'Oku pehe ne folau e "Fanga-i-Lifuka" mei Tongatapu ki Ha'apai" mo e too 'a e Afaa 'o Ma'asi 1961 pea fakaongo mai he ngalu'ea kuo mole 'a e Fanga-i-Lifuka. Na'e kau he kau folau ni 'a Nopele Vaea pea neongo ne mole ai pe 'a e vaka, malie ne haofaki 'a Vaea mo e toenga e kau folau 'i "Falefakauo", Ha'afeva. Mahino pe ko e 'uhinga ia 'o e laulau matanga he 'uluaki veesi ki he "Kolongatata" mo "Faka'osikato."
Ne afangia 'a Nopele Vaea 'o toka homau 'api 'i Ha'afeva (Sione Foliaki Moala). Ko homau kaunga'api 'eku kui ko Tanginoa Pahulu na'ane fekau e kau kauvaka ke li taula e Fangailifuka i fanga (Fanga ko Masivafatu)'o 'oua 'e li taula ihe liku ko Pulotu. Ne talangata'a e kau kauvaka o nau ave Fangailifuka ki liku koe ngali oku u meihe matangi kae takai e matangi i o ngoto ai e vaka. pongipongi hake ne totolo ange e kau kauvaka ki homau api o kole fakamolemole kia Vaea he mole 'ae vaka. Hoko ai e lea 'eku kui (Pahulu) "talaatu 'ehe puaka na'e 'uluaki nifo ke mou li taula i fanga ka mou 'alu moutolu oe li taula i liku (Pulotu). Koe Faka'osikato koe hingoa ia e api 'uta 'oe Tu'i i Ha'afeva pea oku tauhi e api koia moe tokanga'i e Pahulu
He sika hema fakahihifo Louloua 'a e matangi to Kolongatata ke fale fakauoo 'O falala he fanga 'osi kako 'Ise'isa e kao mo tofua Vilingia hoto ki he taua Kuo hola 'a e fanga i Lifuka Tounoa e maka ko Loupua
Hoko atu ki he laine "Vilingia hoto kie taua." Ko e kie taua ko e ki'i ngafingafi si'isi'i 'oku au iiki mo lelei.Ko e heliaki pe eni kia Vaea he ko e 'eiki (ngafingafi) ka ko e fakafotu (si'isi'i 'ene tu'u ki he kuini) 'a Kuini Salote.
corrections.....KA FAINGATA'A PE FAINGOFUA/.HA'APAI TU'U HO'O TAA'IMU'A, ma'u hala hono fakalea haapai tuku hoo kaaimu'a...koe kakai haapai ko e kakai moui fou he faingata'a ko e mea ia nae faa fakatalutalu aki ae tuukimua ae kainga mei motu he AKO ko nofo he motu heka he vaka o fkpaea ki Tongatapu o ikai ngalo ae mou'i ene paea he vahanoa koe feinga ke okooko i faleako kihe tutuku ae ako pea foki ki api oku iai ha mea ke tootoo he koe tali folau kotoa ae motu....Ko e Haapai meihe lea tonga ko e Hapai e kavenga ae fonua ...ko e kii tanaki pe kihe ngaahi manatu melie kihe kuohili
+J Palu kataki pe ko e ma'u ia 'a e motu'a ni koe lea....HA'APAI TU'U HO'O - KA 'I MU'A.....KO E FO'I FAKALANGILANGI PEA NA'E 'AI PE IA KIHE HOU'EIKI HE KA 'I MU'A PE HA 'EIKI 'I HA FAIVA PEA 'E NGALINGALI 'EIKI E FAIVA HE NE NAU MALIE TAHA PE KINAUTOLU HE FAIVA....KO IA KO E KI'I FAKANANIVI PE IA 'A E PUNAKE KA 'I MU'A PE HA HA'APAI PEA 'E 'I AI E 'AMANAKI MELIE.....MANATU KO E FRIENDLY ISLAND NE TO'O IA 'I HAAPAI........KAKAI FEUNGA KE TAKIMU'A 'I HA FA'AHINGA ME'A PE.....HO'ATA LELEI IA HE 'ULUAKI FA.....SIAOSI TUPOU I......
