Eksperymenty myślowe w fizyce | Wyobraźnia #3

Wyobraźnia odgrywa w nauce rolę niebagatelną, a jednym z wielu jej przejawów są eksperymenty myślowe. Szczególnie istotne są one w fizyce. Historia tej nauki dostarcza ciekawych przykładów różnego rodzaju takich eksperymentów, zarówno możliwych do przeprowadzenia jako eksperymenty rzeczywiste, jak i trudnych do wyobrażenia na co dzień. W tym odcinku przyjrzymy się kilku takim eksperymentom, które pozwalają na wysunięcie wniosków dotyczących świata, w którym żyjemy.
W odcinku przedstawiono uproszczoną wersję eksperymentu myślowego Einsteina z windą. Dla pełnego zrozumienia znaczenia tego eksperymentu warto uwzględnić jego drugą część, gdzie opisano ruch windy w górę - wtedy nieodróżnialność grawitacji i przyspieszenia jest wyraźnie widoczna.
Prowadzenie: Marek Jakubiec
Produkcja: Piotr Urbańczyk
Literatura:
Lukrecjusz, De rerum natura; opis eksperymentu Lukrecjusza można odnaleźć m.in. w: M. Malec, Lucretius' spear thought experiment for the infinite universe [w:] Philosophical Imagination: Thought Experiments and Arguments in Antiquity, Cambridge 2021; Brown J., Fehige Y. 2019. Thought experiments. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. plato.stanford...
Brown J. 1986. Thought experiments since the scientific revolution. International Studies in the Philosophy of Science 1.1.
Brożek A., Jadacki J. Eksperymenty myślowe w nauce. Filozofia Nauki (20/1): 5-32.
French S. 2020. Imagination in Scientific Practice. European Journal for Philosophy of Science. 10 (27).
Newton I. Philosophiae naturalis principia methematica. Polskie wydanie: Matematyczne zasady filozofii naturalnej. Copernicus Center Press: 2015.
Gołosz J. 2013. Jak nie należy rozumieć sporu między absolutyzmem a relacjonizmem. Filozofia nauki 4(84).
Norton, J. 1991. Thought experiments in Einstein’s work. Thought experiments in science and philosophy, 129.
Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika".
***
W materiale skorzystano z utworu "Mountain Spirit (orchestral, ambient)" autorstwa Vadima Krakhmala na podstawie licencji CC-BY.