Temple of Horus, Edfu, Temple of Kom Ombo. Με το Versustravel, Απρίλιος 2023

Εντφού, πόλη γνωστή στους αρχαίους Έλληνες ως Απολλωνόπολις η Μεγάλη, εξαιτίας του ναού του θεού Ώρου, τον οποίο οι Έλληνες ταύτιζαν με τον Απόλλωνα.
Ο ναός του Ώρου στο Έντφου, εκτός από τόπος καθημερινής λατρείας του θεού, ήταν και έδρα των μεγάλων ετήσιων γιορτών προς τιμήν του θεού Ώρου, όπως μαρτυρούν αιγυπτιακά ημερολόγια. Στην πλατεία μπροστά από τον πρώτο πυλώνα γινόταν η γιορτή της στέψης, η οποία εγγυούνταν την ετήσια ανανέωση της βασιλικής εξουσίας του Ώρου και κατ' αυτό τον τρόπο την επιβεβαίωση της εξουσίας του αντιπροσώπου του στη γη, του φαραώ.
Στην Αιγυπτιακή μυθολογία εδώ ο Ώρος σκότωσε τον Σεθ και στο σημείο εκείνο δημιουργήθηκε ένας οικισμός. Από την προϊστορία, όταν ο θεός-γεράκι έμενε σε μια καλαμένια καλύβα, ως το Νέο Βασίλειο, οι κατασκευές διαδέχονται η μία την άλλη σε αυτό τον τόπο λατρείας. Η μεγαλοπρεπής όψη του ναού πάντως οφείλεται στον Πτολεμαίο Γ' Ευεργέτη, ο οποίος το 237 π.Χ. ξεκίνησε την πλήρη αποκατάσταση του αρχικού ναού - μία επιχείρηση που ολοκληρώθηκε το 57 π.Χ.
Ο ναός του Εντφού σταμάτησε τη λειτουργία του ως θρησκευτικό κτίριο μετά το διάταγμα του Θεοδόσιου Α΄ το 391 μ.Χ. που απαγόρευε τη μη χριστιανική λατρεία στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Με τους αιώνες, ο ναός θάφτηκε σε βάθος 12 μέτρων κάτω από την άμμο της ερήμου και των αποθεμάτων φερτής ιλύς του Νείλου. Ντόπιοι κάτοικοι έχτισαν σπίτια ακριβώς πάνω από εκεί που ήταν ο ναός. Μέχρι το 1798 ήταν ορατά μόνο τα ψηλότερα μέρη των πυλώνων του ναού, όταν αυτός ταυτίστηκε από μια γαλλική αποστολή. Το 1860 ο Γάλλος αιγυπτιολόγος Ογκίστ Μαριέτ άρχισε να ανασκάφτει το ναό ελευθερώνοντας τον από την άμμο.
______________________
Στο Ναό του Θεού - κροκόδειλου Σομπέκ και στο Μουσείο με τις μούμιες κροκόδειλους!
Η πόλη Kom Ombo, 45 χλμ. βόρεια του Ασουάν, ήταν γνωστή στην ελληνιστική εποχή, σαν Όμβοι ή Όμβος. Η ονομασία Kom Ombo προέρχεται από την αιγυπτιακή λέξη νουμπ, που σημαίνει «η πόλη του χρυσού». Η πόλη είχε στρατηγική θέση, ως σταθμός των καραβανιών προερχόμενων από την Νουβία και βρισκόταν στην έξοδο των «ουάντι» που οδηγούσαν στις περιοχές όπου εξορυσσόταν χρυσός.
Στο Kom Ombo, πολύ κοντά στις όχθες του Νείλου, βρίσκεται ο διπλός ναός του θεού - κροκοδείλου Σομπέκ, και του Ώρου του Πρεσβυτέρου ή Αρόερη, ο οποίος μετέπειτα συνδέθηκε με τον Απόλλωνα. Αν και πρόκειται περί ενός συγκροτήματος, τα πάντα είναι διπλά, ως αντικαθρέφτισμα, κατά τον διαμήκη άξονα του ναού.
