"O Γιάννος και η Μαριγώ", ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ, "Chants polyphoniques et musique d' Epire", 1984

Η πρώτη δισκογραφική έκδοση δίσκου 33 στροφών που βασίστηκε κυρίως στο ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι πραγματοποιήθηκε στο εξωτερικό το 1984. Η γαλλική εταιρία ΟCORA, στην σειρά Musiques tradionelles vivantes και στην ενότητα Musiques de tradition orale, σε συνεργασία με το Radio France, πραγματοποίησε την έκδοση "Chants polypgoniques et musique d' Εpire" τον Απρίλιο του 1984. Οι ηχογραφήσεις είχαν πραγματοποιηθεί ένα χρόνο πριν, τον Φεβρουάριο του 1983, ο δίσκος γρήγορα εξαντλήθηκε, ανατυπώθηκε το 1986 αλλά εξαντλήθηκε και πάλι και έκτοτε δεν εκδόθηκε, δυστυχώς, ξανά, ούτε κυκλοφόρησε σε ψηφιακή μορφή.
Θεωρώντας εξαιρετη την εξανντλημένη εδώ και δεκαετίες έκδοση που αποτέλεσε την πρώτη διεθνή προβολή του ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδιού αλλά και το ερέθισμα σε πολλούς να "ανακαλύψουν" το ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι και στην Ελλάδα, το Αρχείο Πολυφωνικού Τραγουδιού κοινωνεί ψηφιοποιημένες μεταγραφές από τον δίσκο, μνημονεύοντας μέσω του οπτικού υλικού την ίδια την έκδοση, τους συμμετέχοντες και τους συντελεστές της. Eπιμελητές της έκδοσης οι αξέχαστοι Δόμνα Σαμίου και Άρης Φακίνος. Η Δόμνα Σαμίου είχε ήδη επαφή χρόνων με τους συμμετέχοντες, το εξαίρετο Πολυφωνικό των Κτισμάτων, έχοντας πραγματοποιήσει καταγραφές μαζί τους στο Πωγώνι, στο πλαίσιο της τηλεοπτικής της εκπομπής "Μουσικό Οδοιπορικό" (1976-1977). Ο Άρης Φακίνος επιμελήθηκε τα κείμενα της έκδοσης.
Ο δίσκος περιέχει επτά πολυφωνικά τραγούδια με το Πολυφωνικό των Κτισμάτων και τρεις οργανικούς σκοπούς με την κομπανία του Ναπολέοντα Σαδεδίν. Με το Πολυφωνικό των Κτιισμάτων τραγούδησαν τότε οι Σωκράτης Τσάβος, Λάζαρος Τσιάβος, Σοφία Μάτσια (εδώ παρτής), Ανθουλα Κώτσου, Δημήτρης Μάτσιας, Πηνελόπη Μάτσια. Το κλαρίνο του Ναπολέοντα Σαδεδίν πλαίσωσαν ο Χάρης Αθανασιάδης στο βιολί, ο Δημήτρης Σαδεδίν στο λαούτο και ο Γιώργος Ιωάννου στο ντέφι.
Εδώ ακούμε την πολυφωνική παραλλαγή μιας ευρύτερα διαδεδομένης παραλογής που ερμηνεύεται και σε Θράκη, Κάρπαθο και αλλού. Στις παραλλαγές του συχνά αλλάζειτο γυναικείο όνομα, όπως σε Μαρουδιώ ή Βαγγελιώ. Το τραγούδι, ερμηνευμένο εδώ ομοφωνικά, "Ο Γιάννος και η Μαριγώ", βασίζεται σε μια συνάντηση πολυφωνίας και οργανικής συνοδείας. Δέκα χρόνια μετά το Πολυφωνικό των Kτισμάτων δισκογράφησε ξανά το τραγούδι καθαρά πολυφωνικά, στην έκδοση "Πολυφωνικό της Ηπείρου" ("Λύρα", ¨"Πάπιγκο"). Μέχρι και σήμερα, η συγκεκριμένη ηχογράφηση ίσως παραμένει η μεγαλύτερη σε διάρκεια δισκογραφημένη ηχογράφηση ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδιού και αποτέλεσε έμπνευση, όπως και όλος ο δίσκος της OCORA, για την ενασχόληση με την ηπειρώτικη πολυφωνία. Σήμερα, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, χρωστάμε ευγνωμοσύνη σε όλους τους συντελεστές της έκδοσης.
