Merhabalar, Bu ilk yayın tecrübemdi o nedenle dilim sürçmüş olabilir 😊. Dil sürçmelerimi, takılmaları ve bazı hatalarımı ilk canlı yayın heyecanıma verirseniz çok mutlu olurum. Vakit buldukça sorularınızı bu video altında yanıtlamaya çalışacağım. Yoğun olarak gelen sorular içerisinde kompozitin radar izini düşürdüğü (stealth)sorusu gelmekte. Bilindiği üzere radar da çok düşük iz bırakma öncelikle RAM boyaları ve tasarım ile sağlanmaktadır. Literatürde kompozit malzemelerin radar sinyaline olan etkisini tekil olarak inceleyen bir çalışma görmedim, yapıldıysa bile bu konular gizlilik nedeniyle paylaşılmaz. Genellikle kompozit parça imal edildikten sonra RAM boyası üzerine uygulanmakta ardından bu malzemenin radar testleri yapılmaktadır. Kompozit malzemeler ve stealth özelliği bu şekilde yanıtlamak daha uygundur.
@@EnginAtalay Özgül ağırlıklarını ölçmedim ama basit bir alüminyum yapıyı kompozit malzemeden yap(tır)mıştık, ağırlığı çok ciddi şekilde azalmıştı. Belki çeyreğine veya daha azına düşmüştü. Yani "Alüminyum daha hafif" önermesi doğru değil. Ayrıca sağlamlık olarak da alüminyumun çok üstünde olduğunu test ettim. Ama fiyat olarak derseniz, gerçekten ciddi fark var.
Harika bir yayın olmuş. Son derece bilgilendirici. RUclips da dolaşan "Kahve muhabbetleri" ve "ver mehteri" seviyesindeki yayınlar arasında bir ışık gibi parladı. Çok teşekkürler
Enes bey Tebrik ederim, gurur verici sizin gibi bilgili arkadaşları görmek ülkemizin sizlere ihtiyacı var Tolga bey sizi beğenerek takipteyiz teşekkür ederim gençlere havacılığı sevdiriyorsunuz
Son günlerde gördüğüm en iyi yayın bu günküydü... çiçek böcek karı kız kanallarını geçtim ciddi kanallar dahi özgün ve insanların ufkunu açacak yayınlardan uzak.. bizim bilgiye ihtiyacımız var. sadece haber yetersiz. yayıncılarımıza sesleniyorum.. tamam olaylardan haber verin ama bu tür bilgilerde verinki millet bu nedir diye şöyle bir araştırsın.. dünyada teknolojik gelişimler bazen bu tür programların merak uyandırması neticesi bu alana yönlenem ile olmuştur. tebrik ederim.. saygılarımla
@@tolgaozbekcom çok güzel olmuş olmuş abi.emeginize sağlık .tabi bu konu çok geniş bir konu tek programda bitmeyecek kadar farklı alanları var.ama bu bile çok aydınlatıcı olmuş.
Tebrik ederim bizim ve gençliğimizin böylesi bilgilendirici ve doyurucu sunumlara ihtiyacı çok fazla. Genç kardeşime de çok teşekkürler ederim. Sizi de tebrik ederim Tolga Bey çok iyi dusunmussunuz
Helal olsun. Atalarımız , akıl yaşta değil baştadır ,demişler. Genç yaşına rağmen , kendini geliştirmiş . Kendini yetiştiren ana babaya ve hocalarına teşekkür ederiz. Cenabı ALLAH gayretini artırsın.
Güzel bir Bilgisel (Bilgi-belgesel) olmuş. Bizdeki havacılık ve uzay mühendisleriyle benzeri Bilgisel ve gelecekteki gelişmelerin tartışıldığı 10-15 dakikalık "Tolga Özbek Forum" tarzı bir bilimsel ( bilim tartışma belgesel) yaklaşım kanalın popülerliğini de oldukça arttırır. Yanlız editleyip aralara konuyla ilgili teknik görseller koymak sizi yorabilir. Bence bu işin Ar-Ge kısmındaki arkadaş ve akademisyenlerin de cesaretlendirilmesi ve gençlerin özendirilip konuya yakınlaşmasına yol açar.
Böyle güzel bir video/sunum için çok teşekkürler Tolga Bey. Beklediğimiz bir videoydu; 100000 tane beğeni atsam az kalır, siz 100000 beğeni attım sayın :) . Bir çok arkadaşımız için bilgilendirici bir video olmuş. Sefa Enes Bey'i ilerde daha çok görmek isteriz. Emeğinize, yüreğinize sağlık.
Sefa beyin ağzına ve emeğine sağlık. Bu alanda verdiği emek ve özveri gözlerinden okunuyor. Umarım bu tür bilgi paylaşımlı videolarda görmeye devam ederiz.
Elinize sağlık, bilgilendirici bir program olmuş. Ben kendi adıma yayını PMC odaklı buldum. İnşallah devam serileri olur da MMC ve CMC (metal ve seramik kompozitler) konusunda da bilgilendiriliriz. Zira bu malzemeler türbin motorlarında da kullanılmaya başladı.
Merhabalar Metin Bey, MMC ve CMC üzerine ülkemizde maalesef çalışma sayısı çok az. Yeni nesil motor, nozul ve uzay teknolojilerinde MMC ve CMC görmemek neredeyse imkansız. PMC'lerin hem havacılıkta yoğun kullanımı hem de ülkemizde faaliyet alanının olması nedeniyle daha çok PMC'den bahsettik. Yorumunuz için teşekkürler.
Yani varya muhendis arkadaşa ve siz tolga beye helal olsun. Bir kere bile askeri alanda balistik üzerine yapılan kompozit kurşun geçirmez başlık ve yeleklerden yerli ve milli üretimlerini bahsetmedinizya helal olsun.
Merhabalar, biraz daha temel konulara değinmeye çalıştık. Gelecekte fırsat bulabilirsek hem kompozitin türlerini hem de kullanım alanlarını daha detaylı inceleriz.
Mükemmel bir bölüm olmuş ekinize sağlık kompozit benimde ilgi alanıma giriyordu sizden ricam uçak ve uçak motoru tasarımları nasıl yapılıyor nelere dikkat ediliyor , malzeme seçimleri, yardımcı proğramlar nelerdir, ar ge süreçleri nasıl işliyor , testler için hangi proğramlardan faydalanıyorlar bununla ilgili bir video olursa mükemmel olur 👍
kompozit projem var, belediye otobüslerinde kullanılan cng type4 yakıt tankı üretiyoruz, 400 bar çalışma basıncına dayanıklı, testlerden geçti, Fiat onayladı ve patentini de aldık, bu proje bu konuda dışa bağımlılığı bitirecek. ticari araçlarda kullanılan hava tankları, oksijen tankları da bu teknoloji ile üretilebilir.
Buna inanmak çok güç, 400 bar basınç, hayal gibi. Bunu başarmış olmanız harika birşey, bu şuan piyasada kullanılan kompozit malzemeyle olmaz heralki, yeni malzeme keşfetmiş olmanız gerek
@@gundem6705 merhaba, plastik liner (iç gömlek) üzerine karbon fiber sargı ve özel tasarım tırnaklı boss (boğaz) ile bunu sağlayabiliyoruz, 1250 bar test basıncı altında patlıyor, bu tank kurşuna bile dayanıklı.
@@gundem6705 merhaba küçük bir bilgi daha vereyim, diğer çalışmamız helikopter ve iha özel yakıt tankı kurşun deliği ile delindiğinde yakıt sızdırmazlık ile araç yere güvenli iniş yapabiliyor, bu da patentli ve gizli, başka roket yanma odası, hidrojen tankı, süper ısı transfer sistemi gibi projelerimizi ileride uzay ve savunma projelerinde de göreceğiz.
Türkiyede ham madde üretilse cok guzel olacak daha ucuzlar diye dusunuyorum mesela oto yedek parca larda kullanilsa omurluk bir malzeme isciligi zor olsada biz kompoziti anadol arabasıyla öğrendik inşallah bu ürünle birçok sanayi kurulur işsizliğin önüne geçilir ❤👍
Tolga hocam, doğru sorular ile, arkadaşı yönlendirmişsin. Yüreklendirmişsin ancak arkadaş heyecan yaptı sanırım. Ben malzeme mühendisi değilim ancak verdiği bilgilerin nerede ise tamamını biliyorum. Yeni mezun olduğu belli, umarım kendini geliştirir.
TB 2 nin sırrı kompozit malzemedir. Elimizde bu malzeme den yapılan kamuflaj,tank zırhı,ısı iletimi gibi durumlarda çok etkili olmasıyla uçak motoru dahil kullanılıyor 😉
Merhabalar, tanklarda ve zırhlı araçlarda polimer (plastik) olan kompozitler değil daha çok seramik matrisli kompozitler kullanılıyor. Bu kompozit zırhlar oldukça ileri teknoloji. Ülkemizde bu konuda Roketsan'ın çalışmaları olduğunu daha önce okumuştum. Zırhlı araçların iç yapısında ve askeri kasklarda polimer matrisli kompozitler kullanılıyor.
