SZD-52A Lis glider - you get what you pay for
HTML-код
- Опубликовано: 3 июл 2024
- SZD-10 Czapla SP-8009 glider - crowdfunding restoration to an airworthy condition: zrzutka.pl/zcy84g
Patronite: patronite.pl/ZabytkiNieba
Twitter: / zabytki_nieba
What were the results of cutting glider production cost, what is wing warp and what were the interferentional airbrakes? Meet the Polish 1960 SZD-25A Lis glider.
0:00 - Intro
0:30 - SZD-16 Gil glider
1:18 - Mucha glider
1:33 - Order for Lis glider
1:52 - Patrons greetings
2:14 - Lisa first flight
2:36 - Flight performance and characteristics of Lis
3:46 - Fuselage
4:47 - Cockpit
6:00 - Landing gear
7:16 - Initial wings
7:46 - Wing warp
8:09 - Modified wings
8:33 - Interferentional airbrakes
9:13 - Lis airbrakes
9:25 - Tailplane
9:52 - SZD-25Z
10:16 - Aviation Institute report
11:20 - Production in Krosno
11:53 - SZD-10 Czapla restoration project
12:32 - You have been watching…
12:47 - Vintage glider collection in Gliwice
13:12 - Ending
This month's Patronite.pl Patrons: Damian Dynowski, Klaudiusz Gebauer, Tomasz Janusz, Roman Maciończyk, Bartosz Kijanski, Patryk Włodarski, Paweł and Ewa Dondziłło, Maciej Grzeszczak, areksordyl@o2.pl, Tomasz Krakowczyk, Marcin Tatar, LESZEK ODZIENIEC, Dariusz Raćkowski, Bartek Wręga, Krzysztof Tomaszewicz, Paweł Gołąbek, Eryk Janicki, Michał Okulski, Łukasz Dziurda, Paweł Smoleński, Mariusz Szymański, Michał Łukasiewicz, Grzegorz Granek, Grzegorz Odrzywołek, Gabriel Dobosz, Jarosław Sochacki, Krzysztof Zając, Kuba Pawelec, Krzysztof Matysek, Tomasz Sosin, Mariusz Surlejewski, Piotr Kozłowski, Tomasz Szczepanik, Dariusz Kolec, Karol Stoiński, Marcin Kotas, Marcin Murawski, Tomek Reducha and 16 anonymous indovoduals. Thank you all!
Music: www.bensound.com/royalty-free... 
Авто/Мото
![How to fly a no-tail glider? SZD-6X Nietoperz flying wing [Vintage Sky]](http://i.ytimg.com/vi/NGkO6VXzudI/mqdefault.jpg)
![Gekon - the 69kg ultralight glider [VIntage Sky]](/img/1.gif)
Byłem już po kursie szybowcowym w ramach LPW-1 (Lotnicze Przysposobienie Wojskowe, sponsorowany przez wojsko selekcyjny kurs latania dla kandydatów do dęblińskiej szkoły lotniczej), czyli opanowałem loty na “Czapli” za wyciągarką. Ukończyłem także kurs spadochronowy, wszystko w macierzystym Aeroklubie Łódzkim, choć kurs szybowcowy odbyłem oddelegowany do Aeroklubu Kieleckiego. Któregoś dnia w Piotrkowie Trybunalskim, w mieście będąc, zaobserwowałem na niebie szybowiec krążący nad piotrkowskim lotniskiem. Lotnisko w Piotrkowie miało wówczas status filii Aeroklubu Łódzkiego, który doraźnie prowadził tam kursy szybowcowe lub/i spadochronowe. Wracając do mojej obserwacji. Doświadczenie, które już posiadłem, podpowiadało mi, że szybowiec z tej wysokości już nie ujdzie, więc biegiem podążyłem na lotnisko. Zastałem tam na ziemi szybowiec “Lis” właśnie, na którym klapnął był młody pilot z Aeroklubu Częstochowskiego. Gawędziliśmy sobie czekając na “podwodę” z Częstochowy. Po jakimś czasie wylądował z odsieczą CSS-13, czyli zabytkowy i nieśmiertelny “Papaj”, inaczej “kukuruźnik”, czyli PO-2, Sprawnie podczepiliśmy “Lisa” i “Papaj” zaczął pracowity rozbieg. Niestety, nie uniósł się w powietrze dostatecznie szybko, dociągając do części lotniska pokrytej wysoką trawą, czekającą na skoszenie. “Lis” zawadził o nią, stracił kierunek i przytomnie wyczepił się, unikając uszkodzenia. Powtórna próba startu, już z uwzględnieniem wniosków z pierwszej, nieudanej próby, powiodła się, a z pilotem “Papaja” spotkałem się za rok, gdy był w Aeroklubie Łódzkim instruktorem szkolącym pilotów na TS-8 Bies w ramach LPW-2. I tyle było mojego spotkania z “Lisem”.
