#470

Jelle van Baardewijk in gesprek met emeritus hoogleraar Sociale Wetenschappen Trudie Knijn over de huidige bijstandswet. “Het werkt niet om mensen eruit te krijgen. Integendeel, deze mensen komen zwaar in de moeilijkheden.”
Onlangs heeft Knijn, samen met enkele co-auteurs, een boek geschreven over de Nederlandse bijstand, ‘Streng maar onrechtvaardig’. Een stevige titel, zo erkent ook Knijn. Maar: “het vat goed samen wat in al die hoofdstukken wordt gezegd over de bijstandswet.” Onze bijstand is in potentie mooi, maar in de praktijk niet onproblematisch. “Dat zou op een rechtvaardige manier kunnen gebeuren. Maar, alle hoofdstukken overziend, moesten we tot de conclusie komen dat het onrechtvaardig is.”
Het aantal mensen in de bijstand schommelt rond de 420.00, zo vertelt Knijn. De helft daarvan heeft een migratieachtergrond. “Zowel volgens het SCP als het CBS als ook volgens de Europese criteria komen mensen in de bijstand elke maand ongeveer €50 tot €100 tekort. Het is echt armoede.” Dat is niet altijd al zo geweest. Aanvankelijk was het idee dat je met de bijstand af en toe iets extra’s kunt doen. Knijn vertelt dat het bedrag de afgelopen jaren lager is geworden. “Maar ook de regelgeving en het toezicht of je niet iets extra’s krijgt is enorm toegenomen.” Recent was ook in het nieuws: een mevrouw kreeg af en toe boodschappen en werd daarom gekort. “Dat toont hoe strikt men de regels toepast.”
Het huidige systeem werkt volgens Knijn contraproductief. “Het werkt niet om mensen eruit te krijgen. Integendeel, deze mensen komen zwaar in de moeilijkheden.” Ze pleit voor een breder rechtvaardigheidsbegrip dan het utilitaristisch dat meestal wordt gehanteerd: mensen in de bijstand moeten meedoen aan herverdeling, en erkend en vertegenwoordigd worden. Een specifieke vorm van een basisinkomen of een basisbaan zou hieraan kunnen bijdragen. “Het zou voor veel mensen een oplossing zijn als hun inkomen verzekerd is, en hier en daar eens nuttig werk kunnen doen.” Een sociale investeringsstaat van Scandinavische snit zou het voorbeeld kunnen zijn. “Daar is de opvatting: de overheid is van ons allemaal, en moet ons er allemaal bij houden. En als het om de arbeidsmarkt gaat is de belangrijkste taak van de overheid om in mensen te investeren.”
--
0:55 Samen met een aantal andere heb je het boek ‘Streng maar onrechtvaardig’ geschreven. Waar gaat het over?
1:40 Enkele basisvragen: hoeveel mensen zitten er in de bijstand? En welke groepen zit daarin? Hoeveel is het?
5:05 Is de bijstandswet niet altijd al streng en onrechtvaardig geweest?
9:29 De goede intentie van het controleregime is toch dat mensen ook weer geïnspireerd moeten raken om aan het werk te gaan?
15:14 De mentaliteit is totaal veranderd. Kun je dat concreet maken?
19:02 Het SCP zeg: “de participatiewet draagt absoluut niet bij aan snellere uitstroom uit de bijstand”
20:00 Wat is de basisdefinitie van rechtvaardigheid en hoe verrijken jullie dat?
24:59 Hoe stel je als wetenschapper vast dat mensen zich niet serieus genomen voelen?
28:32 Was het in 2000 bijvoorbeeld beter geregeld?
32:54 Hoe zou je basisbanen kunnen inzetten om tot een rechtvaardigere bijstand te komen?
38:48 Nu stellen jullie ook een basisinkomen voor, maar daar is niet veel draagvlak voor?
39:52 Hoe doen wij het in vergelijking met andere landen?
--
De Nieuwe Wereld TV is een platform dat mensen uit verschillende disciplines bij elkaar brengt om na te denken over grote veranderingen die op komst zijn door een combinatie van snelle technologische ontwikkelingen en globalisering. Het is een initiatief van journalist Paul van Liempt, filosoof Ad Verbrugge en David van Overbeek
De Nieuwe Wereld TV wordt gemaakt in samenwerking met de VU, Centrum Ethos en Filosofische School Nederland.
Volg ons!
Website: www.denieuwewe...
Twitter: / de_nieuwewereld