłuchałem z ciekawością. OK, o czeskich Romach wiem niewiele, ale trochę więcej o słowackich, więc pewne rzeczy mogę sobie dośpiewać (tam trudności z dostosowaniem to miał być już początek XX wieku, gdy postęp technologiczny i nowe granice, uczyniły dominujące rzemiosło, czyli druciarstwo, nieopłacalnym).
Natomiast rozłożyły mnie komentarze, które widzą stereotyp narodowy, a nie widzą ludzi z ich losami i tragediami.
@@PKowalski2009 Drobne nieporozumienie, zapewne wynikłe z tego iż słowa adresowałem do @Czechostacja.
Nie mam problemu i zniechęcenia z odpowiedzią na komentarz z którym się nie zgadzam i dlatego jest to zazwyczaj krytyczne, czyli tu (platformie) odbierane jako "niepoprawne" :)))
O Romach, innych niż polska mniejszościach w Czechach wiedziałem prawie nic, czyli tym bardziej wysłuchałem z zainteresowaniem;)
Po prostu, dołączyłem się do podziękowań.
Zawarte wiadomości są istotne i dla Polski, bo przeczą populistycznym teoriom jakoby to dla Polski "czeskie rozwiązanie" byłoby czymś lepszym. O ile wogóle naziści przyzwoliliby na stworzenie polskiego protektoratu dla swoich "braci w idei":)))) Zdrowia.
@@felicjankowalski1503 Polska ma i tak bardzo zły PR w świecie i już niestety zrobili z nas "sprawców". Może Pan sobie wyobrazić, co by było, gdybyśmy mieli swój Protektorat. Polacy płaciliby wszystkim odszkodowania. Węgrom, Rumunom, Słowakom czy Chorwatom przebaczono. Z nami tak by dobrze nie było. Poza tym utworzenie takiego quasi państwowego tworu nie byłoby możliwe na ziemiach polskich. O ile Niemcy uważali Słowian za niższą rasę, to również stosowali wobec nich gradację. Czesi cieszyli się przywilejami ze względu na związki Królestwa Czech ze Świętym Cesarstem Rzymskim Narodu Niemieckiego. Słowacja została natomiast utworzona, aby rozbić państwo czechosłowackie. Gdyby Tiso nie ogłosił niepodległości, Hitler był gotowy oddać dawne Górne Węgry Horthy'emu. Jeśli chodzi o Polaków, to my w hitlerowskiej hierarchii byliśmy na podobnym miejscu jak Słowianie Wschodni. Hitler nie był gotowy na ustępstwa wobec nas i zawarł tez odpowiednie porozumienie ze Stalinem o nieutworzeniu żadnego państwowego tworu na ziemiach polskich.
Wprawdzie wliczyli by się po Europie ale byli by sobą i może radzili by sobie lepiej
Odcinek jak zawsze bardzo ciekawy. Większość komentarzy strasznych.
Wiem 😢 ideowo mam problem z cenzurą i uciekam się do niej w sytuacjach ewidentnych
Nie wiem/pamiętam gdzie to słyszałem lub czytałem, wypowiedz prezydenta Masaryka, który twierdził, że będąc na Rusi Zakarpackiej z 30 tysięcami żołnierzy mógł zapobiec powstaniu proletariatu.
Biedni Romowe. Dzis już nikt nie patrzy na to że ich stać na najdroższe ciuchy, perfumy, auta, chaty, itd. Zniszczono ich kulturę tym przymusem meldunkowym. Płaczą nad tym codziennie. Uczę się dzięki temu tolerancji, że nie trzeba pracować wcale żeby to wszystko mieć!
Ja zaś dzięki internetowi uczę się każdego dnia, że świat jest pełen ludzi, którzy niewiele wiedzą o otaczającej ich rzeczywistości, rzeczywistość oceniają przez pryzmat prymitywnych stereotypów, umiejętność łączenia kropek mają na poziomie trzylatka i jeszcze się tym, z dumą, wszem i wobec chwalą.
Fascynujące zjawisko. W sumie dostarcza mi całkiem sporo rozrywki.
Tak Niemcy a nie Nazisci
Czesi
A ci Niemcy kretynie byli komunistami czy może liberalami? Nazisci to adekwatne okreslenie i tylko jakis zjebany p0laczek ma problem, bo wszedzie na zachodzie jak masz nazi to zawsze po niemiecku gada i z niemcami jest kojarzony.
Pierwszy🙂. Dobré ranó.
Podobny problem mamy w Polsce w Pulawach
💚🤝✍
7:10 - trochę jak gdy izraelska policja bije się z ortodoksami.
Gdyby nie osiedlono na siłę Cyganow nie. Było by. bardzo wielu problemow
@@krystynakrankiewicz7454 No rzeczywiście świetny pomysł, już widzę duże grupy Romów przetaczające się przez wsie i miasteczka lub rozbijające obozy gdzieś na obrzeżach większych miast. A przepraszam z czego mieliby się oni utrzymywać?
Hitler: "wiem, że historia inaczej by mnie oceniła, gdybym obrał za cel Romów".
Tak jakby ich na cel nie obrał. Byli traktowani analogicznie do starozakonnych😢
Słowackie województwo cadca... tragedia.
Mieszkałem trochę w Czechach i z moich obserwacji wynika że Czesi są zainteresowani głównie knedliczkami i piwem (bardzo dobrym piwem) nie lubią Słowaków nie lubią specjalnie Polaków a Romów traktują jak pod ludzi, za to poważają i szanują Niemców ruskich się boją po dzień dzisiejszy .Generalnie nie mają bladego pojęcia o własnej historii nie raz słyszałem od nich takie opowieści jak to Czesi wyzwalali Polskę i powinniśmy im być za to wdzięczni 🤣.Chyba "okupacja" niemiecka potem sowiecka bardzo wpłynęła na ten naród jakoś nie widać w nich tożsamości Nigdy bym nie przepuszczał ,że Czech może być strażnikiem czegokolwiek a już na pewno nie w obozie koncentracyjnym
Ja czytałem czeskie komentarze, że Praga to była stolica czeskiego imperium. Polska szybko się rozwija: drogi i hotele z uwagi na dotacje unijne. Kiedy powiedziałem, że Kraków to taka mała Praga to zostałem wyśmiany. Gdańsk to niemieckie miasto. Polska to wschodnia kultura, oni łącznie Czesi i Słowacy wyższa kultura zachodnia. Warszawa to już dzika wschodnia Europa gdzie strach się zapuszczać. Polskie jedzenie jest fatalne. Długo by się rozwodzić nad świadomością tego wyjątkowo zamkniętego narodu.
@@Rolando95 Dziwny to naród i chyba niezdolny do jakichś wielkich rzeczy takie pepiki i kreciki ...zamknięci w swoim małym światku
Dziwne ja odnioslem wrazenie ze lubią Polakow, a mieszkam przy granicy na dolnym śląsku
@@Rolando95jak trafiles na jakies zjebane czeskie srodowisko to czego sie spodziewasz, myslusz ze nie ma grup polakow czujacych wyzszosc na czechami ze hehe jebani tchorze bez kultury nie to co my szlachta sarmacka
@@vesemirbozy1593 Nie lubią nas za Zaolzie i za 'Praską Wiosnę 1968r
Kompletne bzdury
.... ja mam przyjaciół wśród polskich Cyganów ..... nie chcą być romami ..ci których znam mówią o sobie Cyganie.....
U nas strażnikami byli ślązacy
W Sobiborze strażnikami byli Ukraincy, jest to fakt.
@@elerike w samym Oświęcimiu było 23
Z Cyganami jest wszędzie problem.W Anglii i Irlandii mówią po Angielsku nie mają problemu z językiem!A nie uczą się w ogóle! mało kto potrafi pisać i czytać!Takie mają klimaty.
Czytać. pisać nie potrafią, ale prawa jazdy mają (mężczyźni) choć by otrzymać prawo jazdy trzeba umieć czytać i pisać.
Panie Chech. Ziganen czyta się przez C. Z u Niemców to C . S to czasami Z. Tak jak Simens czyta się zimens.
CYGANIE a nie żadni romowie
Ficowskiego sobie poczytajcie zrozumiecie więcej.......... Kubanki w Czechach też ciekawy temat
A komu szkoda cyganów? Nikomu.
moje komenty do poniżej