Ο Γιάννος και η Μαριγώ
σ’ ένα σχολειό πηγαίναν
Ο Γιάννος ξέρει γράμματα
κι η Μαριγώ τραγούδια
Τα δυό τους αγαπήθκανε
κανένας δεν το ξέρει
Ο Γιάννος τ’ αποφάσισε
της μάνας του το λέει
Μάνα μ’ τη Μάρω αγαπώ
και θέλω να την πάρω
Τι λές μωρέ παλιόπαιδο
και φιδοδαγκωμένο
Η Μάρω είναι αξαδέλφη σου
πρώτη αξαδέλφισά σου
Κάλιο ν’ ακούσω σάβανο
για να σε σαβανώσω
Παρά ν’ ακούσω στέφανα
για να σε στεφανώσω
Η Μάρω αρραβωνί(ά)ζεται
κι ο Γιάννος ξεψυχάει
Συμπεθεριό και λείψανο
Στο δρόμο γίναν ένα
Κανένας δεν ερώτησε
από τους συμπεθέρους
Η Μάρω ξαντροπιάστηκε
στέκει και τους ρωτάει
Τίνος είναι το λείψανο
με τη χρυσή την κάσα
Του Γιάννου είναι το λείψανο
με τη χρυσή την κάσα
Λιγοθυμάει η λυγερή
και του θανάτου πέφτει
Τα πήραν και τα θάψανε
σε ένα σταυροδρόμι
Ο γιος φυτρώνει κάλαμος
κι η κόρη κυπαρίσσι
Στριφογυρίζει ο κάλαμος
φιλάει το κυπαρίσσι
Για ιδέστε αυτό τ’ αντρόγυνο
το πολυαγαπημένο
Που δε φιλήθκε ζωντανό
φιλιέται αποθαμένο
Το Πολυφωνικό των Κτισμάτων ήταν πρωτοπόρο στην προβολή του ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδιού στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και μέσα από δισκογραφικές εκδόσεις και μέσα από τις εμφανίσεις του αντίστοιχα. Mέλη του είχαν συμμετάσχει παλαιότερα σε δίσκους 45 στροφών, ως πολυφωνικό των Κτισμάτων δισκογραφήθηκαν τραγούδια στα "Τραγούδια της Ηπείρου" του Συλλόγου προς διάδοση της εθνικής μουσικής του δάσκαλου Σίμωνα Καρά ενώ η Αδελφότητα των Κτισμάτων κυκλοφόρησε χωριστή έκδοση με πολυφωνικά τραγούδια, με την ιδιαίτερη ενεργοποίηση του Κώστα Μάτσια, γιου του παπα Χρήστου Μάτσια, ο οποίος είχε συγγράψει το βιβλίο / συλλογή "Πωγώνι Δερόπολη, Ήθη κι έθιμα".
"Άπειρος" Πολυφωνικό Καραβάνι
Kαλή Πρακτική Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
- UNESCO 2020
www.polyphonic.gr, www.polyphoniccaravan.gr
20 χρόνια Αρχείο Πολυφωνικού Τραγουδιού
2003-2023
Δράση με την στήριξη του ΥΠΠΟΑ
[e-mail]

[@user-tu8qp8vz9d]

Τι μου θύμησες θεέ μου!! Είχα την τύχη να υπηρετησω το 90 στα όμορφα κτίσματα!!! Τους άκουγα τότε!! Πολύ συγκινήθηκα τώρα!!!!!!!!😢

[@dimidi1]

Ευχαριστούμε πολύ!!!

[@rosa.4035]

Aληθινό διαμάντι! Ευχαριστούμε που τα κοινοποιείτε!

[@mariasoulioti3785]

Αγαπημένο μου τραγούδι .Από πολύ μικρό παιδί το τραγουδώ .Μου το έμαθαν οι αγαπημένοι μου γονείς .Και όταν μεγάλωσα άριστα το τραγουδούσαμε με την θεία μου Ελένη Ρετζιου Βασιλείου .

[@user-lw9ed7zc6h]

Aνεκτίμητη ηχογράφηση! Μπράβο!