Jo niy ma żodyn jynzykoznawca, ale co do tych liter to bp. mōm czŏrnõ gymbã sie u nŏs we Rybniku powiy mōm czorno gymba, a już u moich starzikōw wedle Cieszyna mōm czornōm gymbym, także mono sie rozchodzi ô to, co "õ" roz sie czyto "o" a roz "ōm", tak samo jak "ã" sie roz czyto "a" a roz "am" (a w Cieszynie aji "ym") w zależności od miyjsca. Co do tego "ã" to jeszcze by szło cb. pedzieć wspōmniane warzã, kiere we Rybniku powiymy warza, w Cieszynie warzym, a w Istebnyj warzim. Aha no i jeszcze pod Ôpŏlym warzam, a w jeszcze w jedym miyjscu (jak sie wejrzi na mapa to mjyndzy Lubomiōm a Dolnōm Lutyniōm) warzom (jŏ) - niy mylić z warzōm (ôni). Co sie zaś tyczy inkszych liter to szło by ich jeszcze kupa wkludzić, bo nikierzy gŏdajōm "kery" a inksi "kiery" - szłoby to rozwiōnzać używajōnc czeskigo "ě", abo inkszy przikłod - jeżech ze Syryni abo ze Syrynie - rozwiōnzani proste wkludzŏmy "ĭ". No ale jakby tak jechać dalij to po co se komplikować życi dwuznakami typu "sz", "cz", "rz" jak spokojnie by ich szło zastōmpić, moim zdaniym prostszymi w użyciu, "š", "č", "ř", kiere sie przeca używo tyż we inkszych pokrewnych gŏdkach. Dalij "ch" szłoby pisać "x" to już zapożyczyni ze ukrajińskij cyrylice, kaj je rozdział mjyndzy "h" a "ch" a sztyjc je to pisane yno jednōm literōm, a "dz" zastōmpić chorwackim "đ" (wiym, że u nich sie to wymiawo "dź" ale u nos "dz" je feścij potrzebne). Żeby niy bōło jakigoś niydopowiedzynio, to jŏ niy chcã we tyj naszyj gŏdce miyszać, jeżech rŏd że ftoś sie podjōn kodyfikacyje i sōm sie starōm, na wiela poradzã, podle ślabikŏrza szkryflać, ale napisołech tyn drugi akapit głōwnie po to, żeby zwrōcić uwagã (swojōm drogōm bydzie w tym przipadku poprawnie pedzieć "spozorować" zamiast "zwrōcić uwagã"?), że możliwości je kupã i ôby nŏs jak nojwiyncyj po ślōnsku pisało, kożdy na wiela poradzi, to sie nōm wkōńcu ta ślōnsko literacko gŏdka sama wykrystalizuje. Dziynki za kolejnõ fajnõ tajlã chwile z gŏdkōm (no gynał mi sam do rybnickigo zapisu "kolejno fajno tajla" pasuje cieszyński "kolejnōm fajnōm tajlym"), grisujã i czekōm na nastympne :)
Myślã (myślam), co wszystky litery majōm prawie do egzistirowaniŏ. Nŏmynij hardkorowŏ dlŏ mie je prawie te "ã", bo ône je wszandy kaj, po polsku we ôdmianie bez przipŏdki sie nŏjdzie "ę", beztōs, kej żeście niy sōm se zicher, eli je "a" abo "ã" to ôdmiyńcie se to po polsku, chodźby i to bōł i blank niy polski wyrŏz. Terŏzki tak: "õ" we tych wyrazach pochodzyniŏ łacińskigo ô chtorych Grzegorz Kulik gŏdajōm ôd minuty 3:55, sie czyto jak "am" abo "an". Widzã (Kogo? Co?) Bestyjõ sie wymŏwiŏ: "Widzam (Kogo? Co?) bestyjam". Jak wyciepnymy tã (tan) literkã (literkan) "õ" to wkludzymy dwie warianty zŏpisu: zach. G/Ś : "Widzam (Kogo? Co?) bestyjam" i wsch. G/Ś "Widza (Kogo? Co?) bestyjo". Wierzcie mi mōmy za tela inszych wariatywności we szrajbōngu, że lepij, coby kultywować te "õ". We tych inszych bajszpilach ô kerych Kulik rzōndzōm ôd minuty: 3:30, to to sie wymŏwiŏ: "ōn". To je zaś ukłōn ku piastowaniu tyj ôpŏlskij wymŏwy, chtoro sie we tym aspekcie traci a traci. Przōd spōmnianŏ wariantywność nōm ôstanie zŏwizŏ we "narzędniku" l.m.: zach. G/Ś "Jŏ jadã ze felgōma" vs. wsch. G/Ś "Jŏ jadã ze felgami" i we wyrazach jak: wiam/wiym, ranka/rynka, banda/bynda, pampek/pympek, wszandy/wszyndy a porã inkszych, krōm tego ôstanōm jeszcze typowy regionalizmy jak bez przikłŏd: zach. G/Ś drŏbka (drabinka) abo wsch. G/Ś gorol (hadziaj). Spornŏ je jeszcze kwestijŏ, jak pisać wyrazy jak: heblowaniy/heblōwaniy, gletowaniy/gletōwaniy, szabrowaniy/szabrōwaniy, po/pō. Wolã sam wariant pisany bez "o", bo bańdzie potyn prościj dlŏ szkryflaniŏ we heftach. Podug mie wiynkszym kōnsztym, je postawić richtig "ŏ", jak "ã". Pozdrŏwiōm piyknie!
