MYRELAİON (MİRELAİON) SARNICI

Roma çağına ait ve 5. yüzyılda yapılmış olan çok büyük bir yuvarlak bina (rotunda) kalıntısının kenarına inşa edilmiş. Çapı 30 metreyi aşan bu yuvarlak bina, Bizans devrinde içine sütunlar dikilmek ve bunların üstleri tonozlarla örtülmek suretiyle su sarnıcına çevrilmiş ve bunun üzerine İmparator I. Romanos Lekapenos (920-944) sarayını kurdurmuş, sonra burada mür yağı üretilen yer anlamına gelen Myrelaion adıyla bir manastır inşa ettirmiş.
Yuvarlak şekilde tasarlanan bu yer altı yapısının planında 4 dikdörtgen ve 4 yarım dairesel niş kullanılmış. İç çapı 29,60 metre olan yapının dış çapı 41,80 metre olması ne kadar kalın duvarlar ile oluşturulduğunu gösteriyor.İlk kez 5. yüzyılda yapılan ve sarnıç işlevi gördüğü düşünülen yapı 10. yüzyılda Bizans İmparatoru Romanus (1. Lekapenus) döneminde saray külliyesinin düzenlenmesi sırasında değişikliğe uğramış. İlk yapıldığı döneme göre döşeme seviyesi 1,5 metre yükseltilmiş, sütunlar desteklenerek tam anlamı ile sarnıç işlevine kavuşturulmuş.
Kapıdan geçip iki yanı meşale gibi görünen aydınlatmaların olduğu dönen merdivenlerden aşağıya indiğinizde yaklaşık 1600 yıllık bir yapının içinde bulursunuz kendinizi. Bu yapı aslında ilk önce Bizans kralının sarayı olarak kaynaklarda geçiyor. Daha sonra Osmanlılar döneminde yani İstanbul'un fethinden sonra içinin su dolu olması dolayısıyla sarnıç vazifesi görse de İslam dinine göre durgun suyun içilmesinin uygun olmaması sebebiyle yapı işlevsiz kalmış. Balık pazarı, imbik atölyesi, tulumbacı deposu gibi farklı amaçlarla kullanılan alan uzun bir süre çöplük olarak kalmış.