2021 Haziran aylarında tam faaliyete geçeceği bildiriliyordu. Ancak korona salgını, dövizde yaşanan dalgalanmalar, ülkemize uygulanan gizli/açık yaptırımlar bu süreyi erteleyebilir. Yeni yapılacak kompozit imalat tesisi tamamen gelişmiş robot ve CNC'lerden oluşmakta. Bu makineler çok ileri teknolojik ve pahalı olan makineler, tedarik aşamasında hem maddi hem de ambargo nedeniyle sorun yaşanabileceğini düşünüyorum.
Güzel insan öncelikle katılımın ve bilgi paylaşımın için teşekkür ederim. Benim sormak istediğim bahse konu yüksek teknoloji makinelerin yerli üretimine yönelik bir girişim var mıdır?
Yat sektöründe üretimdede söz sahibi olduğumuzu biliyorum bu sektördeki kompozit ihtiyacından hiç bahsetmediniz tahminimce yat sektörü havacılığın ihtiyacına göre daha ilerde bir ihtiyaca sahip
Merhabalar, Evet denizcilik sektöründe kompozitler daha yoğun olarak kullanılıyor ancak kg/satış değeri daha düşük. Denizcilik sektöründe daha çok insan eliyle geleneksel imalat yöntemleri kullanılarak daha basit reçine ve fiberler ile kompozit üretimi gerçekleştiriliyor. Hem havacılıkta kompozit kg/satış değerinin çok yüksek olması hem de Tolga Beyin uzmanlık alanının havacılık olması nedeniyle havacılıktaki polimer kompozitlere daha fazla değindik.
Güzel video olmuş ELLERİNİZE SAĞLIK🙏Rica etsem Katar'ın alacağı 72 F-15QA videosu gelir mi?.Katar'a ait C-17'ler gibi geçici olarak konuşlandırılır mı? Türkiye'nin çok ihtiyacı olduğu bu zamanlarda ya da en azından tatbikatlara gelir mi?
genc arkadasımız genc mühendıslerımız olması çok hoş. sohbe esnasında cok heyecanlı aslında kendını sıkmasa daha güzel ifade edebilirdi. kasma abı dısarda soran bırıne nasıl anlatıyorsan oyle anlat abi.
Merhabalar, eğer fırsat olursa tabii anlatmak isterim. Bu videoda biraz daha teknik verilerden uzak kalarak günlük dile uygun anlatmaya çalıştık. Bahsettiğiniz üretim yöntemleri, fırınlar, otoklavlar, robotlar, işlenmesi, kalite kontrolü konuları daha detaylı ve daha uzun sürecek bir video olacaktır, umarım çekebiliriz.
Bir ilk olarak buyuk is yaptiniz. Yine de gozlemliyebildigim bosluklari yaziyim, ilerki anlatilar icin katki olur umidiyle.... Anlatici arkadas belli ki bilgili, ama anlatilarda aciklayicilik onemlidir. ornegin CTP deyip kesip atmak yerine, bu kisaltmanin Cam Takviyeli Plastik den geldigini belirtmek iyidir. Termoplastiklerden bahsedip pet siseler deyince, bu siselerin malzemesinin tam adinin polipropilen oldugunu, ulkemizde henuz polipropilen hammaddesinin uretilmediginin belirtilmesi iyidir. Fiberoptik kablolar ile catlak tespitindeki teknolojinin, evvelce daha makro duzeylerde boru hatlarinda uygulandigini, simdi bunun mikron mertebesi uygulamalarinda calisildigini soylemek, fiber dememek, fiberoptik demek iyidir. Bi de siz cok guzel bir is yapip giriste Anadol fotografi koymussunuz, arkadasimiz kerpic dedi ama fiberglassdan hic bahsetmedi. Bu belki siradan izleyicinin bilgilendirilmesinde en buyuk eksikti. Bi de son olarak bu malzemelerin ayri ayri ve birlikte, degisen sicakliklar karsisindaki dayanim degisimleri, genlesmeleri, kirilganliklari gibi bazi onemli ozelliklerini de bir iki grafikle vermek guzel olurdu diye dusunuyorum. Hepsi bir yana, bu guzel yayin icin hem arkadasimiza, hem size tesekkurler.
Merhabalar, Yerli otomobilin bu konuda neler yaptığı basınla hiç paylaşılmadı. Eğer gerçekten 2025'li yıllar için modern elektrikli bir otomobil üreteceksek dış yapıyı alüminyum veya çelikten değil kompozitten yapmalıyız. Bunun için büyük bir kompozit tesisi gerekiyor. TOGG'un bu konuda yatırım yaptığını hiç görmedim. İnşallah birileri duyar ve çalışma yapar...
@@sefaeneskilic7801 İnşaallah dediğiniz gibi olur hafiflik bütün teknolojik aletlerde çok önemli bir ayrıntı, bilgilendirme olurda bizde öğreniriz. Teşekkür ederim sağolun cevabınız için..
Termoplast ısıya dayanmaz diye düşünüyorum ama uçak içerisinde ve donma ısınma ya maruziyet olmayan bölgelerde kullanıla bilir diğer bölgelerde karbon fiber daha güçlü 👍 Plastik alaşımlı malzeme ısıtilarak şekil veriliyor geri dönüşümüne ısıyla oluyor bu yuzden boyle düşündüm yukarılarda hava yerdeki gibi değil -50 +50gibi siz ne dersiniz veya bizleri aydınlatır saniz sevinirim
anladigim kadariyla kompozit , daha zayif parcalari kat kat recine ile yapistirarak saglamligi artiriliyor daha hafif ve daha saglam bir madde olusuyor hemde hic metal kullanmadam . gelecekte daha farkli maddelerle daha saglam daha dayanikli kompozit urunler olacak gibi bunun icin arge ve arastirma yapmak gerek
mükemmel bilgiler içeren bir video olmus .emepinize ve paylaşımıbıza teşekkğrlwr .tr de ihtiyacımız olan şey birbirimizle rekabetten kaçınıp ,kendi yolumuzu kesmeden bir dinamik yakalamak .gelişimde bu çok önemli .bişeyler yapmak istwyenlwr ve ürwticiler ,çirket sahipleri buna dikkat wtmelli bence .
Üstad Kale Grubu KTJ 3600 turbojet motorun kalifikasyon testlerini yapıyormuş. 1 aya kadar seri üretime hazır hale gelecekmiş 900 beygir güç uretiyormus bu motor fuzelerde kullanilacakmis. Soru şu ki neden bunun biraz daha büyüğü yapılıp milli uçakta , sihalarda vb. Kullanilmiyor
Füze motoru tek kullanımlık, uçak-helikopter motoru binlerce kullanımlık. Bu arayı doldurabilmek önemli olan. Eşittir yıllar süren test. Ama çalışmalar sürüyor. TS1400 ile önemli adım atılacak.
Hocam zor gerçekten zor uçak motoru üretmek dünyada en buyuk 3 tane motor üreticisi var. GE RR Pr&Wt bu üçününde farklı üretim teknikleri farklı malzemeleri var. Aynı motoru bile kendilerine özel konsptle üretirler. Bu firmaların tecrübesi 70 80 yıldan fazla. Yani zor parayı basayım bitsin olmuyor. Bugün rus ucakları ucuz olsa bile motor ömrü amerikan ucakları kadar iyi değil. Durum buyken kolay değil üretmek.
Tolga Abi! Bizim ihaların segmentinde olanlara bakınca abd, israil ihaları daha çok yük kapatisitesi ve irtifaya sahip. Bunun nedeni onların daha hafif zırh teknolojisine sahip olması mı?
Hep avantajları anlatılmış ama çok dikkat edilmesi gereken dezavantajları da var; Kompozit malzemelerin ömürleri metal melzemelere göre daha kısadır. Özellikle uzun süreli yük altında çok hızlı bozulurlar. Yüksek sıcaklıklarda yapısal özelliklerini daha hızlı kaybederler. Üretimi uzun ve kaliteli iş gücü gerektirir, seri imalat zor ve yüksek maliyetli olur.
Merhabalar Bahadır Bey, Günümüzde hem fiber hem de reçine teknolojisi oldukça gelişti. Örneğin F-35'in motor nozulunun biraz gerisinde yine polimer kompozitler kullanılıyor. Bu kompozitler neredeyse alüminyum ile aynı çalışma sıcaklığına sahip (BMI). Üretimi konusunda artık havacılıkta daha çok robotları görüyoruz. Robot teknolojisinde maliyetlerin düşürülmesiyle birlikte uçak gövdesi üretilen ancak içerisinde insan olmayan ve ışık yanmayan fabrikalar göreceğiz. Lockheed Martin firmasının bununla ilgili çok iyi bir gelecek videosu var. İzlemenizi tavsiye ederim.
