W muzealnym magazynie odc. 7 - De revolutionibus orbium coelestium cz. 2/3

Prosimy o wyrozumiałość w temacie jakości dźwięku i obrazu ;)
„O obrotach ciał niebieskich” Mikołaja Kopernika, czyli „De revolutionibus orbium coelestium libri VI” wydrukowano po raz pierwszy w 1543 roku w oficynie Johanna Petreiusa w Norymberdze. Jak ważna jest to książka wszyscy doskonale wiemy. Oczywiście są ciekawsze przykłady literatury, takie które wywołują w nas niezapomniane emocje, przywołują wspomnienia lat dzieciństwa i szczęśliwych minionych chwil lub przenoszą w rozmarzoną krainę wyobraźni pozwalającej oderwać się od nieznośnej ciężkości bytu. Czy „De revolutniobus…” należy do takich książek? No cóż, jeśli nie, to trudno. :) Niech żałuje ten, kto nie czytał. :) Z kronikarskiego poczucia obowiązku, bez żadnej okrągłej rocznicy dodajmy, że w zbiorach Domu Mikołaja Kopernika posiadamy drugą i trzecią edycję tej niezwykle rewolucyjnej z punktu widzenia rozwoju nauki i niewątpliwie jednej z najbardziej poszukiwanych na rynku aukcyjnym książki. Są tą wydania „O obrotach ciał niebieskich…” bazylejskie z 1566 roku i amsterdamskie z 1617 roku.
De revolutionibus orbium coelestium…
Mikołaj Kopernik (1473-1543)
Bazylea, 1566
Pełny tytuł: Nicolai Copernici Torinensis De revolutionibus orbium coelestium, libri VI. In quibus stellarum et fixarum et erraticarum motus, EX veteribus atq[ue] recentibus observationibus, restituit HIC autor. Praeterea tabulas expeditas luculentasq[ue] addidit, ex quibus eosdem motus ad quodvis tempus mathematum studiosus facillime calculare poterit. Item, De libris revolutionum Nicolai Copernici narratio prima, per Georgium Ioachimum Rheticum AD Ioan. Schonerum scripta.Basileae 1566 ex officina Henricpertina
papier, druk, folio 4o
Zakup od Tadeusza Przypkowskiego, lata 60. XX w.
Muzeum Okręgowe w Toruniu, MT/H/S/1
Tzw. drugie wydanie „De revolutionibus...” ukazało się w 23 lata po pierwszej edycji z 1543 roku w oficynie Henrica Petri, tej samej, w której w 1540 roku Jerzy Joachim Retyk - młody uczeń i współpracownik Kopernika - ogłosił w druku pozycję „Narratio prima”, przyczyniając się do rozgłosu teorii heliocentrycznej. Wydanie bazylejskie jest raczej przedrukiem wydania norymberskiego aniżeli istotnie nową pozycją wydawniczą, zarówno pod względem formatu, rozwiązań typograficznych, użytej czcionki, jak i wprowadzonych inicjałów. Zasadniczą różnicę widać w opracowaniu kart tytułowych ze zmienionym tytułem, który teraz brzmiał: Mikołaja Kopernika toruńczyka o obrotach sfer niebieskich Ksiąg VI. W których gwiazd stałych i planet biegi z dawnych i późniejszych postrzeżeń na nowo ułożył ten autor….
De revolutionibus orbium coelestium, [Nicolai Copernici Torinensis Astronomia Instaurata, Libri sex]
Mikołaj Kopernik (1473-1543)
Amsterdam, 1617
Pełny tytuł: Nicolai Copernici Torinensis Astronomia Instaurata, libris sex comprehen se, qui de Revolutionibus orbium coelestium inscribuntur. Nunc demum...., Amsterdam 1617.
starodruk: papier, druk, folio 4o
Zakup od osoby prywatnej przy wsparciu Fabryka Cukiernicza Kopernik, 2003 r.
Muzeum Okręgowe w Toruniu, MT/H/S/39
Tzw. trzecie wydanie „De revolutionibus….” ukazało się w Amsterdamie w 1617 roku. Drukował je Willem Jansonius (1571-1638), utrzymujący swoją oficynę „Pod Złotym Słońcem", bardziej znany jako Willelm Blaeu lub pod zlatynizowanym pseudonimem „Caesius”. Zainteresowania kartograficzne i astronomiczne Jansoniusa skłoniły go do podjęcia w 1617 roku kolejnego wydania dzieła Mikołaja Kopernika. Podkreślmy, że było to rok po wpisaniu książki do Indeksu Ksiąg Zakazanych. Wydanie amsterdamskie zostało pieczołowicie przygotowane przez profesora matematyki uniwersytetu w Groningen - Nicolasa Muliersa. Podobnie jak w wydaniu bazylejskim, zachowano w tytule określenie Mikołaja Kopernika jako torunianina. Układ tekstu tego wydania znacznie różni się od obu poprzednich, ale zachowano anonimową przedmowę do czytelnika, pióra Andreasa Osiandera, list kardynała Nicolasa Schönberga i list Mikołaja Kopernika do papieża Pawła III.