#Wertheim
HTML-код
- Опубликовано: 18 мар 2019
- #Wertheim ocalona legenda. Największy dom towarowy, dziś #Renoma dawyny #PDT #Pedet
4 kilogramy - tyle złota zużyto do ozdobienia odnowionej elewacji D.H. Renoma. To jednak tylko kropla w morzu wydatków, jakie trzeba było ponieść, by przywrócić przedwojenny blask „Wertheima” - jednego z najbardziej wyjątkowych budynków handlowych w Europie. Zobacz, jak ten sklep prezentował się w latach świetności, czyli w latach 30. i co z tego dawnego blasku udało się uratować i zachować do dziś.
Jedni nazywają go „Renomą”, inni, nadal „PDT-em”, jeszcze inni, historycznie, „Wertheimem”. Niezależnie jednak od nazwy, bez wątpienia można stwierdzić, że stojący przy ulicy Świdnickiej gmach, jest jedną z najbardziej charakterystycznych, architektonicznych wizytówek Wrocławia. I nie ma się co dziwić, bo modernistyczny budynek jest prawdziwą perłą, którą cudem i nakładem blisko 100 mln euro udało się uratować od zniszczenia i zapomnienia.
2 kwietnia 1930 roku. W niecałe pół roku po wybuchu Wielkiego Kryzysu, który zachwiał posadami młodej XX wiecznej gospodarki, w stolicy prowincji śląskiej otwarty zostaje największy w tej części Europy dom handlowy. Jego właścicielem jest zamożna rodzina Wertheim’ów, niemieckich Żydów, którzy posiadali jedną z największych w tamtych czasach sieci takich sklepów na kontynencie. Imponujący, modernistyczny gmach wybudowano w niespełna rok gigantycznym nakładem pracy i środków. Główny inwestor - Georg Wertheim, by przyspieszyć budowę, nie wahał się zakupić huty, czy cegielni. Nie szczędził też środków na luksusowe wyposażenie. Sklep miał robić wrażenie nie tylko na mieszkańcach Wrocławia, ale i całego Śląska. I robił. We wnętrzach królowało egzotyczne drewno, kryształowe żyrandole, i najwyższej klasy towary, które importowano z całego świata.
Renoma jest bardzo charakterystyczna, jeden z tych budynków, które jednoznacznie kojarzą się z Wrocławiem, ale ten wcześniejszy budynek hotelu w otoczeniu kamienic wyglądał niezwykle reprezentacyjnie. I jeszcze ten zielony skwer. Trochę szkoda, że znamy go tylko ze zdjęć.
A w1945 cała resztę kamienic na Placu Kosciuszki zburzono (poza chyba dwoma)
W ogole w 1945 Wroclaw stracił setki kamoenic, zapewne ponad 500 a byc moze blizej 1000.
A byly to kamienice w wiekszosci jedne z piekniejszych w Europie, mogly sie rownac z tymi w Wiedniu czy Paryżu, bo Breslau byl bogatym niemoeckim miastem.
Kamienice Lodzi, Warszawy czy Krakowa niestety nie dorastały do piet tym Wroclawskim.
Pamiętam jak miałem 10 lat i przyjechaliśmy ze szkolna wycieczka do operetki Wrocławskiej i oczywiście byliśmy w tym domu towarowym to było 32 lata temu dla dziecka z małego miasteczka w Kotlinie Kłodzkiej wywarło duże wrażenie
Znam ten budynek od piwnicy po dach, i nie mogę zdzierżyć, że tak go zniszczono po ostatniej przebudowie. Właściwie tylko fasada i piwnice nawiązują do historycznego wyglądu reszta to sen szalonego architekta... No, jeszcze krata przy wejściu głównym jest oryginalna z napędem, przynajmniej 12 lat temu taka była...
W środku to niestety pospolite centrum handlowe. Stara fasada piękna, nowa troche powyżej standardów pospolitych CH, środek kiepski.
