Асау мінген ару
HTML-код
- Опубликовано: 10 сен 2024
- Автор:Munaidar Balmolda.
АСАУ МІНГЕН АРУ
б о л ғ а н о қ и ғ а
( хикаят )
( 1 )
«Қыс шілдеде жілік жүгірер,
Жаз шілдеде күлік жүгірер» деген әулие қазақ сөзі күнгей шатқалындағы Бұрыл жайлауына көшіп келіп, ағаш үй тігіп, қоныстанып, көңіл бірлеген Бозғынбайдың әулетіне, осындағы көрші отырған бірнеше қазақ үйіне арнап айтылғандай екен. Қозы-лағы үй маңынан таяқ тастамдай жерде көкке отығып, бірін-бірі қуалап, ойын баласындай көз қуантса, ірі мал алысқа, Бұрыл тауының баурайындағы шөбі шүйгін жайылымға бас қойған. Ал қыл құйрықтары өзге түліктен оқшау, тастақ жерді сом тұяғымен тепкілеп, жұпарлы көктің тамырлысына өш. Бұл үйір Қаракөк айғыр бастаған құлынды биелер мен байталдар. Иә, арасында мініс аттары да бар, яғни піштірілген еркек жылқылар, тек қысырақтар жоқ. Қаракөктің бір қасиеті биенің бәрін құлынсыз қалдырмайды. Жылқысының құты болған Қаракөгін Бозғынбай осы жасамалы қалпында сақтап, яки төрт жасар текті жануарды піштіруді ойына да алмаған. Әйтпесе, әлі үйірге салынбаған сәурік айғыр, осы қаракөктің тұқымы Қаракері бар емес пе? Оны өзі тақымдап көрмепті, бірақ бірде Санат қызының сол сәурік айғырға қант беріп алдарқатып, жалынан сипап, үстіне қарғып мінгелі тұрғанын байқап қалып, тиып тастағаны бар. Сонда Санатының көзінен ерекше бір ұшқынды аңғарған, «Менің осы қызым еркек болып тумаған, егер ер бала болған болса, онда небір асауды ауыздықтар еді-ау! Құдайым, бергеніңе шүкір, пендешілікпен ойлап қоямыз, кімді берсең де бізге аманат, адам болсын, тіл мен сұқтан аман болсын деп есімін де Санат атадық. Онымыз «Санда бар да санатта жоқ» дегендей, яки ел көзіне түспесе, жұрт назарына қалмай, елеусіз өссе дегеніміз еді ғой. Ал бұл болса, мойнына құрық шалынбаған асау айғырдың жалына жармасқысы бар. Құдайым, менің осы қызымды сақтай көр! Бір күні асаудан жығылып, мерт болмаса да бір жерін ауыртып, майып болып қала ма деп қорқам» деп әке күбірлеп, дұға оқып, бетін сипады.
Құлжа өңірі, Текес ауданы, Көктерек ауылы он мыңдай қырғыздың қонысы болған. Сол қалың қырғыздың арасында бірнеше үй қазақ қоңсы қонып, діні бір, ділі мен тілі ұқсас екі ұлттың баласы Құдай қосқан көрші болып тұрып жатыр. Қытайдың солтүстік-батысында орналасқан Құлжа қаласы болса, Шыңжаң Ұйғыр автономиялық ауданының жерінде, Іле Қазақ автономиялық өңірінің орталығы саналады. Негізі бұл өлкеде қазақ, ұйғыр, қытай, дүңген ұлттары тұрады. Біз атаған қырғыздар Көктерекке қоныс тепкен.
Иә, сәл шегініс жасап, тарихтан сөз тартақсақ, онда сонау 1864 жылы Шығыс Түркістан халқының көтерілісіне байланысты бұл өлкеде Іле сұлтандығы құрылады. Оның астанасы Құлжа қаласы болады. Алайда орыс патшалығының жазалаушы әскері аталған қалаға басып кіріп, көтерілісшілерді қатаң жазалап, 1882 жылға дейін өз үстемдігін жүргізеді. Кейін Іле өлкесін Қытайға қайтарады, сол кезде Құлжаның қазақтары Жетісу жеріне ауыл-ауыл болып ауа көше алмаса да шамасы жеткендері үдере көшті.
Құрметті менің сүйікті тыңдармандарым Арнама Тіркеліп қолдап кетініздер лүпіл басып пікір жазып қазақша каналдың дамуына үлес қоса отырыңыздар әңгіме ұнаса / @san_turli_tagdir
#аудиокітап #әңгімелержинағы болған оқиға
( ж а л ғ а с ы б а р )
Жақсы.
👍-135
🇰🇬🤝🇵🇼
Қазақтың кезіндегі батыр қыздарығой😊👍
Ангине Кызык сияктыгой казактын батыр кызы жайлы ма дим 😊
Бәрі дұрыс әңгіме қызық батыр қыз жайлы. Бірақ көп мыжып кетеді екен. Оқиғаны нақты-нақты айта салмай ма.
Адуынды деп айтылады сөзді бұзба
Асу мінген емес асау
Дұрыс жазылған Асау деп.
Ангине Кызык сияктыгой казактын батыр кызы жайлы ма дим 😊