@@sefaeneskilic7801 Yüksek ısıl dayanımı için üretilmiş özel seramik kompozitler var. Bu malzemelerin ısıl dayanımı pek çok metalden daha iyi olabiliyor. Ama dediğim gibi bunlar çok özel ve kısıtlı bir uygulama alanı olan malzemeler.
Konuyla alakasi yok ama tfx projesinin imalat tarihinin öne alınabilmesi için ne gibi çalışmalar yapılmalı malum acil savaş uçağı ihtiyacı var bu dönemde
@tolgaozbekcom abi inanır mısınız bilmem de zamanında (kanalın ismi tolgaozbekcom değilken deyim :) ) genç bir inşaat mühendisliği öğrencisi iken malzeme dersinde hocamız sormuştu “nedir kompozit bilen var mı ?” diye.Bende sizden duyduğum birkaç kelime ile atlamıştım “havacılıkta , uçak üretiminde kullanılan bir malzeme “ diye ve hocam yanlış diye çıkışmıştı 😅 Tam olarak Sefa Enes beyin tabir ettiği gibi , birden fazla malzemenin birleşip homojen veya değil yeni bir malzeme oluşturmasıdır kompozit demişti (kerpiç örneği mükemmel bir örnek ).Yani kompozit demir , altın , bakır gibi tek bir malzemeyi ifade etmez.
Ben fotoğrafçılığa ilgi duyuyorum. Fotoğraf makinesini sabit tutmak için tripod (üçayak) kullanılır. Tripodlar 2 ana malzemeden yapılır. Aliminyum ve karbon fiber. Karbon fiber tripodlar, muadili aliminyum olanlara göre %25 daha hafiftir. Ayrıca rezonansa daha dayanıklıdır. Rezonans rüzgarlı havalarda tripodun stabiletisini etkiler. Aynı şey bisikletler için geçerli ama bisikletlerde masif ahşap ta kullanılıyor, bambu da kullanılıyor. Süper arabalarda aynı şekilde tamamen kompozit kullanılır kaportada. Kompozit zaten uçak endüstrisinde vaz geçilmezdir. Neden hem hafif olsun hem daha dayanıklı olsun istersiniz. Sadece uçağın gövdesi değil motoru da hem hafif, hem güçlü olmalı. Ne kadar hafif o kadar iyi, ne kadar güçlü o kadar iyi. Bu iki kıstasta optimum dengeyi sağlamak gerekir. Bu yakıt tüketimi, maksimum menzil, harekat yarı çapı, maksimum faydalı yük kapasitesini etkiler.
Merhabalar, MMU'da uygulayacağımız kompozitlerin tecrübesini F-35 projesi ile kazanmıştık. F-35'lerin orta gövdesi TUSAŞ'da üretiliyor. Bu orta gövde içerisinde hava alıklarına kadar birçok parça kompozit. TUSAŞ, MMU için kompozit teknolojisini çoktan kazanmış durumda diyebiliriz. Eurofighter projesi F-35'e göre biraz daha eski. Bu nedenle kompozit kullanım oranı düşük. F-35'lerde yaklaşık %35 oranında kompozit malzeme kullanılıyor.
@@sefaeneskilic7801 ama F-35'e ürettiğimiz parçalara dair artık bilgi alamayacağız. - yani bu parçalar çok iyi yapıldıysa hiç geri dönüş olmayacak. - bu parçalar kötü yapıldıysa tazminat davaları açılır. Eurofighter gibi daha yüksek performanslı kompozit uçağı kendimize yaparsak, sahadan çok daha fazla ve sürekli veri alınır. Tabi tercihler. Karar vericilerin çizeceği bir yön. Hayırlısı.
termoset pilastik en çok araba lasiğinde kullanılır. geri dönüşümü yoktur. :) tam başa beladır. termoplastik ise evlerde kullanılan pvc kapı pencere , pilastik gereçler, naylon torba pet şişe aklına ne gelirse bunlarda ısıtılıp tekrar kullanılabilen pilastiktir. termosetler termoplastiklere göre daha dayanıklıdır ama geri dönüşebilir.. ısıtılınca onarılabilmesi bunu malzemede olarak kullanımını üstün kılar. son yıllarda termoplas kadar olmasada termoplastiklerinde dayanım seviyesi arttırlmıştır.
Termoplastikler en basit anlatımı yeniden eritilebilir ya da ısı veya basınç altında yeniden şekillendirilebilir plastik çeşididir denilebilir..PP, PE, PVC, ABS, TPU, PP buna örnek verilebilir, yani ısıtıldığında eriyebilir ve şekil verebilirsiniz. Ama termosetler üretim esnasında bir defa nasıl sertleştirilirse o hali ile (o şekli ile) kalırlar yani sertleştiğinde kalıcı olarak şekil alırlar ve geri dönüşü olmayan bir yapıya sahip olurlar ve bir daha şekil değiştirmezler. Örnek olarak eskiden kullanılan elektrik prizleri gibi. Isıtıldığında ya da basınç altında termosetler ya kırılırlar yada dağılırlar..Basitçe örnek verecek olursak...Kullanım alanlarına göre farklılıklar buradan kaynaklanmaktadır..Bir de bunların kompozitlerde kullanılan TP ve TS reçine çeşitleri vardır ki kompozitlerde kullanılan matris olarak bu termoplastik ve termoset reçineleri bir hayli fazla daha karmaşık halleri (farklı çeşitleri) de yer almaktadır...)))
Thermoset Isıtma ile şekle giren plastiktir. Sert forma bürünür. İyi ısıtır post curing sağlanırsa cross linking yaratırsan yüksek yield stress sağlanabilir. Thermoset plastikler bir kere form edilirse bir daha şekle neredeyse imkansız sokulamaz. Thermoplast ise tekrar forme edilebilir malzemelerdir. Thermoplastlar esnektir genelde. Elle bükülebilir ve yield strength e ulaşmazsanız bıraktığınızda tekrar eski formuna gelirler. Thermoplaslar genelde yüksek esneme(high strain) verir.
Kompozit malzemelerin üretimi esnasında çok tehlikeli olan karbon lifleri (akciğer kanserine neden oluyor) ortama yayıldığı için ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri üretim yapmak istemiyorlar. Genelde Çin, Taywan gibi uzak doğu ülkelerine ürettirip onlardan alıyorlar. Bu konuda da dikkatli olmak lazım.
@@yufkacmuammer7763 Üretim aşamalarıyla ilgili çok fazla bir bilgim yok ancak kesim işlemi esnasında bu liflerin ortama yayılacağından eminim. Bu konuyla ilgili bir yayın; www.theguardian.com/sustainable-business/2017/mar/22/carbon-fibre-wonder-material-dirty-secret
Merhabalar, Kuru karbon fiberlerin kullanımı (prepreg olmayan) evet böyle bir sorun teşkil ediyor. Kuru fiberlerin kullanıldığı tesislerde kesim, üretim ve kalıp ayırma işlemi yapan herkese maske takmaları öneriliyor. Kuru fiberlerin kesimi, üretimi sırasında binlerce gözle görülmeyecek kadar küçük karbon lifleri ortama saçılıyor. Ancak havacılıkta artık kuru fiberlerin kullanımı neredeyse kalmadı. Günümüzde temiz oda koşullarında daha önceden reçine emdirilmiş yani ıslak formda bulunan karbon fiberler kullanılıyor. Bu karbon fiberleri çalışan kendi eliyle parçalamadığı sürece herhangi bir lifin, karbon demetinden ayrılması mümkün değil. Yani günümüzde İSG önlemlerinin alındığı fabrikalarda bu sorun çoktan aşılmış durumda.
@@sefaeneskilic7801 Böyle olmasına çok sevindim iş güvenliği herşeyden önce gelir. Kesim işlemide robot kollar ile lazerle yapılıyor galiba. Sefa Bey benim size sormak istediğim başka bir konu var. Sizin uzmanlığınız kompozitler ama yinede bi fikrinir olabilir. Jet tepkili motorlarda Türkiyede aşamadığımız konu motorda çok yüksek ısılarda verimli kullanılabilin metal alaşımları mı? Bu konuyla ilgili araştırmalar var mı?
