Jak żyli starożytni - rolnik w kraju Hetytów

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 9 сен 2024

Комментарии • 86

  • @Skryptorium
    @Skryptorium  Год назад +60

    Ten odcinek zalecam bardziej do posłuchania ze względu na to, że nie byłem w stanie znaleźć zabytków muzealnych, które mógłbym Wam pokazac. + Dajcie znać co sądzicie o scenariuszu z Adumanem. Stworzyłem go na podstawie dostępnych danych z literatury i prawa hetyckiego, żeby zobrazować jak mógł wyglądać start 'everymana' w Anatolii ale zdaje sobie sprawę że nie każdemu takie wydumane historie mogą przypaść do gustu.

    • @maniuszka8479
      @maniuszka8479 Год назад +8

      Ja jestem tego ciekawa 😊🤔

    • @ipsW
      @ipsW Год назад +15

      dopóki zaznaczasz że to nie są fakty na bazie dowodów, tylko twoja interpretacja skrawków informacji, to w sumie fajnie czasem posłuchać jakiegoś "expanded universe"

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +14

      Ulżyło mi, bo nie byłem pewny jak zareagujecie :--)

    • @dero4500
      @dero4500 Год назад +10

      @@Skryptorium według mnie może być więcej takich personifikacjo osób z tamtego czasu, łatwiej wyobrazić sobie życie i codzienność tamtych ludzi

    • @WojciechB.
      @WojciechB. Год назад +4

      Ciekawy pomysł. Fajnie się tego słuchało.

  • @Th3Jac0b
    @Th3Jac0b Год назад +11

    właśnie to mnie interesuje bardziej w historii niż wony czy polityka, to znaczy życie zwykłych ludzi, a nie królów czy cesarzy.

  • @gabrielschwarz8761
    @gabrielschwarz8761 Год назад +28

    Ty zasługujesz na co najmniej 200.000 tys. subskrybcji te materiały to jest ARCYDZIEŁO
    Sam jestem przewodnikiem turystycznym, i powiem że wiedza jak i umiejętności opowiadania na poziomie bardzo wysokim
    Pozdrawiam właśnie z Anatolii

  • @dHempfler
    @dHempfler Год назад +13

    Odkrycie tego kanału to jak odnalezienie skarbu. Dzięki za kolejny materiał ziom!

  • @kamixus5037
    @kamixus5037 Год назад +48

    kurde jak ten kanał szybko się rozwija, nie tak dawno miałeś 900 coś subów, a teraz już 13,5 tys. Gratuluję i życzę dalszego rozwoju

  • @farciarz4805
    @farciarz4805 Год назад +6

    Przed pracką idealnie :D

  • @gienek4542
    @gienek4542 Год назад +13

    Kawał dobrej roboty, byle tylko tak dalej

  • @pio6550
    @pio6550 Год назад +2

    Zastanawia mnie sprawa klimatu w omawianym okresie. Nie mógł być pewnie skrajnie odmienny, ale mimo wszystko inny niż obecnie. Materiał jak zwykle ciekawy i na wysokim poziomie, pozdrawiam.

  • @panropuch1741
    @panropuch1741 Год назад +1

    Pozdrawiam.

  • @ArturBiaosiewicz
    @ArturBiaosiewicz Год назад +2

    Bardzo ciekawe

  • @koval1984
    @koval1984 2 месяца назад +1

    Genialny odcinek 👍

  • @Sarumanolsz
    @Sarumanolsz Год назад +5

    Kolejny sztos, cierpliwosci, niedługo będzie boom i 100 tys subskrybcji w miesiąc :D ❤

  • @ggnagognagoma2462
    @ggnagognagoma2462 8 месяцев назад +2

    Zachowały sie relacje z wypraw wojennych królów Asyrii czy Babilonu .. W ich relacjach ta półpustynia dziś czy 1000 lat temu przedstawiana była jako dziewiczy las nie do przejścia pełen lwów

  • @sylweriuszprzpiorka2369
    @sylweriuszprzpiorka2369 Год назад +6

    Świetna robota, życzę jak najlepiej twojemu kanałowi. Bardzo ciekawa formuła materiału.

