De Fjorden van Noorwegen, Nederlands commentaar, in HD

De Fjorden van Noorwegen, Nederlands commentaar, in HD. Abonneer - Subscribe here : bit.ly/2NMwb6q Nederlands commentaar. Tekst van www.wikipedia.org
Geologisch gezien is een fjord een lange, smalle inham met steile zijkanten of kliffen, gecre erd door een gletsjer. Er zijn veel fjorden aan de kust van Alaska, Antarctica, British Columbia, Chili, Groenland, de Faer er, IJsland, Kamchatka, de Kerguelen-eilanden, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Novaya Zemlya, Labrador, Nunavut, Newfoundland, Quebec, Schotland en De staat Washington. De kustlijn van Noorwegen wordt geschat op 29.000 kilometer met bijna 1.200 fjorden, maar slechts 2.500 kilometer wanneer fjorden zijn uitgesloten. Een echte fjord wordt gevormd wanneer een gletsjer een U-vormige vallei snijdt door ijsscheiding en afschuring van de omliggende rotsbodem. Volgens het standaardmodel, vormden gletsjers in pre-glaciale valleien met een zacht glooiende vallei. Het werk van de gletsjer liet vervolgens een overgedreven U-vormige vallei achter die abrupt eindigt bij een dal- of daluiteinde. Dergelijke valleien zijn fjorden wanneer ze worden overspoeld door de oceaan.
Drempels boven zeeniveau cre ren zoetwatermeren. Glaciaal smelten gaat gepaard met het terugveren van de aardkorst wanneer de ijsbelasting en ge rodeerd sediment worden verwijderd (ook wel isostasis of glaciale rebound genoemd). In sommige gevallen is deze rebound sneller dan de zeespiegelstijging. De meeste fjorden zijn dieper dan de aangrenzende zee; Sognefjord, Noorwegen, bereikt maar liefst 1.300 m onder zeeniveau. Fjorden hebben over het algemeen een drempel of ondiepte (gesteente) aan hun mond, veroorzaakt door de verminderde erosiesnelheid en terminale morene van de vorige gletsjer. In veel gevallen veroorzaakt deze dorpel extreme stromingen en grote stroomversnellingen van zout water. Saltstraumen in Noorwegen wordt vaak omschreven als 's werelds sterkste getijstroom. Deze kenmerken onderscheiden fjorden van rias (bijvoorbeeld de baai van Kotor), die verdronken valleien zijn die worden overspoeld door de opgaande zee. Drammensfjord wordt bijna in twee stukken gesneden door de Svelvik "bergkam", een zanderige stuwwal die tijdens de ijsbedekking onder zeeniveau lag, maar nadat de post-glaciale rebound 60 meter boven de fjord uitkwam. Jens Esmark introduceerde in de 19e eeuw de theorie dat fjorden zijn of zijn gemaakt door gletsjers en dat grote delen van Noord-Europa in de prehistorie bedekt waren met dik ijs.
Drempels bij de mond en het te diep afsteken van fjorden in vergelijking met de oceaan zijn het sterkste bewijs van gletsjeroorsprong, en deze drempels zijn meestal rotsachtig. Drempels hebben te maken met geluiden en lage grond waar het ijs zich zou verspreiden en daarom minder eroderende kracht hebben. John Walter Gregory stelde dat fjorden van tektonische oorsprong zijn en dat gletsjers een verwaarloosbare rol spelen in hun formatie. Gregory's opvattingen werden afgewezen door later onderzoek en publicaties. In het geval van Hardangerfjord hebben de breuken van de Caledonische plooi de erosie door gletsjers begeleid, terwijl er geen duidelijke relatie is tussen de richting van Sognefjord en het vouwpatroon. Deze relatie tussen fracturen en richting van fjorden wordt ook waargenomen in Lyngen. Preglaciale, tertiaire rivieren hebben vermoedelijk het oppervlak aangetast en valleien gevormd die later de gletsjerstroom en erosie van het gesteente leidden. Dit kan met name het geval zijn geweest in West-Noorwegen, waar de tertiaire opheffing van de landmassa de eroderende krachten van rivieren versterkte. Samenvloeiing van tributatry fjorden leidde tot uitgraving van de diepste fjordenbassins. Nabij de kust spreidde de typische West-Noorse gletsjer zich uit (vermoedelijk door geluiden en lage valleien) en verloor hun concentratie en verminderde de kracht van de gletsjers om te eroderen en de drempels te verlaten.
Bolstadfjorden is 160 meter diep met een drempel van slechts 1,5 meter, terwijl de 1300 meter diepe Sognefjord een drempel heeft van ongeveer 100 tot 200 meter diep. Hardangerfjord bestaat uit verschillende bekkens gescheiden door drempels: het diepste stroomgebied Samlafjorden tussen Jonaneset (Jondal) en lvik met een duidelijke drempelwaarde bij Vikingneset in Kvam. De waterval van Muldalsfossen daalt enkele honderden meters van de hangende vallei van Muldalen naar Tafjorden. Hangende valleien komen veel voor bij gletsjerfjorden en U-vormige valleien. Een hangende vallei is een zijstroomdal dat hoger is dan het hoofddal en is ontstaan ??door zijriviergletsjers die uitmonden in een grotere gletsjer. Het ondiepere dal lijkt boven het hoofddal of een fjord te 'hangen'. Vaak vormen zich watervallen bij of bij de uitlaat van de bovenste vallei. Hangende valleien komen ook onder water voor in fjord-systemen. De takken van Sognefjord zijn bijvoorbeeld veel ondieper dan de hoofdfjord.

[@JMMCMoen]

De Fjorden van Noorwegen, Nederlands commentaar, in HD. Abonneer - Subscribe here : bit.ly/2NMwb6q Nederlands commentaar. Tekst van www.wikipedia.org