Czym jest Śpiew/Chorał gregoriański?

Czym jest „Chorał gregoriański”? Czy może raczej „śpiew gregoriański"?
Kto go stworzył? Papież Grzegorz Wielki czy cesarz Karol Wielki?
Gdzie dziś można na żywo usłyszeć śpiew gregoriański?
Niniejsze nagranie zawiera rozmowę Wiktora Mrzygłóda, prezesa Fundacji Chronić Dobro przy Opactwie Benedyktynów w Tyńcu, przeprowadzoną z dr hab. Susi Ferfoglią, pochodzącą z Włoch gregorianistką i wykładowczynią monodii liturgicznej na UPJP2 w Krakowie, wespół z o. Karolem Cetwińskim OSB, benedyktynem tynieckim i gregorianistą, studiującym Śpiew gregoriański (Canto gregoriano) i liturgikę w Instytucie św. Anzelma w Rzymie.
Każdy, kto zetknął się z historią muzyki europejskiej, obojętnie, czy w wyniku muzycznej edukacji szkolnej, czy z własnych zainteresowań, musiał usłyszeć o „Chorale gregoriańskim”. Jednocześnie musiał natrafić na typowe dylematy związane z tym rodzajem muzyki. Czy istnieje utwór o nazwie „Chorał gregoriański” czy jest to raczej coś w rodzaju performance-u, zawsze powstającego na nowo? Czy Chorał gregoriański ktoś kiedyś skomponował, czy też jest to jedno z wielu pojęć utworzonych wiele wieków po tym, gdy samo złożone zjawisko kulturowe uległo zapomnieniu? A może chodziło o celowe nagłośnienie i upowszechnienie tego rodzaju muzyki?
W trakcie rozmowy zastanawiamy się nad tym, jak prawidłowo nazywać to średniowieczne zjawisko muzyczne. Bo okazuje się, że za właściwą nazwą stoi prawidłowe rozumienie istoty rzeczy. Gdyż śpiew gregoriański to w mniejszym stopniu gotowy utwór do słuchania, a w większym stopniu muzyka służąca do wspólnego wykonywania, zawsze wyjątkowa i niepowtarzalna.
Analizujemy rozwój tego fenomenu kulturowego przez wieki, szukając jego czasu powstania i najważniejszych momentów przemian. Porównujemy specyfikę brzmienia śpiewu gregoriańskiego z fundamentalnym dla muzyki europejskiej systemem dur-moll. Szukamy odpowiedzi na pytanie, co takiego powoduje, że ten dość homogeniczny i może nieco monotonny rodzaj muzyki nie nudzi, a przeciwnie uspokaja, wycisza, poprawia koncentrację, relaksuje, poprawia samopoczucie. Ten terapeutyczny charakter śpiewu gregoriańskiego okazuje się ściśle związany z poczuciem sacrum. Jednak pojęcie to nie jest oczywiste. Musimy je wytłumaczyć. Co dokładnie oznacza słowo „sacrum” i dlaczego śpiew gregoriański ewidentnie posiada sakralny walor?
Nie brakuje i zagadnień praktycznych: czy śpiew gregoriański jest łatwy, czy trudny do wykonywania? Czy łacina jest zmorą, zbędnym utrudnieniem i trudną do pokonania przeszkodą, czy też właśnie łacina odsłania wykonawcom i słuchaczom nowe wymiary recepcji tej muzyki? Jak uczyć się tego rodzaju śpiewu? Czy istnieją jakieś wydarzenia, kursy i podręczniki, dzięki którym można łatwiej zacząć, a potem udoskonalać swoją praktykę?
Zapraszamy do obejrzenia tej rozmowy, gdyż poruszony temat jest niszowy i rzadko podejmowany, a przecież Śpiew czy Chorał gregoriański stoi u podstaw całego późniejszego rozwoju muzyki europejskiej.
Niniejsza rozmowa wiąże się z wyjątkowym wydarzeniem, które odbędzie się w dniach 4-9 września 2023 r. w Krakowie. Mowa o XII Międzynarodowym Kongresie Śpiewu Gregoriańskiego AISCGre. W ramach części konferencyjnej, w Opactwie Benedyktynów w Tyńcu odbędą się wykłady i warsztaty czołowych światowych badaczy Śpiewu gregoriańskiego. Z kolei w ramach części koncertowej, odbędą się 2 bezpłatne i otwarte koncerty śpiewu gregoriańskiego, w bazylice św. Franciszka z Asyżu oo. Franciszkanów OFMConv, oraz w bazylice św. Trójcy oo. Dominikanów. (Oba w centrum Krakowa.)
Szczegółowe informacje związane z tym wydarzeniem znajdziecie Państwo na stronach:
Fundacji Chronić Dobro: kultura.benedy...,
oraz AISCGre.pl: www.aiscgre.pl/....
ZAPRASZAMY!