6 Şubat | Kim Kimdir? - İbrahim Müteferrika

İBRAHİM MÜTEFERRİKA (OSMANLI DEVLET ADAMI)
İbrahim-i Müteferrika, Erdel Kolojvar (şehrinde takriben 1670’lerde doğmuş, papazlık tahsil etmiş, mezun olmuş, vaizliğe salahiyetli kılınmış, bu esnada eski Tevrat cüzlerinde karşılaştığı bilgilerden İslâm’ın hak din olduğunu anlayarak Müslüman olmuş, üstadlarıyla münakaşa ve münazaralara girişmiştir. 1688 civarında Erdel, Katolik Avusturalyalılarca işgal edilmeden, İbrahim, Türklere İltihak etmiş ve muhtemelen Orta Macar Kralı İmre Thököly’nin maiyetine katip olarak verilmiştir.
Esir düştüğü, fidye i necat bulamadığı, İstanbul’a getirilip zalim bir kimseye satıldığı, sefilane yaşadığı… hakkındaki sözler, Müslüman oluşunu hazmedemeyen Katolik papazlarca uydurulmuş, zamanımıza kadar da tekrarlanıp durmuştur. Halbuki bu iddialar onun kendi ifadelerine aykırı düşmektedir.Türkler arasında itibarlı bir mevki olmuştur. Muhtemelen Thököly ile İstanbul’a gelmiş, yüksek muhite girmiş, Sadrazam’ın dikkatini çekmiş, çeşitli askeri, siyasi, harici işlerde görevlendirilmiş, Türkiye’ye çağrılan Macar Kralı II. Ferenc Rakoczi’nin maiyetine tayin edilmiş, son zamanlarına kadar devam eden siyasi hizmetlerinin yanı sıra matbaa açarak neşriyat işleriyle de meşgul olmuştur. 1747’de vefat ederek Aynalıkavak Kabristanına defnedilmiş iken 1942’de mezar taşı buradan alınarak Galata Mevlevihanesi’ne naklolunmuştur.
Matbaasında 1727-1745 yılları arasında 17 kıymetli eser ve bazı haritalar neşre hazırlamış, kendisi de telif ve tercüme ile meşgul olmuştur. Neşrettiği eserlerden bazıları şunlardır: Tarik-i Seyyah, Füyûzat-ı Mıknatısiyye, Mecmua-i heyeti’l-kadime ve Usulu’l-hikem fi Nizâmi’l-Ümem… “Müteferrika matbaacılığı dışında daha birçok meziyetlere sahip değerli bir şahsiyet olup, Osmanlı diyarında takdir görmüş, daima en yüksek şahsiyetlerin çevresinde yaşamış, milli kültürümüze olanca gücüyle katkıda bulunmuş vefakâr bir dost olarak ebediyete intikal etmiştir”
“İbrahim Müteferrika, hayatının ayrıntılarına inildikçe, farklı yeni yönleri tespit edilen renkli bir şahsiyettir. Ahmet Cevdet Paşa’nın, onu “Hezarfen” olarak tanımlaması boşuna değildir.
Faaliyet etmediği bir hiç konu yok gibidir. Matematik, coğrafya, astronomi, savaş ve askeri ilimler, diplomasi, matbaacılık, neşriyatçılık, hakkaklık, yazarlık, mütercimlik, tarihçilik, lisaniyat ve içtimai ilimler… hepsinde söz sahibi, devrinin ve muhitinin fevkinde bir şahsiyettir. Hakikate aşık sağlam bir mantığı vardır. İdealist ve gerçekçidir.
Toplumsal baskı O’nun hakikatleri öğrenip benimsenmesini ve yaymasını engelleyememiş, “hükmi şahsiyetini” hep muhafaza etmiştir. Gelişmeleri yakından takip eden yenilikçi kişiliğiyle yeni faaliyetlerle içinde yaşadığı toplumun ufkunu açmaya gayret etmiş, beraber çalıştığı yüksek mevki sahibi çok sayıda kimsenin sevgi ve takdirini kazanmıştır”
Özetle O, “Devrinin ansiklopedik ve cidden her noktadan kültürlü ve her tarafı ile bir metodist âlimidir. Genel idari ve siyasi kültürü mükemmel, zamanının yeni fikir ve buluşlarına vakıf, İslamiyet hakkında çok içten benimsediği bilgisi de kuvvetlidir. Hiçbir şahsi emeli olmadığı gibi tarafsız çalışmaları ile lüzumuna inandığı konuların yayınlanması gayesinden uzaklaşmamıştır.
Ayrıcalıklardan yararlanmak için kanalımıza katılabilirsiniz:
/ mavera tv
Mavera TV her gün düzenlediği canlı yayınlarda; çocuk etkinlikleri, online atölyeler, kadın programları, sağlık, eğitim, dini sohbetler, aile, siyaset, tarih, ekonomi, edebiyat gibi alanlarda nitelikli ve güncel konuları uzman isimlerle sizlerin hizmetine sunuyor. Siz de Mavera TV’ye abone olarak ve bildirimleri açarak canlı yayınlarımızdan haberdar olabilir, birbirinden özgün içeriklerden ücretsiz yararlanabilirsiniz.
Haftalık yayın akışımızın oynatma listelerine aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz:
Esmaül Hüsna ile Maddi ve Manevi Gelişim | Ali Kemal Kastan:
• Esmaül Hüsna ile Maddi...
Diriliş Okumaları - Temel Hazıroğlu
• Diriliş Okumaları - Te...
Tefsir Dersleri - Prof. Dr. Yaşar Düzenli:
• Tefsir Dersleri - Prof...
Tefsir Sohbetleri | Ayetin İkliminde | Ferda Bütün:
• Tefsir Sohbetleri | Ay...
Yaşayan Kavramlar - Yusuf Yavuzyılmaz:
• Yaşayan Kavramlar - Yu...
#maveratv

[@kanalz2403]

Şeyh Şamil in doğum ve ölüm tarihini İbrahim Müteferrika’ya yazmışsınız.