Sümmani Belgeseli - Bir Kenara Yazılan Sümmani
HTML-код
- Опубликовано: 13 июн 2020
- Bir Kenara Yazılan Sümmani
Kafkas Haber Ajansı - www.kha.com.tr kha
Bir Kenara Yazılan Sümmani
KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
1861 yılında Erzurum’un Narman ilçesi’nin Samikale Köyü’nde dünyaya gelen Aşık Sümmani, kendi değişinde ‘Sümmani’yi bir kenara yazmışlar” ifadesinde olduğu gibi adeta bir kenara bırakılmış muamelesi görüyor. Bade içtiği Ablak taşına giden yolun henüz kullanışlı olmaması, yol üzerindeki çeşmelerden kaynaklı çamur olan yolun düzeltilememesi, evinin bakımsızlığı gibi onlarca ilgisizliğe maruz bırakılmış. Yıllardır bir türlü düzene sokulamayan anma etkinlikleri de ya yıllarca ara verilerek ya da her yılın belli belirsiz zamanlarında yapılıyor.
Sümmani’nin torunlarından Şeref Altunok, “Bir kenara yazılan Sümmani” belgeselinde Sümmani’nin beklendiği gibi sahiplenilmediğinden yakınarak özellikle de Erzurum’da bir sokağa, caddeye, kültür merkezine isminin bile verilmediğini söyledi. Narman’da bir okula ve caddeye isminin verildiğini de belirten Altunok, caddeye verilen ismin ‘Sünmani’ şeklinde yanlış yazıldığının da altını çizdi.
PEKİ SÜMMANİ KİMDİR?
Asıl adı Hüseyin’dir. Köyün yoksul ailesinden Hasan’ın oğludur. 11 yaşına kadar köyde hayvan otlatarak zaman geçirmiştir. 11 yaşına girdiği gün köyün Ablak taşyı mevkiinde hayvan otlatırken öğlen vakti uykuya dalmış ve 18 saat sonra uyanmıştır. Daha sonra koşmalarında da ifade ettiği üzere üçler, beşler, yediler ve kırkların toplandığı bir mecliste hem kendisine hem de maşukası olacak olan, Afganistan’ın Bedehşan şehrinin kadısının kızı olup sarayda yaşayan Gülperi’ye bade içirilmiştir. Yine kendisinin ifade ettiği üzere maşukasına kavuşamayacağı ve bundan sonra isminin Sümmani olduğu söylemiştir.
Sümmani köy meclisinde yapılan sıra gecesinde babasının yanında otururken ‘Sende bir şeyler söylemek ister misin Hüseyin’ denildiğinde dizleri üzerine oturarak aşağıdaki ilk koşmasını seslendirmiştir.
Bin iki yüz yetmiş yedi devrinde
Emrettiler geldim nöbete beni
Sübyan lisanımda ekli şii’rimde
Katmadılar gayri sohbete beni
***
Bir bulak başında verdiler dersi
Dû gûşuma geldi erenler sesi
Gezdi ara yerde aşkın kâsesi
Buyur emrettiler şerbete beni
***
Şerbette sermestem ahval de filhal
Ya niçin gitmiyor benden hum hayal
Vasıta-i miras olduğu Pür Kemal
Bir zaman gezdirir gurbette beni
***
Firkatte Kerem’im sevdada Mecnun
Bir saç Leyla’ya olmuşam meftun
Gördüm göremirem gezerim mahzun
Saldı derde gama zillete beni
***
Sümmani esrarın hangi kelamda
Var mıdır Taksim’in Darüsselamda
Kiramen katibin leh-i kalemde
Hangi günü ister rihlete beni
Sümmani mahlasını kullanması şaşkınlık yaratmış ve bir diğer konuşmasında ise şöyle demiştir:
Uyandım gafletten oldum perişan
Bir nur doğdu ailem oldu ürişan
Geldi selam verdi üç-beş dervişan
Lisanları bir hoş sedasın tek tek
***
Duydum sedasını uyandım habdan
Aslımız yapılmış haki turapdan
Okuttular üç harf yeşil yapraktan
Okudum harfini noktasın tek tek
***
Okudum harfini zihnim bulandı
Yarelerim göz göz oldu sulandı
Baktın çar etrafta kadeh dolandı
Nûş ettim kırıkların badesin tek tek
***
İçtim badesini gördüm rengini
Tam on sekiz saat sürdüm cengini
Yar yüzünde saydım üç-beş bengini
Halhalın altında hırdasının tek tek
***
Dediler Sümmani gel etme meram
Adamı çürütür dert ile verem
Seninçün dünyada kavuşmak haram
Böyle yazmış kalem Hüda’sın tek tek
Daha sonra Sammani maşukasını aramak için yollara düşmüştür. Anadolu’nun bir çok yöresiyle beraber Kırım, İran ve Kafkasya’nın çeşitli bölgelerinde dolaşmış ancak çeşitli engellerle karşılaşarak maşukasına ulaşamamıştır.
“Güzel sevdi diye adım çekerler. Benim Bir’den gayri cananım mı var” diyen Sümmani’nin Gülperi’ye olan aşkının zamanla ilahi aşka dönüştüğü anlaşılmaktadır.
