Ζωναράδικα, Μεταξάδες Έβρου - Χόρευμα, Χορυγεία

Ζωναράδικα από τα χωριά των Μεταξάδων.
"Ιδώ πατώ και κει πατώ" - " Πουλάκι παέι κι κόνηψι"
Από τη συμμετοχή του Ομίλου μας στην εκδήλωση αγάπης και φιλανθρωπίας που διοργανώθηκε για την μικρή Ελεονώρα στο Κολλέγιο των Αθηνών στις 29 Μαίου 2019!
Υπεύθυνος Διοργάνωσης : Χορυγεία
Υπεύθυνος παρουσίασης : Κανελλόπουλος Κανέλλος
Υπεύθυνη διδασκαλίας τραγουδιού : Καβαλιέρου Μαρώ
Μουσικοί:
Γκάιντα: Κουμής Γιάννης
Νταούλι: Κλαπάκης Μανούσος
Χορυγεία
Στην Ελλάδα η έννοια της αλληλεγγύης πηγαίνει στα βάθη της ιστορίας μας και όσοι ασχολούνται με την παράδοση και τη λαογραφία το γνωρίζουν πολύ καλά.
Αυτό σκέφτηκαν, εδώ και καιρό, έξι φίλοι χοροδιδάσκαλοι και ένας, πολύ καλός τους φίλος, μουσικός και αποφάσισαν να κάνουν την αλληλεγγύη πράξη! Με τη βοήθεια των συλλόγων που εκπροσωπούν, των μαθητών τους και πολλών άλλων συνεργατών αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
Έτσι γεννήθηκε η Χορυγεία, μια πράξη αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, που φιλοδοξεί να γίνει θεσμός και να βοηθήσει όσους περισσότερους μπορεί. Η Χορυγεία ενώνει σε έναν «κύκλο αλληλεγγύης» χορευτές, μουσικούς, ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν και ανθρώπους που έχουν ανάγκη να βοηθηθούν.
Κάθε χρόνο και ένας νέος στόχος και η βοήθεια όλων πολύτιμη. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας και ας δείξουμε το κοινωνικό πρόσωπο της παράδοσης.
Συμμετέχουν:
Σωματείο Προστασίας & Διάδοσης Ελληνικών Παραδοσιακών Χορών «Άσκαυλος»
Λαογραφικός Μουσικοχορευτικός Όμιλος Γλυφάδας «Χοροστάσι»
Χορευτικό Εργαστήριο Νέας Ιωνίας
Όμιλος Παραδοσιακών Αναζητήσεων
Χόρευμα Λαογραφικός Μουσικοχορευτικός Όμιλος
Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία Έκφρασης & Πολιτισμου-Ε.Λ.ΕΤ.Ε.Π.
Viol Mc

[@yiot66]

