Türk Halkları Arasında Ortak Dil Mümkün mü? - Darülfünûn Dersleri - 2. Ders

İsmail Gaspralı’nın ‘Dilde, fikirde, işte birlik’ şiarıyla teorik temellerini attığı, Tercüman gazetesiyle uygulamaya koyduğu ‘Ortak Türk Dili’ ideali bugün gerçekleşebilir mi?
Ortak bir ünsiyet dili, Türk soylu ve Türk dilli halklar arasında daha yakın kültürel, akademik ve ticarî iş birliğini güçlendirir mi?
Bu ideali gerçekleştirmek için hangi adımlar atılmalı? Bütün bu sorular etrafında ufuk açıcı bir tartışmaya hepinizi davet ediyoruz.

[@benzeybeth]

Ne kadar yararlı bir tartışma 👏🏽👏🏽 merak ettiğim bir konu ve karşıma çıkan bu mükemmel oturum, teşekkürler...

[@manambenimmanambenim6279]

Çox yararlı, öyrədici və bilgiləndirici bir video; çox çox sağolun, var olun, Ulu Tanrı hər zaman yardımçınız olsun.

[@turksoytv9885]

Əsənliklər hər kəsə. Mən Azərbaycan Türküyəm. Təbiiki də ortaq bir dil ola bilər. Çünki Türk dili birdir ama şivələr fərqlidir sadəcə. Dilimizdəki ərəb, fars, rus, ingilis, fransız sözlərini dəyişdirib öz Türkcəmizlə əvəzləsək bütün Türklər biri birini çox yaxşı anlayar. Ona görə də mən buna inanıram. Zamanında atalarımız bir dildə yazmış və danışmışlar. Biz nədən biri birimizi anlamayalım ki?

[@papatya378]

Ortak Türkçe yolunda bize çok vazife düşüyor.

[@VremennyiGuest]

Жібек СЕЙТМЕТОВА, қазақ және түрік тілінің маманы: - Анадолы түрікшесінің алпыс пайызға жуығы араб пен парсы сөздерінен тұрады. Сондықтан әңгіме Түрік әлеміне қатысты болғандықтан, ортақ тіл ретінде басқа түрікшелерден гөрі кірме сөздерден ада, көне түрік тіліне өте жақын саналатын тілдің таңдалғаны дұрыс. Әрине, ол - түркі тілдерінің ішіндегі қыпшақ тобына жататын қазақ тілі. Түркі ағайындар «әлемде ең көп пайдаланылатын түркі тілі - Анадолы түрікшесі» деп өз тілдерін алға тартады. Оғыздар 9-10 ғасырларда Ислам дінін қабылдап, араб тілінің, ал 11-ғасырда Иран еліне еніп, парсы тілінің ықпалында қалғаны, әлі күнге соның әсерінен айыға алмағаны белгілі. Егер Түркі әлемін араб, парсы тілінде сөйлететін болсақ, Түркі әлемі басқа әлемге айналары анық. Тіл - әрдайым даму үстінде болатын құбылыс. Кірме сөздер тілді дамытқанмен, өзінің бастауынан алшақтайды. Көне қыпшақ, оғыз тілдерінен баламасы табылатын сөздерді араб немесе парсы тілдерінен алған түрік тілі де түбірінен алыстады. Түркі әлемінің ортақ тілін қалыптастыру - түркілігімізді сақтау. Қазір Анадолы түрікшесі жасанды тіл сияқты. Бұл жеке пікірім. Ол үшін түрлі тарихи жайтты басынан кешірген Анадолыдағы ағайындардың кінәсі жоқ. Ал қазақ тілінде кірме сөздер өте аз. Оның себебі, қазақтар көне түркілердің Атажұртында, қара шаңырағында қалды. Түркі әдебиетіне ортақ ауыз әдебиетіміздің маржандары бізде көбірек сақталған. Орта Азиядағы мұсылман немесе мұсылмандықты қабылдамаған түркі халықтары үшін де қазақ тілі өте түсінікті болуы мүмкін. Ал басқалар ше? Саха, тыва, чуваш т.б. сияқты түркілер үшін араб, парсысы басым түрік тілінен гөрі қазақ тілі түсіну үшін де, үйрену үшін де оңай болар еді. Ататүрік кезінде түрік тілін тазалауға тырысты. Қолынан келгенше тазалады да. Түркі әлеміне бұл үлгі боларлық жайт. Осыған қарап, қазір қолданыстағы түркі тілдерінен неге ортақ тіл қалыптастырмасқа деген ой да туындайды.
Дереккөзі: turkystan.kz/article/898-turcige-ortak-til-kazhet/