@@aytekinK Fiber kesimleri gelişmiş CNC tezgahlarda yapılıyor. Kompozit haline geldikten sonra karbon tozu yine çok zararlı bunun için de sulu CNC işleme yapılıyor. Jet motor konusunda maalesef metalurji bilgimiz çok zayıf. Jet motoru imal eden ülkelere baktığımızda bu ülkeler yüzyıllardır metalurjiyle uğraşmışlar. Yani şöyle açabiliriz: Basit bir örnek olarak 100 gram demirin içerisinde %0.01 oranında silisyum eklenmesiyle nasıl bir yapı elde edeceklerini biliyorlar. Jet motorlarında genellikle alüminyum (2000 ve 7000 serisi) ve titanyum malzemeler kullanılıyor. Bu bahsettiğimiz alaşımları üretemiyoruz. Ülkemizde havacılık için alüminyum ve titanyum üreten firmamız yok. Kütük halinde yurtdışından satın alıyoruz. Asıl sorun şimdi başlıyor. Motor yapısı çok kritik olduğu için bu kütüklerin 3 mikron 5 mikron hassasiyetinde işlenmesi gerekiyor. Türkiye'de bu işlemeyi yapacak makine kapasitesi oldukça kısıtlı. İşleme yapan makineleri de yurtdışından tedarik ediyoruz. Geldik işleme aşamasına, parçanın işlenmesi sırasında mekanik tepkilerden dolayı hem parça hem kesici takım ısınıyor. Parçanız belirli süre belirli ısılar altında kaldığında mekanik özellikleri değişim gösterir (TTT diyagramlarına bakılabilir). Bu parçaların işlenmesi konusunda endüstride tecrübe çok çok kısıtlı. Parçayı işlediniz ancak istediğiniz mukavemet değerinde değil bunun için parçaya belki ısıl işlem yapmanız gerekiyor (belirli sıcaklığa getirip soğutma). Bu konuda ülkemizde yetişmiş eleman sayısı bir elin parmağını geçmeyecek sayıda. Biraz uzun bir yazı oldu ama umarım anlatabilmişimdir. Motor üreten ülkelerin arkasında 300-500 yıllık bir metalurji bilgi birikimi var. Rusya bile bu konuda iyi değil. Rus motorlarının bakım süreleri örneğin 100 saat iken batılı motorlarda bu süre 500 saatlerdedir. Metalurji konusunda ülkemizin çok büyük atılımlar yapması gerekiyor. Yoksa motor üretmek bir hayal olabilir.
Şu an için üniversiteler ve şirketler bu konuda yoğun çalışıyorlar. Sadece grafen değil karbon nanotüp, bor nanotüp gibi malzemeler de çalışılıyor. Ancak şu an için aktif kullanımda değiller.
Terminatör filminde ki gibi şekilden şekile girebilecek kompozit malzemeler mi geliyor yada insan gibi dna sı olan programlanabilir imalat gerektirmeyeyen programladığınız forma dönüşen malzemeler cern de bunun temelleri mi atılıyor
Merhabalar, bu konuda deneysel çalışmalar sürüyor. Kompozit yapının içerisine eklenen elektrikli motorlar sayesinde parça şekil değiştirebiliyor. Ancak başta da dediğim gibi sadece deneysel. Eğer proje başarıyla ilerlerse gelecekte aileron, flap, rudder vb. parçaların olmadığı uçaklar görebiliriz.
Merhabalar, Türkiye'de karbon fiber DowAksa tarafından, cam fiber Şişecam tarafından üretilmektedir. Çeşitli epoksi reçineler ülkemizde üretilmektedir ancak havacılık için henüz dünyaya nam salmış bir reçinemiz maalesef yok. Ama devlet, üniversiteler ve şirketler bazında Ar-Ge ve üretim çalışmaları devam ediyor. Yakında kendi fiberimizi, kendi reçinemizi kullandığımız helikopter, uçak ve İHA'ları göreceğiz.
Bir çok yerde savunduğum robot çalışan firmalardan robot vergisi alınması, işçi haklarını savunan siyasilerin insan çalışabilecek yerde robot kullanan firmalar için vergi, sgk kaybı, işsizlik fonu kesilmesi, elektrik tüketimine artı vergiler gibi konularda siyaset üretmesi fikrime aykırı olarak kompozit üreten fabrikalarda robot kullanımı teşvik edilmeli. Hatta bu fabrikalar dağ başına tarım arazilerinden uzak mezkur alana yapılmalı.
Bununla beraber robot ile değer üretimini artırarak vatandaşlık maaş uygulaması hayata geçirilebilir. Birde aylık maaş yerini saatlik çalışma ücretine bırakırsa çok güzel olabilir ama bunun için ihracatta kilo başı satış değerinin 40 50 doları geçmesi lazım.
Ticari yolcu uçağı pazarında yeni yapılan geniş gövdeli yolcu uçağı siparişlerinin nerdeyse hepsi kompozity gövdeli uçaklardan oluşmaktadır ilerde dar gövdede ona doncek, özet alüminyum terkolunup yerini tamamen kompozit alcak....
Merhabalar,
Bu ilk yayın tecrübemdi o nedenle dilim sürçmüş olabilir 😊. Dil sürçmelerimi, takılmaları ve bazı hatalarımı ilk canlı yayın heyecanıma verirseniz çok mutlu olurum. Vakit buldukça sorularınızı bu video altında yanıtlamaya çalışacağım.
Yoğun olarak gelen sorular içerisinde kompozitin radar izini düşürdüğü (stealth)sorusu gelmekte. Bilindiği üzere radar da çok düşük iz bırakma öncelikle RAM boyaları ve tasarım ile sağlanmaktadır. Literatürde kompozit malzemelerin radar sinyaline olan etkisini tekil olarak inceleyen bir çalışma görmedim, yapıldıysa bile bu konular gizlilik nedeniyle paylaşılmaz. Genellikle kompozit parça imal edildikten sonra RAM boyası üzerine uygulanmakta ardından bu malzemenin radar testleri yapılmaktadır. Kompozit malzemeler ve stealth özelliği bu şekilde yanıtlamak daha uygundur.
Çok teşekkürler güzel açıklamalar izin. Yakın zamanda yeni konularla görüşmek üzere.
Ağırlık konusunda kompozit ile aliminyum farkı nedir. Alüminyum da hafif bir malzeme çünkü.
@@EnginAtalay Özgül ağırlıklarını ölçmedim ama basit bir alüminyum yapıyı kompozit malzemeden yap(tır)mıştık, ağırlığı çok ciddi şekilde azalmıştı. Belki çeyreğine veya daha azına düşmüştü. Yani "Alüminyum daha hafif" önermesi doğru değil. Ayrıca sağlamlık olarak da alüminyumun çok üstünde olduğunu test ettim. Ama fiyat olarak derseniz, gerçekten ciddi fark var.
cok temiz aciklamisin tebrikler, umarim devami gelir.
Harika bir sunumdu. Emeğine sağlık. Senin gibi genç mühendisleri görmek beni umutlandırıyor. Yolun açık olsun.
Arkadaş ile gurur duydum, tebrikler...bu tür bilgili kişileri daha sık istiyoruz Tolga bey!?
Harika bir yayın olmuş. Son derece bilgilendirici. RUclips da dolaşan "Kahve muhabbetleri" ve "ver mehteri" seviyesindeki yayınlar arasında bir ışık gibi parladı. Çok teşekkürler
Çok teşekkürler sağ olun
Enes bey Tebrik ederim, gurur verici sizin gibi bilgili arkadaşları görmek ülkemizin sizlere ihtiyacı var
Tolga bey sizi beğenerek takipteyiz teşekkür ederim gençlere havacılığı sevdiriyorsunuz
Bu kardeşimizle gurur duydum iyi yerlere gelir inşallah
Senin gibi zekii ve araştırmaci girisimci genclere ihtiyaci var bu ulkenin yolun acik olsun
Son günlerde gördüğüm en iyi yayın bu günküydü... çiçek böcek karı kız kanallarını geçtim ciddi kanallar dahi özgün ve insanların ufkunu açacak yayınlardan uzak.. bizim bilgiye ihtiyacımız var. sadece haber yetersiz. yayıncılarımıza sesleniyorum.. tamam olaylardan haber verin ama bu tür bilgilerde verinki millet bu nedir diye şöyle bir araştırsın.. dünyada teknolojik gelişimler bazen bu tür programların merak uyandırması neticesi bu alana yönlenem ile olmuştur. tebrik ederim.. saygılarımla
Abi öyle güzel bir konuya deginiyorsun ki benimde tezim kompozit malzemeler.gelecegin malzemesi.hatta şimdinin bile
Videoyu beğendin mi?
@@tolgaozbekcom çok güzel olmuş olmuş abi.emeginize sağlık .tabi bu konu çok geniş bir konu tek programda bitmeyecek kadar farklı alanları var.ama bu bile çok aydınlatıcı olmuş.
Videonun çok faydalı olduğunu düşünüyorum.Kompozit malzemelerle ilgili daha özel konularda çalışmalarınızı bekliyorum.
Tebrik ederim bizim ve gençliğimizin böylesi bilgilendirici ve doyurucu sunumlara ihtiyacı çok fazla. Genç kardeşime de çok teşekkürler ederim. Sizi de tebrik ederim Tolga Bey çok iyi dusunmussunuz
Helal olsun.
Atalarımız , akıl yaşta değil baştadır ,demişler.
Genç yaşına rağmen , kendini geliştirmiş .
Kendini yetiştiren ana babaya ve hocalarına teşekkür ederiz.
Cenabı ALLAH gayretini artırsın.
Güzel bir Bilgisel (Bilgi-belgesel) olmuş. Bizdeki havacılık ve uzay mühendisleriyle benzeri Bilgisel ve gelecekteki gelişmelerin tartışıldığı 10-15 dakikalık "Tolga Özbek Forum" tarzı bir bilimsel ( bilim tartışma belgesel) yaklaşım kanalın popülerliğini de oldukça arttırır. Yanlız editleyip aralara konuyla ilgili teknik görseller koymak sizi yorabilir.