Chyba niepotrzebne są aż cztery różne litery "o". Można przecież napisać "łokno" albo "trowa-trołwa" i już odpadają nam dwa "o" i mamy mniejsze zamieszanie. Przydałoby się uproszczenie, zreformowanie ślabikorza.
7 лет назад
No ja, ślabikŏrz trza leko zmiynić. Tyldy sōm mało przidajne, Ôô tyż je mało przidajne, bo dyć na co kōmu litera, co je dycki we tym samym miyjscu i dycki to samo znaczy. To dyć styknie pedzieć, że "o" na przodku słowa sie czytŏ jak "ło". :)
No to je niby prŏwda, ale już jakby kiery cudzy sie chcioł uczyć naszyj gŏdki, to bydzie mioł problym jak sie przed jakim słowym przedrostek pokŏże - poôglōndać, zaônaczyć atd. ;)
Ze wszyjskich buchsztabōw ze ślabikorza to używōm ino „ô” i „ō”. Cołko reszta je pō mojimu do tych, kere tak godajōm abo do pisarzōw, kerzi tworzōm coś do wszyjskich ze Ślōnska i wtynczos werci sie korygować ortografijo, coby sie kożdy przeczytoł tak, jak sie u nigo godo.
A jak napisać po śląsku słowo "ręka"? "Rynka"? Ale przecież tego "n" się nie wymawia. Jakaś nowa litera (igrek z ogonkiem?) by się przydała. A może masz inny pomysł?
herbedyja - Nie jestem ze Śląska, ale z racji faktu, iż po góralsku mamy to samo zjawisko, wtrącę swoją uwagę. Wprowadzenie nowego znaku, czy to y z ogonkiem (albo tyldą) czy innej wersji litery n lub m (ŋ, ɱ) wydaje się kuszące, ale z wielu względów skazane na niepowodzenie. Przede wszystkim trzeba byłoby sięgnąć do zasobu znaków bardzo rzadko używanych i, co za tym idzie, trudnych do wprowadzania oraz mających słabe wsparcie w wielu fontach. Jest to również dodatkowa komplikacja, która utrudni opanowanie nowego zapisu i przez to zmniejszy jego atrakcyjność. Z punktu widzenia fonetyki natomiast można tu mówić o kilku rodzajach artykulacji od nosowej, poprzez welarną aż na labialnej (wargowej) kończąc. Zapisywanie takich pozycji wariantami yn, yń, ym wydaje się zatem najlepszym, bo najpraktyczniejszym rozwiązaniem ;-)
7 лет назад
Kuba dobrze pisze. My po prŏwdzie piszymy to "yn", ale jak ftoś to wymŏwiŏ jako take blank klarowne "yn", to wiadōmo, że ta ôsoba ani z gŏdkōm niyma ôśuchanŏ. We kożdyj mŏwie tak je. Jak po polsku ftoś powiy "robiĘ", to to tyż je źle. :)
Jo niy ma żodyn jynzykoznawca, ale co do tych liter to bp. mōm czŏrnõ gymbã sie u nŏs we Rybniku powiy mōm czorno gymba, a już u moich starzikōw wedle Cieszyna mōm czornōm gymbym, także mono sie rozchodzi ô to, co "õ" roz sie czyto "o" a roz "ōm", tak samo jak "ã" sie roz czyto "a" a roz "am" (a w Cieszynie aji "ym") w zależności od miyjsca. Co do tego "ã" to jeszcze by szło cb. pedzieć wspōmniane warzã, kiere we Rybniku powiymy warza, w Cieszynie warzym, a w Istebnyj warzim. Aha no i jeszcze pod Ôpŏlym warzam, a w jeszcze w jedym miyjscu (jak sie wejrzi na mapa to mjyndzy Lubomiōm a Dolnōm Lutyniōm) warzom (jŏ) - niy mylić z warzōm (ôni).
