Sigmund Freud; kadın düşmanı, homofobik, Nazi işbirlikçisi biri miydi? Michel Onfray anlatıyor.
HTML-код
- Опубликовано: 7 фев 2025
- Psikanaliz denince aklımıza ilk gelen kişi olan Sigmund Freud nasıl biriydi? Kadın düşmanı, homofobik, kendini beğenmiş bir Nazi işbirlikçisi olduğu doğru mu? Filozof Michel Onfray anlatıyor.
Çeviri: İlker Kocael
Freud kitapları için: www.kitapyurdu...
Michel Onfray kitapları için: www.kitapyurdu...
Baştan belirteyim, uzun bir yazı olacak, istemeyen hiç okumasın, okuyan da sonuna dek gitsin, bitirsin. Bir başka belirtilmesi gereken mevzu, psikoloji konusunda uzman olmadığım. Bu bir açıdan iyi bir şey: mantıklı olması ve belirli bir bilgiye dayanması kaydıyla, (herhangi bir) alana dışarıdan bir bakış pek çok zaman taze bir soluk ve en azından farklı bir bakış açısı getirmeyi sağlar. Uzman olup da, içerden eleştirel bir yaklaşım gösterenlerinki (doğal olarak) daha iyidir hiç kuşkusuz, konu dışı birisinin o ya da bu nedenle atladıklarını rahatça yakalayabilir; ama konformizm sağ olsun çoğu zaman, hele de bizimki gibi ülkelerde az bulunur bir olgudur ve bu yüzden normalde olabileceğinden de daha değerlidir.
Her şeyden evvel, Freud'un kadınlara bakışı son derece sakat, burası açık. Penis eksikliği hissetmelerine insanlar o dönemde bile nasıl kani olabilmiş hayret; günümüzde ise düpedüz saçmalık gibi duruyor. Kendi payıma böylesi bir hasretle yanan kadın görmedim, tam tersine kadınlar (feministler bozulmasın, teşbihte mübalağa olmaz imiş) kuluçkadaki tavuk misali, hallerinden pek memnunlar. Zaten olması gereken de bu, insan olduğu, biyolojinin takdir ettiği konumundan rahatsızlık duyuyorsa, orda sorun var demektir. Böyle bir şeyin hiç olmadığını, olamayacağını öne sürmek ne kadar saçmaysa, bunun genel olduğunu düşünmek de, (hiç değilse) bir o denli saçma.
Freud'un hiçbir önemi olmadığını düşünmüyorum, ancak kendi deneyimlerini kural gibi ortaya koyması büyük hatadan öte, bilimsel yaklaşımı düpedüz çiğnemek. Annesine aşık olması, en hafifinden sıra ışı bir olgu. İnsanlar (özellikle kadınlar) genetiğin gereği olarak, farklı olana, tam belirtmek gerekirse, kendi genlerini tamamlayana cinsel ilgi gösterir. Keza çocuğun, her iki ebeveynine sevgi göstermesi ve dahası zıt cinsiyetteki ebeveynini karşı cinsin rol modeli olarak görmesi normaldir, bunun cinsel kimliğin oluşmasıyla yakın ilgisi de vardır, ama abartmadan öte serbest uçuşa geçip, işkembe-i kübradan sallamaya hiç gerek yok. Aynı şey, Freud'un her şeyi cinselliğe yüklemesine karşı da söylenebilir. Cinsellik kesinlikle önemli, hatta başat önemdedir, ama ota boka cinsel anlam yüklemenin de alemi yok. Hele ki, doğanın (isterseniz Tanrı deyin) ekolojinin gelişmesi amacıyla, bilinçli ve bilinçsiz olarak, ama her halükarda bir milyar yıllık deneyimle oluşturduğu mekanizmaları, salt bir kişinin, o da fazlasıyla çarpık olmanın ötesinde, son derece sıra dışı deneyimleriyle izah etmeye kalmak, ne yalan söyleyeyim, bana biraz hafife almak gibi geliyor.
