ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ • 3ο μάθημα • Πλάτωνος Λάχης

Κύκλος μαθημάτων με τίτλο: «Πλατωνικοί διάλογοι: Φιλοσοφικές προσεγγίσεις των πρωτοτύπων κειμένων» (Εαρινό εξάμηνο 2020-2021 της Εταιρείας των Φίλων του Λαού/Λαϊκού Παν/μίου).
Τίτλος 3ου μαθήματος: «Η ανδρεία ως στρατηγική και πρόνοια» το οποίο παραδόθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
Εισηγήτρια: ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ, Δρ. Επιστημών της Αγωγής του Παν/μίου της Σορβόννης (Paris V - René Descartes).
Η απόδοση των χωρίων από τα αρχαία ελληνικά στα νέα ελληνικά έγινε από την εισηγήτρια.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 3ου μαθήματος
Ο πλατωνικός διάλογος που επιλέξαμε να αναλύσουμε είναι ο «Λάχης ἢ περὶ ἀνδρείας» και έχει ως κεντρικό θέμα την αρετή της «Ἀνδρείας».
Οι συνομιλητές του διαλόγου, εκτός από τον Σωκράτη που είναι και εδώ πρωταγωνιστής του διαλόγου, ήταν οι ακόλουθοι: Ο Λυσίμαχος και ο Μελησίας, άσημοι γιοί των δύο από τους επιφανέστερους Αθηναίους των αρχών του 5ου αιώνα, του Αριστείδη του Δίκαιου και του Θουκυδίδη, πολιτικού αντιπάλου του Περικλή αντίστοιχα. Ο Νικίας και ο Λάχης ήταν οι γνωστοί στρατηγοί των Αθηναίων κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο.
Ο Λυσίμαχος και ο Μελησίας επιθυμούν για τους γιούς τους μια λαμπρή σταδιοδρομία και θεωρούν ότι τα παιδιά τους θα γίνουν αντάξια των ένδοξων ονομάτων που έχουν, μόνο αν φροντίσουν τους εαυτούς τους και ασχοληθούν με κάτι που θα τους κάνει όσο το δυνατόν καλύτερους. Έχουν μάλιστα φέρει μαζί τους και τους δύο από τους διασημότερους στρατιωτικούς της εποχής τους, τον Νικία και τον Λάχη, για να τους συμβουλεύσουν σχετικά. Ο Σωκράτης ήταν και εκείνος παρών στην επίδειξη και, με πρόταση του Λάχη, προσκαλείται να συμμετάσχει στην συζήτηση για να δώσει την γνώμη του.
Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι, εφόσον πρόκειται για την φροντίδα της ψυχής των νέων, είναι σημαντική η γνώμη ενός γνώστη του θέματος της «αρετής» που θα κάνει τις ψυχές τους καλύτερες. Στην συνέχεια, ο Σωκράτης εξειδικεύει ακόμη περισσότερο την αρετή και επισημαίνει ότι η εξέταση του μέρους της αρετής που θα πρέπει να ασχοληθούν, είναι η ανδρεία.
Η διαλεκτική αναζήτηση της ανδρείας καταλήγει στον ορισμό της ανδρείας ως «πρόνοιας» του μελλοντικού κακού και του μελλοντικού αγαθού. Αυτή ακριβώς η «επιστήμη του αγαθού και του κακού», δηλαδή η γνώση της αρετής και της κακίας, συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την διάκριση της «ψευδούς», δηλαδή της άφρονος ανδρείας, που στο μέλλον μόνο καταστροφές μπορεί να επιφέρει, εφόσον είναι προϊόν ενός μη ορθά υπολογισμένου ρίσκου, από την «αληθή», δηλαδή την ανδρεία που συνοδεύεται από φρόνηση, που στο μέλλον επιφέρει μόνο αγαθά, εφόσον είναι προϊόν ενός μακρόπνοου σχεδιασμού και, ως εκ τούτου, ενός ορθά υπολογισμένου ρίσκου.
Η έννοια της ανδρείας με την προαναφερθείσα σημασία της «προνοίας», κορυφώνεται σε ένα δεύτερο επίπεδο, όταν ο Σωκράτης την ορίζει, όχι μόνο ως ορθή πρόβλεψη των μελλοντικών κακών και των μελλοντικών αγαθών, αλλά και ως γνώση των αγαθών και των κακών που έγιναν στο παρελθόν, που συμβαίνουν στο παρόν και που θα συμβούν στο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
JAEGER W. (χ.χ.). «Οἱ ἐλάσσονες σωκρατικοὶ διάλογοι τοῦ Πλάτωνος: Ἡ ἀρετὴ ὡς φιλοσοφικὸν πρόβλημα» στὸ Παιδεία. Ἡ Μόρφωσις τοῦ Ἕλληνος Ἀνθρώπου, Μτφρ. Γεωργίου Π. Βερροίου, Πρόλογος Παναγιώτου Ι. Μπρατσιώτου, Τόμος Β΄, Ἐκδόσεις «Παιδεία», Αθῆναι, σσ. 146-166.
ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ «ΗΛΙΟΥ» (χ.χ.). Τό Ἀρχαῖον Ελληνικὸν Πνεῦμα, Ἀθῆναι, σσ. 348.
TAYLOR A.E., (2003). Πλάτων. Ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ἔργο του. Μορφωτικὸ Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζης, Ἀθήνα, σσ. 86-94.
WILAMOWITZ-MOELLENDORF UL. V. (2005). Πλάτων. Ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του. Νεότητα - Ὥριμα χρόνια - Γῆρας, Ἐκδόσεις Κάκτος, Ἀθήνα, σσ. 215-218.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ
drive.google.c...