Makina Parçaları Değişmiyor ama Parçanın Teknik Resmi Değişebiliyor, Neden?
HTML-код
- Опубликовано: 5 фев 2025
- Yıllarca üretimi yapılan bir makinada boyutları, şekli, malzemesi hiç değişmeden kullanılan bir parçanın (veya yedek parçanın) teknik resmini neden değiştirme ihtiyacı ortaya çıkıyor? Teknik resimleri değiştirme ihtiyacı ortaya çıkıyor, çünkü parçalar aynı kalsa da teknik resimlerin hazırlanmasında kullanılan yöntem ve prensipler değişiyor. Herşeyin durmadan değişmesi, tasarım, imalat ve muayene alanlarındaki teknolojik gelişmeler teknik resimleri de durmadan değişmeye zorluyor. Bu videoda, basit bir makina parçasının son 60 yılda görebileceği, çoğuna tanık olduğum değişimleri anlatmaya çalıştım. İzleyecek olanlara şimdiden teşekkür ediyorum. Atila Çınar
Teşekkürler ...
elinize sağlık. çok eğitici
Teşekkürler hocam.
Hocam datum ne demek? Referans diyebilir miyiz, teşekkürler.
Ömer Bey merhaba, dilimizde DATUM için REFERANS kavramının kullanıldığı oluyor. Ancak DATUM tam olarak REFERANS anlamına gelmiyor. Çünkü konuyla ilgili literatürde bir de 'DATUM REFERANS YAPISI' kavramı var. Dolayısıyla DATUM ile REFERANS aynı şey olmamalı. Bence REFERANS daha genel DATUM ise daha özel bir kavram. Bir parça montaj için yerine yerleştirilirken parçanın yalnızca bazı unsurları kullanılır ve birçok unsurun montajda karşılığı yoktur. Örneğin delikli bir plakayı montajdaki yerine yerleştirirken çoğu zaman bir yüzeye oturtulur, bir başka yüzeye dayanır, bir başka yüzeye ise dokunur. Yani plakada var olan altı adet yüzeyin yalnızca 3 tanesi montajda kullanılır. İşte bu unsurlara DATUM, bu üç DATUM'un oluşturduğu yapıya da DATUM REFERANS YAPISI diyoruz. Daha sonra parçanın yerine sabitlenmesi için vb. kullanlacak olan delik, diş çekilmiş delik, pim vb. unsurlarda DATUM REFERANS YAPISI ile KONUM Toleransı vb. bir toleransla ilişkilendirilir. Diğer bazı videolarımda, özellikle ADIM ADIM TEKNİK RESİM-3'te sanırım konuyu anlatmıştım. Biraz uzun oldu ama, DATUM ile REFERANS'ın farklı anlamları olduğunu anlatmaya çalıştım. Başarılar dilerim.
Hocam merhabalar. Tasarım mühendisiyim ve sizden bir video rica edecektim. Tavsiye ettiğiniz mesleki kitaplar.
Burak Bey merhaba, bir kitap tavsiye etmek çok zor. Çünkü her kitabın diğerlerinden farklı özellikleri olabiliyor, ilgilendiğiniz konuya bağlı olarak herbirinin az ya da çok faydası olacaktır. Bu konuda yalnızca iki önerim olabilir: Birincisi ASMEY14.M Standardı'nın faydalı bir kaynak olduğu ve bir tasarım mühendisinin elinin altında bulundurmasında mutlaka fayda olacağı. Bu standardın son revizyonunu bulmak veya almak zorunda değilsiniz, özellikle 1994 revizyonu bugüne ait birçok esasın temellerini de attığı için faydalı olacaktır. İkinci önerim ise, çok sayıda kaynaktan yararlanmaya çalışmak yerine, seçilecek birkaç kaynağı el altında tutmaktır. Çok fazla kaynaktan öğrenmeye çalıştığınızda kafanız daha fazla karışabilir. Hangi kaynakları sürekli el altında tutacağınızı ise, bu kaynakları hazırlayanlara haksızlık etmemek için burada yazamam.
Tüm tasarım mühendisleri için her zaman yaptığım bir öneriyi de bu vesile ile tekrar belirtmek isterim: Tasarım mühendisi bir parçayı modelleyip teknik resmini de, boyutlar, toleranslar ve geometrik toleranslar ve tüm diğer gereksinimler (malzeme, yüzey pürüzlüğü, özel prosesler vb.) açısından tamamladığında işi bitmiş olmuyor, tam tersine işi yeni başlıyor! Çünkü o resim imalatçı ile, kalite kontrolcu ile karşılaştığında asıl önemli süreç başlıyor. Bu nedenle bir tasarımcı hazırladığı teknik resmin geröek yaşamda nasıl anlaşıldığını, ne tür tereddüt veya sorularla karşılaştığını görüp, eleştiri ve önerileri aldıkça deneyimini artıracaktır. Unutmayalım biz ne kadar güzel olduğunu, doğru olduğunu düşündüğümüz şeyler söylersek söyleyelim, sözlerimizin değeri karşımızdakinin anlayabildiği kadardır. Teknik resimler de böyle ve özellikle deneyimli imalatçılardan kalitecilerden her zaman öğreneceğimiz şeyler var. Kolay gelsin, başarılar dilerim.
