Οιδίπους Τύραννος: Πυθαγόρεια Μαθηματικά της Μουσικής στο αίνιγμα της Σφιγγός - Χαράλαμπος Σπυρίδης
HTML-код
- Опубликовано: 25 янв 2023
- Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ, σε συνεργασία με την Ε.Μ.Α.Ε.Μ., παρουσιάζουν την ομιλία: «Οιδίπους Τύραννος: Πυθαγόρεια Μαθηματικά της Μουσικής στο αίνιγμα της Σφιγγός».
Ομιλητής: ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Χ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ, Καθηγητής Μουσικής Ακουστικής, Πληροφορικής Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η ομιλία διοργανώθηκε από την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (Ε.Μ.Α.Ε.Μ.). Κινηματογραφήθηκε την Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2022.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ
Έχοντας επί έτη εμβαθύνει στην ανάλυση αλληγορικών μουσικών χωρίων της αρχαιοελληνικής γραμματείας, πιστεύω ότι η εντελέχεια του αινίγματος της Σφιγγός στη Σοφόκλειο τραγωδία «Οιδίπους τύραννος», το οποίο έχει ως πυρήνα του τρεις μόνον λέξεις (δίπουν, τρίπουν, τετράπουν), αποτελεί τη θεολογική φανέρωση αρρήτων δογμάτων σχετικών με την αφανή αρμονία σε όσους είχαν τύχει μυήσεως κάποιου βαθμού.
«Τί ἐστιν ὃ μίαν ἔχον φωνὴν τετράπουν καὶ δίπουν καὶ τρίπουν γίνεται;»
(ψευδο-Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη, 3, 53, 2-3).
Ο Σοφοκλής εξαιρετικά επιδέξια τοποθετεί στο στόμα της Σφιγγός τις λέξεις του εμμελούς αινίγματος, που της το εδίδαξαν οι Μούσες και δια των οποίων «αλληγορικῷ τῷ τρόπῳ» μεταφέρει τη μυστική δομή της αρμονίας (=διπλόου διαστήματος, οκτάβας).
Κατά την αποκωδικοποίηση του αινίγματος της Σφιγγός εμφανέστατα κάνει την παρουσία της η Ηρακλείτειος αφανής αρμονία (2, 3, 4).
Την άποψή μου αυτή εδράζω στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι, επειδή η απόκρυφη γνώση δεν επετρέπετο «ἐπὶ ποινῇ θανάτου» να κοινολογηθεί από τους «μεμυημένους» στους «κοινούς» θνητούς, οι «πάνυ παλαιοὶ» Έλληνες φιλόσοφοι, τραγικοί και ποιητές εδίδασκον κρυφίως «μύθῳ φιλοσοφοῦντες» κάποιες απόκρυφες διδασκαλίες καλυμμένες με αριστοτεχνικό φιλοσοφικό τρόπο.
Ο Οιδίπους θρυλείται ότι έλυσε το αίνιγμα λέγοντας ότι αυτό υπονοεί τον άνθρωπο, αφού ως βρέφος «μπουσουλάει» στα τέσσερα, μετά σηκώνεται στηριζόμενος στα δύο του πόδια και σαν γέρος περπατεί σκυφτός στα τρία, υποβασταζόμενος από βακτηρία.
Θεωρώ λογικό ο διάλογος μεταξύ της εκπροσώπου των Μουσών, της ανθρωποφάγου Σφιγγός, και του Οιδίποδος, του βασιλικού γόνου του Λαΐου, θα ώφειλε να ήτο μυσταγωγικού περιεχομένου.
Δια τούτο προσωπικώς επ’ ουδενί δύναμαι να πιστέψω ότι στο αίνιγμα του μύθου αποκρύπτονται οι τρεις ηλικίες του ανθρώπου κατά την Οιδιπόδειο απάντηση.
Αντιθέτως, υποστηρίζω ότι δια των τριών ηλικιών του ανθρώπου μεταφέρεται παραστατικότατα η διδασκαλία συγκεκριμένων αποκρύφων Πυθαγορείων μουσικών θεωριών περί την αφανή Ηρακλείτειο αρμονία, ότι δηλαδή ο Σοφοκλής ως άλλος Ηράκλειτος μας ομιλεί καθαρότατα για τη μυστική αρμονία των Μουσών που την εδίδαξαν στην Σφίγγα.
Εν κατακλείδι μπορούμε να πούμε ότι το αίνιγμα των μουσών όντως ελύθη δεδομένου ότι και η Σφίγξ, όπως το διετύπωσε με τα επίθετα δίπουν, τρίπουν, τετράπουν, και ο Οιδίπους, όπως το απήντησε αναφερόμενος στις τρεις φάσεις της ανθρωπίνης ηλικίας, είχαν κατά νουν την καθ’ Ηράκλειτον αφανή αρμονίαν (2, 3, 4).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΜΙΛΗΤΟΥ
Βιογραφικό σημείωμα καθηγητού Χαράλαμπου Χ. Σπυρίδη:
drive.google.com/file/d/1gENp...
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά τον καθηγητή Χαράλαμπο Σπυρίδη και την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (Ε.Μ.Α.Ε.Μ.).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλες τις ομιλίες που διοργάνωσε η ΕΜΑΕΜ και κινηματογραφήθηκαν από τις Φρυκτωρίες, στον σύνδεσμο: • Ομιλίες ΕΜΑΕΜ (Εταιρεί...
Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλες τις ομιλίες του κου Χαράλαμπου Σπυρίδη που έχουν καταγραφεί από τις Φρυκτωρίες, στον σύνδεσμο:
• Χαράλαμπος Χ. Σπυρίδης...
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην κεντρική ιστοσελίδα: www.fryktories.net
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Στο πλαίσιο της κοσμιότητος και του ήθους που επιθυμούμε για το κανάλι μας, θα σας παρακαλούσαμε να συμπράξετε μαζί μας, προκειμένου όλοι μαζί να προβάλουμε στον έξω κόσμο την Ελληνική γραμματεία με ήθος. Δεν θα θέλαμε υποτιμητικά ή υβριστικά σχόλια προς οιονδήποτε, σχόλια γραμμένα σε greeklish καθώς και μακροσκελείς τοποθετήσεις. Τα αντίθετα των ως ανωτέρω δεν θα δημοσιοποιούνται. Πιστεύουμε σε εσάς και στην ποιοτική σας υπόσταση. Σας ευχαριστούμε.
Θερμά Συγχαρητήρια ! Αναμένουμε την Επόμενη Ομιλία Σας... Σάς Ευχαριστούμε ! ! !
Σας ευχαριστώ πολύ!!Εξαιρετικός!
Συγχαρητήρια, κε Καθηγητά!!
Σας ευχαριστώ θερμά!!! Εύγε!!
Συγχαρητήρια!!!
όλοι αναφ'ερονται στο πυθαγόρειο θεώρημα τησ γεωμετρίας, αλλά κανείς δεν λέει ότι ο πυθαγόρας θεμελίωσε την μουσική, τόσο πρακτικά, όσο και την θεωρία της, η οποία ισχύει από την αρχαιότητα και μέχρι σήμερα, δηλαδή όλη η αρμονική μουσική, όλα τα τραγούδια, όλα αυτά που μαθαίνουν οι υποψήφιοι μουσικοί στα ωδεία και στις μουσικές σχολές οφείλονται στον πυθαγόρα.
Εμείς σας ευχαρισθούμε, επίσης.