Bence bu işin Ar-Ge kısmındaki arkadaş ve akademisyenlerin de cesaretlendirilmesi ve gençlerin özendirilip konuya yakınlaşmasına yol açar.
Genç kardeşimiz ve ülkemiz ile gurur duydum 👍🇹🇷🤲
Bugünkü videoda bu konuda soru sordum
Bir hafta önce cevabini ayrıntılı yapmissiniz
Cok önemli bir konu
Böyle güzel bir video/sunum için çok teşekkürler Tolga Bey. Beklediğimiz bir videoydu; 100000 tane beğeni atsam az kalır, siz 100000 beğeni attım sayın :) . Bir çok arkadaşımız için bilgilendirici bir video olmuş. Sefa Enes Bey'i ilerde daha çok görmek isteriz. Emeğinize, yüreğinize sağlık.
sefa enes bey, agzina sağlık. degerli bilgi- tecrübelerinizi paylaştınız. millet8mizin sizin gibi zihni acik beyinlerle istihdamı gerekli.
Sefa beyin ağzına ve emeğine sağlık. Bu alanda verdiği emek ve özveri gözlerinden okunuyor. Umarım bu tür bilgi paylaşımlı videolarda görmeye devam ederiz.
Elinize sağlık, bilgilendirici bir program olmuş. Ben kendi adıma yayını PMC odaklı buldum. İnşallah devam serileri olur da MMC ve CMC (metal ve seramik kompozitler) konusunda da bilgilendiriliriz. Zira bu malzemeler türbin motorlarında da kullanılmaya başladı.
Merhabalar Metin Bey,
MMC ve CMC üzerine ülkemizde maalesef çalışma sayısı çok az. Yeni nesil motor, nozul ve uzay teknolojilerinde MMC ve CMC görmemek neredeyse imkansız. PMC'lerin hem havacılıkta yoğun kullanımı hem de ülkemizde faaliyet alanının olması nedeniyle daha çok PMC'den bahsettik.
Yorumunuz için teşekkürler.
Sizi İzledikçe
Ülkemiz muharib ucak işi altindan kalkacağıni düşünüyorum
Ağzına sağlık kardeşim Rabbim yolunu bahtını açık etsin ...
Yaz stajimda Termoplastik projesindr yer aldigim icin cok gururluyum yaklasik 1 yillik bir Ar-Ge calismasi en sonunda basarili ile sonuclandi
Yani varya muhendis arkadaşa ve siz tolga beye helal olsun. Bir kere bile askeri alanda balistik üzerine yapılan kompozit kurşun geçirmez başlık ve yeleklerden yerli ve milli üretimlerini bahsetmedinizya helal olsun.
Merhabalar, biraz daha temel konulara değinmeye çalıştık. Gelecekte fırsat bulabilirsek hem kompozitin türlerini hem de kullanım alanlarını daha detaylı inceleriz.
Reportaj Süper olmuş!
Mükemmel bir bölüm olmuş ekinize sağlık kompozit benimde ilgi alanıma giriyordu sizden ricam uçak ve uçak motoru tasarımları nasıl yapılıyor nelere dikkat ediliyor , malzeme seçimleri, yardımcı proğramlar nelerdir, ar ge süreçleri nasıl işliyor , testler için hangi proğramlardan faydalanıyorlar bununla ilgili bir video olursa mükemmel olur 👍
Çok açıklayıcı oldu. Teşekkür ederiz. Gerçekten de merak edilen bir konu idi.
Sefa genç yaşına rağmen doktora tezi gibi sunum yaptı. 👍🏻
Harika bı vidyo olmuş Tolga bey arkadaş maşallah çok dolu bı insan gurur duyduk başarılarınızın devamını diliyorum
Emeğinize sağlık hocam beklenen bir video idi çok güzel olmuş
kompozit projem var, belediye otobüslerinde kullanılan cng type4 yakıt tankı üretiyoruz, 400 bar çalışma basıncına dayanıklı, testlerden geçti, Fiat onayladı ve patentini de aldık, bu proje bu konuda dışa bağımlılığı bitirecek. ticari araçlarda kullanılan hava tankları, oksijen tankları da bu teknoloji ile üretilebilir.
Ellerinize sağlık, başarılar dilerim.
Buna inanmak çok güç, 400 bar basınç, hayal gibi. Bunu başarmış olmanız harika birşey, bu şuan piyasada kullanılan kompozit malzemeyle olmaz heralki, yeni malzeme keşfetmiş olmanız gerek
@@gundem6705 merhaba, plastik liner (iç gömlek) üzerine karbon fiber sargı ve özel tasarım tırnaklı boss (boğaz) ile bunu sağlayabiliyoruz, 1250 bar test basıncı altında patlıyor, bu tank kurşuna bile dayanıklı.
@@metaxa26 teşekkürler
@@gundem6705 merhaba küçük bir bilgi daha vereyim, diğer çalışmamız helikopter ve iha özel yakıt tankı kurşun deliği ile delindiğinde yakıt sızdırmazlık ile araç yere güvenli iniş yapabiliyor, bu da patentli ve gizli, başka roket yanma odası, hidrojen tankı, süper ısı transfer sistemi gibi projelerimizi ileride uzay ve savunma projelerinde de göreceğiz.
Tebrikler Tolga bey, Yine guzel bir k9nu ve bilgilendirme oldu. Basarilar...
Türkiyede ham madde üretilse cok guzel olacak daha ucuzlar diye dusunuyorum mesela oto yedek parca larda kullanilsa omurluk bir malzeme isciligi zor olsada biz kompoziti anadol arabasıyla öğrendik inşallah bu ürünle birçok sanayi kurulur işsizliğin önüne geçilir ❤👍
Tolga hocam, doğru sorular ile, arkadaşı yönlendirmişsin. Yüreklendirmişsin ancak arkadaş heyecan yaptı sanırım. Ben malzeme mühendisi değilim ancak verdiği bilgilerin nerede ise tamamını biliyorum.
Yeni mezun olduğu belli, umarım kendini geliştirir.
güzel sunum, iyi sorular, net cevaplar . tebrikler
görseller olmayınca oldukça teorik ve kuru bir sunum olmuş.Yinede açıklayıcı olması nedeniyle teşekkürler Tolga bey
Kullanabileceğimiz çok görsel (telifi açık veya bizde) ne yazık ki yoktu. İnşallah koronavirüs sonrasında uygulamalı bir çekim yaparız.
ruclips.net/video/jpRudTUIyfM/видео.html
Bunun gibi mesela.
Teşekkür ederim sağlıcakla kalın güzel bir bilgilendirme
Güzel bir bilgilendirici mühendislik konusunda video olmuş elinize sağlık
Kisa ve anlasilir olmus.basarilar
Yine harika bilgilendirici bir içerik. Çok teşekkürler.
yayın için teşekkürler bilgilendik...
Sadece havacılık değil deniz - kara araçları ve farklı birçok sektör için çok önemli
Güzel bilgilendirici bir yayın olmuş
Paylaşın için teşekkür ederim
TB 2 nin sırrı kompozit malzemedir. Elimizde bu malzeme den yapılan kamuflaj,tank zırhı,ısı iletimi gibi durumlarda çok etkili olmasıyla uçak motoru dahil kullanılıyor 😉
Güzel. İşler yapıyorsun.
Bravo👍🏻
Harika bir video teşekürler Tolga bey çok bilgilendirici.
Üstadım selam vermeden olmaz. Kaliteli bir video olmuş her zamanki gibi. Tanklarda ve diğer zırhlılarda kompozit.kullaniliyor mu.
Merhabalar, tanklarda ve zırhlı araçlarda polimer (plastik) olan kompozitler değil daha çok seramik matrisli kompozitler kullanılıyor. Bu kompozit zırhlar oldukça ileri teknoloji. Ülkemizde bu konuda Roketsan'ın çalışmaları olduğunu daha önce okumuştum. Zırhlı araçların iç yapısında ve askeri kasklarda polimer matrisli kompozitler kullanılıyor.
Super bir video cocuk basarili 👏
Harika bir içerik olmuş teşekkürler
Sefa enes hocam dilinize sağlık güzel , bilgilendirici anlatımdı ayrıca tolga beye de teşekkürler.
Tusaş in yeni kompozit fabrikasında son durum nedir ve ne zaman açılacak?
Cevabını açıklamalardan ilerleyebilirsiniz.
@@tolgaozbekcom Cümle düşük. Anlatım bozukluğu var.
@@unalakcay4718 büyük ihtimalle gözünden kaçmıştır
2021 Haziran aylarında tam faaliyete geçeceği bildiriliyordu. Ancak korona salgını, dövizde yaşanan dalgalanmalar, ülkemize uygulanan gizli/açık yaptırımlar bu süreyi erteleyebilir. Yeni yapılacak kompozit imalat tesisi tamamen gelişmiş robot ve CNC'lerden oluşmakta. Bu makineler çok ileri teknolojik ve pahalı olan makineler, tedarik aşamasında hem maddi hem de ambargo nedeniyle sorun yaşanabileceğini düşünüyorum.