Το ιδιαίτερο σχέδιο του ναού αποτελείται από μια διπλή σειρά από πόρτες που οδηγούν σε ένα ΔΙΠΛΟ ΙΕΡΟ, το οποίο έχει έναν τοίχο-παραπέτασμα δημιουργώντας έτσι τα δύο μέρη. Το βόρειο τμήμα είναι αφιερωμένο στο θεό-γεράκι («Ώρος ο Αρχαίος»), ενώ το νότιο τμήμα είναι αφιερωμένο στο θεό-κροκόδειλο Σομπέκ.
Αφού τον εγκατέλειψαν οι ιερείς, ο ναός κατακλύστηκε από άμμο. Οι κόπτες που κατοίκησαν στο ναό κατέστρεψαν μερικά ανάγλυφα, προτού το κτίριο χρησιμοποιηθεί ως λατομείο.
Το 1893 ένας Γάλλος αρχαιολόγος, ο Ζακ ντε Μοργκάν καθάρισε το τμήμα που ήταν αφιερωμένο στον Σομπέκ.
Το Μουσείο Κροκοδείλων βρίσκεται δίπλα στον ναό Kom Ombo και άνοιξε το 2012. Στο Μουσείο εκτίθενται ταριχευμένοι κροκόδειλοι κάθε ηλικίας, από αυγό μέχρι τα βαθιά γεράματα, έτσι ώστε όταν ο θεός επιστρέψει στη γη να επιλέξει ο ίδιος σε ποιο σώμα θέλει να μπει. Ο μακρύτερος κροκόδειλος ήταν 4,30 μέτρα, ενώ ο μικρότερος 2 μέτρα. Η συλλογή περιλαμβάνει έμβρυα κροκοδείλων, μάτια, χρυσά και ιβουάρ δόντια μουμιοποιημένων κροκοδείλων.
Το μουσείο παρουσιάζει επίσης αγάλματα διαφορετικών μεγεθών του θεού Sobek και ένα μοντέλο τάφου σαν αυτό που ανακαλύφθηκε στο νεκροταφείο Shutb. Δείχνει τις μεθόδους ταφής και τα κεραμικά φέρετρα που περιείχαν τη μούμια αυτού του ιερού ζώου. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ταρίχευαν τα σώματα των κροκοδείλων μετά θάνατον, με την ίδια ακρίβεια όπως τους βασιλιάδες ή τους πρίγκιπες. Μετά την ταρίχευση, τύλιγαν τα σώματα με λινά υφάσματα και πριν από την ταφή, τοποθετούσαν ένθετα, τεχνητά μάτια.
Το γεγονός ότι οι κροκόδειλοι είναι μουμιοποιημένοι με την ίδια μέθοδο και τα ίδια υλικά που χρησιμοποιούνταν και στους ανθρώπους, δείχνει πόσο σημασία έδιναν οι Αιγύπτιοι στη διαδικασία. Και πόσο σέβονταν το συγκεκριμένο ζώο, άσχετο αν το σκότωναν. Και βέβαια, το φοβόντουσαν. Ακόμη και σήμερα, που ο αριθμός των συγκεκριμένων ζώων έχει μειωθεί πολύ και έχουν περιοριστεί στα νότια του Νείλου, περίπου 200 Αιγύπτιοι σκοτώνονται κάθε χρόνο από επιθέσεις κροκοδείλων.
Πέρα από το γεύμα του κροκόδειλου, οι αρχαιολόγοι μέσα σε πολλές από αυτές τις μούμιες ανακάλυψαν κάτι πολύ πιο σημαντικό: Χιλιάδες παπύρους με γραπτά μηνύματα προς τους θεούς. Ο αρχαιολόγος Άντριου Χόγκαν, του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, που έλαβε μέρος στις μελέτες, λέει ότι τα μνηνύματα αυτά «μιλούν για το τι σημαίνει διαχρονικά να είσαι άνθρωπος. Αγωνιούσαν για το μέλλον τους, τους φόβιζαν οι αλλαγές, δεν τους έφταναν τα χρήματα», λέει. «Ακριβώς όπως και σε μας».