فرایند تصعید نفس، شناخت نفس وجهت دهی سویه های تاریک وجود ازافراط وتفریط به تعادل-از زبان ایرج شهبازی

فایل صوتی :
drive.google.c...
----------------------------------------
🔘 اگر ما بخواهیم نفس را تصعید کنیم باید به چند نکته توجه کنیم:
▫️ نفس را بپذیریم و دست از انکار و سرکوب کردن نفس بر داریم.
▫️ اهمیت و ضرورت نفس را در حیات فردی و اجتماعی بشناسیم.
مولانا تاکید میکند که حرس، ترس، شهوت، غفلت و جهل و ... لازمه زندگی اجتماعی ما هستند و اگر اینها وجود نداشت زندگی ما در عصر حجر متوقف میشد و زندگی هیچ معنایی پیدا نمیکرد.
▫️ کارکردها و خصوصیات قوای نفسانی خودمان را بشناسیم و از مکانیسم کارکرد آنها کاملا آگاهی پیدا کنیم.
غزالی در احیاء علوم دین میگوید:
ما سه نیروی مهم داریم، شهوت، وهم و خشم. هر کدام از این سه نیرو اگر در زیر سلطه عقل باشند به سرچشمه تعداد زیادی فضیلت تبدیل میشوند و اگر از سلطه عقل خارج شوند منشا تعداد زیادی رذیلت میشوند.
بطور مثال اگر شهوت از سلطه عقل خارج شود صفاتی مثل وقاحت، خباثت، اسراف، بخل ریاکاری، پرده دری، فساد، ناپاکی، شرح، حرص، چاپلوسی، حسادت و شماتت تولید میشود.
و اگر شهوت مطیع عقل باشد فضیلتهایی مثل عفت، قناعت، آرامش، زهد، ورع، تقوا، انبساط، حسن هیئت، شرم، ظرافت، مساعدت و مانند آنها پدید می آید.
▫️ ارضاء معقول و متعادل سویه های تاریک وجود است.
از مبارزه و سرکوب کردن افراطی با آنها پرهیز کنیم. و تلاش کنیم در حدی که معقول و متعادل است آنها را ارضاء کنیم.
مولانا در دفتر ششم میگوید وقتی شما به خودتان گرسنگی میدهید دائما به تمام غذاهای دنیا فکر میکنید اما وقتی که شما از یک نوع غذا سیر شدید از همه غذاها سیر میشوید و به هیچ غذایی فکر نمی کنید.
▫️ جلوگیری از گزندها و آسیبهای سویه های تاریک وجود.
ما در عین حالی که این سویه ها را ارضاء میکنیم باید بدانیم که ما انسانها موجودات افراط کاری هستیم و ارضاء آنها لذت بخش است و احتمال دارد که ما به دام افراط بیافتیم.
▫️ تغییر هدف، مسیر و جهت سویه های تاریک وجود.
باید تلاش کنیم با تغییر انگیزه های سویه های تاریک آنها را تبدیل به ابزارهای کمال و رشد خودمان بکنیم.
🔘 بطور کلی تصعید نفس یعنی تغییر دادن مسیر و انگیزه و هدف نفس و برای رسیدن به این مقصود چهار راه را بیان میکنم:
▫️ بهره گرفتن از عشق
به نظر مولانا یکی از مهمترین فایده های عشق این است که سویه های تاریک وجود را تصعید میکند.
عالیترین انواع عشق که میتوانند سویه های تاریک وجود ما را تصعید کنند، عشق به خداوند، عشق به خانواده، عشق به وطن، عشق به اولیای خداوند، عشق به کار و عشق آرمان گرایانه هستند.
▫️ بهره گرفتن از ایمان عمیق دینی.
ایمان دینی با انجام مناسک و مناسبتهای دینی متفاوت است. انسانی که ایمان دینی پیدا کرده باشد تمام رذایل اخلاقیش تصعید خواهند شد.
17:37
تجربه رستاخیز گونه یعنی تجربه های که همه وجود ما را بهم میریزد و هر چه که در وجود ما است آشکار میکند از این جهت احتمال اینکه کسی ایمان دینی پیدا کند و این ایمان شر را در او تقویت کند کم نیست. من به این حالت فرافکنی میگویم.
19:36
▫️ بهره گرفتن از عقل
در این مکانیزم، خشم و شهوت و وهم سه نیروی اصلی ما هستند. هر کدام از این سه نیرو اگر تحت سلطه عقل نباشند رذیلت تولید میکنند و اگر تحت سلطه عقل باشند فضیلت تولید میکنند.
رذیلت فضیلت رذیلت
افراط تعادل تفریط
----- ------ ------
ولخرجی بخشندگی خساست
تهوّر شجاعت ترس
پررویی شرم کم رویی
22:44
▫️ بهره گرفتن از هنر.
بطور کلی زندگی مولانا دارای چهار قسمت است، شعر، سماع، عرفان و موسیقی. شعر و موسیقی و رقص جزو هنر هستند و این نشان میدهد که هنر بخش وسیعی از زندگی مولانا را در بر میگرفته است.
25:35
نمونه هایی از تصعید در شعر مولانا:
--------------------------------
منبع :
کانال رسمی ایرج شهبازی
t.me/irajshahbazi
موضوع : تصعید نفس
ایرج شهبازی