Dawny PTD ( pedet) powszechny dom towarowy jak pan opowiada to warto wspomnieć też o latach PZPR
Wydaje mi się że pierwsze schody ruchome we Wrocławiu były w domu towarowym FENIKS w rynku i tam jako dzieci biegaliśmy pojeżdzić a nie w PDT.
Dobrze ci się wydaje, bo tak właśnie było. Pierwsze schody ruchome były w feniksie i jechały jedynie na pierwsze piętro.
I takie śmiesznie wąskie jeśli pamiętasz
..pamiętam, wąskie i krótkie tylko na I piętro. Praktycznie nigdy nie działały, ale za dzieciaka była frajda :)
Tu były schody ruchome PRZED WOJNĄ
Super Dokumentation zeitgeschichtlich sehr wertvoll. Auzsgezeichnete drohnensequenzen. Klasse Reportage. Dank gebührt dem Initiator. Spitze.
schade, dass ich nicht in der Lage bin deutsche oder englische Untertitel zu erzeugen.
Piękne zamieniono na wstrętne...a tych egzotycznych głów jakoś nigdy nie dostrzegłam😊
Nieistniejący hotel z początku filmu też robi wrażenie. Dzisiaj nikt by czegoś takiego nie burzył.
Bez komentarza
Wybierz w Google hasła:
" ZNIKAŁY ZABYTKOWE DZIELNICE A NAWET CAŁE MIASTA "
" WROGIE PAŁACE SZŁY Z DYMEM NA GÓRNYM ŚLĄSKU "
" 10 ZNISZCZONYCH PAŁACÓW NA DOLNYM ŚLĄSKU -- 10 POWODÓW DO WSTYDU "
" PAŁAC W KOPICACH -- PUNKT ZAPALNY CZ. 1"
" JAK POCHOWANO ŚLĄSKIEGO KOPCIUSZKA "
" JAK PLĄDROWANO GROBOWCE "
" SZABER ZIEM " ODZYSKANYCH "
" ZIEMIE ODZYSKANE...GWAŁTEM "
" NIE JESTEŚMY NARODEM NIEWINIĄTEK I ŚWIĘTOSZKÓW "
" STRACH PRZED ŚLĄZAKAMI TO STRACH POSTKOLONIALNEGO HEGEMONA "
OLMA von Sankt Gallen
Ja I siostra kupowalismy czekolady bully pyszne ale to bylo bardz dawno w roku 1970 hello z new yorku dziekuje za film
wczoraj czytalem ze we Wroclawiu jest takie zanieczyszczenie powietrza ze tylko stolica Bangladeszu Wroclaw wyprzedza :D dla mnie Wroclaw zawsze byl miastem brzydkim i duszacym od smogu. I strasznie woda z kranu smierdziala.
Jak bogate było społeczeństwo ,że na ówczesne czasy mogło sobie pozwolić na zakupy w tym pięknym domu towarowym....
od dziecka fascynował mnie ten budynek .... ale sopero teraz dzięki temu programowi usilnieniem wiedzę o tej niezwyklej budowie
Bardzo ciekawe. Pamietam jako PDT jeszcze z lat 60-tych i przed Renoma. Historycznie i do celowo ten obiekt ma przeznaczenie handlowe. Zmiana na Renomę była spektakularna - powstało piękne wnętrze wielu placówek handlowych, zachowując oryginały zewnętrzny wygląd - jedna z najważniejszych wizytówek Wrocławia. Odwiedzajac w jesieni 2020, byłam niesamowicie zawiedziona zabitym na dechy wnętrzem. Następny biurowiec? To nie w tym miejscu! Brak planowania galerii handlowych według zapotrzebowania... Sky Tower padła jako placówka handlowa; Renoma jest następna ofiara. Ten budynek był celowo wybudowany jako dom towarowy i od poczatku do tej pory takie jego było przeznaczenie. Według mnie ogromna strata dla miasta i turystów podziwiających bujną historie Wrocławia.
Z tego co pamietam, to w Feniksie były pierwsze schody ruchome w mieście 😊
Pierwsze schody ruchome w polskim Wrocławiu były w Feniksie. Pierwsze schody ruchome w Breslau były w renomie.
