Bu Küre Neden Isınınca Delikten Geçemiyor?
HTML-код
- Опубликовано: 12 сен 2024
- ABONE OL! bit.ly/basfi
/ basfiiledeneyselbilim
/ basfiiledeneyselbilim
/ basf.basfiiledeneyselb...
Arkadaşlar en basit tabirle, ısı alan bir maddenin hacminin artmasına genleşme denir. Isı ve sıcaklığı anlattığımız videolarda da bahsettiğimiz gibi sıcaklık maddenin ortalama kinetik enerjisidir. Peki neden ortalama diyoruz? Mesela 18 gram bir saf su 600.000 kere milyar kere milyar tane molekül içerir. Bu sebeple bütün bu moleküllerin aynı kinetik enerjiye sahip olması beklenemez. O yüzden de bunların ortalama kinetik enerjisi olarak sıcaklığı ifade ediyoruz.
Maddeler ısıtıldığında sıcaklıklarında yükseliş gözlemlenir. Tabii eğer hal değişim noktasında değillerse. Sıcaklığı yükselen madde moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi artmış olur. Eğer katı madde molekülleri daha enerjik hale gelirlerse daha hızlı titreşir ve böylece daha geniş alan kaplamak isterler. İşte buna katının genleşmesi denir. Yani metal atomlarının ısı enerjisi kazanması ve bu nedenle titreşimlerinin artması sonucu ortaya çıkar. Bu titreşimler, atomların daha fazla yer kaplamasına neden olur ve sonuçta metalin boyutlarının artmasına yol açar. O yüzden de genellikle, metaller ısındığında genleşirler.
Peki soğuduğunda ne oluyor? Soğuduğunda daralıyor. Çünkü madde soğutulduğunda ortalama kinetik enerji azalacağı için moleküller yavaşlar ve daha küçük alanda sıkışmaktan şikayet etmezler. Buna da büzüşme denir.
Metallerin genleşmesi, inşaat, mühendislik ve birçok endüstriyel uygulamada önemli bir konudur. Tasarım ve mühendislik projelerinde, genleşme hesaba katılarak metal yapıların uzun vadeli dayanıklılığı ve güvenliği sağlanmaya çalışılır. Ayrıca genleşme, endüstriyel sistemlerdeki boru hatları, raylar ve diğer bileşenlerin tasarımında ve bakımında göz önünde bulundurulur.
Mesela, yüksek sıcaklıklarda köprüler ve demiryolu rayları uzunluğundaki metaller genleşebilir. Bu nedenle mühendisler ve inşaatçılar, genleşmeyi hesaba katarak bu yapıları tasarlarlar. Özellikle sıcak hava koşullarında, rayların uzunluğu artar ve bu nedenle rayların arasındaki boşluklar genişler. O yüzden de düzenli olarak bakım gerektirir. Rayların genleşmesi ve daralması, trenlerin güvenli bir şekilde seyahat etmesini sağlamak için önemlidir. Sonra araba motorlarında sıcaklığın yükselmesi, motorun metal parçalarının genleşmesine yol açar. Bu yüzden, motor tasarımı ve bakımı sırasında bu genleşme göz önünde bulundurulur. Ya da elektrik iletim hatları ve direkleri düşünelim. Onlar da genellikle metalden yapılır. Sıcak hava koşullarında bu yapılar ısınır ve metaller genleşir. Bu durum, elektrik iletim sistemlerinin güvenliği ve performansı üzerinde etkili olabilir. Günlük yaşamda kullandığımız metal paralar dahi sıcaklık değişiklikleri nedeniyle genleşebilirler. Para makineleri ve otomatlar yapılırken de genleşme dikkate alınır. İnşaat sektöründe kullanılan birçok metal ve metal esaslı malzeme de sıcaklık değişikliklerine yanıt verir ve genleşir veya daralır. Bu da bina ve yapıların dayanıklılığını etkileyebilir. Gördüğünüz gibi oldukça önemli bir konu. Mühendislerin, bilimin önemini de bize bir kez daha hatırlatıyor.
Peki her madde ve her sıcaklık artış durumunda genleşme geçerli midir? Hayır, su bu konuda özel davranıyor.
Su molekülleri, sıvı halde olduklarında düzenli hidrojen bağları oluştururlar. Bu hidrojen bağları, suyun özelliklerini belirleyen temel faktörlerden biridir. Suyun sıcaklığı arttıkça moleküllerin hareketi de artar ve hidrojen bağları daha zayıf hale gelir. Bu nedenle, su ısındıkça moleküller arasındaki bağlar gevşer ve su daha düşük yoğunluğa sahip hale gelir.