He sika-a-hema fakahihifo Louloua'a e Matangi to Kolongatata ne fakauo "O falala 'i faka'osikato Ise'isa e kao mo Tofua Vilingia hoto kie taua He kuo hola e Fanga-l-Lifuka Tounoa e maka ko Loupua 2.Pa e ui moe fie o Ofo e Fanga falikipako Fine Ha'apai ke fakafanongo Vi 'ae fangufangu 'i he po "O fakamafola ki he vahamama'o Ko si'oto salusalu manako ke talia e angi na'a to Ke me'ite sia ko Veiongo 3.Ka fehu'i 'ehe Futu ko vuna Pe 'ekea 'ehe Taungapeka E Tautavale pe i ke tala Ko au e koe Talata Koe Manusiu o Uoleva ko si'eku me'akai koe fa 'O inu hahau mo kai la'a Mohenga 'ihe fisi 'oe Naua Tau Lelea e hoku 'ofa atu Sia ko Kafoa 'Alo 'i Talau Tangi e Toa Tu'uakitau He koe fe'ofa'aki 'a kakau Fasi pe sila tuku ki Manono He fangumalingi 'i Vaha'akolo Ne Ngangatu mo 'alaha 'I he loto Kae tupulaki 'ofa 'l he Moto Ka faingata'a pe faingofua Ha'apai tu'u ho'o kai mu'a
Great song and great pictures.. Alofa atu from Wallis & Futuna.
'Oku pehe ne folau e "Fanga-i-Lifuka" mei Tongatapu ki Ha'apai" mo e too 'a e Afaa 'o Ma'asi 1961 pea fakaongo mai he ngalu'ea kuo mole 'a e Fanga-i-Lifuka. Na'e kau he kau folau ni 'a Nopele Vaea pea neongo ne mole ai pe 'a e vaka, malie ne haofaki 'a Vaea mo e toenga e kau folau 'i "Falefakauo", Ha'afeva. Mahino pe ko e 'uhinga ia 'o e laulau matanga he 'uluaki veesi ki he "Kolongatata" mo "Faka'osikato."
Ne afangia 'a Nopele Vaea 'o toka homau 'api 'i Ha'afeva (Sione Foliaki Moala). Ko homau kaunga'api 'eku kui ko Tanginoa Pahulu na'ane fekau e kau kauvaka ke li taula e Fangailifuka i fanga (Fanga ko Masivafatu)'o 'oua 'e li taula ihe liku ko Pulotu. Ne talangata'a e kau kauvaka o nau ave Fangailifuka ki liku koe ngali oku u meihe matangi kae takai e matangi i o ngoto ai e vaka. pongipongi hake ne totolo ange e kau kauvaka ki homau api o kole fakamolemole kia Vaea he mole 'ae vaka. Hoko ai e lea 'eku kui (Pahulu) "talaatu 'ehe puaka na'e 'uluaki nifo ke mou li taula i fanga ka mou 'alu moutolu oe li taula i liku (Pulotu). Koe Faka'osikato koe hingoa ia e api 'uta 'oe Tu'i i Ha'afeva pea oku tauhi e api koia moe tokanga'i e Pahulu
love this version. Vela Vela KOLONGATATA!!!
He sika hema fakahihifo
Louloua 'a e matangi to
Kolongatata ke fale fakauoo
'O falala he fanga 'osi kako
'Ise'isa e kao mo tofua
Vilingia hoto ki he taua
Kuo hola 'a e fanga i Lifuka
Tounoa e maka ko Loupua
Hoko atu ki he laine "Vilingia hoto kie taua." Ko e kie taua ko e ki'i ngafingafi si'isi'i 'oku au iiki mo lelei.Ko e heliaki pe eni kia Vaea he ko e 'eiki (ngafingafi) ka ko e fakafotu (si'isi'i 'ene tu'u ki he kuini) 'a Kuini Salote.
