ԳԻՇԵՐԱՅԻՆ ԵՎ ԱՌԱՎՈՏՅԱՆ ԺԱՄԵՐԳՈՒԹՅՈՒՆ ԿՈՆԴԻ ՍՈՒՐԲ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵԿԵՂԵՑՈՒՄ:

Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցում ժամերգություններից երկրորդը Առավոտյան ժամերգությունն է: Այն կատարվում է առավոտյան, «Ի դէմս Որդւոյն Աստուծոյ» և ամենօրյա է (ժամը 9:00):
Ինչպես մյուս ժամերգությունները, Առավոտյանը նույնպես սկսվում է Տերունական աղոթքով: Այնուհետև անմիջապես հետևում է այս ժամերգության կորիզը. «Լցաք առաւոտու ողորմութեամբ քով, ցնծացաք և ուրախ եղաք զամենայն աւուրս կենաց մերոց», որին էլ հաջորդում է սաղմոսի մյուս հատվածը սարկավագի կողմից ասված. «Ուրախ եղաք փոխանակ աւուրցն՝ յորս խոնարհ արարեր զմեզ եւ ամացն՝ յորս տեսաք զչարչարանս:
Հայեա, Տէր, ի ծառայս քո եւ ի գործս ձեռաց քոց, և առաջնորդեա որդւոց նոցա, եղիցի լոյս Տեառն Աստուծոյ ի վերայ մեր:
Զգործս ձեռաց մերոց ուղիղ արա ի մեզ, Տէր, և զգործս ձեռաց մերոց յաջողեա մեզ» (Սաղմոս 89:14-17):
Ժամօրհնողն ասում է. «Փառք Հօր»-ը, իսկ սարկավագը՝ «Այժմ եւ միշտ…Եւ ևս խաղաղութեան զՏէր աղաչեսցուք…»-ը, իսկ հետո ժամօրհնողն՝ «Օրհնութիւն եւ փառք Հօր…»-ը:
Առավոտյան ժամերգությունը Քրիստոսի հարության և փրկագործության խորհուրդն ունի, որովհետև այդ ժամին Նա երևաց յուղաբեր կանանց և լցրեց նրանց խնդությամբ: Ուստի և մենք, առավոտյան աղոթքի սկզբում, ի նշան ուրախության ենք ասում սաղմոս 89-րդ գլխի 14-17 համարները:
Սաղմոսին հաջորդում է «Երից մանկանց» Օրհնությունը (Դանիել 3:26-86), որը սկսում է «Օրհնեալ ես Տէր Աստուած հարցն մերոց»-ով: Երեք մանուկների երգը կամ Հարց (Հարց նշանակում է հայրերի) կոչված շարականը արտահայտում է օրվա խորհուրդը: Ինչպես մանուկները Նաբուգոդոնոսոր արքայի պատկերին չերկրպագելու համար նետվեցին կրակի հնոցի մեջ և Բանն Աստված, իջնելով այնտեղ, փրկեց նրանց այրվելուց, այնպես էլ մենք, ամեն առավոտ հարց շարականը երգելով, հայցում ենք Տիրոջից, որ փրկի մեզ մեղքի կրակից: Հարցը միևնույն ժամանակ Ադամի ազատության խորհուրդն ունի:
«Հարց» շարականին հաջորդում է «Եկեալքս» քարոզը, որը երեք մանուկների ազատության խորհուրդն է պարունակում իր մեջ և որով կոչ է արվում եկեղեցում գտնվողներին խնդրել Միածնից լուսավոր և սուրբ պահի մեր մտքերը, որպեսզի չխաբվենք մեղքերից և աշխարհի ցանկություններից՝ ստանալու համար լույսի և կյանքի պսակը:
Քարոզին հաջորդում է մաղթանք:
Առավոտյան ժամերգությանը երգում են «Մեծացուսցէ»-ն (Ղուկաս 1:47-55), որին կցված են Զաքարիայի օրհներգությունը (Ղուկաս 1:68-80) և Սիմեոն ծերունու աղոթքը (Ղուկաս 2:29-32): Մեծացուսցէ շարականները Հիսուսի ծննդյանն են վերաբերում և գովերգում են Փրկչի հրաշափառ Ծնունդը:
Գրիգոր Է Անավարզեցի կաթողիկոսը (1293-1307թթ.) «Մեծացուսցէ»-ն դարձնում է ամենօրյա՝ գրելով բազմաթիվ մեծացուսցէ շարականներ, որոնք հետագայում դուրս մնացին շարակնոցից և կանոնի մեջ չմտան:
Բացի կիրակի օրվանից «Մեծացուսցէ» շարականին հաջորդում է «Սուրբ զԱստուածածինն» քարոզը և «Ընկալ, Տէր, զաղաչանս մեր» աղոթքը, ապա՝ Սաղմոս Ծ-ն «Ողորմեա ինձ, Աստուած…», իսկ կիրակի օրերին՝ քարոզ Յուղաբերիցի «Վասն սուրբ տեղւոյս»-ը համապատասխան եղանակով: Այս քարոզով սկսում է Առավոտյան
ժամերգության մաս կազմող Յուղաբերից կարգը: Այս կարգը հատուկ է միայն կիրակի Հարության օրերին: Որովհետև Քրիստոս այս ժամին յուղաբեր կանանց երևաց և Իր հարությունն ավետեց, ուստի Յուղաբերից կարգը կատարվում է «ի փառաբանութիւն սուրբ Յարութեան»: Ինչպես նշվեց կարգը սկսվում է «Վասն սուրբ տեղւոյս շինութեան» քարոզով, շարունակվում է «Եղիցի անուն Տեառն օրհնեալ» երգով, որին հաջորդում է օրվա Յուղաբերից Ավետարանը: «Յուղաբերից» կոչված Ավետարանը իր մեջ ամփոփում է Հարության, Տաճարի, Հանգստյան, Բժշկության, Խաչելության, Թաղման, Դռնբացեքի և այլ պատշաճի ավետարաններ:
Աղբյուրը` surbzoravor.am