Τό τραγούδι βασίζεται σέ ἀληθινή ἱστορία.
«Ὁ Ἰωάννης Μαντᾶς ἤ Μαντούδης (1881-1962) γίνεται δήμαρχος τῶν Μεταξάδων τήν περίοδο
1920-1923, ἀπ' ὅπου καί τό παρώνομα «Γιάννης Δήμαρχος». Μερακλής, γενναιόδωρος καί μέ ἀγάπη γιά τήν οἰκογενειακή ζωή, παντρεύεται τήν Τριανταφυλλιά (1884-;), ἡ ὁποία ὅμως ἀμέσως πεθαίνει. Στή συνέχεια
παντρεύεται τή Δέσποινα (1882-;), μέ τήν ὁποία κάνει ἕνα παιδί, τή Ζωή (1910-;). Μετά ἀπό λίγο καιρό τόν καλοῦν οἱ τουρκικές ἀρχές (ἄγνωστο γιά ποιό λόγο) στήν Ἀνδριανούπολη ἤ τήν Πόλη (;). Στή διάρκεια τῆς ἀπουσίας του (1918;) πέφτει ἐπιδημία στό χωριό, μέ ἀποτέλεσμα νά πεθάνουν ἡ γυναῖκα του καί τό παιδί του. Ὅταν ἐπιστρέφει, παντρεύεται γιά τρίτη φορά, τήν Μαρία Τσιακιρούδη (1886- ;), γνωστή ὡς Θοδωρούδα, ἡ ὁποία ὅμως δέν ἔκανε παιδιά. Ἔτσι, στό τέλος περίπου τῆς δημαρχίας του, ἀποφασίζει νά χωρίσει τή Μαρία (Θεοδώρα) καί νά πάρει τήν Βασιλική Μπακαλούδη (1887-1975).
Παρά τίς εὐνόητες ἀντιρρήσεις τῆς Ἐκκλησίας (ἐπιτρέπει τρεῖς τό πολύ γάμους καί ἔτσι δέν νομιμοποίησε αὐτόν τόν γάμο) καί τήν ἔντονη κριτική τῆς τοπικῆς κοινωνίας, ὁ Γιάννης Δήμαρχος προχώρησε μέ τή Βασιλικούδα, μέ τήν ὁποία ἔκανε τρία παιδιά: τόν Χρῆστο (γ.1926), τήν Τριανταφυλλιά (γ.1929) καί τόν Παναγιώτη (γ.1932). Ὅπως εἶναι αὐτονόητο, το γεγονός σκανδάλισε τήν συντηρητική κοινωνία τοῦ χωριοῦ μέ ἀποτέλεσμα ἡ κοινωνική κριτική νά ἀσκηθεῖ μέ τή μορφή τραγουδιοῦ. Τό τραγούδι μορφοποιήθηκε ἀπό τόν βιολάτορα Γιώργη Ταυρίδη ἤ Μπουγά, πού ἦταν συγγενής τοῦ Γιάννη Δήμαρχου. Ἄν καί τό τραγούδι ἀποδίδεται στόν Μπουγά, δέν ἔχει διευκρινιστεῖ ἐάν καί κατά πόσον βασίστηκε σέ παλαιότερη μελωδία, οὔτε εἶναι σαφές κατά πόσον συνέβαλαν οἱ δύο ἄλλοι μουσικοί τῆς κομπανίας του (Βαΐτσης Καραγκιοζούδης, Δημήτρης Σαμπανίδης), καθώς καί ὁ γιατρός τῶν Μεταξάδων, πού ἡ παράδοση τόν θέλει ὡς τόν κύριο ἐμπνευστή τῶν στίχων.
Οἱ Μεταξάδες μέχρι τίς 31-7-1924, πού γίνεται κοινότητα, ἦταν δῆμος μέ τήν τουρκική ὀνομασία Τοκμάκιοϊ, καί συμπεριλάμβανε τούς οἰκισμούς Παλιούρι, Ἀβδέλα, Ἀλεποχώρι καί Κόρυμβο. (Πληθυσμός: ἀπογραφή 1928, 1485 κάτοικοι καί ἀπογραφή 1991 (ἀνεπίσημα), 1050 κάτοικοι περίπου)».
Οἱ ἄνω πληροφορίες βρίσκονται στό βιβλιαράκι πού συνοδεύει τό διπλό CD «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ
ΘΡΑΚΗΣ» στό ὁποῖο τραγουδᾶ ὁ Χρόνης Ἀηδονίδης καί εἶναι παραγωγή τῶν Πανεπιστημιακῶν Ἐκδόσεων Κρήτης, τοῦ Ἱδρύματος Τεχνολογίας καί Ἔρευνας καί τοῦ Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Οἱ στίχοι:
Στού Τοκμάκι, στ'ς Μεταξάδις,
Γιάννης Δήμαρχος.
Γιάννης ἔχει τρεῖς γυναῖκις
κι ἄλλην ἀγαπάει
Θά χουρίσει τή Θουδώρα
θά πάρ' τή Βασιλ'κή
Μάνα της τήν οὐρμηνεύει, τήν παρακαλεῖ:
-Μήν τούν παίρ'ς, πιδί μ', τού Γιάννη,
τού Γιάνν' τού χουβαρντά.
(--'Γώ τούν Γιάννη σάν δέν πάρω,
δέν παντρεύουμι
Γιάννης εἶν' μάνα μ', σαρμπέζης,
εἶναι Δήμαρχους)
Στού Τοκμάκι, στ'ς Μεταξάδις,
στού Τοκμάκι, στ'ς Μεταξάδις,
[Γιάννης Δήμαρχος, ἄιντι Βασιλικούδα μ'
Γιάννης Δήμαρχος...]
σαρμπέζης=ὁ ὄμορφος, λεβέντης