Bardzo fajny materiał, szkoda, że ma tylko niecałe 9k wyświetleń w niespełna rok. Miło się słucha prowadzącego :)
... bo to głównie Wrocławianie oglądają. Kogo innego obchodzi jakiś dom towarowy gdzieś w Polsce. Ja mieszkałem 200m obok.
prowadzący projektował teraźniejszą renomę ;)
Mnie obchodzi! Chociaż całe życie mieszkam w Lublinie. Rodzice mieszkali po wojnie we Wrocławiu. Tutaj się pobrali. Tata skończył Politechnikę Wrocławską. Zdecydowali się jednak na powrót do Lublina. W domu była ogromna ilość widokówek z przedwojennego Breslau. Od małego je często przeglądałam. Te pocztówki pozwoliły mi marzyć o "wielkim świecie ". Jeden z synów od trzydziestu trzech lat mieszka we Wrocławiu. Moich dwóch wnuków to rodowici wrocławianie.
It changed from department store to a mall. But it's nice to see, that a historical department store is used for the same purpose.
Uwielbiam ten budynek
znalazłem kiedyś fote z Tokio z 1936, identyczny bliźniaczy dom towarowy jak ten ,
a kiedys z tego domu widac bylo sleze ...to musial byc piekny widok...
sorry, ale nie kojarzę żeby tu kiedys były schody ruchome, z tego co pamiętam jedyne we Wrocławiu były w Feniksie
Były.
No jeżeli nie urodził się Pan kilkanaście lat przed wojną to nic dziwnego.
@@janamiljkovic9485 Nie było. W Feniksie były i czasem działały.
@@wojtekbratek5156 były przed wojną.
Ciekaw jestem, czy sto lat temu protestowano, gdy inwestor burzył owe 12 kamienic i piękny, luksusowy hotel. Dziś nie dostał by na to zgody. "Renoma" jest niewątpliwie wizytówką Wrocławia, ale czy "Rezidenz" nią nie był? Zastanawia mnie też, jak długo żydowski właściciel cieszył się z posiadania swego domu towarowego? Kilka lat? A może kilkanaście? Czy udało mu się go sprzedać, Czy też został mu odebrany siłą? Czy uszedł z życiem uciekając w porę do USA, czy zginął broniąc swej własności?
W 1936, po kryształowej nocy, został znacjonalizowany i nazwany AWAG.
pl.wikipedia.org/wiki/Wertheim_(niemieckie_przedsiębiorstwo)
A poczytaj sobie :-)
Oj jak mile wspominam czasy, kiedy tam pracowałem. Dziewczęta były przesłodkie i atmosfera była super, poza wredną panią kadrową która miała swój skromny pokoik o powierzchni ok. 60mkw. Jeśli cokolwiek chciałem u niej załatwić to 3 dni było to norma. A poza tym OK 🤝
Łapka wjechała 👍👍
Pozdrawiam 👋👋
Obecne kolory wnętrze są fatalne za to pochwały za to jak wygląda z zewnątrz.
Budynek napewno robi wrażenie dobrze że nie popadł w ruinę jak wiele innych szkoda tylko że zaszlo wewnątrz wiele zmian♥️ pozdrawiam
A moźe tak o konstrukcji tego budynku. Nie wiem czy pan wie źe obok płynie fosa i PDT ma izolacje fundamentów z asfaltu. Bardzo długo była czynna kotłownia z kotłami parowymi , o ile pamiętam do lat 2001 a moźe i dłuzej.Stropy w tym budynku były stalo ceramiczne typu klajna .Wzmacniane bodajźe w latach 2001÷2004,dokładnie nie pamiętam.Z ciekawostek moge dodać ,źe budynek zaczął osiadać jak ówczesny prezydent miasta przeprowadził remont fosy miejskiej i naruszył warstwe wyścielającej ją gliny,bo pogłębiali fose aby rybki mogły pływać.Rybki popłyneły razem z powodzią jaka nawiedziła wrocław w 1997 roku i tyle z remontu i rybek w fosie.Piwnice tej budowli są ciekawe bo mogą mieć połączenia z sąsiednimi budynkami i to na wielu poziomach,zwlaszcza w ciągu ulicy Kościuszki.Pozdrawiam autora i prosze o więcej.