W dzieciństwie, na lotnisku w Słupsku byłem świadkiem wypadku gdy w powietrzu zderzyły się dwa szybowce. Jeden z nich miał kijankowy kadłub i jak zapamiętałem był pomarańczowy. Nawet znalazłem na ziemi kawałek płótna, który spadł z nieba. Zapewne Lis.
Możliwe. Była wersja malowania, gdzie to co ten z filmu (podwieszony w hangarze) miał niebieskie malowano na pomarańczowo.
Dziękuję! Kiedyś polskie szybownictwo nie miało sobie równych. Nazwiska Jerzego Makuli, czy Janusza Centki były powszechnie znane a Mistrzostwami Świata pasjonowali się wtedy bardzo liczni Polacy, tak, jak Wyścigiem Pokoju. Teraz, pomimo, że Sebastian Kawa należy do światowej czołówki, jakoś cicho na ten temat.
Niestety mało znanym dziedzinom nie pomaga to że ktoś w nich jest w światowej czołówce. Zawody szybowcowe nigdy nie będą popularne - są niemożliwe do relacjonowania i dopóki ktoś się nie zagłębi w temat, a
bo sam nie polata, są niezrozumiałe. Trudno tą drogą coś popularyzować. Samo szybownictwo jest wymagające, długo trwa zanim zacznie dawać przyjemność, jest drogie, postrzegane jako niebezpieczne i obecnie kompletnie pomojalne przy drodze do kariery pilota zawodowego.
W Zamościu posiadamy Lisa w bardzo ładnym stanie, na dodatek lotny :) Sam nim trochę również latałem. Bardzo przyjemny :)
Miałem go zaprosić do naszego "muzeum" hahahaha ;)
@@michaperec6512 A co tam jeszcze macie?
@@Zabytki_Nieba prywatne Piraty, prywatną Fokę C, Jaka 12M, Gawrona, nie licząc lisa moim zdaniem chlubę klubu czyli Jantara Standarda a konkretnie drugi prototyp na którym Franciszek Kępka latał w Australii na Mistrzostwach Świata w 74 😁
Sowa w lisie?
Bez sensu.
:)
@@zygmuntzarzecki no dokładnie 😆
ten Lis to taki Lis na miarę naszych możliwości. PRL Reality.
Super ogląda się Twoje filmy🙂🙂🙂
Nareszcie. Nie mogłem się doczekać
Znakomite, dziękuję!!!
Bardzo fajny film. Dzięki 👍
Jak zwykle ,pełen profesjonalizm.Z przyjemnością oglądam ten program. Do roku 1961 istniało lotnisko Aeroklubu Łódzkiego w Aleksandrowie Łódzkim.We wrześniu 1961 roku z powodu pożaru hangaru , lotniskom przestało istnieć.W latach -60 tych wybudowano tam "Berlin z Bramą Brandenburską" na którym nakręcono Film "Czterej pancerni i pies" i chyba kilka innych min. "Zwycięstwo". Czy ktoś może posiada zdjęcia , fotki z okresu istnienia tego lotniska?Pozdrawiam
Pozdr. Jak zwykle majstersztyk.
Nareszcie nowy odcinek
Standardowo, po miesiącu 😊
5:58 Jak w kupowanym przez mojego ojca w 1993r Poldcu Caro - plastikowy zderzak po bokach miał takie szpary...
Około 1995 roku, jeden z moich aeroklubowych kolegów zanabył i ściągnął na łódzki Lublinek Moto-Lisa. Amatorską konwersję Lisa na motoszybowiec. Niestety kilka wcześniejszych lat, które ów egzemplarz spędził w jakiejś stodole, odcisnęły się na kratownicy i sworzniach tak głęboką korozją, że konstrukcji nie udało się przywrócić do stanu lotnego.