+4 °C ‘den uzaklaştıkça suyun hacmi artmaya başlar. Yani su +4 °C ‘den 0°C'ye gittiğinde de genleşir +4 °C ‘den daha yüksek sıcaklıklara gittikçe de genleşir.. Bu nedenle, suyun donması sırasında hacmi artar ve bu durumun bir sonucu olarak buz daha düşük yoğunluğa sahip olur ve yüzeyde yüzer.
Su molekülleri 4℃’nin üzerine de altına da gittikçe genleşir. Kısaca suyun en düşük hacme sahip ve en yüksek yoğunlukta olduğu sıcaklık 4℃’dir.
Suyun bu özelliği yaşamın devamı için çok önemli bir avantaj sağlayarak canlılara imkan sunar. Neredeyse diğer tüm maddelerden farklı olarak suyun katısı sıvısında yüzer. Yani katısı sıvısından daha büyük hacme ve daha düşük yoğunluğa sahiptir. Bu sayede göller yüzeylerinden donmaya başlayarak altta kalan sıvı su için bir yalıtkan görevi görür. Böylece balıklar ve diğer su canlıları yaşamına devam eder.
Bu durumun kötü özelliği ise boru içindeki suyun donarken %9 oranında genleşmesi ve akamadığı için boruyu patlatmasıdır :) Neyseki bunu önlemek için de yine mühendisler ve bilimin gücü devreye giriyor.
SORU: Hangisi sıcaklığı arttıkça daha yoğun hale gelir?
A) Su
B) Metal
(Cevap: B)
BASF Türk Kimya desteği ile hazırlanmıştır.
Kimler okulda işledi bu konuyu?
Ben işlemedim
Ben 3 sene önce işledim ( şu an 8. Sınıfım)
Ben 5.sınıfım işledim adım elif❤😊
İşledik çok eğlenceliydi
Işığın madde üstündeki etkisi hakkında video yapsanız çok sevinirim. Fotonların atomların elektronları ile etkileşimi, elektronların fotonları soğurması sonra bu enerjiyi ısı yada ışık olarak vermesini anlatsanız olur mu 😊
Elektron yerine "Eksicik" proton yerine de "Artıcık" ifadesini kullanabilirsiniz. Elektron ve Proton tarzancadır.
5.sınıf ışık??
Yeni sezonu harika bir şekilde bekliyoruz🥰🥰❤️❤️❤️❤️🔥❤️🔥❤️🔥
Eveet özlemiştim çok güzel bir video olmuş☺️
Elinize emeğinize sağlık çok güzel bir video olmuş
Her zaman ki gibi çok faydalı bir video teşekkürler 😅
Eveeeet be özlemişdim🎉🎉🎉🎉🎉🎉
Yine Atakan abimden muhteşem bir video 😍
Saygı Değer Administer Basfi Bey Şimdiden Değerli Yapımlarınız İçün Sizlere Müteşekkiriz ... Şimdiden Emeklerinize Sağlık Her Daim Bilgilendirici Ve Akademik İçerikli Yayınların Devamını Dört Gözle Bekliyoruz ...
Her videonun altında varsın be😂😂😂
Ben en çok sizi seviyorum çok güzel hareketlerde😊
ABİ ÇOK GÜZEL HAREKETLER NE OLDU ABİ ABİ KRALSIN
Erhan boru büyük yada küçük önemli değil kardeşim önemli olan evlere su ulaşması için o boru hattında basınç olması gerekiyor 😅
Abi basfi adın BASF den mi geliyor
VERDİĞİN BİLGİLER İÇİN ÇOK TEŞEKKÜR EDERİZ SENİ ÇOK SEVİYORUUUUUUUUMMMMMMM ABİİİMMMMM❤❤❤❤❤❤
Lütfen ama lütfen açık hava basıncı deneyi yapar misiniz ??
Yaptım :) ruclips.net/video/wwREA9zMqMc/видео.html
abi sen çok güzel hareketler bunlardaki adam değilmisin ne yapıon bea
Okuldan yorgun gelmek+bu bildirimi görmek=mutluluk ❤
Selam BASFİ ben Azerbeycandanım
Bizim okulda bir az evvel bu konuyu keçmişdik şimdi eve geldim ve bu videoyu gördüm😂
OY ATAKAN ABİMMMM ÇOK ÖZLEDİMMMMM❤❤❤❤❤
Küre genleştiği için bence.
Buzkoyduk nasıl büzüldüğünü gödük🧪❄🔥
Olsun ya buda çok güzel harekeler 😂🎉🎉
Bazfi abicim seni seviyorum seçerek takip ediyorum benim için bu yoruma ❤️ atar mısın lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen lütfen
İlk
Millet ileri gider bu geri gitmiş kral ilkokul deneyi yapma ya