... no a zdjęcia ze środka jak było za PRL-u ... , tak dla porównania ...
To się sowieci nie ucieszyli z tego ze wszystko spłonęło
Nie było co plądrować
Jest jeszcze jeden, bardzo ciekawy a pominięty wątek. Wertheim, wówczas pod nazwą AWAG był jedynym we Wrocławiu obiektem ujętym na tak zwanej liście Geilenbergera. Oznacza to ni mniej, ni więcej to, że w piwnicy tego domu towarowego mieściła się w ostatnich miesiącach wojny fabryka zbrojeniowa. Co produkowała? Tego nie wiadomo.
Szkoda ,że nie ma oryginalnego wnętrza.
Renoma to wizytówka Wrocławia, zawsze jak jestem we Wro to odwiedzam.
Pamiętam jak tam było w środku na przełomie lat 80 i 90.
jak Wacku?
@@wujekzwanny630 fajnie, był klimat, może nieco zapyziałe wnętrze, ale po remoncie w niczym nie różni się od nowoczesnych galerii handlowych. Na górze była jakaś kawiarnia.
Szkoda, że ktoś pozwolił, żeby spójność architektoniczną Wrocławia zniszczyły takie potworki jak solpol.
Martin Jiranek Solpol to taki niewypal byl na poczatku lat 90 tych. Ktos mial wyraznie dobre znajomosci i wyszlo takie brzydactwo. Ale teraz to jest zamkniety?
Spokojnie, czas Solpolu już minął i zostanie wyburzony albo przebudowany.
Solpolu już nie na
👌
My favourite ...SHOP !
dlaczego zmieniono nazwę z Wertheim na Renoma??? Moim zdaniem lepiej było zostawić oryginalną nazwę obiektu. Historia domu handlowego jest niezwykła stąd uważam, że Wertheim powinien pozostać.
nimieckie brzmienie nazwiska
To nie była nazwa tego konkretnego domu towarowego tylko jest to marka niemieckich sklepów istniejących do dzisiaj jak np. Tesco.
@@zielkazielka264 no juz bardziej glupio nie dalo sie powiedziec :D a moze Rodzina Wertheimow nie zyczy sobie by obcy bunynek nazywal sie jak ich marka? :D ile w polaczkach jest chorej nienawisci to szok....
@@wujekzwanny630 ale z ciebie psychhopata.Ja mówię o niemickim brzmieniu a ty jak ten wampir energetyczny próbujesz mi wmówić jakieś swoje bele co.Opamiętaj się chłopie bo ferment i zło siejesz
@@zielkazielka264 dlaczego zmieniono nazwe? twoja odpowiedz - niemieckie brzmienie. Sluchaj Zielka, jak nie wiesz co chlapiesz jezorem to lepiej w ogole si enie odzywaj... tylko taka osoba jak ty zmienila by nazwe sklepu przez jak to mowisz "niemieckie brzmienie"... nastepnym razem zastanow sie co piszesz....
"Handlowa rodzina" :))
W latach 90-tych 20w prowadziłam nadzór finansowy w Renomie, znam ten gmach od piwnic po dach...
Koleś bredzi, w Pedecie nie było schodów ruchomych.
SDH, późniejszy Feniks od 1965 roku miał schody ruchome. W latach późnych 50 i wczesnych 60 cudem było jak działały.
PDT tez mail takie schody. Ale nie pamietam zeby kiedykolwiek działały.
W PDT NIGDY nie było żadnych schodów ruchomych -coś się autorowi pokićkało z D.T FENIX w Rynku - gdzie takowe były, ale działały tylko kilka razy w roku a później stały wciąż zepsute...