  • @maksandriusz
    @maksandriusz Год назад +3

    Naprawdę interesujące materiały powstają ostatnio w skryptorium

  • @abstrakcyjnyukasz9423
    @abstrakcyjnyukasz9423 Год назад +2

    Świetny materiał.
    Dziękuję i pozdrawiam!

  • @sniezneopady8057
    @sniezneopady8057 Год назад +3

    Widać, że robisz to z pasją. Świetna robota i oryginalne ujęcie tematu. Jestem pod wielkim wrażeniem!

  • @shiianahgry
    @shiianahgry Год назад +3

    Fajna Muziczka na początku, jeśli byłaby przez cały odcinek byłoby super!
    Oglądam każdy materiał do końca!
    Świetna robota🎉

    • @dHempfler
      @dHempfler Год назад +1

      To jest muzyka z gry Stronghold (Twierdza) i rzeczywiście jest fantastyczna

  • @wilkmorski7833
    @wilkmorski7833 Год назад +2

    Najlepsze odkrycie w historii mego życia, bardzo lubię dokumenty i programy historyczne, jednak tylko twój kanał lubię najbardziej bo można w prosty sposób sobie wyobrazić problemy starożytnych
    Między innymi dzięki tym wymyślonym opowieścią

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +2

      Miło mi, polecam się na przyszłe odcinki :)

  • @gregory3108
    @gregory3108 Год назад +1

    Ważne jest aby pamiętać, że te rejony świata rozwijały się szybciej niż powstały piramidy w południowej Ameryce, czy nawet w Indiach, o starożytnych Chinach nie wspomnę . Klimat i położenie geograficzne sprzyjało rozwojowi = konkurencja z Egiptem czy południem Babilon np. Dziś test na DNA może nas zaskoczyć😲, iż nasi przodkowie aż z tamtych rejonów przywędrowali w zalesione tereny Europy, wraz ze zmianą klimatu i wyniszeniem gleby te rejony świata uległy = poległy ? drastycznym pogorszeniu , cedry Libanu też,,wyparowały " itp.. itd.

  • @kamilkamil2219
    @kamilkamil2219 Год назад +1

    Bardzo dobry materiał. Sub jest

  • @SzaryLisc
    @SzaryLisc Год назад +3

    Świetne, dziękuję Ci bardzo. :)

  • @patrykkalita7166
    @patrykkalita7166 3 дня назад

    Ludzie kiedy zobaczą jałowa ziemię, na całkowitym zadupiu:
    "Świetna lokacja zakładamy tu państwo!"

  • @dariuszreda3291
    @dariuszreda3291 Год назад +2

    Super!!!

  • @michal1697
    @michal1697 Год назад +2

    Świetny materiał!

  • @gregory3108
    @gregory3108 Год назад +2

    Nie wszyscy wiedzą, iż że zmiany klimatu wpłynęły na wędrówki ludów zakładanie odad miasta państwa i imperia, kiedyś żyzne gleby Tygrysu i Eufratu żywiły nie jedno imperium, Egipt zostal stać i dalej czerpie z delty Nilu, dalej cedry Libanu Fenicjanie wycieli w pień i dziś to tylko pustynia 🥺 a tereny dzisiejszej Turcji też ogołocone zostaly z żyznych terenów i lasów....pożary i wojny zmusiły ludzi do wędrówek na północ...ale to osobny temat?

  • @bartoszknap8710
    @bartoszknap8710 Год назад +1

    To jest zajebiste. Kocham Cię

  • @GokuRoman008
    @GokuRoman008 Год назад +1

    Bardzo ciekawy materiał !!! 😉👍

  • @sawomirrys461
    @sawomirrys461 Год назад +3

    Bardzo ciekawy materiał. Z ciekawości, czy planujesz nakręcić więcej filmów o hetytach? Zasługują oni na większą uwagę.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +1

      Szczerze mówiąc dla mnie też są dość zagadkowi. Narazie nie mam żadnego pomysłu z wyjątkiem uwzględniania w jakichś zbiorowych opracowaniach. Masz może cos konkretnego na myśli?

