Düğüm Kafkaslarda çözülecek. Reddedilen bir Türkiye bölgede istikrarı bozar

Yeni Dünya Düzeni olarak adlandırılan sistem bağlamında Rusya ilk başta dışarda bırakılırken, jeopolitik çalkantılardan ilk etkilenen ülkeler Türkiye ve İran oldu. Bu Büyük satranç oyununun kurucusu ABD ve onun ön büyük ortağı AB, Ukrayna - Rıs savaşı sonrasında Kafkasya bölgesindeki nüfuzunu artırma fırsatını geri çevirmedi. Bu da bölgeyi orijinal jeopolitik oyuncularla, sözde “yeni gelenler” arasında tam bir rekabet alanı haline getirdi.
İran, Kafkasya'nın klasik oyuncularından görülse de yaşadığı ve hatta yaşamakta olduğu iç karışıklıklar ve uluslararası baskılar nedeniyle uzunca bir süre oyundan çekilmek zorunda kaldı. Fakat son gelişmeler İran'ın Kafkasya'daki çıkarlarının yeniden canlandığını gösteriyor.
Eski ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Zbigniew Brzezinski’nin vaktiyle belirttiği gibi, Türkiye jeopolitik hesaplamalara yabancılaştırılmamalı çünkü reddedilen bir Türkiye sadece güçlü bir İslamcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda bölgenin istikrarını da bozabilecek bir kimlik taşıyor. Türkiye'nin bu yarıştaki rolü, jeopolitik eğilimlerinin yanı sıra, Rusya'nın bölgedeki hakimiyetini dengelemek olarak belirlenmiş durumda. Bu nedenle Brzezinski, Türkiye'deki siyasi gelişmelerin ve yöneliminin Orta Kafkasya devletleri açısından hayati önem taşıdığını savunuyor.
KAFKASYA'DA DENGELER DEĞİŞİYOR
Bölgedeki AB varlığı da son zamanlarda hissedilir oranda arttı. Birlik, Doğu Komşuluk Ortaklığı çerçevesinde bölge ülkelerini bir dizi reforma teşvik etti ve ödül olarak Gürcistan'a adaylık statüsü verdi. Ayrıca konumu ve transit yol sağlama potansiyeli, Kafkasya'nın Avrupa'ya enerji güvenliği garantisi olarak hizmet etmesine olanak sağladığı için AB’nin son zamanlarda en önem verdiği ülkelerden oldu. Bu doğrultuda Avrupa'nın stratejik bir ortak olarak bölgenin barışçıl kalkınmasına yardımcı olması ve güvenliğini sağlaması gerekiyor.
Ermenistan ve Gürcistan'ın aksine Azerbaycan, askeri veya ekonomik bloklara katılma isteğini açıkça ifade etmiyor. Ülke ne tam bir Rusya yanlısı ne de körü körüne Batı’yı savunan bir kimlik taşıyor. Azerbaycan yönetimi diğer taraftan bölgesel işbirliğinin önemini sıklıkla vurguluyor. Sonuç olarak sayılan ülkelerin tamamı Avrupalılaşma sürecinde farklı aşamalarda olsa da emin adımlarla yürüme eğilimine devam ediyor. Ancak AB'nin Orta Kafkasya'da güvenilir bir ortağa ihtiyaç duyması, Türkiye'nin AB’ye giderek daha fazla tepkili hale gelmesi ve Rusya'nın yaptırımlara yanıt vermemesiyle tam bir çelişki arz ediyor.
ÇİN'İN KAFKASLARA YAYILMA STRATEJİSİ BAŞARILI OLUR MU?
ABD uzun süredir bölgeyi ve özellikle Gürcistan'ı Ortadoğu'daki çıkarlarına yardımcı olacak ve terörizmin yayılmasına karşı stratejik bir tampon bölge olarak gördü. 2016 yılında ABD eski Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, The Wall Street Journal'da yayınlanan makalesinde Gürcistan'ın stratejik konumunu şöyle vurguladı: "Gürcistan, eski Sovyetler Birliği'nin diğer ülkelerindeki cihatçıların Ortadoğu’ya akışına engel oluyor. Gürcistan hiç şüphesiz Karadeniz'i ve 'Yeni Avrupa'yı Rus maceracılığına karşı korumaya yönelik herhangi bir NATO konsorsiyumunun stratejilerinde, şüphesiz çok önemli bir yer tutacaktır.”
Bölgesel satranç oyununa yeni katılanlardan biri de artan jeopolitik nüfuzuyla Çin oldu: Çin İpek Yolu Projesi’ne ve 2017'den bu yana Trans-Hazar Uluslararası Ulaşım Rotası Projesi’ne katılarak bölgenin önemini daha da arttırdı.
KAFKASYA'DA YENİ UYUN KURUCU TÜRKİYE Mİ?
Milliyetçiliğin ve köktenciliğin giderek yeniden canlandığı bir dönemde kültürel boyut, özellikle de etno-dinsel faktör, jeopolitik değerlendirmeleri doğrudan etkileyen bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Tarihsel çatışmalar, Türkiye-Ermenistan ve Ermenistan-Azerbaycan arasındaki zorlu ilişkileri şekillendirirken, Rusya ile Ermenistan arasında dostluğu güçlendirdi. Fakat Rusya'nın Gürcistan'a yönelik ihaneti ve kötü muamelesi, ortak dini paylaştığı kuzey komşusundan giderek daha fazla uzaklaştırıyor #2023 #2024 #2025 #ahaber #cnntürk #bbctürkçe #haber #haberler #haberturk