Co się z nim później stało, niestety nie wiem. Z kolegą też kontakt mi się urwał...
Ten MotoLis samoróbka wielokrotnie latał w Pruszczu Gdańskim. O ile pamięć nie płata mi figla to ledwo się powietrza trzymał. A samo wykonanie tego szybowca wolało o pomstę do nieba ;)
Super odcinek U pana Witka zdawałem Bociana :D pozdrawiam z Gliwic!
jeśli się nie mylę, to onegdaj właśnie lisa spotkałem nad Piotrkowem T
Wczoraj oglądałem Tarpana żeby czas wypełnić.
Widzę że zawitałeś do Gliwic, pozdrowienia!
Miałem przyjemność wda razy, i jeszcze chętnie wrócę.
ostatnio spacerowałem z dziewczyną niedaleko Wesele/Przybyszewskiego na Bronowicach. Pchałeś wózek (być może z małżonką i rodzicami/teściami), chciałem podejść, zbić piątkę, ale ani nie chciałem przeszkadzać, a też nie wiedziałem jak zareagujesz na fanów. Fajnie tak spotkać kogoś kogo się zna z ekranu, może kiedyś będzie okazja spotkać się live ...
To prawda. Można śmiało podejść, mi też zawsze miło spotkać kogoś kto docenia mój kanał. Tym bardziej że ja nie Freddie Mercury żebym się musiał od fanów opędzać 😊
Drogi Autorze, świetny materiał. Jednak wystąpił błąd. Godło na stateczniku Lisa z Muzeum w Krakowie to godło Lotniczych Zakładów Naprawczych, w których nanoszono takie znaczki malowane szablonem na szybowcach przechodzących remonty, zaś Lisy produkowano w Zakładzie Sprzętu Lotnictwa Sportowego, czyli późniejszym WSK PZL Krosno. Niemniej ta pomyłka nie rzutuje na pozytywnym odbiorze. Pozdrawiam panie Marku!
Jasne, dzięki za sprostowanie.
Co do jakości wykonania, to jakiś wyjątek, gdyż polskie konstrukcje lotnicze słyną raczej ze świetnego wykonania płatowców 🤔
Całkiem szybka ta masa :)
Masa x prędkość i mamy pęd!
@@Zabytki_Nieba Ktoś chyba komuś kazał zrobić ten szybowiec, bo zrobiony na odp.
Okropny jest jakościowo. Ale sylwetka mi się podoba.
Jeśli dobrze pamiętam, to w AZZ mieli lotnego Lisa, może dalej mają.
Maja nadal :-)
Mamy i ten zabytek jeszcze lata :D Ma jeszcze trochę godzin więc zapraszamy, bo tylko się kurzy młodzi na nim nie latają :P
Marku, LZN Krosno - Lotnicze Zakłady Naprawcze - zajmowały się remontami szybowców, a nie ich produkcją (którą prowadziło WSK Krosno, inna firma mieszcząca się na innym krańcu lotniska). Ten znak na stateczniku, o którym wspomniałeś, naniesiono na 100% podczas remontu.
OK, nie wiedziałem - dzięki za uściślenie! A jak to się ma do firmy ZSLS, widocznej na tabliczce znamionowej?
@@Zabytki_Nieba to chyba dawna nazwa WSK, Zaklady Sprzetu Lotnictwa Sportowego. Musialbym sprawdzic, zsls kojarze z latami 50. A przy okazji, w Krosnie na "zaklady naprawcze" chyba nadal mowi sie LZN, mimo wielu lat funkcjonowania pod inna nazwą (Lotnicze Zaklady Produkcyjno-Naprawcze, potem Centralna Szkola Lotniczo-Techniczna)... Akurat stamtad pochodzę :)
@@pawer3257 Potem był jeszcze AeroKros, ale fakt, do dziś niektórzy mówią na to LZN. Chyba wiem który to Paweł R. :) Pozdrawiam!