Hocam merhaba. Dakika 26:41'de verilen 3'lü deliklerimiz için verilen feature control frame'de Datum B(parçanın ortasından geçen düzlem), deliklerin merkezini kontrol ederken Datum C ile kontol edilmek istenen şey nedir ? Ek olarak, datum C ile ilişkilendirilmiş deliğimiz, max malzemeden saptıkça lineer patternimiz bu sapma sonucu oluşacak tolerans alanı(datum C eksenli) içinde gezebilir mi anlamına geliyor ?
Diğer sorum ise kompozit toleransımızın ikinci kısmında verilen tolerans değeri, deliklerimizin eksenlerinin B datumuna olan dikliği mi kontol ediyor hocam ?
Şimdiden teşekkürler.
Merhaba, burada 3 delik (PATERN) için verilen KONUM toleransının neyi kontrol etmekte olduğunu tam anlamak için, KONUM toleransı verilmiş delik eksenlerinin belirtilen DATUM unsurlar ile ilişkilerini iyi sorgulamak gerekir. Deliklerin DATUM A ile ilişkisi DİKLİK, DATUM ve DATUM C ile ilişkileri ise MESAFE. DATUM B ile mesafe SIFIR (deliklerin her üçü de tam DATUM B eksen düzlemi üzerinde, yani SIFIR mesafede olmalı. Delik eksenleri bu durumdan ancak blirtilen KONUM toleransı kadar sapabilir. Delikler M durumundan ayrıldıkça bu sapma biraz daha artabilir. Ayrıca DATUM B M durumundan saptıkça delikler birlikte, PATERN olarak DATUM B düzlemi etrafında daha da gezebilir.) Deliklerin DATUM C ile ilişkisi ise yine MESAFE ve bu mesafeler modelde gösterilen TEMEL ölçülerde olmalı. Belirtilen KONUM toleransı her bir delik ekseninin DATUM C'ye göre TEMEL ölçüden ne kadar sapabileceğini göstermekte. Deliklerin her biri M durumundan ayrıldıkça, her bir deliğin DATUM C ile mesafe toleransına ilave BONUS gelmeli. Ayrıca DATUM C M durumundan ayrıldıkça da, üç deliğin BİRLİKTE (PATERN) DATUM C ile ilişkileri üzerine BONUS gelmeli. DATUM UNSUR yanına M (veya L) yalnızca PATERN olduğunda kullanlır ve DATU UNSUR ile birlikte kullanılan M PATERN'in gezme toleransına eklenecek BONUS toleransı belirler. Böyle bir parçada hem delikler hem de DATUM unsurlar için M kullanmak neden gerekli olur sorusu akla gelebilir. Parçanın fonksiyonunu, nereye ne geçtiğini bilmek gerekiyor. Bir de M kullanımı fonksiyon kontrol mastarı tasarımını kolaylaştırdığı için mümkünse kullanılabilmesi iyidir:) Son sorunuza gelecek olursam, KOMPOZİT toleransın ikinci kısmında verilen tolerans sizin de belirttiğiniz gibi delik eksenlerinin DATUM B'ye göre dikliklerini kontrol etmekte. Ama aynı zamanda, KOMPOZİT Tolerans tanımı gereği, ikinci tolerans paterni oluşturan unsurların birbirleri ile ilişkilerini de sorgular. Burada patern yalnızca iki delikten oluştuğu ve delikler arasındaki ilişki de KONSANTRİKLİK (veya KONUM) olduğu için, ikinci kattaki tolerans iki delik ekseni arasındaki konsantriklik veya konum ilişkisini de kontrol etmektedir. Sorunuz için ben de size teşekkür ederim, umarım yanıtlar anlaşılır olmuştur.
@ hocam cevabınız için teşekkürler. Yukarıdaki anlattıklarınızdan sadece datum C'nin max malzemeden sapması sonucu oluşacak "Patern gezme tolerans alanı nerede oluşacak onu anlamadım. Dairesel pattern merkezi genelde onun ile aynı bir silindirik eksen ile ilişkilendirilerek, max toleranstan sapma sonucu tolerans alanı oluşturabiliyordu.Peki bu resimde belirtilen lineer patternler için tolerans alanı nasıl ve nerede oluşuyor? şimdiden teşekkürler.
