Class 14-तत्त्वार्थ सूत्र | कौनसा ज्ञान हमारे लिए हितकारी है? |

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 9 мар 2022
  • Class 14 - तत्त्वार्थ सूत्र | अध्याय 1 | सूत्र 20-23| Tatwar Sutra in Hindi | Tattvarth Sutra | कौनसा ज्ञान हमारे लिए हितकारी है?- तत्त्वार्थ सूत्र |
    ओं अर्हं नमः
    आज की कक्षा का एक quick revision कर लेते हैं
    हमने जाना की सभी ज्ञानों में हमारे लिए श्रुतज्ञान के बारे में जानना महत्वपूर्ण है
    श्रुतज्ञान दो प्रकार का होता है
    पहला अक्षरात्मक अर्थात जो ज्ञान सुनकर होता है
    वह सिर्फ पंचेन्द्रिय संज्ञी में ही होता है
    वह हमारे लिए हितकारी है
    और दूसरा अनक्षरात्मक अर्थात जो ज्ञान बिना सुने अपने आप होता है
    यह एक इंद्री से संघी पंचेन्द्रिय तक सभी में होता है
    हमने जाना भाव श्रुतज्ञान के क्षयोपशम से ही हम द्रव्य श्रुत को समझ सकते हैं
    भाव श्रुतज्ञान 20 प्रकार के हैं
    श्रुतज्ञान के चिन्तन से धर्म ध्यान, शुक्ल ध्यान होते हैं
    सूत्र 21 से हमने अवधिज्ञान के प्रकरण को समझा
    अवधिज्ञान के दो भेद हैं
    पहला भव प्रत्यय अर्थात जिसमे भव या आयु कर्म का उदय ही कारण है
    यह देव और नारकी के नियामक होता है
    और दूसरा गुण प्रत्यय अर्थात जिसमें क्षयोपशम और सम्यग्दर्शन, सम्यग्चारित्र आदि गुण निमित्त होते हैं
    यह मनुष्य और त्रियंच के होता है
    इनमे क्षयोपशम तो सामान्य निमित्त है; सम्यग्दर्शन आदि गुण भी जरूरी हैं
    यहाँ अवधिज्ञान का आशय सम्यग्ज्ञान से है मिथ्या ज्ञान से नहीं
    मिथ्या अवधिज्ञान को विभंग ज्ञान कहते हैं
    अवधिज्ञान के 6 भेद होते हैं
    अनुगामी - जो हमारे साथ अन्य क्षेत्र, भव में भी चला जाए
    अननुगामी- जो इस क्षेत्र में तो है मगर दूसरे क्षेत्रों, भवों में साथ न जाये; छूट जाये
    वर्धमान अर्थात बढता हुआ जो गुणों की वृद्धि से बढ़ता चला जाता है
    हीयमान अर्थात घटता हुआ जो संकलेश परिणामों के कारण से घटता जाये
    अवस्थित- जैसा प्राप्त हुआ है, वैसा ही बना रहना
    अनअवस्थित- जो विशुद्धि और संक्लेश के साथ बढ़-घट जाए
    अवधिज्ञान देशावधि, परमावधि और सर्वावधि तीन प्रकार का होता है
    देशावधि = चारों गतियों में हो सकता है
    परमावधि और सर्वावधि केवल चरम शरीरी, उसी भव में मोक्ष जाने वाले मुनि महाराज को ही होगा
    देव, नारकी, तीर्थंकर को अवधि ज्ञान सर्वाङ्ग से होता है
    अन्य महापुरुषों को नाभि से ऊपर शुभ चिन्ह शंखादि पर अवधिज्ञान लगाना पड़ेगा
    मिथ्या दृष्टि के चिन्ह नाभि से नीचे होते हैं
    मन:पर्यय ज्ञान, दूसरे के मन में स्थित पदार्थ को, चिंतन को जानेगा
    यह दो प्रकार का होता है:
    ऋजुमति ज्ञान - दूसरे के मन में चल रहे सरल चिन्तन को जानेगा
    वाहन विपुलमति ज्ञान कुटिल और सरल दोनों चिन्तन को जानेगा
    ऋजुमति ज्ञान ऋजु मन, ऋजु वचन, ऋजु काय तीन प्रकार का होता है
    विपुलमति ज्ञान ऋजु मन-वचन-काय की प्रवृत्ति, कुटिल मन-वचन-काय की प्रवृत्ति से छः प्रकार का होता है
    Whatsapp के माध्यम से सभी जानकारी पाने के लिए आज ही फॉर्म भरें : go.arham.yoga/tatvarthsutra
    प्रतिदिन आने वाले प्रश्नपत्र का लिंक
    go.arham.yoga/sawal
    स्वाध्याय से संबंधित सभी जानकारी पाने के लिए आज ही हमारे youtube channel को subscribe करें
    go.arham.yoga/youtube
    और साधर्मी स्वाध्याय और चर्चा के लिए टेलीग्राम के डिसकशन ग्रुप को जॉइन कीजिये
    t.me/tattvarth
    #TatvarthSutra
    #TatvGyan

Комментарии • 39

  • @rishabhjain5213
    @rishabhjain5213 Год назад

    नमोस्तु गुरूदेव

  • @padmeshbhaijainindustriali89
    @padmeshbhaijainindustriali89 2 года назад +1

    🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏

  • @vinayjain4748
    @vinayjain4748 Год назад

    Charno mai barambar namostu maharaj shree

  • @vinayjain4748
    @vinayjain4748 Год назад

    Jai ho shree maharaj shree

  • @j.jinavani1388
    @j.jinavani1388 2 года назад

    Namostu Namostu Namostu Gurudev

  • @ManjuJain-n8n
    @ManjuJain-n8n 29 дней назад

    Namostu gurudev

  • @sushmajain1810
    @sushmajain1810 2 года назад

    Namostu bhagwan namostu gurudev

  • @manishajain6267
    @manishajain6267 2 года назад

    Namostu gurudev manisha jain🙏🙏🙏

  • @ashishsimsr5
    @ashishsimsr5 2 года назад

    Namostu🙏🙏🙏

  • @AshaBMehta
    @AshaBMehta 2 года назад

    🙏🙏🙏

  • @sakshijain4690
    @sakshijain4690 2 года назад

    Namostu mehraj ji

  • @manojtyagi316
    @manojtyagi316 2 года назад +1

    Jsca

  • @shashijain1499
    @shashijain1499 2 года назад

    Jay Jay gurudev.

  • @snehprabhagupta6048
    @snehprabhagupta6048 2 года назад

    नमोस्तु गुरूदेव 🙏🙏🙏

  • @manishasonawane9371
    @manishasonawane9371 2 года назад

    🙏🏻🙏🏻👌👌

  • @rishabhjain5213
    @rishabhjain5213 Год назад

    आपके गुणात्मक प्रवचन बहुत लाभदायक सिद्ध होते हैं।

  • @muktajain9356
    @muktajain9356 2 года назад

    नमोस्तु नमोस्तु नमोस्तु गुरुदेव

  • @sukeshijain9219
    @sukeshijain9219 2 года назад

    नमोस्तु नमोस्तु नमोस्तु महाराज जी बैंगलोर|

  • @tejaslad933
    @tejaslad933 2 года назад

    Mamta lad namostu gurudev 🙏🙏🙏🙏🙏

  • @aaravjain-thewonderkidstor1181
    @aaravjain-thewonderkidstor1181 2 года назад

    Nmostu guruver

  • @anjujain3552
    @anjujain3552 2 года назад

    Namostu gurudev 🙏🙏🙏

  • @prakashhekkad2310
    @prakashhekkad2310 4 месяца назад

    Mumbai - JAI JINANDRA🙏

  • @prabhajain6878
    @prabhajain6878 2 года назад +1

    Namostu Gurudev Namoustu Namoustu 🙏💖🙏💖🙏💖

  • @KINGOFINVENTIONAnik_jain
    @KINGOFINVENTIONAnik_jain 2 года назад +1

    Ñamostu gurudev 🙏🙏

  • @pranalisangai4479
    @pranalisangai4479 2 года назад

    JayJay Gurudev suman Sudhakar MulatkarabMulatkar

  • @anitachhayajain2795
    @anitachhayajain2795 Год назад

    अनीता छाया सागर
    नमोस्तु नमोस्तु नमोस्तु महाराज श्री

  • @priyankajain4198
    @priyankajain4198 2 года назад

    Namostu namostu namostu maharaj ji

  • @pushpajain8254
    @pushpajain8254 2 года назад

    3 , मित्थ्या मनह पर्यंत ज्ञान
    पुष्पा जैन भोपाल

  • @alpachoksy6818
    @alpachoksy6818 2 года назад

    Alpa choksy 🙏 ♥️

  • @s.i.rsurvival4156
    @s.i.rsurvival4156 2 года назад

    Namostu Gurudev prakrit Bhasha sikhani hai uska link Kahan milega

  • @pushpajain8254
    @pushpajain8254 2 года назад

    3, मिथ्या मनह पर्यंत ज्ञान है
    पुष्पा जैन भोपाल

  • @yashhetal
    @yashhetal 2 года назад

    Mithya avdhigyan

  • @kavitapidiyar4630
    @kavitapidiyar4630 2 года назад

    Nsmostu 🙏🙏🙏🌹

  • @equileasepvt.ltd.8969
    @equileasepvt.ltd.8969 2 года назад

    Qh@

  • @maitreesandesh
    @maitreesandesh 2 года назад

    नमोस्तु महाराज जी
    1) गाथा 20- पर्याय, अक्षर,पद आदि को भव श्रुत कैसे समझें ?
    2) गाथा 22- बताया कि मनुष्य/ तिर्यंच में स.दर्शन होने पर ही अवधि ज्ञान होगा।
    पर इनमें विभंग ज्ञान भी होता होगा न ?
    3) गाथा 23- देशावधि, भव तथा गुण प्रत्यय दोनों ही प्रकार के होते होंगे ?
    4) गाथा 24- रिजुमति मनःपर्यय ज्ञान भी अर्धचिंतित को भी जानता है न ?
    योगेन्द्र- ग्वालियर

  • @meenajain33
    @meenajain33 Месяц назад

    Namostu gurudev

  • @vijayabudruk6256
    @vijayabudruk6256 2 года назад

    🙏🙏🙏

  • @manjushashah5597
    @manjushashah5597 2 года назад

    Namostu gurudev🙏🙏🙏