[@bay_calim]

Anadolu'daki Türklerin Orta Asya dillerinin öğrenememesinin en büyük nedeninin kiril alfabesi olduğunu düşünüyorum. Çünkü kiril alfabesi bilen bir Türk senin attığın makaleyi anlaması çok zor değil sadece bir kaç kelime farklı ve farklı olan kelimeler de rus kökenli. Ben kiril alfabesi bildiğim için sadece bilmediğim kelimeleri tahmin ederek attığın yazıyı anladım.

[@sourdiesel836]

Özet yok mu

[@yaxshibala]

Bu konu niçin uzatılıyor? Tüm okullarda 4-5 yıl zorunlu olarak Özbekçe öğretilmeli, o kadar basit. Özbekçe zaten Oğuz ve Kıpçak dilleri arasında bir köprü gibi. Bir nesil içinde iş çözülmüş olur.
Tatar kelimeside konar Göçer manasında kullanılıyordu yani İngilizcesi nomad..tarla tarak tarkat tarkan t(d)arma dağın hepsi aynı kelime köküne dayanıyor çekmek/dağıtmak ve tartar ise tatar oldu. Tatarlık bir niteliktir bir milletin adı değil, Tatarların arasında Moğol’da olurdu Türk’te. Biz Anadolu’da mesela tütünü çekerim diye deriz orta Asya’da tütünü tartaman derler.

[@uurrcann]

niye özbekçe öğreniyoruz ki? özbekçe denilen dil, farsça etkisi ile ünlü uyumu özelliğini kaybetmiş, alfabe olarak da ingilizce diagramları temel almış ve ortak türk alfabesini reddetmiş bir dil.

[@naimoktay2634]

ortak dil istanbul türkçesi temelinde olmalı..cunku yasayan bir dil ve en fazla kullanılan dil..dizi lerden filmlerden müzikten faydalanilmali.. atatürkün kurduğu gibi bir ortak dil kurumu kurulup onların kurumsal çalışma yapmaları lazım

[@laedri97]

Evet bunlar bir etken ama istanbul türkçesi en batıdaki türkçedir.diğer türk boylarının anlaması çok güçtür.azerbaycan bile istanbul türkçesinde zorlanır.Halkın konuştuğu anadolu türkçesini daha rahat anlar.bence tüm türk boylarının aşağı yukarı anlayacağı,coğrafya olarak da türk boylarının yaşadığı yerlerin ortasında bulunan bakü türkçesi veya türkmen türkçesi ortak dil olarak kabul edilmeli.

[@uurrcann]

@@laedri97 halkın konuştuğu anadolu türkçesi nedir? karadenizdeki "jideyrum "mu, ege'deki "gidiveyom" mu, doğudaki "gideyrok" mu? yani ortaya sunulan halk anadolu türkçesi, edebi bir unsuru olmayan birbiri ile alakasız bölük pörçük şiveler bütünü.

[@UzbekDundar]

istanbul türkçesi uydurma bir lehçe olup geçmişi yoktur Kendimize bi ihanet ettik batılaşıyoruz diye ancak aynısını kardeşlerimizi yaparak onları bari bozmayalım

[@youtubekullancs7590]

​@@uurrcann İstanbul Türkçesinde dil devrimi ile birlikte zibilyon tane kökeni olmayan uydurulmuş kelime eklendi. Bu anlamayı zorlanırıyor. Anadolu Türkçesinde uydurma kelime sayısı düştüğü için anlaması daha kolay

[@uurrcann]

@@youtubekullancs7590 konuşma dili olan istanbul türkçesi cumhuriyet ile değil, yeni lisancılar ve milli edebiyat yazar ve şairlerince bu ülkenin yazı yapılmıştır. dil devrimi, konuşma dili olan istanbul ağzına değil, yazı dili olan standart türkçe üzerinde yapılmıştır ve dil devriminde istanbul dahil türkiye'deki tüm dialektlerden yerel kelimeler dile kazandırılmaya çalışılmıştır. uydurma diye genellenen birçok kelimenin 1934 tarama dergisinde hangi anadolu bölgesinden alındığı belirtilmektedir.