Fika na języku. Wieloznaczność

Bogactwo wieloznaczności. Metafory (baśniowe).
Wieloznaczność - wypowiedź, którą można zinterpretować na więcej niż jeden sposobów.
Wieloznaczne wypowiedzi - wieloznaczności leksykalne:
hononimia: identyczność brzmienia i pisowni wyrazów mających różne znaczenia i zwykle też różne pochodzenie, np. „Nim pomyślicie o miłosnej uczcie, Pierwej się uczcie.” (Sztaudynger, Oda do młodości);
polisemia: wyrażanie różnych treści za pomocą jednego środka językowego, powiązanie znaczeniowe, wspólne pochodzenie, wynika z sensu podstawowego, np.: język - organ ciała, mowa; chodzić - spacerować, chodzić ze sobą (Łukasz od dwóch godzin chodzi z Anią);
znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne; „Zdenerwowany Jaś przewrócił biurko, podeptał zeszyty i kopnął w kalendarz.”
Wieloznaczności składniowe (amfibolie - wypowiedzi, które mogą być rozumiane na co najmniej dwa sposoby, na skutek wady składni.):
Dzieci zjadły wilki.
Zaginął czarny pudel, do którego była przywiązana jego właścicielka.
Poszukiwanie źródeł zakazu zabijania może wytłumaczyć, na czym polega jego zło.
Uczeń nie zgadza się z oskarżeniem dyrektora.
Jan zakopał skarb wraz z żoną i teściową.
Joanna chce porozmawiać o uczniach palących papierosy z dyrektorem szkoły.
Metafora, zwana też przenośnią, to językowy środek stylistyczny, w którym obce znaczeniowo wyrazy są ze sobą składniowo zestawione, tworząc związek frazeologiczny o innym znaczeniu niż dosłowny sens wyrazów, np. „od ust sobie odejmę”, „podzielę się z wami wiadomością” lub „złote serce”. Metafora to typowy środek artystyczny, występujący w utworach zwłaszcza poetyckich, gdzie służy jako środek obrazowania, choć utrwala się również w stylu potocznym i publicystycznym. Odgrywa istotną rolę w ewolucji zasobu słownego języka.
Rozmawiały: filozofa Katarzyna Ciarcińska i księgarka Małgorzata Narożna - autorski projekt: "Fika na języku""Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa narodowego i Sportu pochodzących z funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego".