काळा घोडा आर्ट’s फेस्टिव्हल आणि त्याचा इतिहास

काळा घोडा आर्ट फेस्टिव्हल हा मुंबईतील सर्वात प्रतिष्ठित आणि लोकप्रिय कला महोत्सवांपैकी एक आहे. हा महोत्सव दरवर्षी मुंबईतील फोर्ट भागातील काळा घोडा परिसरात आयोजित केला जातो. यामध्ये चित्रकला, शिल्पकला, नृत्य, संगीत, नाट्य, साहित्य, चित्रपट, आणि हँडिक्राफ्ट यांसारख्या विविध कलांचा संगम पहायला मिळतो.
काळा घोडा आर्ट फेस्टिव्हलचा इतिहास
• सुरुवात: १९९९ साली या महोत्सवाची सुरुवात झाली. यामागचा उद्देश मुंबईतील कला, संस्कृती आणि वारसा जतन करणे व प्रोत्साहन देणे हा होता.
• स्थळ: हा महोत्सव काळा घोडा परिसरात आयोजित केला जातो, जो मुंबईतील ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या महत्त्वाचा भाग आहे. या ठिकाणी ब्रिटिशकालीन वास्तुकला आणि अनेक कला-संस्कृतीशी संबंधित संस्था आहेत.
• नावाचा उगम: काळा घोडा हे नाव एका प्रसिद्ध अश्वप्रतिमेवरून आले आहे, जी पूर्वी त्या परिसरात होती. जरी ती मूळ मूर्ती आता तिथे नाही, तरी या नावाने ओळखला जाणारा हा भाग आजही सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून अत्यंत महत्त्वाचा आहे.
• वाढ: गेल्या दोन दशकांमध्ये, हा महोत्सव एक लहानसा स्थानिक उपक्रम म्हणून सुरू झाला आणि नंतर तो संपूर्ण देशभरातील कलाकार आणि रसिकांसाठी एक मोठा व्यासपीठ बनला.
महोत्सवाची वैशिष्ट्ये
• विविध कला प्रकार: येथे पेंटिंग्ज, फोटोग्राफी, मूर्तिकला, हँडिक्राफ्ट, फॅशन, नृत्य, नाट्यप्रयोग, संगीत मैफली, फिल्म स्क्रीनिंग आणि चर्चासत्रे यांसारख्या कार्यक्रमांचे आयोजन होते.
• खुला आणि मोफत प्रवेश: कोणत्याही वयोगटातील लोकांसाठी हा महोत्सव विनामूल्य खुला असतो, त्यामुळे अनेक कलेप्रेमी येथे मोठ्या संख्येने हजेरी लावतात.
• स्थानिक कलाकारांना व्यासपीठ: हा महोत्सव नवोदित आणि सुप्रसिद्ध कलाकारांना त्यांची कला सादर करण्यासाठी एक महत्त्वाचे व्यासपीठ प्रदान करतो.
• भारतीय आणि जागतिक संस्कृतीचा संगम: येथे पारंपरिक भारतीय कला आणि आधुनिक पाश्चिमात्य ट्रेंड यांचा अनोखा संगम पाहायला मिळतो.
आजचा काळा घोडा महोत्सव
आज, काळा घोडा आर्ट फेस्टिव्हल हा भारतातील सर्वात मोठ्या सांस्कृतिक उत्सवांपैकी एक मानला जातो. दरवर्षी लाखो पर्यटक, कलाकार आणि कलाप्रेमी येथे भेट देतात. हा महोत्सव मुंबईच्या सांस्कृतिक ओळखीचा एक अविभाज्य भाग बनला आहे.
या वर्षीचा महोत्सव:
काळा घोडा आर्ट फेस्टिव्हल २०२५, २५ जानेवारी ते २ फेब्रुवारी या कालावधीत आयोजित करण्यात आला आहे.
तुम्ही या महोत्सवाला भेट देण्याचा विचार करत असाल, तर तुम्हाला मुंबईच्या समृद्ध कला आणि संस्कृतीचा अप्रतिम अनुभव घेता येईल!
काळा घोडा परिसरातील घोड्याची मूर्ती ही ब्रिटिश गव्हर्नर सर प्रिन्सेप यांच्या सन्मानार्थ उभारलेल्या लॉर्ड हार्डिंग्ज यांच्या अश्वारूढ पुतळ्याचा भाग होती. लॉर्ड हार्डिंग्ज हे १८४४ ते १८४८ या कालावधीत भारताचे गव्हर्नर जनरल होते. हा पुतळा काळ्या रंगाच्या घोड्यावर बसलेल्या लॉर्ड हार्डिंग्ज यांचा होता, त्यामुळे त्या भागाला “काळा घोडा” असे नाव मिळाले.
हा पुतळा मूळतः फोर्ट परिसरात, जेथे आजकाल काळा घोडा आर्ट फेस्टिव्हल होतो, त्या भागात उभारण्यात आला होता. नंतर १९६५ मध्ये हा पुतळा हटवून भायखळ्यातील वीर माता जिजाबाई भोसले उद्यान (राणीबाग) येथे हलवण्यात आला.
जरी मूळ काळा घोडा पुतळा त्या ठिकाणी उरला नसला, तरीही हा भाग आजही त्याच नावाने ओळखला जातो आणि मुंबईच्या सांस्कृतिक व ऐतिहासिक वारशाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
Music Credit:
Music: Happy Ukulele
Musician: Marphologiya
Music: Youth
Musician: Ikson
Site: studio.youtube...
License: ikson.com/musi...