Sanırım şöyle yanıtlayabilirim: DATUM C en fazla malzeme durumundan ayrıldıkça, bu ayrılma miktarı kadar DATUM C ekseni etrafında SİLİNDİRİK bir tolerans bölgesi oluşur. Bu kez paterni oluşturan üç delik, BİRLİKTE oluşan bu tolerans bölgesi kadar gezebilirler (BİRLİKTE!). PATERN'i TEK BİR UNSUR olarak varsayarsak, bu unsurun DATUM C ile modelde belirtilen bir TEORİK TAM (TEMEL) yer ilişkisi var. Teorik olarak DATUM C ile birlikte M veya L kullanılmaz ise RFS (Regardless of Feature Size) geçerli olur. Yani DATUM C gerçek boyutu ne olursa olsun, PATERN'in DATUM C ile ilişkisi TAM modeldeki gibi (mükemmel !) olmalıdır. Bu da gerçek parçalarda olmayacak bir durumdur, hiç bir şey hatasız olmaz. Bu nedenle DATUM bir yüzey değil de, bu örnekte olduğu gibi BOYUTLU UNSUR ise, DATUM ile birlikte M veya L kullanmak daha gerçekçi bir yaklaşımdır. Ancak birçok tasarımda bu kadar 'ince' düşünülmediği için bu durum dikkate alınmaz ve DATUM boyutlu unsur olsa da M veya L kullanılmaz.
DATUM unsur için belirtilen M (veya L) durumunun paternin (paterni oluşturan unsurların BİRLİKTE) gezmesi üzerindeki etkisinin montaj veya parça fonksiyonu açısından önemi, neyi ne kadar etkilediği ne kadar göz önüne alınabilir, ne kadar hesaplanabilir? Kuşkusuz bu ayrı bir sorun. Ancak bunları konuşmak, tartışmak kendi başına güzel.
Bu nedenle sorular için teşekkürler, hep birlikte düşünmemizi sağlıyor.
İyi çalışmalar dilerim.
Hocam selamlar, dk 38:46 da bahsettiğiniz hususda A datumunun referansını anladım ama B datumu ne işe yarıyor anlamadım. Ben o kısım için sadece A datumunu referans vermeyi tercih ederdim, yanlış bir ifade mi olurdu?
Merhabalar, öncelikle soru için teşekkür ederim. Ancak soruyu biraz daha açarsanız sevinirim çünkü video 38:45'de bitiyor zaten:)) Bahsettiğiniz DATUM B en son örnekteki (ASME örneği) DATUM B midir? Eğer öyleyse DATUM B'ye ihtiyaç var. Tıpkı parçanın karşı tarafında DATUM D'ye ihtiyaç olduğu gibi. Bu tipik ve genel bir uygulama. Bir yüzey ve bu yüzeye dik bir delik (silindir) varsa ve montajda her ikisi de kullanılıyor ise, yüzeyi 1. DATUM, ekseni ise 2. DATUM yapmak olağan ve doğru bir uygulamadır. Ancak başka bir şeyi sormak istediyseniz lütfen yeniden yazın. Teşekkür eder iyi çalışmalar dilerim.
Hocam pardon dk 26:38 i kastetmek istemiştim yanlış yazmışım:)
@@calinanagaclar5729 Merhaba tekrar, KONUM toleransı kullanıldığında, konumu kontrol edilen unsurların (örneğin 3 adet Çap 3,2 delik) belirtilen DATUM unsurlar ile ilişkisi sorgulanır. Bu ilişki de hemen her zaman açı veya mesafedir. Bu örnekte yine 3 adet Çap 3,2 delik ve onlara verilen KONUM toleransını göz önüne alırsak, deliklerin DATUM A ile ilişkileri DİKLİK (açı), DATUM B ve C ile ilişkileri mesafedir. DATUM B ile delik eksenlerinin mesafesi sıfırdır ve belirtilen KONUM toleransı bu sıfır mesafeden ne kadar sapılabileceğini gösterir. Delikler için DATUM B belirtilmemiş olsaydı deliklerin 24 mm. unsur eksen düzlemine göre (parçanın simetri ekseni) simetriklik kontrolu serbest kalmış olacaktı. Eğer delikler için bu simetri önemli değilse, montaj böyle birşey gerektirmiyorsa haklısınız, DATUM B kullanılmayabilir veya KOMPOZIT tolernslandırma ile DATUM B ile ilişki gevşetilebilir. Ancak bu parçanın kullanıldığı yerde simetri önemli görünüyor ki, ilk çizilen resimlerde simetriyi sağlamak için dar boyut toleransları kullanılmış. Umarım açıklayıcı olmuştur, ilginiz için çok teşekkür ederim.