Sümmani şiirlerinde genellikle toplumsal sorunlara çözümler üreten; iyiliği, doğruluğu, erdemi, irfanı, merhameti ve adaleti vurgulamıştır. Dolaştığı her yerde güçlü bir tını bırakmış ve söylediği koşmalar dillere destan olmuştur.
Sümmani devrin en önemli aşıklarıyla atışmalar yapmıştır. En çok bilinen karşılaşması ise Aşık Yenlik ile olmuştur. Aşık Şenlik ve Sümmani atışması halen günümüz aşıkları tarafından takdir ve tekrar edilmektedir. Bir çok aşık Sümmani ağzı olarak bilinen makamı günümüzde kullanmaktadır.
Etkilenmek mümkün değil çok teşekkür ederiz bu görsel için keşke bir her yıl sumani baba için etkinlik düzenlense her yerde insanlar daha çok tanır okullarda da ders kitaplarına girmesini çok isterim Allah rahmet eylesin mekanı Allah rahmet eylesin mekanı cennet
Allah rahmet eylesin. Mekanı cennet olsun inşaallah.
Aşık Sümmani bir kenara itilmemişdir, Sümmani saklı bir cevherdir ve yalnızca dilinden ve gönlünden anlayan insanlara hicabını açmışdır..yani O gizli bir hazine olmayı seçmişdir..
Bu videoya emeği geçen her kesi canı gönülden tebrik ederim
Bu konu yıllardır içimde kanayan bir yaradır
Erzurumdan ayrılalı yaklaşık 40 yıl oldu
Her geçen gün hasretimin arttıgını hissediyordum
Sonra baktımki benim sadece bedenim ayrı erzurumdan ruhumu orda bırakmışım
Gönlümün baş köşesinde sümmani baba ,efe hz, reyhani
Her erzuruma gelişimde nu sefer sümmani babanın kabrini ziyaret edecem niyetiyle geldim
Nasip 2020 nin eylül ayınaymış
Şeref beyin sitemlerinin mislinide ben ilave edeyim bu vefasızlık erzurum halkına ve idarecilerine bir vebal olarak yeter
Burnumun direkleri sızlayarak,içim kan ağlayarak gerçekleştirdiğim ziyaretten sonra bu video gerçekten çok önemli benim için
İzlenme ve beğenilere baktım utandım böyle bir video bütün erzuruma izletilmeli
İzleyenlerden hasseten ricam bütün tanıdıklarıyla paylaşsınlar
Belki bu vesileyle sümmani babanın ruhaniyetine tekrar vasıl olur
Hemşehrilik payemizi hak ederiz...
Çok teşekkür ediyorum (BEDİR ALTUNOK Kafkas Haber Ajansı)
Allah'tan rahmet diliyorum.mekani cennet olsun inşallah....
Allah rahmet eylesin mekanın cennet olsun güzel insan
Seref abi belgeselin cok guzel ve yararli olmuş
Sagolasin.Abi sitemlerinde A-Z ye haklisin.Erzurum halki bu degerine bencede sahip çıkamamısdir.
Ama summani baba bizim değerimizdir.
Genelde önemli insanlar sonradan kıymeti bilinir ilerleyen zamnlarda ismi daha fazla duyulacak gerçekten şiirlerininde kendininde hakettiği saygıyı göreceğini düşünüyorum.Video çok güzel hazırlanmış emeğinize saglik👏🏼👏🏼
🙏🙏🙏
Sumanı ogulu budunyaya garıp asık geldı garıp gıtı rahmetle anıyorum
Ne büyük bir aşık ne büyük bir aşk ne mutlu
Ruhin şad olsun şairi Azam Sümman - i Baba
Şeref kardeşim Nusret abinin türküleri ve hikayelerini yükle kardeşim
Yeni gördüm videoyu ANKARA'DAN SELAMLAR her zaman dinlerim AŞIKLARIMIZI .. Bir şarlatana binlerce yorum yapılırken ........yazıklar olsun bu ülkeyi sınıf sinıf mezhep mezhep bölenlere LANET OLSUN........
Şairler piri Sümmani yi bende yeni tanıdım ancak Mevlana gibi yunus Emre gibi her cadde sokak Konak lokal vb yerlere ismini verilmesini doğru bulmuyorum yukarıda bir arkadaşın yorumlarda belirttiği gibi gizli bir hazine olarak kalmasını isterim sadece onu ve ruhunu anlayacak kimselerin farkına varması daha doğru diye düşünüyorum belki ahir zaman da büyükler için de böylesi daha makbuldür
Mekanı cennet olsun
Amin
Nusret abininde adini sokaklara veya parklara verin be ne olaçak ayip
Allah Rahmet eylesin Ruhu saad olsun
Amin
Sümmaniye rahmet diliyorum bize çok tutkun biriydi
Dedeme birçok şiirler yazmıştır
Birini paylaşıyorum
Bâb-ı âlişândır ârif-i billâh
Hakîkatten doğru râhı gösterir
Arz-ı matlûbâtı pend-i bismillâh
Mânâsında vech-i mâhı gösterirMest ü hayrân etmiş ol bâd-ı sabâ
Ciğerin hûn etmiş ser âl-i âbâ
Hâki Sanamerli er Hacı Ahmet Baba
Himmetinden eyvallâhı gösterir
Râhda âlem açar ehiyâ gibi
Arzda dalga vurur deriyâ gibi
Sümmân’ın çeşminde tûtiyâ gibi
Aradığım nişangâhı gösterir