Co sie zaś tyczy inkszych liter to szło by ich jeszcze kupa wkludzić, bo nikierzy gŏdajōm "kery" a inksi "kiery" - szłoby to rozwiōnzać używajōnc czeskigo "ě", abo inkszy przikłod - jeżech ze Syryni abo ze Syrynie - rozwiōnzani proste wkludzŏmy "ĭ". No ale jakby tak jechać dalij to po co se komplikować życi dwuznakami typu "sz", "cz", "rz" jak spokojnie by ich szło zastōmpić, moim zdaniym prostszymi w użyciu, "š", "č", "ř", kiere sie przeca używo tyż we inkszych pokrewnych gŏdkach. Dalij "ch" szłoby pisać "x" to już zapożyczyni ze ukrajińskij cyrylice, kaj je rozdział mjyndzy "h" a "ch" a sztyjc je to pisane yno jednōm literōm, a "dz" zastōmpić chorwackim "đ" (wiym, że u nich sie to wymiawo "dź" ale u nos "dz" je feścij potrzebne).
Żeby niy bōło jakigoś niydopowiedzynio, to jŏ niy chcã we tyj naszyj gŏdce miyszać, jeżech rŏd że ftoś sie podjōn kodyfikacyje i sōm sie starōm, na wiela poradzã, podle ślabikŏrza szkryflać, ale napisołech tyn drugi akapit głōwnie po to, żeby zwrōcić uwagã (swojōm drogōm bydzie w tym przipadku poprawnie pedzieć "spozorować" zamiast "zwrōcić uwagã"?), że możliwości je kupã i ôby nŏs jak nojwiyncyj po ślōnsku pisało, kożdy na wiela poradzi, to sie nōm wkōńcu ta ślōnsko literacko gŏdka sama wykrystalizuje.
Dziynki za kolejnõ fajnõ tajlã chwile z gŏdkōm (no gynał mi sam do rybnickigo zapisu "kolejno fajno tajla" pasuje cieszyński "kolejnōm fajnōm tajlym"), grisujã i czekōm na nastympne :)
Myślã (myślam), co wszystky litery majōm prawie do egzistirowaniŏ. Nŏmynij hardkorowŏ dlŏ mie je prawie te "ã", bo ône je wszandy kaj, po polsku we ôdmianie bez przipŏdki sie nŏjdzie "ę", beztōs, kej żeście niy sōm se zicher, eli je "a" abo "ã" to ôdmiyńcie se to po polsku, chodźby i to bōł i blank niy polski wyrŏz.
Terŏzki tak: "õ" we tych wyrazach pochodzyniŏ łacińskigo ô chtorych Grzegorz Kulik gŏdajōm ôd minuty 3:55, sie czyto jak "am" abo "an". Widzã (Kogo? Co?) Bestyjõ sie wymŏwiŏ: "Widzam (Kogo? Co?) bestyjam". Jak wyciepnymy tã (tan) literkã (literkan) "õ" to wkludzymy dwie warianty zŏpisu: zach. G/Ś : "Widzam (Kogo? Co?) bestyjam" i wsch. G/Ś "Widza (Kogo? Co?) bestyjo".
Wierzcie mi mōmy za tela inszych wariatywności we szrajbōngu, że lepij, coby kultywować te "õ".
We tych inszych bajszpilach ô kerych Kulik rzōndzōm ôd minuty: 3:30, to to sie wymŏwiŏ: "ōn". To je zaś ukłōn ku piastowaniu tyj ôpŏlskij wymŏwy, chtoro sie we tym aspekcie traci a traci.