Homofobik olması üzerine, konuya pek vakıf olmadığımdan, pek fazla bir şey söyleyemeyeceğim. Ben kendimi homofob saymıyorum, baştan söyleyeyim, buna karşın eşcinselliğin (belki de menopoz gibi, sosyal amaçlı biyolojik bir mekanizma olarak) insan ırkında var olan, ama ne insanda ne de doğada genel bir kural teşkil etmeyen bir durum olduğu düşüncesindeyim. Yalnız, son 10 yılda, Batıdan başlayıp, bize de gelen bir eğilime parmak basmadan da geçemeyeceğim. Bu biraz da siyonistlerin kendilerine her karşı çıkana, anti-semitist yaftası yapıştırmalarına benzedi. Eşcinsellerin söylediğini geçtim, artık dayatmaya çalıştığı; yerli yersiz, haklı haksız bir sürü söylemd arasından, yaknış/hatalı olduğu düşünülenlere karşı çıkıldığında etiketlenmek iyice sinir bozucu olmaya başladı.
Musa'nın Yahudi olmaması ve İsrail kavmine gelince, bu Freud'dan önce ve özellikle daha sonra çok öne sürülmüş bir sav. Kişisel kanımca, bazı nüanslarla doğru olma olasılığı oldukça yüksek. Düşünülenin aksine, (bilinen) ilk tek tanrılı din Musevilik değil, onun çıkışından hemen önceye rasgelen Mısır Aton (Aten diye de söylenir) kültüdür. Yahudili doktrininde bunun izdüşümü denebilecek pek çok olgunun var olması bir yana, Tevrat'ta anlatılanların büyük bölümünün tarihsel bir kanıtı ve/veya karşılığı olmaması, hatta bir kısmının düpedüz yakıştırma olması (Eski Mısırda kölelik olmaması) insanı düşündürüyor. Bir İsrail kavmi olduğu kesin, bu kadarını biliyoruz, ama daha çok karmaşık bir gurup gibi görünen ilk Musevilerin arasında belki en büyük, bir ihtimal az farkla çoğunluk oluşturdukları (altın dana hikayesi ve onu izleyenler) gerçeğe daha yakınmış gibi görünüyor.
Yahudiler, (yahudi olan ve olmayan) birilerinin iddia ettiği gibi bir halk değil, bir kabile hiç değil, ama açıkça bir dindir ve çağlar boyunca, en hafifinden yabancı madde muamelesi gördüklerinden, kimi dönem ve yerlerde düpedüz baskı, hatta zulme uğradıklarından ötürü, dahili bağları çok güçlü bir topluluk, bu yüzden ancak bir kabilede görülen türden iç dayanışma gösterdikleri bir vakıa. Bunun yanı sıra, her topluluk gibi onlarda da farklı görüşlere sahip olan, hatta birbirleriyle toptan karşıt olanlar bulunuyor, şu farkla ki Yahudiler arasındaki görüş ayrılıkları çoğu durumda rastlanandan daha keskin ve derin olmuş. Kendi aralarında kimi zaman taban tabana zıt ve her daim var olan önemli görüş ayrılıkları sergilemişler. Bu yğzden, savaş taraftarı Freud'un karşısında barışçı (ama her şeye rağmen barışçı değil) Einstein'ın çıkması anormal bir durum değil. Keza 1920'lerde iktidara geçen ve daha sonrakilere örnek olan İtalyan faşizminde de (en azından 1938 ırk yasalarına dek) sadece üye olarak değil, üst düzey konumlarda da çok sayıda Yahudi bulunuyordu. Öyleki, hani deyim yerindeyse Akdenizlilikten olsa gerek, daha yumuşak İtalyan faşizmini bıraktım, Alman Nazileri ile (o ya da bu nedenle ve asıl savaş öncesinde, ama savaş sırasında, Yahudi soykırımı başladıktan sonra da dirsek temasında oldukları olmuştur) işbirliğine giden Yahudi örgütleri (İrgun ve özellikle Stern/Lehi) vardı. Keza faşizmin, sadece İtalya değil, bilhassa 1929 bunalımından sonra, kapitalist sistemin can simidi olarak devreye sokulduğu ve giderek Avrupa'da hakim rejim haline geldiği bu dönemde, genelde fakir, emekçi ve entelektüel çok sayıda Yahudi, anti-faşist safa yazılmıştı. Bunu din ya da etnik ölçütle açıklayamazsınız, ama sınıf mücadelesi kavramıyla pekala örtüşür. Keza, Freud'un Avusturya (hadi Nazi demeyelim) faşisti Dolfuss'u desteklemesi de bu minvaldedir.
Toplumsal kontrol hakkındaki düşüncelerini, başka bir (yanlış hatırlamıyorsam yine Avusturyalı) Yahudi (ne yazık ismi aklımdan çıktı) savaş sonrasında ABD'ye taşıdı ve onun teorileri, gerek yerel gerekse uluslararası alanda hala daha ve yaygın olarak kullanılıyor.
Bunun yanında, skinalazin tamamen boş bir olgu olduğunu kesinlikle düşünmüyorum. Bugünkü haliyle, daha çok kötüye kullanılan bir teknik izlenimi veriyor. Konuşmacının belirttiği durum, tüm bir ülke (ABD) için fazlasıyla geçerli. Onca zamandır (1945 sonrası) onca psikalanist ve psikolog var, o kadar seans yapılıyor, para ve ilaç harcanıyor, ama ülke psikopat dolu demek az geliyor. Birşeylerin, hem de feci şekilde yanlış olduğunu sırf bu olgudan çıkartmak mümkün. (Not: malumunuz, bu konuda da küçük Amerika olduk alllaha çok şükür!) Yanlış olan, psikanalizin kendisi mi, kullanılış biçimi mi, yok yaklaşım ve kullanımı doğruysa, sorunun çözülmesini engellemek bir yana, sorunu giderek daha da kabartan diğer etmen(ler) ve son olarak da olası çözüm yol(lar)u ne diye sormak gerek. Ama bu kadarı beni aşar, konuyu uzmanına (öyle mabadından konuşana, ne idüğü, nasıl alındığı belirsiz diplomalısına değil) gerçek erbabına havale etmekte büyük yarar vardır.
Neyse, düşündüğümden de uzun oldu. Bu kadar bunaltmak yeter. Gerisi daha sonraya kalsın.
Tüm bunların ortak özelliği ise hiçbirinin bilimsel bir süzgeçten geçmeden tıpkı bir din gibi propagandasının yapılarak hipotezlerine getirilen haklı eleştirilerin anti-semitist vb. gibi söylemlerle çarpıtarak ve hatta paranoyak bir şekilde savunarak çalışmasıydı. Zamanla kendi ifadelerinin tam tersini söyler Hale gelmesine rağmen bunları bir şekilde kılıfına uydurmaya çalışmasıydı. Dediğim gibi freud'un etkisi yalnızca psikanalize dikkat çekmek olabilir. Onun dışında günümüzde kullanılmadığı gibi kullanılmadığı gibi bilimsel bir dayanağı ve savunucusu da bilim çevrelerinde yoktur. Ancak ülkemizdeki entelektüeller bilimi yüzyıl öncesinden takip ettikleri için Freud zırvalarını halen tartışmaya açık gibi konuşur dururlar
Sıkı bir Freud okuyucusu olarak günümüz zamanında bile onun fikri eleştiriliyorsa gerçekten büyük bir kişilik demektir. Fikirlerini kadın düşmanlığı ya da homofobiklik olarak hiçbir zaman değerlendirmedim. Bazı yorumlarının yanlış olduğunu bende düşünüyorum lakin %90 doğru analizlere sahip bir bilim adamı. Eleştiren beyefendi daha iyi fikirlere sahip ise freud kadar adını duyurmayı başarmasını beklerim aynı zamanda freud kitabında Fransa ve Almanya'da eserlerini yazdığı ilk dönemde de kabul görmemiş sanıyorum biraz sığ insanlar çocuk cinselliği ile ilgili yazdıkları ya da direkt olarak cinsellik üzerine yazdığı çoğu konunun doğru olduğuna inanıyorum yorumları ciddiye alamadım
Küçük çocukların anne ve babalarına benzemeye çalışması ve kıskanmaları konusunda ise %100 haklı
Emeğinize sağlık çok teşekkürler. Daha sık videolar gelirse iyi olur.