Hulihuli 'o e Vaotamanu hello fa lu
Kolongatata! ❤
corrections.....KA FAINGATA'A PE FAINGOFUA/.HA'APAI TU'U HO'O TAA'IMU'A, ma'u hala hono fakalea haapai tuku hoo kaaimu'a...koe kakai haapai ko e kakai moui fou he faingata'a ko e mea ia nae faa fakatalutalu aki ae tuukimua ae kainga mei motu he AKO ko nofo he motu heka he vaka o fkpaea ki Tongatapu o ikai ngalo ae mou'i ene paea he vahanoa koe feinga ke okooko i faleako kihe tutuku ae ako pea foki ki api oku iai ha mea ke tootoo he koe tali folau kotoa ae motu....Ko e Haapai meihe lea tonga ko e Hapai e kavenga ae fonua ...ko e kii tanaki pe kihe ngaahi manatu melie kihe kuohili
+J Palu kataki pe ko e ma'u ia 'a e motu'a ni koe lea....HA'APAI TU'U HO'O - KA 'I MU'A.....KO E FO'I FAKALANGILANGI PEA NA'E 'AI PE IA KIHE HOU'EIKI HE KA 'I MU'A PE HA 'EIKI 'I HA FAIVA PEA 'E NGALINGALI 'EIKI E FAIVA HE NE NAU MALIE TAHA PE KINAUTOLU HE FAIVA....KO IA KO E KI'I FAKANANIVI PE IA 'A E PUNAKE KA 'I MU'A PE HA HA'APAI PEA 'E 'I AI E 'AMANAKI MELIE.....MANATU KO E FRIENDLY ISLAND NE TO'O IA 'I HAAPAI........KAKAI FEUNGA KE TAKIMU'A 'I HA FA'AHINGA ME'A PE.....HO'ATA LELEI IA HE 'ULUAKI FA.....SIAOSI TUPOU I......
hi is your father simon/aimone
J Palu
No just no Belle
Malie
He sika-a-hema fakahihifo
Louloua'a e Matangi to
Kolongatata ne fakauo
"O falala 'i faka'osikato
Ise'isa e kao mo Tofua
Vilingia hoto kie taua
He kuo hola e Fanga-l-Lifuka
Tounoa e maka ko Loupua
2.Pa e ui moe fie o
Ofo e Fanga falikipako
Fine Ha'apai ke fakafanongo
Vi 'ae fangufangu 'i he po
"O fakamafola ki he vahamama'o
Ko si'oto salusalu manako
ke talia e angi na'a to
Ke me'ite sia ko Veiongo
3.Ka fehu'i 'ehe Futu ko vuna
Pe 'ekea 'ehe Taungapeka
E Tautavale pe i ke tala
Ko au e koe Talata
Koe Manusiu o Uoleva
ko si'eku me'akai koe fa
'O inu hahau mo kai la'a
Mohenga 'ihe fisi 'oe Naua
Tau
Lelea e hoku 'ofa atu
Sia ko Kafoa 'Alo 'i Talau
Tangi e Toa Tu'uakitau
He koe fe'ofa'aki 'a kakau
Fasi pe sila tuku ki Manono
He fangumalingi 'i Vaha'akolo
Ne Ngangatu mo 'alaha 'I he loto
Kae tupulaki 'ofa 'l he Moto
Ka faingata'a pe faingofua
Ha'apai tu'u ho'o kai mu'a
miss Liahona 2012
@cockroach206 its called "Hiva afaa 'o Vaea" written by The Late QUEEN SALOTE this 1 is song by The Iongi Bros
THIS MAKE MY MUM LOVE THIS NE HAHAHA
Malo mu'a e fakamatala mai e ngaahi uhinga oe lea oe hiva malie koeni.
KRHZE❤ESETA
oku ou manako ia koe Tonga -Fonoi Fua Atilua kauvaka+Nomuka.
'AUI'I..to e palu atu e kava..malimali foki tou'a....
hehe
malie ifo ange pe ae fanongo kihe ngaahi fo'i moli fuoloa oku te manatu ai kihe tupu hake he fonua
Hala Vaha'akolo ia ,,'oua
John Toe Hala vaha'akolo tueee
Hiva 'o Paloni Vaea
hi I love you song ofa atu
l
hello