  • @lia3133
    @lia3133 Год назад +2

    Z opóźnieniem, ale dla zasięgu. Opowieść o hipotetycznym mieszkańcu ciekawa i nie mam problemu z oddzieleniem przypuszczeń od faktów.

  • @Andi030592
    @Andi030592 11 месяцев назад +1

    11:48 Po co uprawiać w sadzie tamaryszek? Mam dwa w ogrodzie i jestem na 100% pewny że to nie wydaje jadalnych owoców.

  • @Dewajtis1944
    @Dewajtis1944 Год назад +1

    Świetny kanał ! Może zrobisz film o niewolnictwie w czasach starożytnych, a może o pracy, zarobkach, cenach w starożytności. Pozdrawiam

  • @janbieniek6181
    @janbieniek6181 Год назад

    Pismo hetyckie odczytał dawno temu ,czeski lingwista Bedrich Hrozny. O ile dobrze zapamiętałem.

  • @adamkos1817
    @adamkos1817 Год назад +1

    👍

  • @kacpergaca3876
    @kacpergaca3876 Год назад

    Jak zwykle świetny materiał, co do fikcyjnej postsci wtdaje sie być niepotrzebna - bez niej przedstawianie wszystkich informacji szło ci równie sprawnie.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +1

      Dzięki za opinie. Raczej nie będę tego już powtarzał w następnych materiałach :)

    • @ah5en216
      @ah5en216 Год назад +3

      @@Skryptorium Szkoda, bo mi się to spodobało. Fajnie działa na wyobraźnie :D

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +3

      No to może jako zupełnie odrębny odcinek/seria. Mieszanie prawdy historycznej z teoretyzowaniem może wprowadzać w błąd i też nie być do końca czytelne :). Dzięki za komentarz :)

  • @Pieklarnik
    @Pieklarnik Год назад +2

    Jak zwykle materiał na poziomie
    Proponuje nagrać kiedyś o Wikingach

    • @gregory3108
      @gregory3108 Год назад +1

      Tak ale nie, bo Wikingowie nic w naszą kulturę nie wnieśli, jeśli już to sztuka plądrowania ziem od Ruggi po Brytanie to zapis ich osiągnięć w historii☝

  • @MrVilgefortz
    @MrVilgefortz Год назад +4

    zasięgowy

  • @karolkozak6454
    @karolkozak6454 2 месяца назад +1

    Kurde, skąd ty bierzesz te dane 😮

  • @kaboolchuck
    @kaboolchuck Год назад +1

    #Skryba

  • @maciekg8204
    @maciekg8204 Год назад

    Może opowiedziałbyś o systemie prawnym Babilonu ciekawy temat ,albo ogólnie o prawie przed czasami cesarstwa rzymskiego

  • @Glemigobles
    @Glemigobles 9 месяцев назад

    Jako rolnik nie mogę się zgodzić, że jęczmień ma mniejsze wymagania glebowe niż pszenica. Jęczmień jest bardzo wrażliwy na niskie Ph. Na pewno dużo bardziej niż pszenica. Ale jak ludzie wtedy dawali sobie z tym rady i czy w ogóle wiedzieli o co chodzi gdy słabo rodzi to nie mam pojęcia.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  9 месяцев назад +1

      Pszenica wśród ludów starożytnych zawsze uchodzila za bardziej szlachetny rodzaj zboża. Natomiast z tego co pamiętam to jęczmień jest dziś dokładnie tym samym gatunkiem co jeszcze w epoce brązu (oczywiście wzbogacony genetycznie co zapewnia wyższe plony)
      Natomiast starsze odmiany pszenicy, których dziś się już prawie nie uprawia były wydaje mi się dużo bardziej podatne na choroby i wymagały bardziej niż jęczmień irygacji. Książek i artykułów poruszających ten temat trochę przeczytałem i wszyscy zgodnie przytaczali takie stanowiska. Ja tego nigdy nie kwestionowałem bo i nie mam takiej wiedzy, żeby z tym dyskutowac Trzeba by zapytać pewnie jakichś etnobotanikow.
      Dzięki za komentarz.