@@piotrkucharski9137 dobrze sie domyslasz ;) Racja, ale nie bylem pewien czy Aero Kros to tylko zmiana nazwy, czy jakies glebsze przeksztalcenia... Po drodze tam Funk wchodzil, chociazby.
mam zdjęcia LISA i MUCHY z Wrocławia, w pięknym stanie :)
moj pierwszy jednoster z 1974 roku w Jeleniej Gorze
Drobny błąd w danych technicznych. Masa własna to 230 kg ( a nie 230 km/h). Dane można uzupełnić o masę startową 341 kg (choć spotkałem się i z informacją, że było to 314 kg). Pozdrawiam.
Prototyp ważył 217,9kg, seryjny 231kg (wedle Instytutu Lotnictwa). Masa startowa raczej 314kg niż 341kg (opisy w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie i w Gliwickim Centrum Edukacji Lotniczej podają akurat że 315kg).
zazwyczaj maks. masa pilota ze spadochronem to ok. 115 kg - rachunki same za siebie mówią. 84 kg to stanowczo za mało
Mucha Standard, dla której Lis miał być konkurencją, ważyła 236kg, a startowo 326kg, czyli było 90kg.
no I JA TO LUBIĘ!
W roku powstania niebylo chyba jeszcze Bielsko-Bialej tylko dwa oddzielne miasta
Stad taki wpis
Już od 10 lat były połączone.
@@Zabytki_Nieba ale "beton" mógł niezauważyć
czekam na odcinek o fokach ;)
Chętnie zrobię, ten może być dobrym wstępem w pewnym sensie.
@@Zabytki_Niebadziękuje
@@Zabytki_Nieba kiedy będzie film o PZL 37 łoś ?
@@wojciechpiotrowski2458 a nie ma?
Tylko o tym z Dłutowa. Całej historii nie ma.
Do 1951 Bielsko było Śląskie potem połączyli z Białą i się Śląsk musiał Bielskiem-Białą z małopolską dzielić ;). Liga przyjaciół żołnierza była od 1950. Ale jakoś nie za długo bo mój Ojciec na konkursy strzeleckie już z lok jeździł. WSK miała amorki olejowe tj olejowo powietrzne można by powiedzieć na siłę ale olej robotę robił. I w sumie wszytko na dwóch kołach takie miało.
Jak testowali Lisa, to od 10 lat już było Bielsko-Biała. Od czego w takim razie te amortyzatory mogą być? Są dość krótkie i grube, może od wózka bocznego motocykla? Na pewno ich nie zrobli specjalnie dla szybowca.
@@Zabytki_Nieba Ja bym pytał na kanale retrotraktor to wyłączy Pan Franek ewentualnie rolnictwo. Ale myślę ze to raczej coś militarnego było. Coś do czego mieli dostęp. Raczej powietrzne amorki to nie dla ludu wtedy.
@@pangroszek3498 To może od podwozia ogonowego jakiegoś samolotu?
@@Zabytki_Nieba Trudno wyczuć. Pewnie z czegoś co mieli pod ręką i dostępne, może w okolicy Bielska coś produkowali co im podłasiło.
Jak był remontowany w Krośnie to może to amorki z okresu remontu w Krośnie niedaleko lotniska była fabryka amortyzatorów. W sumie w Krośnie wszystko jest koło lotniska bo lotnisko jest chyba wciąż większe jak miasto ;)
Zdążyłem wylaszować się na Lisie, który później uległ wypadkowi, niestety ze skutkiem śmiertelnym. Aeroklub Świdnik.
Może też zrobisz odcinek o samolocie lala-1? Bardzo ciekawa konstrukcja odrzutowego Antka.
Jest już film o lali.
To powinna być kooperacja z Motobiedą, szybowiec pasowany stopami.
ruclips.net/user/MotoBieda
Komentarz dla zasiegu.
Jak komin powietrzny.
Niech nosi! 🔝🔝🔝
@@Zabytki_Nieba Mega dziękuję za ciekawe filmy! Dla mnie niezwiązanego w ogóle z lotnictwem są super!
Zanim znalazłem Twój kanał myślałem, ze potrafiłbym wymienić wszystkie polskie konstrukcje lotnicze. 😂🤣😅
Tego to i ja nie potrafię! Zawsze zostanie jakiś Żabuś, Taś-Taś albo Duduś-Kudłacz... 😁
Kiedy o śmigłowcu PZL kania?
Ciekawi mnie jaka historia stoi za tymi wszystkimi wadami. Odnoszę wrażenie jakby ktoś robił na tzw odp...ol. Ale coś takiego chyba w lotnictwie nie ma miejsca?