Güzel insan öncelikle katılımın ve bilgi paylaşımın için teşekkür ederim. Benim sormak istediğim bahse konu yüksek teknoloji makinelerin yerli üretimine yönelik bir girişim var mıdır?
Yat sektöründe üretimdede söz sahibi olduğumuzu biliyorum bu sektördeki kompozit ihtiyacından hiç bahsetmediniz tahminimce yat sektörü havacılığın ihtiyacına göre daha ilerde bir ihtiyaca sahip
Merhabalar,
Evet denizcilik sektöründe kompozitler daha yoğun olarak kullanılıyor ancak kg/satış değeri daha düşük. Denizcilik sektöründe daha çok insan eliyle geleneksel imalat yöntemleri kullanılarak daha basit reçine ve fiberler ile kompozit üretimi gerçekleştiriliyor. Hem havacılıkta kompozit kg/satış değerinin çok yüksek olması hem de Tolga Beyin uzmanlık alanının havacılık olması nedeniyle havacılıktaki polimer kompozitlere daha fazla değindik.
Güzel video olmuş ELLERİNİZE SAĞLIK🙏Rica etsem Katar'ın alacağı 72 F-15QA videosu gelir mi?.Katar'a ait C-17'ler gibi geçici olarak konuşlandırılır mı? Türkiye'nin çok ihtiyacı olduğu bu zamanlarda ya da en azından tatbikatlara gelir mi?
Bugun cok sey ogrendım. tesekkurler
genc arkadasımız genc mühendıslerımız olması çok hoş. sohbe esnasında cok heyecanlı aslında kendını sıkmasa daha güzel ifade edebilirdi. kasma abı dısarda soran bırıne nasıl anlatıyorsan oyle anlat abi.
Bir başka programda da metal-seramik kompozitlerden konuşabilir misiniz?
Olur tabi ki
Bu tür işlerde üretim yöntemleri , nasıl yapıldığı vs herhangi bir problem olmazsa çok yayinlarmisin ?
Merhabalar, eğer fırsat olursa tabii anlatmak isterim. Bu videoda biraz daha teknik verilerden uzak kalarak günlük dile uygun anlatmaya çalıştık. Bahsettiğiniz üretim yöntemleri, fırınlar, otoklavlar, robotlar, işlenmesi, kalite kontrolü konuları daha detaylı ve daha uzun sürecek bir video olacaktır, umarım çekebiliriz.
Geleneksel Türk yayı da kompozit, yada katışık malzeme.
Trt belgesel... 😂
@@northdakibirking375 Ne alaka?
@@thekraken1173 ben bu bilgiyi oradan öğrenmiştim. Çok güzel bir programdı. Öyle alâka yani
@@northdakibirking375 Tamam şimdi baktım sayende izliyorum :)
Bir ilk olarak buyuk is yaptiniz. Yine de gozlemliyebildigim bosluklari yaziyim, ilerki anlatilar icin katki olur umidiyle.... Anlatici arkadas belli ki bilgili, ama anlatilarda aciklayicilik onemlidir. ornegin CTP deyip kesip atmak yerine, bu kisaltmanin Cam Takviyeli Plastik den geldigini belirtmek iyidir. Termoplastiklerden bahsedip pet siseler deyince, bu siselerin malzemesinin tam adinin polipropilen oldugunu, ulkemizde henuz polipropilen hammaddesinin uretilmediginin belirtilmesi iyidir. Fiberoptik kablolar ile catlak tespitindeki teknolojinin, evvelce daha makro duzeylerde boru hatlarinda uygulandigini, simdi bunun mikron mertebesi uygulamalarinda calisildigini soylemek, fiber dememek, fiberoptik demek iyidir. Bi de siz cok guzel bir is yapip giriste Anadol fotografi koymussunuz, arkadasimiz kerpic dedi ama fiberglassdan hic bahsetmedi. Bu belki siradan izleyicinin bilgilendirilmesinde en buyuk eksikti. Bi de son olarak bu malzemelerin ayri ayri ve birlikte, degisen sicakliklar karsisindaki dayanim degisimleri, genlesmeleri, kirilganliklari gibi bazi onemli ozelliklerini de bir iki grafikle vermek guzel olurdu diye dusunuyorum. Hepsi bir yana, bu guzel yayin icin hem arkadasimiza, hem size tesekkurler.
Ağzına sağlık kardeş
Müthiş bilgilendirme olmuş teşekkür ederim, yeni yapılacak yerli aracımızda kompozit yüzde kaç olarak öngörülüyor, iyi yayınlar..
Merhabalar,
Yerli otomobilin bu konuda neler yaptığı basınla hiç paylaşılmadı. Eğer gerçekten 2025'li yıllar için modern elektrikli bir otomobil üreteceksek dış yapıyı alüminyum veya çelikten değil kompozitten yapmalıyız. Bunun için büyük bir kompozit tesisi gerekiyor. TOGG'un bu konuda yatırım yaptığını hiç görmedim. İnşallah birileri duyar ve çalışma yapar...
@@sefaeneskilic7801 İnşaallah dediğiniz gibi olur hafiflik bütün teknolojik aletlerde çok önemli bir ayrıntı, bilgilendirme olurda bizde öğreniriz. Teşekkür ederim sağolun cevabınız için..
Basarili bir konuydu,termo plast olursa ucaklarin kompozit yapilari radar iz dusunumlerini nasil etkilicek ?
Onlar da kompozit gibi daha düşük iz bırakacak.
Termoplast ısıya dayanmaz diye düşünüyorum ama uçak içerisinde ve donma ısınma ya maruziyet olmayan bölgelerde kullanıla bilir diğer bölgelerde karbon fiber daha güçlü 👍
Plastik alaşımlı malzeme ısıtilarak şekil veriliyor geri dönüşümüne ısıyla oluyor bu yuzden boyle düşündüm yukarılarda hava yerdeki gibi değil
-50 +50gibi siz ne dersiniz veya bizleri aydınlatır saniz sevinirim
Cok cok iyi bir video
anladigim kadariyla kompozit , daha zayif parcalari kat kat recine ile yapistirarak saglamligi artiriliyor daha hafif ve daha saglam bir madde olusuyor hemde hic metal kullanmadam . gelecekte daha farkli maddelerle daha saglam daha dayanikli kompozit urunler olacak gibi bunun icin arge ve arastirma yapmak gerek
mükemmel bilgiler içeren bir video olmus .emepinize ve paylaşımıbıza teşekkğrlwr .tr de ihtiyacımız olan şey birbirimizle rekabetten kaçınıp ,kendi yolumuzu kesmeden bir dinamik yakalamak .gelişimde bu çok önemli .bişeyler yapmak istwyenlwr ve ürwticiler ,çirket sahipleri buna dikkat wtmelli bence .
Amerikada ergün kirlikovali var amerikan hava kuvvetlerine uzay sanayine felan kompozit üretiyorlar
Üstad Kale Grubu KTJ 3600 turbojet motorun kalifikasyon testlerini yapıyormuş. 1 aya kadar seri üretime hazır hale gelecekmiş 900 beygir güç uretiyormus bu motor fuzelerde kullanilacakmis. Soru şu ki neden bunun biraz daha büyüğü yapılıp milli uçakta , sihalarda vb. Kullanilmiyor
Füze motoru tek kullanımlık, uçak-helikopter motoru binlerce kullanımlık. Bu arayı doldurabilmek önemli olan. Eşittir yıllar süren test. Ama çalışmalar sürüyor. TS1400 ile önemli adım atılacak.
Hocam zor gerçekten zor uçak motoru üretmek dünyada en buyuk 3 tane motor üreticisi var. GE RR Pr&Wt bu üçününde farklı üretim teknikleri farklı malzemeleri var. Aynı motoru bile kendilerine özel konsptle üretirler. Bu firmaların tecrübesi 70 80 yıldan fazla. Yani zor parayı basayım bitsin olmuyor. Bugün rus ucakları ucuz olsa bile motor ömrü amerikan ucakları kadar iyi değil. Durum buyken kolay değil üretmek.
Tolga Abi! Bizim ihaların segmentinde olanlara bakınca abd, israil ihaları daha çok yük kapatisitesi ve irtifaya sahip. Bunun nedeni onların daha hafif zırh teknolojisine sahip olması mı?
Motor gücü. Ne kadar iyi motorunuz olursa o kadar yük taşınır.
rezerv zengini oldugumuz bor ve boraks madeni kompozit sağlamlastırma , zenginlestirme vs. seklinde bir çalışma var mı yada kullanılabilir mi ?
tolga abi emeğin için teşekkürler.
tusaş'a özel bir ilgin var mı her seferinde detaylı vurguluyorsun :)
Hep avantajları anlatılmış ama çok dikkat edilmesi gereken dezavantajları da var;
Kompozit malzemelerin ömürleri metal melzemelere göre daha kısadır. Özellikle uzun süreli yük altında çok hızlı bozulurlar.
