TV Kumandanızla Gizli Işınları Görün! 🕵️‍♂️📺 Evde Yapabileceğiniz İlginç Bilim Deneyi

ABONE OL! bit.ly/basfi
/ basfiiledeneyselbilim
/ basfiiledeneyselbilim
/ basf.basfiiledeneyselb...
TV Kumandanızla Gizli Işınları Görün! 🕵️‍♂️📺 Evde Yapabileceğiniz İlginç Bilim Deneyi
Kızılötesi ışık, elektromanyetik spektrumun görünür ışık ile mikrodalgalar arasında yer alan bir bölgesinde bulunan bir tür elektromanyetik dalgadır. Gözle görülmeyen bu ışık, dalga boyu olarak görünür ışığın hemen ötesinde, 700 nanometre ile 1 milimetre arasında yer alır. Bu dalga boyu aralığına "kızılötesi" denmesinin nedeni, en kısa dalga boyuna sahip olan kızılötesi ışınların, görünür ışığın en uzun dalga boyuna (kırmızı) çok yakın olmasıdır.
Kızılötesi ışığın birçok alt kategorisi vardır:
Yakın kızılötesi (NIR - Near Infrared): 700 nm ile 1400 nm arasında.
Orta kızılötesi (MIR - Mid Infrared): 1400 nm ile 3000 nm arasında.
Uzak kızılötesi (FIR - Far Infrared): 3000 nm ile 1 mm arasında.
Kızılötesi ışık, birçok farklı alanda kullanılır. Örneğin:
Gece Görüşü: Kızılötesi kameralar, karanlıkta göremediğimiz şeyleri görebilmemizi sağlar.
Tıbbi Görüntüleme: Kızılötesi ışık, vücuttaki sıcaklık değişikliklerini algılayarak termal görüntüleme yapılmasına yardımcı olur.
Uzaktan Kumandalar: Birçok uzaktan kumanda cihazı, sinyalleri iletmek için kızılötesi ışık kullanır. Bizim kumandamız gibi.
Astronomi: Astronomlar, uzaktaki yıldızları ve galaksileri incelemek için kızılötesi teleskoplar kullanır, çünkü kızılötesi ışık, toz bulutları gibi engellerin içinden geçebilir.
Kızılötesi ışık ayrıca ısı olarak da hissedilebilir. Örneğin, güneşten gelen ısı enerjisinin büyük bir kısmı kızılötesi dalga boyundadır. Bu özellik, kızılötesi ışığı termal görüntüleme ve ısıtma uygulamalarında da kullanışlı hale getirir.
Peki biz çıplak gözle kumandanın ışığını göremiyorsak onu el feneri olarak nasıl kullanacağız?
Peki nasıl oluyor da kamera ve ayna yardımıyla kızılötesi ışığı görebiliyoruz?
Başta da dediğim gibi insan gözü, televizyon kumandalarında kullanılan kızılötesi ışığı görebilecek yetenekte değildir. Gözlerimiz, elektromanyetik spektrumun sadece çok küçük bir kısmını görebilir. Bu kısma görünür bölge denir. Kızılötesi ışık; görebildiğimiz ışıklardan daha düşük frekanslı, uzun dalga boylu ve daha az enerjili olduğu için bu spektrumun dışında kalır. Kumandalar, televizyona sinyal göndermek için genellikle 940 nanometre dalga boyunda ışık yayan cihazlardır; bu, yakın kızılötesi ışık aralığına girer. Dijital kameraların çoğu kızılötesi ışığı algılayarak yorumlar ve böylece bizim de görebilmemizi sağlar.
Biz kızılötesi ışığını göremesek de bazı yılan türleri, avlarını izlemek için kızılötesi ışığı kullanabilir. Özellikle engerek yılanları, başlarının yan taraflarında bulunan özel çukurlar sayesinde sıcak cisimlerden yayılan kızılötesi ışığı algılayabilirler. Bu özellik, karanlıkta avlanmalarını sağlar. Sonra bazı böcekler, özellikle de vampir yarasalar, kızılötesi algılama yeteneğine sahiptir. Bu özellik, sıcak kanlı hayvanların yerini tespit etmelerine yardımcı olur ve böylece bu hayvanlardan beslenebilirler. Ama bizim de başta saydıklarımın dışında kullandığımız ilginç alanlar da var. Mesela arkeolojik kazılarda. Yeryüzündeki bitki örtüsünün kızılötesi yansıması, altında gömülü kalıntıların yerini gösterebilir. Bu yöntem, arkeologlara kazı yapmadan önce potansiyel kazı alanlarını belirlemede yardımcı olur. Sonra sanat eserlerinin restorasyonunda kızılötesi ışık, resimlerin alt katmanlarını incelemek için kullanılır. Özellikle yağlı boya tabloların altında kalan eskizleri veya sanatçının yaptığı değişiklikleri ortaya çıkarmak için kullanılır. Bu, sanat tarihçilerine eserlerin yaratım süreci hakkında bilgi verir. Meteorolojide de kullanılır. Meteoroloji ve iklim biliminde atmosferdeki su buharı, bulutlar ve sıcaklık dağılımlarını incelemek için kullanılır. Uydu görüntüleme sistemleri, kızılötesi sensörlerle Dünya'nın yüzey sıcaklığını ve atmosferik olayları takip eder. Ama bence bir başka ilginç kullanımı da BASF’nin iştiraki olan trinamiX’in Mobil Yakın Kızılötesi (NIR) Spektroskopi çözümü. Geliştirdikleri cihaz sayesinde plastik atıkları birbirinden ayrıştırabiliyorlar. Oldukça pratik bir çözüm. Önceden birçok geri dönüşüm şirketi için oldukça zahmetli olan atık ayrıştırma süreci bu yeni teknoloji sayesinde artık çok daha efektif ve kolay bir şekilde tamamlanabiliyor.​ Demek ki biz çıplak gözle göremesek de kızılötesi ışık çevremizde, günlük yaşamımızda biz görmeden hayatımızı kolaylaştırıyor.
Şimdi size deneyimizle ilgili bir soru sormak istiyorum.
SORU: Deneyde televizyon kumandasının ışığını çıplak gözle göremediğimiz halde, akıllı telefon kamerası ile görebilmemizin nedeni nedir?
A) Akıllı telefon kameraları, kızılötesi ışığı algılayabilir.
B) Televizyon kumandasının ışığı aslında görünür ışık spektrumundadır.
BASF Türk Kimya desteği ile hazırlanmıştır.