Właśnie widać jak nie ma miejsca. Może było tak, że zamówienie zakładało że sama technologia kadłuba zmnijeszy cenę, a w zakładach okazało się że nie i żeby jakoś się zmieścić w budżecie oszczędzili na dopasowaniu elementów.
ale hała ten szybowiec łooo
Nos... w części nosowej. Dziób ma okret lub statek.
Hahaha " taki ciekawy niedorobiony"
Panie Marku, czy spotkał się pan z informacją co stało się z prototypem Gila? O tym szybowcu czytałem dwukrotnie, raz w pracy zbiorowej Polskie konstrukcje lotnicze 1945-1965, a drugie źródło to obszerny artykuł w piśmie AeroPlan. Żadne z tych źródeł nie poruszyło tematu co stało się z jedynym egzemplarzem tego szybowca. Byłbym wdzięczny za informację. Pozdrawiam!
W każdej publikacji, którą spotkałem jest informacja że jego los jest nieznany. Jedynie na forum pwm gość o imieniu Tomasz pisał: "Szbowiec gil w 1973r leżał w zakładach szybowcowych we wrocławiu w magazynie drewna za tzw siatką.Byłem wtedy monterem szybowcowym i miałem z nim kontakt.Był on malowany z całą pewnością w kolorze wyblakłej cegły ,pomarańczy i w tym kolorze był cały poza napisami."
@@Zabytki_Nieba o! Dziękuję bardzo. Pozdrawiam
Pytanie zasadnicze:skoro Mucha była dobra,po co kroić koszty i robić coś co zniechęci kogoś do latania?
Zamiar był taki żeby było równie dobre, a tylko tańsze.
Tak jak szkoły tzw.,,tysiąclatki""z azbestowymi tynkami?🤪
Marku, Jak mogę się z Tobą skontaktować w celu zaproszenia Cię do naszego aeroklubu?
zabytkinieba@gmail.com
Nie wiedziałem, że ten LIS to taki szajs.
Też się rozczarowałem jak go z bliska zobaczyłem.
A będzie Bocian? 👍
Już był, jako jeden z pierwszych.
@@Zabytki_Nieba dziękuję poszukam 🙂
W 2019 r. Lis prezentował się podczas zlotu zabytkowych szybowców w Czarnej Górze. Zrobiłem kiedyś taki szybki montaż: ruclips.net/video/NjZPHV8uRx8/видео.html , widać go od 40 sekundy.
Kiedy film o szd 50 puchacz
Jak znajdę egzemplarz do zdjęć.
spasowane stopami
Pan buduje "Wronę": ruclips.net/video/EAqf7a7gRlM/видео.html
I to już Jego niepierwsza konstrukcja. Tylko nie do końca rozumiem nazywanie tego modelami. Też kiedyś byłem w Teleekspresie.
Jedziesz gorzej niż motobieda po 126p
tyle że nikt nie spaliłby lisa XD
@@shympek8627 a może warto
dziś Lis latał na Litwince
Widziałem 😉
wkradł się poważny błąd w tabeli danych technicznych szybowca Lis
To prawda 😳
Długo Cię nie było
Tyle co zawsze. 😊
@@Zabytki_Nieba Ciągnie się jakoś 👍😊
@@francsztacheta7944 Jak się ciągnie to szkoda, ale w sumie miło to usłyszeć :)
A co z gekonem?????
Lata.
@@Zabytki_NiebaŻe lata to wiem ale czy można go zamówić?
Nie, to dalej prywatnie rozwijany jednostkowy szybowiec z tego co wiem.
Ale kolego pojechałeś tak, jak nasi politycy. Gadasz bzdury i sam sobie zaprzeczasz.
To w końcu wpadał w korkociąg bez ostrzeżenia, czy nie wpadał? Wskazujesz, że przy neutralnych lotkach sam wychodził z autorotacji, to jak z tym korkociągiem jest naprawdę?
Szybowiec ma skrzydła Muchy Standard, ale nie dokładnie takie same. Skrzydła Lisa mają zwichrzenie geometryczne w obszarze lotek (o czym wspominasz później). Następnie opisujesz zachowanie się szybowca w korkociągu w funkcji położenia lotek - jest to opis bardzo typowego zachowania się szybowca w tym stanie lotu. Zapomniałeś dodać, ale to zapewne z powodu niewiedzy, pożądane położenie lotek w korkociągu zależy od położenia środka ciężkości 9czyli masy pilota).
