Powtórzenie - Gospodarka rynkowa

Źródło informacji: "Podstawy przedsiębiorczości podręcznik dla szkół ponadpodstawowych", Jarosław Korba, Zbigniew Smutek
Zalety gospodarki rynkowej.
Można wyróżnić cztery typy gospodarki:
Tradycyjną, opartą na przekazywanych z pokolenia na pokolenie obyczajach panujących w danym społeczeństwie. Produkcja miała zaspokoić jedynie podstawowe potrzeby.
Kierowaną, która bazuje na państwowej własności większości czynników produkcji. Decyzje ekonomiczne są podejmowane przez władze państwa. Funkcjonowała ona w Polsce po drugiej wojnie światowej i doprowadziła do kryzysu gospodarczego. Proces jej urynkowienia rozpoczął się w 1989.
Rynkową, opartą na mechanizmie ustalania cen towarów na podstawie wielkości popytu i podaży. Ingerencja państwa jest niewielka. Jako jej cechy można wyróżnić dominację własności prywatnej, konkurencję, wyszkoloną kadrę kierowniczą, przedsiębiorczość obywateli, system cen regulowanych przez rynek, ograniczony wpływ rządu na procesy gospodarcze oraz wolność gospodarczą.
Oraz mieszaną, którą określa się jako odmianę gospodarki rynkowej, w której mechanizmy rynkowe są korygowane działaniami państwa.
Ekonomia to nauka zajmująca się procesami gospodarowania. Wyróżniane są jej dwa działy:
Mikroekonomia, zajmująca się badaniem rynków poszczególnych dóbr
Oraz makroekonomia, zajmująca się gospodarką jako całością.
Prawo popytu i podaży.
Popyt to ilość produktów i usług, jakie producenci oferują do sprzedaży po określonej cenie i w określonym czasie.
Prawo popytu.
Gdy wszystkie czynniki wpływające na popyt pozostaną na tym samym poziomie, więcej towarów będzie można sprzedać po cenie niższej niż po cenie wyższej.
Na popyt wpływają ceny dóbr komplementarnych, które nawzajem się uzupełniają w zaspokojeniu potrzeby konsumenta oraz ceny dóbr substytucyjnych, które pełnią podobną funkcję i mogą się nawzajem zastępować.
Podaż to ilość produktów i usług, jaką producenci oferują do sprzedaży po określonej cenie i w określonym czasie.
Prawo podaży.
Gdy wszystkie czynniki wpływające na podaż pozostaną na tym samym poziomie, to więcej towarów będzie oferowanych po cenie wyższej niż po cenie niższej.
Wzajemne oddziaływanie na siebie popytu i podaży prowadzi do określenia ceny, która jest satysfakcjonująca dla kupujących i sprzedawców.
Cena równowagi rynkowej to cena, przy której wielkość popytu na dane dobro jest równa wielkości podaży.
Cechy i rodzaje rynku.
Rynek to miejsce i warunki dokonania transakcji kupna i sprzedaży.
Do funkcji, które pełni rynek, zaliczyć można wycenę dóbr, informację o cenach, racjonalne wykorzystanie czynników produkcji i dóbr, zachowanie równowagi rynkowej oraz weryfikację przydatności danego produktu.
Ze względu na stopień zaspokojenia potrzeb klientów wyróżnia się dwa rodzaje rynków.
Rynek producenta, w którym zapotrzebowanie kupujących jest o wiele większe niż ilość produktów oferowanych do sprzedaży.
Oraz rynek konsumenta, na którym towarów jest na tyle dużo, że to sprzedawcy zabiegają o klienta.
Wahania koniunkturalne i rola państwa w gospodarce.
Cykl koniunkturalny to powtarzające się okresowo w gospodarce wahania podstawowych wielkości ekonomicznych, takich jak produkt krajowy brutto, który jest miarą wartości produkcji danego kraju. Cykl ten dzielimy na cztery fazy: fazę kryzysu, depresji, ożywienia oraz rozkwitu. Występuje również podział ze względu na częstotliwość zmian, który zawiera cykle sezonowe, krótkie, średnie oraz długie.
Państwo może oddziaływać na gospodarkę poprzez regulację cen, protekcjonizm, politykę społeczną, pieniężną i budżetową oraz narzędzia administracyjne, prawne i informacyjne.
Funkcje budżetu związane są z podstawową rolą państwa w gospodarce i są nimi: funkcja fiskalna, redystrybucyjna oraz stymulacyjna.
Ochrona konsumentów
Prawa konsumentów są zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zapewnie ochronę zbiorowych interesów konsumentów. Mówi o sytuacjach takich, jak stosowanie umów uznanych za niedozwolone, udzielenie nierzetelnych informacji oraz nieuczciwych praktykach rynkowych.
RODO nakłada na przedsiębiorców obowiązek dbania o ochronę danych osobowych klientów.
W przypadku nabycia wadliwego produktu, każdy konsument może złożyć reklamację, jako podstawę stosując rękojmię bądź gwarancję.