Çok sert eleştiriler var fakat psikanalizin kurucusu Freuddur ve hala da önemli bir yere sahip.Zaten düşüncelerinden dolayı zamanında da meslektaşları tarafından da eleştirilmis hala da eleştiriliyor.Bilim her zaman aynı kalamaz.Karsi düşünce üreterek ilerler.Ama yine de bana Freud'a kişisel olarak daha çok eleştiride bulunmuş gibi geldi yani fikirlerinden ziyade
Aslı Cenan nerede önemli bir yere sahip? Bugün evrimsel psikoloji revaçta, Freudyen psikolojiyi entelektüel Kitaplar dışında pratik sorun çözen hangi alanda kullanıyoruz?
Bence başlangıç noktası olarak Freud çok önemli bir yere sahip fakat tarihsel süreçte artık fizikteki Newton konumuna gelmiştir. İşin temelini atmış bir başlangıç noktası oluşturmuş ancak bununla birlikte oldukça da eksik analizleri söz konusudur. Dolayısıyla videodaki eleştirilere katılmakla birlikte tamamen değersiz ve hırsız olduğunu da düşünmüyorum.
Taner Beyter psikanaliz hala tedavi olarak kullanılıyor.Freud'un psikolojide ki yerini yadsımak hata olur bence.Bu videoda ki görüşün teoriden çok Freud'un kişiliğine eleştiri getirdiği için sert buluyorum
Aslı Cenan nerede hala kullanılıyor bana örnek bir bilimsel çalışma verir misin? Freud edebi olarak hoşunuza gidebilir ancak bilimsel olarak pek bir değeri yok artık.
Nedir bu bilimsellik takıntısı, anlamak mümkün değil. Psikanaliz bir inanç, bir fantezi alanı, bir esinleme / esinlenme ritüeli, bir oyun, bir zevklenme sürecidir. Bu oyunun kapsama alanında, analist ve analizanın fantezi alanında, sözün ve dilin zevklenme sürecinde psikanaliz safi bir iletişim biçimidir.
Onfray, Dr. Freud karşıtlığında aşırılığa kaçmış birisi. Karşılığı mutlaka vardır. Elisabeth Roudinesco'nun bir konuşması vardı sanırım bu konu hakkında.
Ayrıca kendisinin akademik çevrede çok sevilmeyen ve dikkate alınmayan biri olduğunu okumuştum. Doğru olup olmadığını bilmiyorum.
Çeyrek İskender Bu kadar basit bir yaklaşımla komplike varlıklar olan bizlerin sorusuna cevap olamazsın, Freud'u savunmuyorum ama onun karşıt görüşü olmanın, senin düşüncelerin gibi olmadığına eminim.
@@clausuris katılıyorum. Esas yanılgı, finansman sahibi dış düşman sanrisiyla bir otorite olan bir akademiyi yalancı göstererek, o akademinin veto ettiği bir sarlatanin doğrucu davut olduğunu savunmak zihinsel kıtlık dışında bir şey degildir, komplo teorisiyenligi dışında da bir şey değildir
Harika bir çeviri olmuş.Emeğinize sağlık çok teşekkürler...
Michel Freud olmasaydı Psikoloji bugün yerinde sayardı
evet o kadar hatalı ve yanlış şeyler söyledi ki bütün psikoloji onu yanlışlamaya çalışmakla başladı👍🏿👍🏿🤡
Bu söylemlerin temeli var mıdır acaba? Freud bu kadar açık ve seçik bir şekilde bunları ifade ettiyse tarih neden onu aklamayı seçti ben anlayamadım? Cengizhan'ı, Stalin'i, Lenin'i ve hatta videodakiyle ilişkili olarak Hitler'i, Mussolini'yi ve onca nazi bilim insanını aklamayan tarih neden Freud'u akladı? Bu kadar açık seçikken bunca zamandır neden kimse bunları dillendirmedi anlayamadım? Bu adamın söylemlerinin kaynakları üzerine okumalar yapmak lazım. Eğer doğruysa gerçekten de yorumdaki bir arkadaşın dediği gibi ampül patladı durumu olur.