Nie jest też prawdą, że szybowiec był niewygodny. Wręcz przeciwnie... ale przez pierwsze 1,5 godziny. Potem zaczynało się czuć własną kość ogonową, co przeradzało się z czasem w ból. Nie była to jednak wina kształtu podłogi pod poduszką siedzeniową, ale krawędź wybrzuszenia po zastosowaniu cieńszego spadochronu SP-6 wypadała dokładnie na kość ogonową pilota. Przy spadochronie SP-5 było OK. maksymalnie wytrzymałem na nim ok. 3,5 godziny, ale koledzy robili na nim warunek 5 h.
Tak się składa, że wylatałem na Lisie trochę godzin, bo mój Aeroklub (wrocławski) miał wtedy 2 egzemplarze. Bardzo ładnie kręcił akrobację i nie jest prawdą, że nie ostrzegał przed korkociągiem. Taka sama fałszywa opinia krąży o Musze Standard. Nawet krótki Jantar z wodą ostrzega i wystarczy tylko energicznie odpuścić drążek, a strugi natychmiast się przyklejają - tak jest w kominie, a podczas zakrętu w kręgu może być inaczej.
Oba szybowce ostrzegały, ale problem z młodym pilotem jest taki, że ten tych ostrzeżeń nie rozpoznaje 😃A szybowiec wyraźnie "grzęźnie" w sterach...
Oba wrocławskie Lisy (SP-2353 i SP-2354, o ile pamiętam) były pomalowane w kolorze kremowo-czerwonym, a podwozie było już zablokowane w pozycji otwartej, a dźwignia chowania została usunięta.
Pozdrawiam
Uspokój się wąsaczu!
Janusz-ekspert się znalazł (albo zgubił) w internecie
Dzień dobry.
Co do przeciągnięcia: opinie o Lisie (w tym IL o nim) były takie, że albo tego ostrzeżenia nie było, albo było słabe - lepiej zachowywał się seryjny niż prototyp. Właściwości w przeciągnięciu podczas testów były w 6 Lisach niepoprawne, w 2 zbliżone do poprawnych. Uznano że jak na szybowiec szkolny, ostrzeżenie jest za mało wyraźne. Nie latałem Lisem, swoje odcinki opieram na archiwach Instytutu Lotnictwa.
Co do zachowania bezpośrednio po przeciągnięciu, wedle raportu IL: występuje utrata sterowności połączona ze zwaleniem w prawo; utrzymanie szybowca w locie prostym niemożliwe.
Co do korkociągu: jak rozumiem mimo zwalenia na prawe skrzydło przy natychmiastowej reakcji pilota szybowiec nie musiał wejść w korkociag, ale niezależnie od reakcji nie dało się go przeciągnąć i powrócić do siły nośnej ze skrzydłami poziomo. Jeśli szybowiec już wszedł w korkociąg, zachowywał się tak jak powiedziałem w zależności od lotek (przy - jak zaznaczyłem - prawidłowym wyważeniu). Pytanie - czy "tendencja do zwalenia w prawo" jest równoznaczna z korkociągiem? Ja uznałem że nie, i i dąc tym tokiem sobie nie zaprzeczyłem.
O różnicach zależnych od spadochronów nie wiedziałem, to cenne uzupełnienie z praktyki.
Dziękuję za uwagi, nie dane mi było związać się z lotnictwem zawodowo, filmy opieram na wiedzy hobbystycznej i nigdy tego nie ukrywałem, ale jednak do "gadania bzdur" myślę że mi daleko.
Również pozdrawiam!
'Jesus Christ is the Way, the Truth, the Life. No one comes to the Father except through Him. There is no other intermediary. May Jesus Bless you, trust Him, give your life - and He will take care of it :pray Convert yourself and believe in the Gospel"
Nie wiem kto się tłumaczeniem zajmuje. Chcę zaznaczyć, że słowo "retarted" w pierwszej scenie, to już nie na czasie.
To jakie tłumaczenie pierwszego zdania Pan proponuje?
@@Zabytki_Nieba incomplete, unpolished, half-baked, half-assed, raw.