A przypadkiem w feniksie nie były 1 schody ruchome? Hm?
Chyba jeszcze w latach siedemdziesiątych na najwyższym piętrze był "akademik" - dom studencki bodaj dla dzewczyn z AWF-u. Sklepy (w tym sportowy, czyli jakaś "ciągłość tradycji") działały tam zdaje się dopiero od samego końca lat siedemdziesiątych. Sąsiad z mojego bloku (przy Legnickiej, mieszkał na 7 piętrze), którego nazywaliśmy "Psiarkiem" (bo miał dużo psów) przez wiele lat sprzedawał dziwne zabawki (ruchome węże itp.) przy wejściu do tegoż PeDeTu :)...Potem "ikoną" tego miejsca był "Jasiu Perskie Oczko" :)... No a parę wieków wcześniej stał w tym miejscu kościół św. Łazarza - świątynia, w której spowiadali się skazańcy, prowadzeni na stojącą tuż obok szubienicę...
Lamborghini Urus
A teraz żadnej w tym atrakcji nie osiągnęliście po remoncie, ani sali z restauracją i balkonem już niema tylko ze jest odnowiony.
Rewitalizacja... ok, ale już sposób jej wykonania są znacznie poniżej oczekiwań .Wrażenie estetyczne starej części z zewnątrz są przyzwoite.Ale już wnętrza to absolutnie, nic ciekawego.Stylizacja i kolorystyka są wręcz odpychające..., zrobione na współczesną modłę.Nową część pominę, bo wygląda jak ulep, przyklejony na siłę do starej części.Ani z zewnątrz, ani wewnątrz...
To co zrobili po ostatniej przebudowie jest okropienstwo bylam tam raz o myslalam ze w tej piwnicy od gory do dolu sie udusze plakac sie chce wlasnie gdzie te dawne schody te schody gdzie ludzie te dziuple gdzie sprzedawcy sie nutzt ojej
Z zewnątrz ładnie, środek wielkie gówno.
W latach 80 przez 3 lata mieszkałem we Wrocławiu tylko na krzykach Znam ten dom towarowy pod nazwą PDT tak zwany FED
Typowy przykład polskiej żenady archidyktonalistycznej.....
Co do schodow w Renomie mam watpliwosci, moze faktycznie i byly, ale byly nieczynne🤷🏻♀️
za mloda pewnie jestes, byly ze spozywczego na parterze ale tylko na pierwsze pietro
@@pawelligaszewski2537 Widzę, że nie tylko autorowi / narratorowi tego filmu coś się pokićkało i bredzicie obaj! Pierwsze schody ruchome były w DT Fenix w Rynku- właśnie prowadziły od SAMobsługowej części spożywczej na I -sze piętro. Te wciąż zresztą stały popsute...
@@arturos1311 to wlasnie napisalem, wiec kto tutaj bredzi?.....czy ty wogole przeczytalas moja odpowiedz?.....
@@arturos1311 chodzi o pierwsze w ogóle w Breslau. Zniszczone w czasie wojny zostały.
A co jest dzisaj w tym budynku, jedno wielkie nic. Min sklep ze starymi ciuchami z Anglii tzw tkmax.
Zgadzam sie z niektorymi, ze teraz cos to wyglada nie tak. No, jakby mlody architekt ze wsi przyjechal i zrobil "nowoczesne". Tu nie widac szpanu. Do tego trzeba miec ...tradycje rodzinne? Okropne "amerykanizmy" dominuja zycie architektoniczne w Polsce.
Za komuny moje ojciec byl direktorem
Domy towarowe który został sprzedany za cenę mniejsza niż wartości gruntu na którym się znajduje. Dziś oczywiście nie w Polskich rękach po takzwanej grabieżczymi czyli prywatyzacji. Teraz wszedzie we Wrocławiu są domy handlowe Galeria dominkanska etc budowane przez Niemców dzięki układom z Platforma od wielu lat najlepsze działki kupują Niemcy I francuscy deweloperzy
No to historia sie POWTARZA, Polska rozsprzedana przez zdrajcow mieszkajacych w Polsce.