    • @Glemigobles
      @Glemigobles 9 месяцев назад +1

      @@Skryptorium Ja nie wątpię, że pszenica jest bardziej szlachetna wszak nawet sam tak uważam ale jęczmień też ma duże wymagania glebowe jak już wspomniałem jest wrażliwy na kwaśną ziemię. Ma też dużo płytszy system korzeniowy niż pszenica tak że jest bardziej podatny na suszę. Jeśli chodzi o choroby te oba zboża są na tyle blisko ze sobą spokrewnione, że mają wiele wspólnych patogenów i nie zaleca się ich siać po sobie. Jęczmień jednak gdy ma dobre warunki lepiej plonuje niż pszenica. Jednak z racji swojej specyfiki bardziej nadaje się jako pasza dla zwierząt niż na chleb. Co do odmian wiem tylko tyle, że prymitywne odmiany mają w kłosie tylko jeden rząd i dużo mniej tzw. "pięterek".

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  9 месяцев назад +2

      @@Glemigobles Hmm. Może więc wszystkie tęgie głowy piszące artykuły powtarzają jakiś utarty schemat od dziesięcioleci a nikt włącznie ze mną się nad tym nie pochylił. Jak będę pisał następnym razem materiał dotyczący tego tematu to to sprawdzę. Dzięki !

    • @Glemigobles
      @Glemigobles 9 месяцев назад +1

      @@Skryptorium Ja też nie jestem co do tego jakąś wyrocznią. A już tym bardziej nie wiem jak sobie radzili rolnicy w tamtych czasach. Posługuję się tylko wiedzą, którą sam zdobyłem😉 Pozdrawiam😊

  • @salem9749
    @salem9749 Год назад +3

    A skąd oni mieli tą miedz?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +3

      Z tym akurat nie było problemu. Miedź wydobywano na wielu stanowiskach, znaleziska potwierdzają ze miedź nie była importowana, a przedmioty tworzono z miejscowych złóż

    • @salem9749
      @salem9749 Год назад

      @@Skryptorium a ja myślałem że kable skórowali ;)

    • @dero4500
      @dero4500 Год назад +1

      z prostych kopalni, są miejsca gdzie metale można znaleźć ledwo pod ziemią np. w australii są pustynie gdzie 10-40 cm pod ziemią znajdziesz małe 1-4cm kawałki złota

  • @gieroj2848
    @gieroj2848 Год назад

    Nie ma jak to chleb z piaskiem, mhhhh.

  • @lootownica
    @lootownica Год назад +1

    Przez chwilę myślałam że to muzyka z ghotica xD

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +4

      Castlejam ze Stronghold :-)

    • @lootownica
      @lootownica Год назад +1

      @@Skryptorium Dzięki, leci na playlistę :)

  • @adrisan11
    @adrisan11 Год назад +1

    Z wątkiem klimatu to bym się kłócił bo to co dziś jest pustynią to 3000 lat temu wcale pustynią nie musiało być

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +6

      Dane o geografii i klimacie pomiędzy 2000-1000pne nie tworzylem na podstawie obecnych warunków w Anatolii a z opracowań które rekonstruowały klimat jaki tam panował.

    • @adrisan11
      @adrisan11 Год назад

      @@Skryptorium więc zapewne wiesz że w starożytności klimat był zupełnie inny nisz dziś. Mam wielki szacunek to twojej pracy ale niektóre nieścisłości trochę kują

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +6

      Hmm, źródła zawsze podrzucam w opisie. Jak masz ochotę zerknij. Jeśli chodzi o klimat w kontekście uprawy roli to wszyscy badacze sobie wtórują i podają podobne dane zarówno jesli chodzi o temp. Powietrza, opady deszczu czy ogólna charakterystykę klimatu - > suchy latem i surowy zimą. Wszystkie dane konfrontuje w dwóch niezależnych źródłach. Ale tak mogę się mylić bo sam opieram się na ludziach, którzy też się mylą. Wypunktuj proszę co jest nie tak. Staram się takie komentarze przypinać jako erraty.