Yüksek sıcaklıklarda yapısal özelliklerini daha hızlı kaybederler.
Üretimi uzun ve kaliteli iş gücü gerektirir, seri imalat zor ve yüksek maliyetli olur.
Maliyeti bir kaç yönden yüksek ve bir kaç yönden düşük 😀
Merhabalar Bahadır Bey,
Günümüzde hem fiber hem de reçine teknolojisi oldukça gelişti. Örneğin F-35'in motor nozulunun biraz gerisinde yine polimer kompozitler kullanılıyor. Bu kompozitler neredeyse alüminyum ile aynı çalışma sıcaklığına sahip (BMI).
Üretimi konusunda artık havacılıkta daha çok robotları görüyoruz. Robot teknolojisinde maliyetlerin düşürülmesiyle birlikte uçak gövdesi üretilen ancak içerisinde insan olmayan ve ışık yanmayan fabrikalar göreceğiz. Lockheed Martin firmasının bununla ilgili çok iyi bir gelecek videosu var. İzlemenizi tavsiye ederim.
@@sefaeneskilic7801 Yüksek ısıl dayanımı için üretilmiş özel seramik kompozitler var. Bu malzemelerin ısıl dayanımı pek çok metalden daha iyi olabiliyor. Ama dediğim gibi bunlar çok özel ve kısıtlı bir uygulama alanı olan malzemeler.
Konuyla alakasi yok ama tfx projesinin imalat tarihinin öne alınabilmesi için ne gibi çalışmalar yapılmalı malum acil savaş uçağı ihtiyacı var bu dönemde
@tolgaozbekcom abi inanır mısınız bilmem de zamanında (kanalın ismi tolgaozbekcom değilken deyim :) ) genç bir inşaat mühendisliği öğrencisi iken malzeme dersinde hocamız sormuştu “nedir kompozit bilen var mı ?” diye.Bende sizden duyduğum birkaç kelime ile atlamıştım “havacılıkta , uçak üretiminde kullanılan bir malzeme “ diye ve hocam yanlış diye çıkışmıştı 😅 Tam olarak Sefa Enes beyin tabir ettiği gibi , birden fazla malzemenin birleşip homojen veya değil yeni bir malzeme oluşturmasıdır kompozit demişti (kerpiç örneği mükemmel bir örnek ).Yani kompozit demir , altın , bakır gibi tek bir malzemeyi ifade etmez.
Kimsenin dikkatini çekmeyen ama bir motor kadar önemli bir konu..
Bende teşekkür ediyorum
:)
Ben fotoğrafçılığa ilgi duyuyorum. Fotoğraf makinesini sabit tutmak için tripod (üçayak) kullanılır. Tripodlar 2 ana malzemeden yapılır. Aliminyum ve karbon fiber. Karbon fiber tripodlar, muadili aliminyum olanlara göre %25 daha hafiftir. Ayrıca rezonansa daha dayanıklıdır. Rezonans rüzgarlı havalarda tripodun stabiletisini etkiler. Aynı şey bisikletler için geçerli ama bisikletlerde masif ahşap ta kullanılıyor, bambu da kullanılıyor. Süper arabalarda aynı şekilde tamamen kompozit kullanılır kaportada. Kompozit zaten uçak endüstrisinde vaz geçilmezdir. Neden hem hafif olsun hem daha dayanıklı olsun istersiniz. Sadece uçağın gövdesi değil motoru da hem hafif, hem güçlü olmalı. Ne kadar hafif o kadar iyi, ne kadar güçlü o kadar iyi. Bu iki kıstasta optimum dengeyi sağlamak gerekir. Bu yakıt tüketimi, maksimum menzil, harekat yarı çapı, maksimum faydalı yük kapasitesini etkiler.
Keşke Eurofighter'ı TUSAŞ'ta üretsek, süpersonik hıza ve yüksek G yüküne dayanıklı kompozit malzeme üretimine dair tecrübe edinir, MMU'da uygularız.
Bu uçak işi daha çok su kaldırır.
Merhabalar,
MMU'da uygulayacağımız kompozitlerin tecrübesini F-35 projesi ile kazanmıştık. F-35'lerin orta gövdesi TUSAŞ'da üretiliyor. Bu orta gövde içerisinde hava alıklarına kadar birçok parça kompozit. TUSAŞ, MMU için kompozit teknolojisini çoktan kazanmış durumda diyebiliriz. Eurofighter projesi F-35'e göre biraz daha eski. Bu nedenle kompozit kullanım oranı düşük. F-35'lerde yaklaşık %35 oranında kompozit malzeme kullanılıyor.
. bilgilendirmenize teşekkürler.
@@sefaeneskilic7801 ama F-35'e ürettiğimiz parçalara dair artık bilgi alamayacağız.
- yani bu parçalar çok iyi yapıldıysa hiç geri dönüş olmayacak.
- bu parçalar kötü yapıldıysa tazminat davaları açılır.
Eurofighter gibi daha yüksek performanslı kompozit uçağı kendimize yaparsak, sahadan çok daha fazla ve sürekli veri alınır.
Tabi tercihler. Karar vericilerin çizeceği bir yön. Hayırlısı.
termoset pilastik en çok araba lasiğinde kullanılır. geri dönüşümü yoktur. :) tam başa beladır. termoplastik ise evlerde kullanılan pvc kapı pencere , pilastik gereçler, naylon torba pet şişe aklına ne gelirse bunlarda ısıtılıp tekrar kullanılabilen pilastiktir. termosetler termoplastiklere göre daha dayanıklıdır ama geri dönüşebilir.. ısıtılınca onarılabilmesi bunu malzemede olarak kullanımını üstün kılar. son yıllarda termoplas kadar olmasada termoplastiklerinde dayanım seviyesi arttırlmıştır.
Rem boyaları hakkında bi vodeo yaparsanız sevinirim
Başını kacirdim. Sonra izleyeyim
Termoplastın ne olduğnu çok merak ediyorum.
Termoplastik, termosete göre düşük dayanımlı ancak geri dönüştürülebilir plastik türüdür
Termoplastikler en basit anlatımı yeniden eritilebilir ya da ısı veya basınç altında yeniden şekillendirilebilir plastik çeşididir denilebilir..PP, PE, PVC, ABS, TPU, PP buna örnek verilebilir, yani ısıtıldığında eriyebilir ve şekil verebilirsiniz. Ama termosetler üretim esnasında bir defa nasıl sertleştirilirse o hali ile (o şekli ile) kalırlar yani sertleştiğinde kalıcı olarak şekil alırlar ve geri dönüşü olmayan bir yapıya sahip olurlar ve bir daha şekil değiştirmezler. Örnek olarak eskiden kullanılan elektrik prizleri gibi. Isıtıldığında ya da basınç altında termosetler ya kırılırlar yada dağılırlar..Basitçe örnek verecek olursak...Kullanım alanlarına göre farklılıklar buradan kaynaklanmaktadır..Bir de bunların kompozitlerde kullanılan TP ve TS reçine çeşitleri vardır ki kompozitlerde kullanılan matris olarak bu termoplastik ve termoset reçineleri bir hayli fazla daha karmaşık halleri (farklı çeşitleri) de yer almaktadır...)))
en basit tabirle vakum üretim adıdır, otobüs iç tavan trimleri bu yöntem ile üretilir. kalıp maliyeti çok ucuzdur.
Thermoset Isıtma ile şekle giren plastiktir. Sert forma bürünür. İyi ısıtır post curing sağlanırsa cross linking yaratırsan yüksek yield stress sağlanabilir. Thermoset plastikler bir kere form edilirse bir daha şekle neredeyse imkansız sokulamaz. Thermoplast ise tekrar forme edilebilir malzemelerdir. Thermoplastlar esnektir genelde. Elle bükülebilir ve yield strength e ulaşmazsanız bıraktığınızda tekrar eski formuna gelirler. Thermoplaslar genelde yüksek esneme(high strain) verir.
Emeğinize çok teşekkür ederim.
Projelerimde kompozit malzeme kiti bulmada sorun yaşıyorum önerebileceğiniz site var mı?
Kompozit malzemelerin üretimi esnasında çok tehlikeli olan karbon lifleri (akciğer kanserine neden oluyor) ortama yayıldığı için ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri üretim yapmak istemiyorlar. Genelde Çin, Taywan gibi uzak doğu ülkelerine ürettirip onlardan alıyorlar. Bu konuda da dikkatli olmak lazım.
Biraz açar mısınız? Hangi aşamada ortaya çıkıyor bu karbon lifler? Serim aşamasında mı otoklav aşamasında mı? Kesim aşamasında mı?