Çünkü freudun söyledikleri bugünkü toplum yapısını destekler ve kanıtlar nitelikteydi. O yüzden de freuda karşı çıkan insanların düşünceleri pek fazla yaygınlaşmadi. Daha doğrusu yayginlastirilmadi.
sorgulayan bir kafanin farki
çok ilgi çekiciydi
Bu paylaşıma bir eleştiri getirecek kimse yok mu ? Yapacağı eleştirinin içini dolduran biri ile bu video çok daha faydalı olur herkes için.
Oidipius ve elektra kompleklerinde aynı şeyi düşünmüştüm alakası yok doğru olamaz burada kendi geçmiş yaşantısı derken doğru bir noktaya değinildiğini düşünüyorum. Kişi kendi deneyimleriyle fikrini belirtir onun üzerine yorumlar ve çıkarımlar yapar neden olmasın. Elinize sağlık muhteşem bir röportaj.
Acaba oidipius ve elektra kompleksleri için neden aynı şeyi düşündünüz? Sorabilir miyim?
Kafamda bir ampül patladı
Çok güzel bir video.
Söyledikleri doğru olabilir, baya karmaşık meseleler ama şu kadarını söyleyebilirim:Bilim insanlarını ahlaki olarak eleştirmek hata olur.Politically correct hareket edemezler.
Prof. Dr. Cengiz Güleç cevaplamış. ruclips.net/video/Qw-L5QO7L5s/видео.html&ab_channel=%C4%B0lkerKocael
Iftira atmaktan resmen gözü dönmüş utanmasa şarlatan diyecek. Freud'u cikaralim bakalim psikolojiden geriye ne kaliyor ???
freudun modern psikolojiye kattığı bir şey var mı cidden
9:04 . 1974'te Frued yaşıyor muydu?
Hayır 1939 da öldü
getirdi derken düşünce olarak getirdi anlamında diyor
Freud'un iyileştirdiğini iddia ettiği bir hastasından bahsediyor.
ben de yataktan düştüm
Çok iyiydi.
Freudddddd🌞
Hadi ama Oidipus bir hikayeden ibarettt
Kimi kime dövdürüyorsunuz 😂
Zırvalamış
@2 kanırta kanırta :D
Bir put çöktü.
Esma Nur Onfray ad hominem yapıyor.İddiaları ciddiye alınamayacak kadar abdsürd
bir videoyla mı? freud gibi büyük bir devrime imza atmış adamın çökme ihtimali filan yoktur,öyle kabul edilir ki,insan rasyonel bir varlıktır gibi saçma sapan bir bakış açısını hayır insan çoğu zaman irrasyonel olabilen bir varlıktır diye değiştirmiştir,freud'a kadar insanın her şeyi bilinç düzeyinde gerçekleştirdiği genel kanıydı evet belki düşüncelerinde başka bilim adamlarından etkilenmiş olabilir fakat insana bakış açımızı revize etmiş büyük bir bilim adamıdır kendisi. Newton'un evrene dair gerçekleştirdiği revizyon neyse Freud'un insana bakışa dair gerçekleştirdiği de aynı kalibrededir,bugün psikoloji bilimi ne noktalara geldi beee.. derken gizliden gizliye freud'u övmüş oluruz çünkü en büyük kırılma noktasını yaşatan o'dur
Ona bakarsanız Atatürk hakkında da çeşitli iddialar var bir İngiliz ajanı olduğu, kazanılmış zaferler olmadığı yönünde, haklı olabilirler...
@@nikoc3925 boş yapma
ruclips.net/video/rC6MTjpB5DM/видео.htmlsi=XRGsmqnhnwUtSjcF
Freud'un böyle biri olduğunu bilmiyordum 😮 Onun fikirlerinden yola çıkarak çok şey düşünüp yazmaya çalıştım hâlbuki. Büyük hayal kırıklığı..
Belki de doğru değildir neden hemen dediklerine inaniyorsun ?
Freud böyle biri değil, söylenenler taraflı, yanlış.
Desteklediğin kişi saçma sapan bir fikirle çürütülmeye çalışıldığında hemen inanıyorsan bence de sen Freudu bırak. Çünkü böyle insanlar senin gibi özenip sonra vazgeçenler sayesinde bu kadar cesur olup psikolojinin babasına saldırıyor.
Bir videoyla gözünde bittiyse hiç yazma bi daha zaten