    • @adrisan11
      @adrisan11 Год назад +1

      @@Skryptorium 01:05 niezbyt przyjemny klimat to dziś ale kiedyś mogło być zupełnie inaczej nie mówię od razu że rosły tam bujne lasy bo to było by nie dorzeczne ale chodzi mi o to że natężenie roślinności było tam znacznie większe przez co klimat był znacznie bardziej umiarkowany. Ludzie są wygodni dziś jak i tysiące lat temu i nie osiedlają się tam gdzie panują skrajne warunki. A co do rzek bardziej umiarkowany klimat sprawiał by że opady deszczu były by znacznie częstsze przez co rzeki na spokojnie nadawały by się do transportu towaru łodziami

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +2

      Masz rację. Klimat zaczął się dopiero ocieplać od połowy milenium ze szczytem wypadającym dziwnie blisko końca epoki brązu, co wiemy czym się kończyło dla wielu ludzkich osiedli. Dzięki za komentarze :)

  • @marcinlasak1216
    @marcinlasak1216 Год назад

    Mam pytanie, studiujesz może, lub zajmujesz się naukowo historią, czy jest to po prostu twoje zainteresowanie? Bo materiały są naprawdę na wysokim poziomie, informacje są podpięte do źródeł, czuję się jakbym słuchał tekstów stricte naukowych z nutką humoru.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +2

      z wykształcenia jestem lingwistą, kończyłem filologię węgierską. Nauki humanistyczne na studiach uczą akademickiego stylu pisania, który mi się osobiście podoba, więc takim pół-akademickim sposobem staram się prowadzić narrację. Co do źródeł to tak, preferuję naukowe, niż książki a już w żadnym razie artykuły w czasopismach (chyba że chodzi o branżówki -> np. journal of ancient near east). jeśli bazuję na źródłach najczęściej naukowych a nie popularno-naukowych to i te materiały będą trochę sztywniejsze.

    • @marcinlasak1216
      @marcinlasak1216 Год назад

      @@Skryptorium Dzięki za odpowiedź. Właśnie sam jestem w trakcie studiów, ścisłych co prawda, ale bardzo podoba mi się stricte akademicka metoda przedstawiania faktów, gdzie za każdą informacją stoi źródło lub dowód (u mnie częściej są to dowody, no bo matma). Życzę dalszego rozwoju kanału, bo uważam go za bardzo wartościowy, i tak jak mówisz, używasz takiego pół-akademickiego języka, na tyle ludzkiego by było to przyjemne, ale na tyle profesjonalnego by rzetelnie przekazywać informacje. Bo niestety wielu twórców zajmujących się czy to naukami ścisłymi, czy humanistycznymi za bardzo, moim zdaniem, odpływa w zbyt kolokwialny język i skróty myślowe, często wypaczając informacje. A w sumie mam jeszcze jedno pytanie, czy planujesz kontynuować naukę na uczelni? Bo łącząc tak rzetelne podejście i przyjemny ton wypowiedzi byłby z ciebie świetny materiał na wykładowcę:) Już nie mówiąc o tym, że prace naukowe, gdyby były równie rzetelne, co twoje filmy, to byłyby wspaniałą lekturą.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Год назад +1

      Dzięki. Tembr mojego głosu jest nieco obniżony w postprodukcji, bo od samego początku chciałem aby moje filmy były 'do spania'. Co do nauczania, to doktorat z hungarystyki to przesada. Przydaje się tylko jeśli ktoś chce być tłumaczem przysięgłym. A ja do tego nie aspiruje + na mojej uczelni nie ma wolnych wakatów (nowe roczniki to po 10 studentów mają)
      Pozdrawiam!

  • @krzysztoftarchala6834
    @krzysztoftarchala6834 Год назад

    CZLOWIEK TO PO ATOMIE WYGLONDA JAK WYGLONDA

  • @markegirski7498
    @markegirski7498 Год назад +1

    Prawdziwa nazwa hetytów to NEŠA=NASZA i mówili po słowiańsku

  • @adiadek1259
    @adiadek1259 Год назад +1

    Spoko