@@yufkacmuammer7763 Üretim aşamalarıyla ilgili çok fazla bir bilgim yok ancak kesim işlemi esnasında bu liflerin ortama yayılacağından eminim. Bu konuyla ilgili bir yayın; www.theguardian.com/sustainable-business/2017/mar/22/carbon-fibre-wonder-material-dirty-secret
Merhabalar,
Kuru karbon fiberlerin kullanımı (prepreg olmayan) evet böyle bir sorun teşkil ediyor. Kuru fiberlerin kullanıldığı tesislerde kesim, üretim ve kalıp ayırma işlemi yapan herkese maske takmaları öneriliyor. Kuru fiberlerin kesimi, üretimi sırasında binlerce gözle görülmeyecek kadar küçük karbon lifleri ortama saçılıyor. Ancak havacılıkta artık kuru fiberlerin kullanımı neredeyse kalmadı. Günümüzde temiz oda koşullarında daha önceden reçine emdirilmiş yani ıslak formda bulunan karbon fiberler kullanılıyor. Bu karbon fiberleri çalışan kendi eliyle parçalamadığı sürece herhangi bir lifin, karbon demetinden ayrılması mümkün değil. Yani günümüzde İSG önlemlerinin alındığı fabrikalarda bu sorun çoktan aşılmış durumda.
@@sefaeneskilic7801 Böyle olmasına çok sevindim iş güvenliği herşeyden önce gelir. Kesim işlemide robot kollar ile lazerle yapılıyor galiba.
Sefa Bey benim size sormak istediğim başka bir konu var. Sizin uzmanlığınız kompozitler ama yinede bi fikrinir olabilir. Jet tepkili motorlarda Türkiyede aşamadığımız konu motorda çok yüksek ısılarda verimli kullanılabilin metal alaşımları mı? Bu konuyla ilgili araştırmalar var mı?
@@aytekinK
Fiber kesimleri gelişmiş CNC tezgahlarda yapılıyor. Kompozit haline geldikten sonra karbon tozu yine çok zararlı bunun için de sulu CNC işleme yapılıyor.
Jet motor konusunda maalesef metalurji bilgimiz çok zayıf. Jet motoru imal eden ülkelere baktığımızda bu ülkeler yüzyıllardır metalurjiyle uğraşmışlar. Yani şöyle açabiliriz: Basit bir örnek olarak 100 gram demirin içerisinde %0.01 oranında silisyum eklenmesiyle nasıl bir yapı elde edeceklerini biliyorlar. Jet motorlarında genellikle alüminyum (2000 ve 7000 serisi) ve titanyum malzemeler kullanılıyor. Bu bahsettiğimiz alaşımları üretemiyoruz. Ülkemizde havacılık için alüminyum ve titanyum üreten firmamız yok. Kütük halinde yurtdışından satın alıyoruz. Asıl sorun şimdi başlıyor. Motor yapısı çok kritik olduğu için bu kütüklerin 3 mikron 5 mikron hassasiyetinde işlenmesi gerekiyor. Türkiye'de bu işlemeyi yapacak makine kapasitesi oldukça kısıtlı. İşleme yapan makineleri de yurtdışından tedarik ediyoruz. Geldik işleme aşamasına, parçanın işlenmesi sırasında mekanik tepkilerden dolayı hem parça hem kesici takım ısınıyor. Parçanız belirli süre belirli ısılar altında kaldığında mekanik özellikleri değişim gösterir (TTT diyagramlarına bakılabilir). Bu parçaların işlenmesi konusunda endüstride tecrübe çok çok kısıtlı. Parçayı işlediniz ancak istediğiniz mukavemet değerinde değil bunun için parçaya belki ısıl işlem yapmanız gerekiyor (belirli sıcaklığa getirip soğutma). Bu konuda ülkemizde yetişmiş eleman sayısı bir elin parmağını geçmeyecek sayıda.
Biraz uzun bir yazı oldu ama umarım anlatabilmişimdir. Motor üreten ülkelerin arkasında 300-500 yıllık bir metalurji bilgi birikimi var. Rusya bile bu konuda iyi değil. Rus motorlarının bakım süreleri örneğin 100 saat iken batılı motorlarda bu süre 500 saatlerdedir. Metalurji konusunda ülkemizin çok büyük atılımlar yapması gerekiyor. Yoksa motor üretmek bir hayal olabilir.
Eger kompozit uretiminde ulke siralamasi yapilirsa Turkiye hangi siralarda? En gelismis kompozit malzemeler ureten ulkere hangiler?
Kompozit malzemelerde graphine kullanımı ne zaman gerçekleşir?
Şu an için üniversiteler ve şirketler bu konuda yoğun çalışıyorlar. Sadece grafen değil karbon nanotüp, bor nanotüp gibi malzemeler de çalışılıyor. Ancak şu an için aktif kullanımda değiller.
Kompozit malzeme = karma malzeme Türkçe literatürde bu şekilde geçer. İTÜ de 80 lerden beri kullanılan tanımlamadır
Kenevirden kompozit malzeme yapılabilir mi ?
tolga abi adana çevresinde(kadirli) 2-4 savaş uçağı durmadan tur atıyor 1-2 saaattir amacları ne bir bilgin var mı?
Eğitimdir
Terminatör filminde ki gibi şekilden şekile girebilecek kompozit malzemeler mi geliyor yada insan gibi dna sı olan programlanabilir imalat gerektirmeyeyen programladığınız forma dönüşen malzemeler cern de bunun temelleri mi atılıyor
Merhabalar, bu konuda deneysel çalışmalar sürüyor. Kompozit yapının içerisine eklenen elektrikli motorlar sayesinde parça şekil değiştirebiliyor. Ancak başta da dediğim gibi sadece deneysel. Eğer proje başarıyla ilerlerse gelecekte aileron, flap, rudder vb. parçaların olmadığı uçaklar görebiliriz.
Hafızası olan malzeme var mı dır eğip büktüğümüz de sadece ısı ile tekrar eski formuna kavuşan
@@cengizbirsoy4059 Vardır. Google'da "Şekil hafızalı alaşımlar" yazarsanız birçok kaynağa erişebilirsiniz.
Turkiyede recine ve lif uretimi varmi sorusunun cevabini alamadim
Yoksa benmi anlamadim
Video nun o bolumunde
Saygilar
Merhabalar,
Türkiye'de karbon fiber DowAksa tarafından, cam fiber Şişecam tarafından üretilmektedir. Çeşitli epoksi reçineler ülkemizde üretilmektedir ancak havacılık için henüz dünyaya nam salmış bir reçinemiz maalesef yok. Ama devlet, üniversiteler ve şirketler bazında Ar-Ge ve üretim çalışmaları devam ediyor. Yakında kendi fiberimizi, kendi reçinemizi kullandığımız helikopter, uçak ve İHA'ları göreceğiz.
@@sefaeneskilic7801 tesekkurler
öreneceyiz insallah
Emeğinize saglık
Bir çok yerde savunduğum robot çalışan firmalardan robot vergisi alınması, işçi haklarını savunan siyasilerin insan çalışabilecek yerde robot kullanan firmalar için vergi, sgk kaybı, işsizlik fonu kesilmesi, elektrik tüketimine artı vergiler gibi konularda siyaset üretmesi fikrime aykırı olarak kompozit üreten fabrikalarda robot kullanımı teşvik edilmeli. Hatta bu fabrikalar dağ başına tarım arazilerinden uzak mezkur alana yapılmalı.
Bununla beraber robot ile değer üretimini artırarak vatandaşlık maaş uygulaması hayata geçirilebilir. Birde aylık maaş yerini saatlik çalışma ücretine bırakırsa çok güzel olabilir ama bunun için ihracatta kilo başı satış değerinin 40 50 doları geçmesi lazım.
Tolga bey merhaba Son olaylar dan sonra bizim avrupa ve amarikadan uçak almamız imkansız olucak galiba ne dersiniz ortalık çok fazla karıştı.
Karışık ortalık. Bu nedenle yolumuza gidebildiğimiz kadar gitmek lazım.
Ming-31 hakkında lütfen
Böyle genç başarılı arkadaşlara daha çok yer verirseniz sevinirim
Lakin genç beyinler yurt dışında yaşamak istiyorlar safsatalarından bıktık
Muazzam.
Tolga bey metalurji malzeme mühendisliği okumak sizce mantıklı mı
Çok önemli bir dal. Benim abim metalürji mühendisi.
@@tolgaozbekcom benim kızrnip ODTÜ de okudu aselsan da benim hedefim öyle ama ben yazılım da biliyorum ileri düzey de karar veremiyorum
@@Polakyabanc Sevdiğin bildiğin işi yap
güzel haber
Ticari yolcu uçağı pazarında yeni yapılan geniş gövdeli yolcu uçağı siparişlerinin nerdeyse hepsi kompozity gövdeli uçaklardan oluşmaktadır ilerde dar gövdede ona doncek, özet alüminyum terkolunup yerini tamamen kompozit alcak....
Konuğumuz hakan kilic in neyi oluyor
Yoksa sadece benzerlik mi
Merhaba, sadece benzerlik.
Bizde Kılıç çok :)