Motłoch nie rozumie, że korupcja tograbież każdego obywatela.
Tw wszystkie bizantyjskie atrybuty jakie sobie kupił kulczyk, to malutka część zagłady gospodarczej i spustoszeń w polskim społeczeństwie, jakich ten ment się dopuścił. Za czasów tej jego grabieży przeszło przez Polskę tsunami samobójstw wśród mężczyzn, którzy nie mieli co przynieść żonom i dzieciom, kiedy normalnie dostawali wypłatę. W tym mój pracownik Św. p. Zbyszek Grzegorczyk. Ja pojechałem do Niemiec bo nie było co w Polsce robić, a on się powiesił. Zostawił żonę i trójkę dzieci. Jeżeli piekło istnieje, to kulczyki tam już są.
@@romanjastrzebski5513 Ma pan racje! Co my 'szarzy' mielismy do gadania? Ci co mieli dojscia i troche kasy przerobili sobie latwo na miliardy. a tyle dobrych pracownikow juz odeszlo z tego swiata. Choroby , zgryzota i szybki koniec. wszystko przez takich jak pan. K.
@@ylgorke2700 - Niestety wciąż ponosimy konsekwencje Polaków, którzy od XVl w. przepijali Rzeczypospolitą przez 200 lat. I przechlali do końca. I nie chcę nawet słuchać o żadnych spiskach nad naszymi głowami. "Szlachcic na zagrodzie - równy wojewodzie !" To nas kosztowało istnienie państwa. Konsekwencje płacimy do dzisiaj.
Nic nie widac
To był PDT a nie żadna Renoma czy Werheim.
Wyburzyć kloca i odbudować hotel.
No hotel klasa
polaczki jeszcze tego nie zrujnowały???? Jeszcze stoi?
A co nie zrozumiałeś filmu? Przecież widać jak byk, że stoi. Nie zniszczyli tylko jeszcze rozbudowali. Tego też nie załapałeś?
Bez komentarza.
Wybierz w Google hasła:
" ZNIKAŁY ZABYTKOWE DZIELNICE A NAWET CAŁE MIASTA "
" WROGIE PAŁACE SZŁY Z DYMEM NA GÓRNYM ŚLĄSKU "
" 10 ZNISZCZONYCH PAŁACÓW NA DOLNYM ŚLĄSKU -- 10 POWODÓW DO WSTYDU "
" PAŁAC W KOPICACH -- PUNKT ZAPALNY CZ. 1 "
" JAK POCHOWANO ŚLĄSKIEGO KOPCIUSZKA "
" JAK PLĄDROWANO GROBOWCE "
" SZABER ZIEM " ODZYSKANYCH "
" ZIEMIE ODZYSKANE...GWAŁTEM "
" NIE JESTEŚMY NARODEM NIEWINIĄTEK I ŚWIĘTOSZKÓW "
OLMA von Sankt Gallen
@@rudolfolma2783 Mocne,Panie! Cyganie to wysoka kultura dla Poliniakow!
@@rudolfolma2783 Ale co to ma do pokazanego w filmie budynku?
@@anmik1928
Cud że stoi a mógł wyglądać jak pałac w Kopicach.
OLMA von Sankt Gallen
Polska była najpoteżniejszym krajem w Europie, niema już Polski.
Jak nie ma jak jest? Jak nie wierzysz do zajrzyj do mapy.
Sopl A Ty skąd jesteś z jakiego kraju?
tak powinno dzosiaj się budować !
bez UE !!!!!
Obrzydliwie zaprojektowany dach. Wyglada jak jakas hala we fabryce.
czy to w górnej czy w dolnej hanysowni jest ta sama zjebana moda na restaurowanie i w ogóle zostawianie ponazistowskich budynków. coś takiego powinno być zburzone w pierwszej kolejności jako pamiątka po zaborcy, no ale tamtejszej rdzennej niemieckiej ludności byłoby przykro 😂