Przōd spōmnianŏ wariantywność nōm ôstanie zŏwizŏ we "narzędniku" l.m.: zach. G/Ś "Jŏ jadã ze felgōma" vs. wsch. G/Ś "Jŏ jadã ze felgami" i we wyrazach jak: wiam/wiym, ranka/rynka, banda/bynda, pampek/pympek, wszandy/wszyndy a porã inkszych, krōm tego ôstanōm jeszcze typowy regionalizmy jak bez przikłŏd: zach. G/Ś drŏbka (drabinka) abo wsch. G/Ś gorol (hadziaj).
Spornŏ je jeszcze kwestijŏ, jak pisać wyrazy jak: heblowaniy/heblōwaniy, gletowaniy/gletōwaniy, szabrowaniy/szabrōwaniy, po/pō. Wolã sam wariant pisany bez "o", bo bańdzie potyn prościj dlŏ szkryflaniŏ we heftach.
Podug mie wiynkszym kōnsztym, je postawić richtig "ŏ", jak "ã".
Pozdrŏwiōm piyknie!
M. in. to pokazuje, co tyn ślabikorz nie je dorpacowany i trza by w nim jeszcze pozmiyniać - no i zaczonć go szyrzyj uczyć.
mati210994 - no, można porezygnować chociażby z tych tyld I pisać tak, jak to robią np. na fp Bele kaj ;-)
Chyba niepotrzebne są aż cztery różne litery "o". Można przecież napisać "łokno" albo "trowa-trołwa" i już odpadają nam dwa "o" i mamy mniejsze zamieszanie. Przydałoby się uproszczenie, zreformowanie ślabikorza.
No ja, ślabikŏrz trza leko zmiynić. Tyldy sōm mało przidajne, Ôô tyż je mało przidajne, bo dyć na co kōmu litera, co je dycki we tym samym miyjscu i dycki to samo znaczy. To dyć styknie pedzieć, że "o" na przodku słowa sie czytŏ jak "ło". :)
Te o to chyba jeszcze majom nojwiyncyj synsu ;)
No to je niby prŏwda, ale już jakby kiery cudzy sie chcioł uczyć naszyj gŏdki, to bydzie mioł problym jak sie przed jakim słowym przedrostek pokŏże - poôglōndać, zaônaczyć atd. ;)
Ze wszyjskich buchsztabōw ze ślabikorza to używōm ino „ô” i „ō”. Cołko reszta je pō mojimu do tych, kere tak godajōm abo do pisarzōw, kerzi tworzōm coś do wszyjskich ze Ślōnska i wtynczos werci sie korygować ortografijo, coby sie kożdy przeczytoł tak, jak sie u nigo godo.
A jak napisać po śląsku słowo "ręka"? "Rynka"? Ale przecież tego "n" się nie wymawia. Jakaś nowa litera (igrek z ogonkiem?) by się przydała. A może masz inny pomysł?
herbedyja - Nie jestem ze Śląska, ale z racji faktu, iż po góralsku mamy to samo zjawisko, wtrącę swoją uwagę. Wprowadzenie nowego znaku, czy to y z ogonkiem (albo tyldą) czy innej wersji litery n lub m (ŋ, ɱ) wydaje się kuszące, ale z wielu względów skazane na niepowodzenie. Przede wszystkim trzeba byłoby sięgnąć do zasobu znaków bardzo rzadko używanych i, co za tym idzie, trudnych do wprowadzania oraz mających słabe wsparcie w wielu fontach. Jest to również dodatkowa komplikacja, która utrudni opanowanie nowego zapisu i przez to zmniejszy jego atrakcyjność. Z punktu widzenia fonetyki natomiast można tu mówić o kilku rodzajach artykulacji od nosowej, poprzez welarną aż na labialnej (wargowej) kończąc. Zapisywanie takich pozycji wariantami yn, yń, ym wydaje się zatem najlepszym, bo najpraktyczniejszym rozwiązaniem ;-)
Kuba dobrze pisze. My po prŏwdzie piszymy to "yn", ale jak ftoś to wymŏwiŏ jako take blank klarowne "yn", to wiadōmo, że ta ôsoba ani z gŏdkōm niyma ôśuchanŏ. We kożdyj mŏwie tak je. Jak po polsku ftoś powiy "robiĘ", to to tyż je źle. :)